Kroki w nieznane - 1971

Alfred Bester Ludzie którzy zamordowali Mahometa

Był raz człowiek, który przewracał do góry nogami historię. Człowiek, który obalał imperia i podkopywał dynastie. Za jego sprawą Mount Vernon nie powinno być przedmiotem kultu narodowego, a Columbus, Ohio, winno się nazywać Cabot, Ohio. Przez niego imię Marii Curie powinno być we Francji przeklęte i nikt na świecie nie powinien przysięgać na brodę Mahometa. W rzeczywistości jednak nic takiego się nie stało, jako że był on zwariowanym profesorem; czyli, innymi słowy, dokonywał tego wszystkiego jedynie we własnym odczuciu.

Cierpliwy czytelnik aż nazbyt dobrze zna stereotypowych zwariowanych profesorów, odznaczających się małym wzrostem i wielkim umysłem, którzy w swoich laboratoriach powołują do życia potwory, obracaj ące się zwykle przeciwko nim samym lub stanowiące groźbę dla ich pięknych córek. Ale bohaterem tej historii nie jest taki zmyślony człowiek. Jest nim Henry Hassel, prawdziwy zwariowany profesor, tej samej klasy, co lepiej od niego znani Ludwig Boltzmann (patrz kinetyczna teoria gazu doskonałego), Jacques Charles i Andre Marie Ampere (17751836).

Każdy wie, że jednostka natężenia prądu została nazwana amperem na cześć Ampere'a. Ludwig Boltzmann był wybitnym fizykiem austriackim, znanym ze swoich badań nad promieniowaniem ciała czarnego i nad gazem doskonałym. Znajdziecie go w tomie trzecim Encyklopedii BALT do BRAI. Jacques Alexandre Cesar Charles był pierwszym matematykiem, który zainteresował się zagadnieniem lotów i wynalazł balon wodorowy. Wszystko to byli autentyczni ludzie.

Ale byli oni także autentycznymi zwariowanymi profesorami. Taki Ampere na przykład jechał kiedyś na ważną konferencję naukową w Paryżu. Nagle w dorożce olśniła go jakaś myśl (z dziedziny elektryczności, jak sądzę), wyjął błyskawicznie ołówek i na ścianie powozu napisał równanie. Z grubsza brzmiało ono tak: dH=ipdl/r2, gdzie p jest odległością P od elementu dl; albo dH=i sin e d1/rz. Równanie to znane jest także jako prawo Laplace'a, chociaż Laplace nie był obecny na tej konferencji.

Dorożka podjechała pod Akademię, Ampere wyskoczył, zapłacił woźnicy i pospieszył na konferencj ę obwieścić wszystkim o swoim odkryciu. Po czym stwierdził, że nie ma kartki z równaniem. Nagle przypomniał sobie, gdzie je zapisał, i puścił się za nim w pogoń po ulicach Paryża. Czasem sobie myślę, że w podobny sposób Fermat musiał zgubić dowód swego Wielkiego Twierdzenia, jakkolwiek i Fermata nie było na tej konferencji; zmarł mniej więcej dwieście lat wcześniej.

Albo weźmy Boltzmanna. Wykładając teorię gazu doskonałego urozmaicał swoje wykłady równaniami matematycznymi, którymi sypał jak z rękawa. Studenci łamali sobie głowy usiłując rozwiązywać w pamięci zagadki, które im zadawał, ale nie mogli nadążyć i błagali Boltzmanna, żeby swoje równania pisał na tablicy.

Boltzmann przepraszał i obiecywał, że się na przyszłość poprawi. Następny swój wykład zaczął od słów:

Panowie, łącząc prawo Boyle'a z prawem Charlesa otrzymujemy równanie: pv=povo (1 — at). Z czego jasno wynika, że jeśli aSb=f(x)dx (a), to pv=RT, a 'vSf(x,y,z) dV=O. Jest to proste jak dwa i dwa cztery. — W tym momencie Boltzmann przypomniał sobie o swojej obietnicy. Odwrócił się do tablicy i pracowicie wypisał na niej kredą: 2I2=4, po czym szybko i bez wysiłku rozwiązał skomplikowane równanie w pamięci.

Jacques Charles. wybitny matematyk, odkrywca prawa Charlesa (znanego również jako prawo Gay-Lussaca), które wspomniał Boltzmann w swoim wykładzie, miał pewną idee fixe — postanowił mianowicie zostać sławnym paleografem, czyli badaczem starożytnych manuskryptów.

