Het Pad der Dolken

Appendix

Aanvaarde – Jonge vrouw in opleiding tot Aes Sedai die een zekere beheersing in het geleiden van de Ene Kracht heeft ontwikkeld en gedeeltelijk zelf mag bepalen wat ze studeert. Na haar verheffing tot Aes Sedai wordt zij opgenomen in een Ajah en mag zij de stola met de Ajah-kleur dragen.

Ablar, Logain – Geldaanse geleider (geboren in 972 NE) die ooit beweerde de Herrezen Draak te zijn. Door hem braken in Geldan, Altara en Morland oorlogen uit. Hij werd gestild en was een gevangene van de Witte Toren, maar ontsnapte tijdens de opstand tegen Siuan Sanche. Met Siuan, Leane en Min trok hij naar Salidar, waar Nynaeve per ongeluk zijn gestilde gave heelde. Deze ontdekking was het eerste teken dat stillen niet permanent hoeft te zijn. Na zijn Heling ontsnapte Logain opnieuw. Zie: valse Draak, stillen.

A’dam – Voorwerp dat een geleidster tegen haar wil knecht. Alleen bruikbaar voor een vrouw die kan geleiden of dat kan leren, nutteloos voor andere vrouwen. De Seanchaanse versie bestaat uit een hals- en een armband, verbonden door een ketting, alle gemaakt van een zilverachtig metaal. Het aanraken van een a’dam die gedragen wordt door een geleidster, bezorgt een geleider veel pijn. Zie ook: damane.

Aes Sedai – In de Oude Spraak: Dienaren van Allen. Geleiders van de Ene Kracht. In een ver verleden zowel mannen als vrouwen, tegenwoordig alleen vrouwen. In veel landen gevreesd, maar ook wijd en zijd geëerd. Velen wijten het Breken van de Wereld aan hen, en verdenken hen van inmenging in rijksaangelegenheden. Toch zijn maar weinig heersers zonder Aes Sedai raadsvrouwe, zelfs in landen waar dit geheim moet blijven. Na enkele jaren geleiden krijgt een Aes Sedai een leeftijdloos uiterlijk, waardoor hun leeftijd moeilijk te schatten is. Zie ook: Ajah, Amyrlin Zetel, geleiden, Talenten, Tar Valon, Ware Bron.

Aiel – Afstammelingen van de Da’shain Aiel, de dienaren van de Draak tijdens de Eeuw der Legenden. Deze Da’shain hadden gezworen om de geweldloze Weg van het Blad te volgen. De voorouders van de Aiel braken deze eed gedurende de Tijd van Waanzin, waarin de Da’shain werden uitgemoord door bandieten. In de loop der tijd ontwikkelden de Aiel zich tot dodelijke krijgers op elk wapen behalve het zwaard, dat ze nooit aanraken. Uiteindelijk vestigden zij zich in de Woestenij en vergaten hun verleden, op de Wijzen en de stamhoofden na. De onthulling van dit geheim bevestigde dat Rhand Altor de voorspelde leider is, maar leidde ook tot een bittere broedertwist. Zie ook: Aielstammen.

Aiel-oorlog (976-978 NE) – Toen koning Laman van Cairhien Avendoraldera omhakte, trokken vier Aielstammen over de Rug van de Wereld. Ze plunderden Cairhien, waarna de strijd zich uitbreidde naar Andor en Tyr. Volgens de overlevering werden de Aiel bij Tar Valon volkomen verslagen, maar in feite sneuvelde Laman in deze Slag bij de Glanzende Muren. Toen dit bereikt was, staakten de Aiel de strijd en keerden ze terug naar de Woestenij.