Myślę, że to konieczność podzielenia sławy z Gay-Lussakiem tak go rozstroiła nerwowo. Zapłacił on mianowicie znanemu oszustowi Vrain-Lucasowi 200 000 franków za rzekomo odręczne Listy Juliusza Cezara, Aleksandra Wielkiego i Poncjusza Piłata. Charles, człowiek, który potrafił przejrzeć każdy gaz — doskonały czy niedoskonały — wierzył w owe fałszerstwa., mimo że niedbały Vrain-Lucas pisał te listy współczesną francuszczyzną na nowoczesnym francuskim papierze listowym z nowoczesnymi znakami wodnymi. Charles usiłował ofiarować je nawet Luwrowi.

Ci ludzie to przecież nie idioci. To geniusze, którzy za swój geniusz zapłacili straszną cenę, ponieważ byli nie z tego świata. Geniusz to ten, co zmierza do prawdy nie przetartymi szlakami. Niestety często w życiu te nie przetarte szlaki wiodą do zguby. I właśnie coś podobnego spotkało Henry'ego Hassela, profesora terroru stosowanego na Uniwersytecie Nieznanym w roku 1980.

Nikt nie wie, gdzie znajduje się Uniwersytet Nieznany ani czego tam uczą. Jego ciało profesorskie składa się z około dwustu ekscentryków, a słuchacze to dwa tysiące nieprzystosowanych… Ludzie ci zwykle pozostają anonimami, dopóki któryś z nich nie zdobędzie nagrody Nobla albo nie zostanie Pierwszym Człowiekiem na Marsie. Łatwo można poznać absolwentów U.N. pytając ludzi, na jakiej uczelni studiowali. Jeśli usłyszycie odpowiedź wymijającą w rodzaju: „Na stanowej” albo „Na takiej jednej, na pewno o niej nie słyszałeś”, możecie być pewni, że macie do czynienia z absolwentem Uniwersytetu Nieznanego. Kiedyś, mam nadzieję, będę mógł powiedzieć wam coś więcej na temat tej uczelni, która jest ośrodkiem naukowym jedynie w Pickwickowskim sensie.

W każdym razie Henry Hassel wyruszył do domu ze swojej pracowni w Psentrum Psychotyki wczesnym popołudniem i szedł wolno przez Galerię Kultury Fizycznej. To nieprawda, że wybrał tę drogę po to, żeby się pogapić na gołe studentki, które tam miały ćwiczenia z eurytmiki; chciał pooglądać sobie wystawione w Galerii trofea zdobyte przez najlepsze drużyny Uniwersytetu Nieznanego w takich dyscyplinach sportu, jak: zez zbieżny i rozbieżny, szczękościsk i skręt kiszek. (Sam Hassel był kiedyś przez trzy lata z rzędu mistrzem w śpiączce, w konkurencji jedynek).

W świetnym nastroju wpadł do domu… prosto na żonę w objęciach mężczyzny.

Urocza trzydziestopięcioletnia kobieta, o rudych włosach i migdałowych oczach, namiętnie tuliła się do mężczyzny, którego kieszenie wypchane były broszurami, a ponadto zawierały sprzęt mikrochemiczny i młotek do badania odruchów nerwowych… Krótko mówiąc facet wyglądał na typowego absolwenta U.N. Byli tak zajęci sobą, że żadne z nich nie dostrzegło przyglądającego im się z przedpokoju Henry'ego Hassela.

Ale przypomnijmy sobie, jak wyglądali Ampere, Charles czy Boltzmann. Hassel ważył sto pięćdziesiąt funtów. Był, silny i nie miał żadnych hamulców. Zmasakrowanie żony i jej kochanka byłoby dla niego dziecinną igraszką; osiągnąłby w ten sposób cel — pozbawiłby żonę życia. Ale Hassel należał do klasy geniuszy; jego myśli innymi chodziły drogami.

Westchnął więc ciężko, odwrócił się i powlókł, jak pociąg towarowy., do swojego laboratorium. Otworzył następnie szufladkę z tabliczką DWUNASTNICA, skąd wyjął rewolwer kalibru 45. Z kolei pootwierał inne szufladki, zatytułowane bardziej interesująco, i skompletował części aparatu. Dokładnie w ciągu siedmiu i pół minuty (taka była jego wściekłość) skonstruował maszynę czasu (taki był jego geniusz).