Aielse krijgsgenootschappen – Elke Aielkrijger maakt deel uit van een krijgsgenootschap met eigen gebruiken en taken. De twaalf genootschappen: Aethan Dor (Roodschilden), Cor Darei (Nachtsperen), Duadhe Mahdi’in (Waterzoekers), Far Aldazar Din (Broeders van de Adelaar), Far Dareis Mai (Maagden van de Speer), Hama N’dore (Bergdansers), Rabien Sorei (Dageraadlopers), Seia Doon (Zwartogen), Shae’en M’taal (Steenhonden), Sha’mad Conde (Donderlopers), Sovin Nai (Meshanden) en Tain Shari (Zuiverbloedigen). Leden van een krijgsgenootschap vechten niet onderling, zelfs niet als er een bloedvete tussen hun stammen is.

Aielstammen – Dit zijn de Chareen, Codarra, Daryne, Goshien, Miagoma, Nakai, Reyn, Shaarad, Shaido, Shiande, Taardad en Tomanelle. Ze zijn verdeeld in sibben. Zowel stammen als sibben hebben een hoofd.

Aielwoestenij – Bar, vrijwel waterloos land ten oosten van de Rug van de Wereld. De Aiel spreken van het Drievoudige Land. De Trolloks noemen het de Stervensgrond.

Ajah – Een van de zeven orden waartoe alle Aes Sedai behalve de Amyrlin behoren. De Blauwe, Bruine, Gele, Groene, Grijze, Rode en Witte Ajah hebben elk een eigen filosofie over het gebruik en doel van de Ene Kracht. Inmiddels is ook het bestaan van een Zwarte Ajah aangetoond, een orde die de Duistere dient. Desondanks weigeren vele zusters dat onder ogen te zien en ontkent de Toren fel dat er een Zwarte Ajah bestaat. Zie: Aes Sedai, Amyrlin Zetel, Tar Valon.

Akashi, Lelaine – Aes Sedai van de Blauwe Ajah. Gezetene die al voor het vertrek uit Salidar in een felle machtsstrijd met Romanda Cassin verwikkeld is. Beschouwt Egwene als haar speelpop.

Algai’d’siswai – In de Oude Spraak: Vechters van de Speer. De titel van Aiel die de speer dragen en regelmatig deelnemen aan de strijd, in tegenstelling tot de ambachtslieden.

Almaeren, Nynaeve – Voormalige Wijsheid van Emondsveld, een Aes Sedai van de Gele Ajah. Een koppige, wilskrachtige jonge vrouw die moeilijk te overtuigen is. Als wilder is ze de sterkste geleidster in eeuwen, hoewel ze een onbewuste blokkering tegen geleiden heeft gehad, die alleen doorbroken werd wanneer ze razend was. Ondanks dat wist ze de Verzaker Moghedien tweemaal te verslaan. Heling is haar Talent; in Salidar volbracht ze het onmogelijke door de gestilde geleider Logain te helen. Ook de gesuste Siuan en Leane konden na haar Heling weer geleiden, hoewel ze minder sterk waren dan voorheen. Egwene heeft haar naar Ebo Dar gezonden, waar ze haar blokkering voorgoed doorbrak en met Lan huwde. Zie: Mandragoran.

Alruddin, Katerine – Ogenschijnlijk een Aes Sedai van de Rode Ajah, maar in feite van de Zwarte. Lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Een van degenen die hem probeerden te breken. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Altara – Natie aan de Zee der Stormen, tussen Illian en Amadicia, voortdurend bedreigd door de Kinderen van het Licht. Het rijk beheerst de handel op de Eldar en is een uitvalspunt naar Illian en Morland. Altaranen zijn vooral betrokken bij hun stad of Huis, hun land komt op de tweede plaats, als het al een rol speelt. Slechts weinig edelen betalen belasting of betonen werkelijk eer aan de Kroon. De Troon der Winden geniet zo weinig aanzien dat vele machtigen hem geweigerd hebben. Het vaandel van Altara toont twee gouden luipaarden op een geblokt veld in rood en blauw. Zie ook: Wijzevrouw, Ebo Dar.

Altor, Rhand – Jongeman uit Emondsveld in Tweewater, die ta’veren is en een geleider. Hij is de Herrezen Draak, de verlosser die de Laatste Slag tegen de Duistere moet strijden. Tyr en Cairhien hebben zich aan hem onderworpen en hij heeft de stad Caemlin veroverd op de Verzaker Rahvin. Illian heeft hem tot koning gekroond en Aes Sedai hebben hem trouw gezworen. De Wijzen hebben hem erkend als de Car’a’carn, die de Aiel volgens hun voorspellingen zal verenigen en breken. Afgezanten van de Atha’an Miere hebben hem erkend als de Coramoor, de Uitverkorene uit de Jendai-voorspelling van het Zeevolk. Toch zijn er minstens evenveel mensen die zich tegen hem verzetten.

Alveren, Egwene – Jongste dochter van de dorpsmeester van Emondsveld, die na haar aankomst in de Witte Toren ongekend snel tot Aanvaarde werd verheven. Zij is een Droomster en trok met Rhand en Moiraine naar de Aiel om onderwezen te worden door hun droomloopsters. Opgeroepen door Aes Sedai die zich verzetten tegen de valse Amyrlin Elaida, werd ze in Salidar verheven tot Amyrlin in Ballingschap. Haar ervaringen met de Seanchanen, de Aiel, de Zwarte Ajah en de Verzakers maken Egwene beter toegerust voor dat ambt dan de meesten beseffen. Zie ook: Amyrlin Zetel, Droomster, Talenten.

Amadicia – Natie ten zuiden van de Mistbergen in het stroomgebied van de Sharia. De hoofdstad is Amador, gelegen aan de ooit belangrijke handelsroute tussen de oostelijke naties en Tarabon aan de Arythische Oceaan. Het was de zetel van de Kinderen van het Licht, wier Kapiteinheer-gebieder meer macht had dan de koning. Inmiddels veroverd door de Seanchanen.

Ambrey, Merana – Andoraanse Aes Sedai van de Grijze Ajah. Leidde het gezantschap van Salidar dat met de Herrezen Draak moest onderhandelen maar hem trouw heeft gezworen.

Amyrlin Zetel – Titel van de hoogste Aes Sedai, de gelijke van koningen en koninginnen. In het spraakgebruik vaak afgekort tot Amyrlin. Wordt voor het leven gekozen door de Zaal van de Toren, de belangrijkste raad van de Aes Sedai. Men zegt dat ze vrijwel onbeperkte macht heeft, maar in de praktijk moet ze rekening houden met de inzichten van de Ajahs. Siuan Sanche werd staf en stola ontnomen tijdens de opstand in de Witte Toren onder leiding van Elaida. Deze werd in 999 NE verheven tot Amyrlin. In datzelfde jaar verheven opstandelingen Egwene Alveren tot Amyrlin Zetel van de Toren in Ballingschap.

Amys – Een van de invloedrijkste Wijzen van de Aiel, vrouw van Rhuarc en zustermoeder van Aviendha.

Andor – Grootste natie van de oude wereld. Onafhankelijk sinds de dood van Artur Haviksvleugel. In dit rijk ligt de streek Tweewater, die volgens de geruchten in opstand is. De hoofdstad Caemlin is ingenomen door Rhand Altor, die de Leeuwentroon vrij houdt voor Elayne Trakand. Elayne is echter al jaren niet meer in Andor gezien. Er gaan geruchten dat koningin Morgase gevlucht is, dat zij en haar dochter vermoord zijn, dat Altor de troon wil. Dit laatste geldt zeker voor vele edelen. Sinds haar voorspelling dat Andor een cruciale rol zou spelen in de Laatste Strijd, heeft het rijk de aandacht van Elaida. Zie: a’Roihan, Trakand.