Profesor Hassel zmontował maszynę w ten sposób, że się znalazł w jej środku, nastawił tarczę na 1902, wziął do ręki rewolwer i nacisnął guzik. Maszyna narobiła hałasu jak zepsuty klozet i Hassel zniknął. Zjawił się 3 czerwca 1902 roku w Filadelfii, poszedł prosto na Walnut Street nr 1218, do domu z czerwonej cegły z marmurowymi schodami, i zadzwonił. Otworzył mu mężczyzna, który mógłby uchodzić za trzeciego Brata Smitha, i spojrzał na niego pytaj ąco.

— Czy mam przyjemność z panem Jessupem? — zapytał Hassel zdławionym głosem.

— Tak. Słucham?

— Pan jest panem Jessupem?

— Tak, to ja.

— Pan będzie miał syna Edgara. Edgara Allana Jessupa… które to imiona będzie zawdzięczał pańskiemu ubolewania godnemu podziwowi dla Poego…

Trzeci Brat Smith był wyraźnie zaskoczony.

— Nic o tym nie wiem — odparł. — Nawet nie jestem żonaty.

— Ale pan będzie — powiedział Hassel ze złością. Mam nieszczęście być mężem córki pańskiego syna, Grety. Proszę mi wybaczyć. — Z tymi słowy uniósł rewolwer: zastrzelił przyszłego dziadka swojej żony. — Będzie musiała przestać istnieć — mruknął zdmuchując dym z lufy.

A ja będę kawalerem. Może się nawet ożenię z kimś innym… Mój Boże… ale z kim?!

Hassel czekał niecierpliwie, aż maszyna czasu automatycznie przeniesie go z powrotem do domu. Wpadł do jadalni. Zastał swoją rudowłosą żonę w dalszym ciągu w objęciach mężczyzny.

Stanął jak wryty.

— Aha, rozumiem — burknął — rodzinna tradycja niewierności. Jeszcze zobaczymy. Znajdą się na to sposoby i środki. — Zaśmiał się ponuro, wrócił do swojego laboratorium i wyprawił się tym razem w rok 1901, gdzie zabił Emmę Hotchkiss, przyszłą babkę po kądzieli swojej żony. Następnie wrócił do swojego własnego domu w swoje własne czasy i… zastał swoją własną rudowłosą żonę w dalszym ciągu w ramionach mężczyzny.

— Ale przecież ja wiem, że ta stara wiedźma była jej babką — mruknął Hassel. — Podobieństwo jest uderzaj ące. Co to wszystko ma do diabła znaczyć?

Hassel był zdezorientowany i speszony, ale nie bezradny. Poszedł do swojej,pracowni, nie bez trudności ujął słuchawkę telefonu i jakaś zdołał połączyć się z Laboratorium Występku.

— Sam? — powiedział. — Tu mówi Henry.

— Kto?

— Henry.

— Proszę głośniej!

— Henry Hassel!

— A, jak się masz, Henry.

— Powiedz mi wszystko o czasie.

— O czasie? Hmmm — Komputer Simpleks i Multipleks odchrząknął w oczekiwaniu na zamknięcie się obwodów danymi. — No więc czas: 1. Absolutny. 2. Względny. 3. Nawracający. 1. Absolutny: okres, zależność, trwanie, zmienność, wieczystość.

— Przepraszam cię, Sam, źle sformułowałem pytanie. Wróć. Chodzi mi o następstwo wydarzeń w podróżach czasie.

Sam przestawił się i zaczął od nowa. Hassel słuchał uważnie. Kiwał głową. Mruczał.

— Aha, aha. W porządku. Rozumiem. Tak przypuszczałem. Kontinuum. Czyny dokonane w przeszłości muszą wpływać na przyszłość. To znaczy, że jestem na właściwym tropie. Ale taki czyn musi być doniosły. Musi mieć efekt jakiejś akcji masowej. Błahostki nie odwracają toku istniejących zjawisk. Ale jak z tego punktu widzenia ważna jest jej babka?

— Co ty zamierzasz zrobić, Henry?