Angreaal – Uiterst zeldzaam voorwerp uit de Eeuw der Legenden waarmee iemand die uit de Ware Bron kan putten, meer van de Ene Kracht kan geleiden. Er zijn mannelijke en vrouwelijke varianten. Geruchten over angrealen die door mannen én vrouwen gebruikt kunnen worden, zijn nooit bevestigd. Hoe ze gemaakt werden is niet meer bekend. Zie: sa’angreaal, ter’angreaal.

Arad Doman – Natie aan de Arythische Oceaan, tegenwoordig verscheurd door burgertwisten en gevechten met volgelingen van de Herrezen Draak en tegen Tarabon. Bekend om zijn kooplui, waarvan de meesten vrouwen zijn. Het gezegde ‘een man met een Domani laten handelen’ duidt op het begaan van een blunder. Domanivrouwen zijn beroemd – en berucht – om hun schoonheid, verleidelijkheid en wulpse kledij. Het land wordt momenteel geregeerd door koning Alsalam. De hoofdstad is Bandar Eban.

Aran’gar – Mannelijke Verzaker die door de Duistere is teruggehaald uit het graf. Hoewel hij nu het lichaam van een vrouw heeft, is er niets veranderd aan zijn vermogen saidar te geleiden. Bij de Aes Sedai van Salidar doet hij zich voor als Halima Saranov, schrijfster van de Gezetene Delana Mosvani.

a’Roihan, Elaida do Avriny – Aes Sedai van de Rode Ajah, inmiddels verheven tot Amyrlin Zetel. Ooit als raadsvrouwe van koningin Morgase van Andor verantwoordelijk voor de opvoeding van Elayne en Gawein. Voorspellen is haar Talent. In 999 NE leidde zij een opstand tegen Siuan Sanche, die werd gestild. Sindsdien heerst zij met harde hand over de Aes Sedai in de Toren (ongeveer een derde van het totaal). Ondanks expliciete oproepen blijven de resterende Aes Sedai weg uit Tar Valon, zodat ze haar niet hoeven erkennen. Er is zelfs een groep die zich openlijk verzet; deze rebellen verzamelden zich in Salidar en kozen Egwene Alveren tot Amyrlin. Hoewel dit alles Elaida woest maakt, is ze er door een voorspelling van overtuigd dat zij uiteindelijk zal zegevieren.

Asha’man – In de Oude Spraak: Bewaker of Verdediger, altijd van waarheid en recht. De titel van de mannen die naar de Zwarte Toren bij Caemlin zijn gekomen om te leren geleiden. Anders dan Aes Sedai worden Asha’man in hun leertijd zeer onder druk gezet. Hun lessen zijn gericht op het gebruik van de Kracht als wapen. Zodra ze kunnen geleiden, moeten ze al hun taken met saidin uitvoeren. Nieuwkomers beginnen als Soldaat; ze dragen een eenvoudige zwarte jas met een hoge kraag. De verheffing tot Toegewijde geeft het recht een zilveren zwaard op de kraag te dragen. De hoogste rang, Asha’man, draagt op de kraag een rood gouden draak tegenover het zwaard. De mannen van de Zwarte Toren zijn voor het eerst als wapens ingezet bij Dumais Bron.

Hoewel vele vrouwen vluchten als ze merken dat hun man kan geleiden, zijn er toch veel gehuwde mannen in de Zwarte Toren. Zij gebruiken een eigen variant op de zwaardhandbinding om een band met hun vrouw aan te gaan. Deze binding, veranderd om gehoorzaamheid af te dwingen, is recentelijk ook gebruikt om gevangen Aes Sedai te binden. Zie: geleiden, saidin, stillen, sussen.

Atha’an Miere – In de Oude Spraak: Volk van de Zee. Zie: Zeevolk.

Avendoraldera – Boom in de stad Cairhien die groeide uit een loot van Avendesora, de Levensboom, in 566 NE geschonken door de Aiel. Omgehakt door koning Laman, om van het hout een troon te maken. Zie: Aiel-oorlog.

Aviendha – Ooit een Speervrouwe van de Bitterwatersibbe van de Taardad Aiel. Inmiddels een geleidster die voor Wijze leert. Ze koestert Rhands ivoren armband met rozen en doorns. Ze vergezelt haar naastzuster Elayne – wiens liefde voor Rhand ze deelt – en hoopt dat ze ooit eerstezusters zullen worden.

Aybara, Perijn – Ooit een stille en bedachtzame smidsleerling. Ontvluchtte Tweewater met Rhand, Mart en Egwene, achtervolgd door dienaren van de Duistere. Na zijn terugkeer bevrijdde hij de streek van Duistergebroed en Witmantels. Voor de Slag om Emondsveld huwde hij Faile Bashere. Sindsdien noemt men hem heer, en Guldenoog, vanwege zijn gele ogen die duiden op zijn band met de wolven. Om Rhand te ontzetten leidde hij Emondsvelders, Aiel, Cairhienin en Mayeners in de Slag bij Dumais Bron. Zijn banier is een wolvenkop, al voert zijn gevolg ook de oude banier van Manetheren.

Balwer, Sebban – Ooit ogenschijnlijk de schrijver van de Kapiteinheer-gebieder van de Witmantels. Leidde in feite Nials verspieders. Om zijn eigen redenen hielp hij toen de Seanchanen Amador innamen, Morgase naar Geldan te vluchten.

Bashere, Davram – Voluit: Davram t’Ghaline Bashere, heer van Bashere, Tair en Sidona, Wachter aan de Verwordingsgrens, Verdediger van het Hartland, krijgsmaarschalk van koningin Tenobia van Saldea. Gehuwd met Deira, vader van Faile. Joeg met 9000 ruiters achter Mazrim Taim aan naar Caemlin, waar hij zich aansloot bij de Herrezen Draak en met Mart Cauton het Legioen van de Draak stichtte.

Bashere, Zarine – Jonge vrouw uit Saldea die de Hoorn van Valere zocht, maar Perijn Aybara vond. Zij huwden vlak voor de Slag om Emondsveld, waarin zij zich beiden onderscheidden. Heeft de naam Faile aangenomen, dat in de Oude Spraak valk betekent. Ze is uitermate jaloers en zij heeft ook een felle afkeer van Berelain.

Bayanar, Sheriam – Aes Sedai van de Blauwe Ajah, ooit Meesteres der Novices in de Witte Toren. Toen Siuan Sanche werd afgezet, verzamelde zij de gevluchte Aes Sedai in Salidar, waar zij het verzet organiseerde. Egwene Alveren heeft haar tot Hoedster benoemd toen ze tot Amyrlin verheven werd. Heeft inmiddels een eed van trouw aan Egwene gezworen.

Bedrieging – Herontdekt gebruik van de Kracht, daterend uit de Eeuw der Legenden.

Beestenspul – Zwervend gezelschap van mensen en dieren die kunsten vertonen.

Beonin – Aes Sedai van de Grijze Ajah, lid van Sheriams kamp in Salidar. Heeft Egwene trouw gezworen. Haar zwaardhand is Dura Tervail.

Berowin – Wijzevrouw van de Kinne, uit Cairhien.

Bestendiging – Voluit: Oorlogen van Bestendiging. Toen de legers van Haviksvleugel onder leiding van Luthair Paendrag Mondwin in Seanchan landden, ontdekten ze talloze veelal door Aes Sedai geleide rijkjes in een voortdurende staat van oorlog. Soms sloten Aes Sedai zich aaneen tot groepjes die elkaar bestreden. Hun twisten gaven de legers van Haviksvleugel de gelegenheid om het hele werelddeel te veroveren, al duurde dit vele, vele generaties. De ruim negenhonderd jaar durende veroveringsoorlog wordt aangeduid als de Bestendiging.

Bhoda, Falion – Een Aes Sedai van de Zwarte Ajah, die met Liandrin de Witte Toren ontvluchtte. Inmiddels in dienst van Moghedien.