— Zabić moją żonę — uciął krótko Hassel. Położył słuchawkę. Wrócił do swojego laboratorium i w dalszym ciągu szalej ąc z zazdrości pogrążył się w rozmyślaniach.

— Muszę zrobić coś doniosłego — mruknął. — Zetrzeć Gretę z powierzchni ziemi. Wszystkich ich zetrzeć z powierzchni ziemi. W porządku. Już ja im pokażę.

Hassel cofnął się do roku 1775, zjawił się na jednej z farm w Wirginii i strzelił pewnemu młodemu pułkownikowi w pierś. Nazwisko pułkownika brzmiało Jerzy Waszyngton. Hassel upewnił się, czy jego ofiara rzeczywiście nie żyje.

Wrócił do swoich czasów, do domu. Rudowłasa żona nadal pozostawała w ramionach jakiegoś mężczyzny.

— Do jasnej cholery! — zaklął Hassel. Jego zapasy amunicji były już na wyczerpaniu. Otworzył świeże pudełko nabojów, cofnął się w czasie i rozwalił Krzysztofa Kolumba, Napoleona, Mahometa i jeszcze kilka znakomitości. — To do diabła powinno wystarczyć — powiedział.

Wrócił do swoich czasów, ale z żoną nic się nie zmieniło. Poczuł, jak kolana robią mu się miękkie, a nogi wrastaj ą w ziemię. Ze strasznym widokiem przed oczami powlókł się do swojego laboratorium.

— Niech mi kto powie, co do diabła ma na świecie doniosłe znaczenie? — zadręczał się Hassel. — Co takiego trzeba zrobić, żeby zmienić przyszłość? Ale tym razem to już ja ją zmienię na pewno. Tym razem nie będę się patyczkował.

Wybrał się do Paryża w początek dwudziestego wieku odwiedził panią Curie w jej pracowni na strychu niedaleko Sorbony.

— Madame — powiedział swoją żałosną francuszczyzną, — Z całą pewnością mnie pani nie zna, ale niech mi pani wierzy, jestem prawdziwym uczonym. Wiedząc o pani doświadczeniach z radem… Ach, pani jeszcze nie doszła do radu?… To zresztą nie ma znaczenia. Przyszedłem tutaj, żeby zapoznać panią z problemem rozszczepienia jądra.

I zapoznał ją. Zanim automatycznie został przeniesiony do powrotem do domu, z satysfakcją obejrzał sobie grzyb dymu nad Paryżem.

— Już ja nauczę kobiety wierności — warknął. Sz-szlag… — to ostatnie wyrwało się z jego ust na widok rudowłosej żony, która dalej… ale nie ma potrzeby powtarzać rzeczy oczywistych.

Hassel jak we śnie wrócił do gabinetu i oddał się rozmyślaniom. Gdy więc on rozmyśla, ja tymczasem uprzedzę was, że nie jest to stereotypowa historia z podróżami w czasie. Jeżeli na przykład spodziewacie się, że Hasses odkryje, iż mężczyzną, z którym żona go zdradza, jest on sam, to jesteście w błędzie. Ten potwór nie jest Henrym Hasselem ani jego synem, ani krewnym, ani nawet Ludwigiem Boltzmannem (18441906). Hassel bowiem nie zrobił pętli w czasie wracając do punktu, w którym historia się zaczyna, dla tego prostego powodu, że czas nie jest kołowy ani liniowy, ani posabny, ani tarczowy, ani syzygetyczny, ani wzdłużny, ani pandykularny. Czas jest mianowicie, jak stwierdził, sprawą osobistą.

— Może się w czymś pomyliłem — mruknął. — Muszę znaleźć swój błąd. — Zmagał się przez jakiś czas z telefonem, który zdawał się ważyć tony, ale w końcu połączył się z Biblioteką.

— Halo, to Biblioteka? Mówi Henry.

— Kto mówi?

— Henry Hassel.

— Głośniej proszę!

— Henry Hassel!

— A, dzień dobry, Henry.

— Co macie o Jerzym Waszyngtonie?

Biblioteka zgrzytała., gdy jej sortery przerzucały katalogi. — Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych, urodzony…

— Pierwszy prezydent? A nie został zamordowany w roku 1775?

— Co za głupie pytanie, Henry. Przecież każdy wie, że Jerzy Wasz…

— A czy każdy nie wie, że został zastrzelony? — Przez kogo?

— Przeze mnie.

— Kiedy?