Bihara, Nesune – Kandoraanse Aes Sedai van de Bruine Ajah. Lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Gevangengenomen bij Dumais Bron, inmiddels onder de hoede van de Wijzen.

Birgitte – Eerste vrouwelijke zwaardhand, neemt men aan. In feite de legendarische boogschutter die wordt opgeroepen door de Hoorn van Valere, maar toen Moghedien haar uit Tel’aran’rhiod wierp, overleefde ze dit slechts doordat Elayne haar als zwaardhand bond. Afgezien van haar schoonheid en vaardigheid met de boog heeft ze weinig van de figuur uit de verhalen.

Blauwe Ajah – Aes Sedai-orde, gewijd aan het handhaven van recht en gerechtigheid. Blauwe zusters worden geacht heel goede klerken en zeer bedreven in het leiden van heersers en machtigen te zijn.

Bloed, het – Term waarmee de Seanchanen hun edelen aanduiden. Men kan zowel tot het Bloed verheven als erin geboren worden.

Bond van de Rode Hand – Gedurende de Trollok-oorlogen een legendarische groep helden (Shen al Calhar) waarvan de laatste man sneuvelde tijdens de Slag bij Aemons Veld. Mart heeft de Bond bijna per ongeluk heropgericht en is uitgegaan van de krijgsregels uit de tijd van Haviksvleugel, toen de legers het grootst en best georganiseerd waren. Momenteel schaduwt de Bond, zo’n tienduizend man sterk, het leger van de opstandige Aes Sedai. Mart heeft bevolen dat Egwene Alveren beschermd moet worden indien zij wenst te vluchten, met alle zusters die haar willen volgen.

Boomdoders – Aielnaam voor Cairhienin, net als eedbrekers. Onder de Aiel gelden beide termen als de ergst denkbare beledigingen.

Boroleus, Erian – Aes Sedai van de Groene Ajah, uit Illian. Lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Martelde Rhand dagelijks sinds hij bij een ontsnappingspoging twee van haar zwaardhanden doodde. Haar overlevende zwaardhanden zijn Rashan en Bartol. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Breken van de Wereld – In de Tijd van Waanzin werd elke mannelijke Aes Sedai krankzinnig. Zij veroorzaakten enorme aardschokken, effenden bergketens, stuwden nieuwe toppen omhoog en lieten oceanen binnenstromen waar land geweest was. Grote delen van de wereld werden geheel ontvolkt en de overledenen werden als stof in de wind verspreid. Deze vernietiging wordt in kronieken, verhalen en legenden aangeduid met het Breken van de Wereld. Zie: Draak, Eeuw der Legenden.

Brend, heer – Zie: Sammael.

Brin, Garet – Voormalig kapitein-generaal van de Andoraanse koninginnegarde, die nu het leger aanvoert van de Aes Sedai die zich verzetten tegen Elaida. Wordt beschouwd als een van de grootste levende krijgsheren. Zijn relatie met Siuan Sanche bezorgt hem bijna evenveel hoofdbrekens als haar.

Broederlozen – Zie: Mera’din.

Bruine Ajah – Aes Sedai-orde die elke betrokkenheid met de wereld verzaakt en zich wijdt aan de speurtocht naar kennis. In tegenstelling tot Roden en Blauwen worden de Bruinen geleid door een raad. Onder de Aes Sedai zijn zij verantwoordelijk voor het bewaren en bestuderen van geschriften.

Cadin’sor – In de Oude Spraak: werkkleding. Dracht van Aiel-krijgers; een jas en halflange broek in bruin** en grijstinten die opgaan in rotsen en schaduwen. Er worden zachte, kniehoge laarzen bij gedragen.