— W 1775 roku.

— Jakim cudem?

— Mam rewolwer.

— Nie o to mi chodzi. Jak mogłeś to zrobić dwieście lat temu?

— Mam maszynę czasu.

— Nie ma tu żadnej wzmianki na ten temat — odpowiedziała Biblioteka. — Według moich źródeł działał wtedy i był w jak najlepszej formie. Musiałeś chyba spudłować.

— Nie spudłowałem. A co z Krzysztofem Kolumbem? Czy jego data śmierci nie brzmi

1489?

— Ale przecież on odkrył Amerykę w 1492.

— Nic podobnego. Został zamordowany w roku 1489.

— W jaki sposób?

— Strzałem w brzuch z czterdziestki piątki.

— I też przez ciebie, Henry?

— Tak.

— Żadnej wzmianki — powiedziała z naciskiem Biblioteka. — Musisz być kiepskim strzelcem.

— Nie stracę cierpliwości — powiedział Hassel drżący ze złości głosem.

— Dlaczego, Henry?

— Bo już ją straciłem! wrzasnął. — Ale dobrze, co z Marią Curie? Wynalazła bombę wodorową, która zniszczyła Paryż na początku dwudziestego wieku, czy nie?

— Nie. Enrico Fermi…

— Wynalazła.

— Nie wynalazła.

— Sam ją tego nauczyłem. Ja. Osobiście. Henry Hassel.

— Wszyscy mówią, Henry, że jesteś wspaniałym teoretykiem, ale bardzo kiepskim nauczycielem. Ty…

— Idź do diabła, stary gruchocie. To trzeba wyjaśnić.

— Dlaczego? Po co?

— Zapominam. Wyleciała mi jedna rzecz z głowy, ale to i tak nie ma już teraz znaczenia. Co proponujesz?

— Rzeczywiście masz maszynę czasu?

— Rzeczywiście.

— No to wracaj i sprawdzaj.

Hassel wrócił w rok 1775, odwiedził Mount Vernon, gdzie trafił akurat na siewy wiosenne.

— Przepraszam bardzo, pułkowniku… — zaczął. Ogromny mężczyzna spojrzał na niego ciekawie.

— Jakoś dziwnie pan się wyraża — rzekł — skąd pan jest?

— Z takiej jednej uczelni, na pewno pan o niej nie słyszał.

— I wygląda pan dziwnie. Jak gdyby mgliście.

— Niech pan mi powie, pułkowniku, co pan słyszał o Krzysztofie Kolumbie?

— Niewiele — odparł pułkownik Waszyngton. — Nie żyje od dwustutrzystu lat.

— Kiedy zmarł?

— Jakiś 1500-setny rok czy coś koło tego, o ile pamiętam.

— Nie. Zginął w roku 1489.

— Chyba się panu pomyliły daty, przyjacielu. Odkrył przecie ż Amerykę w 1492.

— Cabot odkrył Amerykę. Sebastian Cabot.

— Nic podobnego. Cabot przybył tam odrobinę później.

— Ale ja mam niezbity dowód! — zaczął Hassel, lecz urwał na widok krępego, zażywnego mężczyzny, czerwonego ze złości, który zbliżał się ku nim. Miał na sobie szare workowate spodnie i tweedową marynarkę o wiele za małą. W ręku trzymał rewolwer kalibru 45. Dopiero po chwili Henry Hassel zorientował się, że patrzy na siebie i że ten widok wcale nie sprawia mu przyjemności.

— Mój Boże! — mruknął — przecież to ja, kiedy przyszedłem po raz pierwszy zabić Waszyngtona. Gdybym się tym razem wyprawił o godzinę później, zastałbym Waszyngtona nieżywego. — Hej! — krzyknął. — Zaczekaj jeszcze chwilę. Muszę coś wyjaśnić.

Hassel jednak nie zwrócił na siebie uwagi, prawdopodobnie nawet nie był świadom własnej obecności. Podszedł prosto do pułkownika Waszyngtona i strzelił mu w brzuch. Pułkownik Waszyngton runął patetycznie. Morderca obejrzał dokładnie ciało, a następnie, ignoruj ąc całkowicie próby Hassela zatrzymania go i wciągnięcia w rozmowę, odwrócił się i odszedł żuj ąc przekleństwa.

— On mnie chyba nie słyszał — zastanawiał się Hassel. — Nie czuł nawet mojego dotyku. Ale dlaczego ja nie pamiętam, żebym za pierwszym razem usiłował powstrzymać siebie przed zabiciem pułkownika? Co to wszystko ma do diabła znaczyć?

Henry Hassel, przybity, wybrał się do Chicago z wczesnych lat czterdziestych i wpadł na korty tenisowe tamtejszego uniwersytetu. Tutaj wśród gładkich grafitowych cegiełek, pokrytych unoszącym się wszędzie grafitowym pyłem, odnalazł włoskiego uczonego nazwiskiem Fermi.

— Widzę, że pan powtarza pracę Marii Curie, dottore powiedział Hassel.

Fermi obejrzał się, jakby usłyszał jakiś cichy dźwięk.

— Powtarza pan pracę Marii Curie, dottore — ryknął Hassel.

Fermi spojrzał na niego zdziwiony.

— Skąd pan jest, amico?

— Ze stanu.

— Z Departamentu Stanu?

— Nie. Po prostu ze stanu. Prawda, dottore, że na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku Maria Curie odkryła rozszczepienie j ądra?

— Nie! Nic podobnego! — wykrzyknął Fermi. — My jesteśmy pierwsi, a zresztą jeszcze do tego nie doszliśmy. Policja! Policja! Szpieg!

— No, tym razem to już przejdę do historii — mruknął Hassel. Nacisnął spust swojej niezawodnej czterdziestki piątki i opróżnił magazynek w pierś doktora Fermi, spokojnie czekaj ąc na aresztowanie, a co za tym idzie, wzmiankę w gazetach. Ku jego zdumieniu jednak doktor Fermi nie upadł. Zbadał jedynie bardzo ostrożnie ranę, a ludziom, którzy przybiegli na jego krzyk, powiedział:

— To nic wielkiego. Poczułem nagle w środku jakieś pieczenie; może to być zwykły nerwoból w okolicy serca, ale najprawdopodobniej była to po prostu kolka.

Hassel zbyt był podniecony, by czekać na automatyczne nastawienie maszyny czasu na powrót. Używając własnej energii udał się natychmiast na Uniwersytet Nieznany. Powinno mu to nasunąć rozwiązanie zagadki, ale był zbyt zaabsorbowany, żeby cokolwiek zauważyć. Wtedy właśnie po raz pierwszy zobaczyłem go ja (19131975)… niewyraźną postać przemykającą się wśród zaparkowanych samochodów, pozamykanych drzwi i murów z cegły, z blaskiem szaleństwa w oczach.

Wpadł do Biblioteki, przygotowany na wyczerpuj ącą dyskusj ę, ale nie mógł uczynić się ani widzialnym, ani słyszalnym dla katalogów. Poszedł więc do Laboratorium Występku, gdzie znajdował się. Sam, Komputer Simpleks i Multipleks, o instalacjach czułych aż do 10 700 angstromów. Sam nie widział wprawdzie Henry'ego, ale dzięki pewnego rodzaju zjawisku interferencji fal zdołał go usłyszeć.

— Sam — powiedział Hassel — zrobiłem jedno cholerne odkrycie.

— Ty zawsze robisz jakieś odkrycia, Henry. Twoje konto jest już wypełnione — upomniał go Sam. — Czy mam zacząć dla ciebie świeżą taśmę?

— Sam, potrzebną mi,jest porada. Kto jest największym autorytetem w sprawie następstwa wydarzeń w podróżach w czasie?

— Israel Lennox, mechanik przestrzenny, profesor Yale.

— Jak mogę się z nim skontaktować?

— Nie możesz. On nie żyje. Zmarł w 75.

— A kogo z żyj ących mógłbyś mi polecić?

— Wileya Murphy.

— Murphy'ego? Tego od nas z Wydziału Urazowego? To dla mnie rewelacja. A gdzie on teraz jest?

— Jeśli chodzi o ścisłość, to poszedł właśnie z jakąś sprawą do ciebie.

Hassel udał się do domu, przeszukał swoje laboratorium i gabinet i nie znalazłszy nikogo, wpłynął do jadalni, gdzie zastał swoją rudowłosą żonę w ramionach tamtego mężczyzny. (Wszystko to, proszę pamiętać, zdarzyło się w ciągu kilku chwil od zmontowania maszyny czasu… taka już jest właściwość czasu i podróży w nim). Hassel odchrząknął raz i drugi, usiłując ująć,swoją żonę za ramię, ale jego palce przeszły przez nią na wylot.

— Przepraszam cię, kochanie — powiedział — czy nie przychodził tu do mnie Wiley Murphy?

Po czym przyjrzał się bliżej mężczyźnie, w którego obj ęciach pozostawała, i stwierdził, że jest to Murphy we własnej osobie.

— Murphy! — wykrzyknął Hassel. — Człowiek, którego właśnie szukam! Co za przedziwna historia. — I Hassel natychmiast ujął tę przedziwną historię w przejrzystą formułę matematyczną, która brzmiała mniej więcej tak: Murphy, uv=(u'v”) (uaIuXvy+vb), ale jeśli Jerzy Waszyngton F (x)yz dx, a Enrico Fermi F(u' ) dxdt połowa Marii Curie, to wobec tego, co z Krzysztofem Kolumbem razy pierwiastek kwadratowy z ninus jeden?

Murphy zignorował jednak profesora, podobnie zresztą jak i pani Hassel. Skreśliłem pospiesznie równanie Henry'ego na masce przejeżdżającej taksówki.

— Murphy, posłuchaj mnie — prosił Hassel. — Greta, kochanie, czy nie mogłabyś nas na chwilę zostawić samych? Ja… Na litość boską, przestańcie się wreszcie wygłupiać! To poważna sprawa.

Hassel usiłował ich rozdzielić. Ale tak samo bezskutecznie, jak bezskuteczne były jego próby uczynienia się dla nich słyszalnym. Zrobił się czerwony z wściekłości i nie przestawał atakować Murphy'ego i pani Hassel. Ale z tym samym skutkiem mógłby atakować gaz doskonały. Pomyślałem sobie, że trzeba mu w tym jednak przeszkodzić.

— Hassel!

— Kto to?

— Wyjdź na chwilę, chcę z tobą porozmawiać. Przeniknął ścianę.

— Gdzie jesteś?

— Tutaj.

— A więc jesteś.

— A więc jesteś.

— Kim jesteś?

— Nazywam się Lennox, Israel Lennox.

— Israel Lennox, mechanik przestrzenny, profesor Yale?

— Ten sam.

— Ale przecież ty umarłeś w 75.

— Zniknąłem w 75.

— Ca chcesz przez to powiedzieć?

— Wynalazłem maszynę czasu.

— Mój Boże! Ja też — rzekł Hassel. — Dziś po południu. Ten pomysł olśnił mnie tak nagle… sam nie wiem jak… I doszedłem do niezwykłego wniosku. Lennox, czas nie ma ciągłości.

— Nie?

— Nie. To szereg drobnych cząstek… jak sznur pereł. — Co ty powiesz.

— Każda perełka to „teraz”. Każde „teraz” ma swoją przeszłość i przyszłość, nie powiązaną z żadną inną. Rozumiesz — jeżeli a=aiłaajif — ax(b)…

— Daj spokój z matematyką, Henry.

— Jest to forma kwantowego przenoszenia energii. Czas jest emitowany w postaci oddzielnych cząstek czy kwantów. Możemy zjawiać się w poszczególnych kwantach i dokonywać w nich pewnych zmian, ale żadna z tych zmian nie ma wpływu na inne cząstki. Zgadza się?

— Nie zgadza się — odparłem z żalem.

— Co to ma znaczyć, że się nie zgadza? — zapytał ze zniecierpliwieniem gestykulując poprzez postać przechodzącej właśnie studentki. — Za pomocą równań trochoidalnych…

— Nie zgadza się! — powtórzyłem z mocą.

— Czy zechcesz mnie wysłuchać, Henry?

— Mów — odparł.

— Czy zauważyłeś może, że stałeś się bezcielesny? Mglisty? Widmowy? Że przestrzeń i czas przestały mieć na ciebie jakikolwiek wpływ?

— No i co?

— Henry, ja miałem nieszczęście skonstruować maszynę czasu w 75.

— Właśnie mówiłeś. A co u ciebie z mocą? Ja używam mniej więcej 7,3 kilowata na…

— Daj spokój z mocą, Henry. W czasie mojej pierwszej podróży w przeszłość byłem w pleistocenie. Chciałem koniecznie sfotografować mastodonta, olbrzymiego leniwca naziemnego i szablozębnego tygrysa. Kiedy się cofałem, żeby objąć mastodonta obiektywem, o ogniskowej 6,3, czas 1/100 sekundy, albo w skali LVS…

— Daj spokój ze skalą LVS — powiedział.

— Więc kiedy się cofałem, nadepnąłem niechcący na małego pleistoceńskiego owada.

— Ha! — wykrzyknął Hassel.

— Byłem tym przerażony. Wyobraziłem sobie, że na skutek śmierci tej maleńkiej istotki mój świat ulegnie jakiemuś zasadniczemu przeobrażeniu. I wyobraź sobie moje zdumienie, kiedy po powrocie do naszych czasów stwierdziłem, że nic się nie zmieniło.

— Aha — rzekł Hassel.

— Rozbudziło to moją ciekawość. Wróciłem do pleistocenu i zabiłem mastodonta. W 1975 roku nic się nie zmieniło. Jeszcze raz wróciłem do pleistocenu mordując zwierzynę na prawo i lewo… też bez efektu. Grasowałem po czasie niszcząc i zabijając, co się da, żeby tylko zmienić teraźniejszość.

— To zupełnie tak samo jak ja. Dziwne, żeśmy na siebie nie wpadli! — wykrzyknął Hassel.

— Nie ma w tym nic dziwnego.

— Ja zabiłem Kolumba.

— Ja zabiłem Marco Polo.

— Ja zabiłem Napoleona.

— Ja uważałem, że Einstein jest ważniejszy.

— Mahomet nie miał zbyt wielkiego wpływu na bieg wypadków; więcej po nim oczekiwałem.

— Wiem. Jego też zabiłem.

— Co to znaczy, że też go zabiłeś? — zapytał zdumiony Hassel.

— Zabiłem go we wrześniu 599. Według kalendarza juliańskiego.

— Jak to — przecież ja zabiłem Mahometa w styczniu 598.

— Wierzę ci.

— Ale jak mogłeś go zabić, skoro ja go zabiłem wcześniej?

— Obydwaj go zabiliśmy.

— To niemożliwe.

— Mój drogi — przypomniałem mu — czas jest całkowicie subiektywny. To sprawa prywatna… osobiste przeżycie. Nie istnieje pojęcie czasu obiektywnego, tak samo jak nie ma obiektywnej miłości czy obiektywnej duszy.

— Czy chcesz przez to powiedzieć, że nie ma podróży w czasie? Przecież je odbywaliśmy.

— Naturalnie, i nie tylko my, o ile wiem. Ale każdy z nas cofa się we własną przeszłość, niczyją inną. Nie ma żadnej powszechnej ciągłości, Henry., a jedna ciągłość nie ma wpływu na drugą. Jesteśmy jak miliony nitek spaghetti w jednym naczyniu. Podróżnicy w czasie nie mogą się spotykać ani w przeszłości, ani w przyszłości. Każdy z nas podróżuje swoim własnym kanałem w obie strony.

— Ale przecież teraz się spotkaliśmy.

— Bo to już nie jest podróż w czasie, Henry. Zrobiła się już z nas zupa makaronowa.

— Zupa makaronowa?

— Tak, możemy przeniknąć dowolną rurkę spaghetti, ponieważ doprowadziliśmy do samounicestwienia.

— Nie rozumiem.

— Kiedy człowiek zmienia przeszłość, dotyczy to jedynie jego własnej przeszłości… niczyjej innej. Przeszłość jest jak pamięć. Kiedy niszczysz czyjąś pamięć, niszczysz zarazem tego kogoś, ale nikogo poza tym. Myśmy obaj wymazali swoją przeszłość. Poszczególne losy ludzkie toczą się nadal, a tylko my dwaj przestaliśmy istnieć.

— Jak to rozumiesz, że „przestaliśmy istnieć”?

— Za każdym aktem zniszczenia jak gdybyśmy się po trochu rozpuszczali. W tej chwili proces jest już zakończony. Dokonaliśmy na sobie czasobójstwa. Jesteśmy duchami. Myślę, że pani Hassel będzie szczęśliwa z panem Murphy… A teraz chodźmy do Akademii, Ampere opowiada dziś kapitalną historię o Ludwigu Boltzmannie.

przekład: Zofia Uhrynowska