Caemlin – Hoofdstad van Andor. Verdeeld in een Buitenstad en een door de Ogier aangelegde Binnenstad, waar zich ook het koninklijk paleis bevindt. Rhand ontmoette er de erfdochter Elayne en haar broer Gawein. Sinds de verdwijning van Morgase en de strijd met Rahvin verbleef Rhand regelmatig in dit paleis, waar de troon leegstaat, in afwachting van Elaynes komst.

Cairhien – Zowel een natie langs de Rug van de Wereld als de hoofdstad ervan. De stad werd tijdens de Aiel-oorlog (976-978 NE) geplunderd en platgebrand, zoals zovele steden en dorpen. De oorlog dreef vele boeren naar de stad, waardoor het land afhankelijk werd van graanimporten. De moord op koning Galdrian (998 NE) resulteerde in een felle opvolgingsstrijd die tot hongersnood leidde. De Shaido-inval (door sommigen de Tweede Aiel-oorlog genoemd) onderbrak de burgeroorlog, maar de Aiel die Rhand Altor volgden maakten een einde aan de strijd. Als gevolg daarvan zwoeren de meeste edelen trouw aan de Herrezen Draak, maar de meeste van hen spelen nog steeds Daes Dae’mar, Colavaere Saighans mislukte poging om tijdens Rhands afwezigheid de troon te winnen, wat tot haar eerloze dood leidde.

Callandor – Het Zwaard dat geen zwaard is, het Onberoerbare zwaard. Een kristallen wapen dat zich in de Steen van Tyr bevindt, een krachtige mannelijke sa’angreaal. Volgens de Voorspellingen van de Draak was het opnemen ervan, met de val van de Steen, een belangrijk teken van de wedergeboorte van de Draak en het naderen van Tarmon Gai’don. Voor zijn vertrek uit Tyr dreef Rhand Altor het wapen in de vloer van het Hart van de Steen.

Calon Blauwster, Renaile din – De windvindster van de Vrouwe der Schepen van het Zeevolk.

Car’a’carn – In de Oude Spraak: Hoofd der hoofden. Volgens voorspellingen van de Aiel zou er bij dageraad een man uit Rhuidean komen, getekend door draken op beide onderarmen. Deze man zou de Aiel over de Drakenmuur leiden. De profetie van Rhuidean zegt dat hij hen zal verenigen en vernietigen, op het overblijfsel van een overblijfsel na.

Caraline van Huis Damodred – Cairhiense edelvrouwe die als Hoogzetel van haar Huis aanspraken op de troon had. Zij weigerde Rhands gezag als Herrezen Draak te aanvaarden en verzamelde met Toram Riatin een leger opstandelingen in de bossen bij Cairhien. De Tyreense Hoogheer Darlin Sisnera had zich bij hen gevoegd en maakte zeer tegen Torams zin, Caraline het hof. Toen Rhand was aangevallen met een dolk uit Shadar Logoth hielpen Caraline en Darlin zijn leven te redden. Omdat hun kamp bij deze aanval verwoest werd, verblijven beiden nu in Cairhien.

Carlinya – Aes Sedai van de Witte Ajah, lid van Sheriams kamp in Salidar. Heeft een eed van trouw aan Egwene gezworen.

Carridin, Jaichim – Inquisiteur van de Hand van het Licht en Duistervriend. Nials afgezant in Altara met de geheime opdracht het land rijp te maken voor een inval.

Casalain, Ishara – Dochter van Endara Casalain, landvoogdes onder Artur Haviksvleugel, en eerste koningin van Andor. Zij regeerde van ca. 994-1020 JV en wist Souran Maravaile, de grootste generaal van Haviksvleugel, over te halen zijn belegering van Tar Valon te beëindigen. Zij begreep dat men alleen aanspraak moet maken op het land dat men kan verdedigen. Volgens de geschiedkundigen huwde ze vanuit die wijsheid ook Maravaile. Anderen zien het als een liefdeshuwelijk, omdat hij niet van adel was. Ishara won de steun van de Witte Toren door haar wet dat de oudste dochter van een koningin van Andor moet worden opgeleid door de Witte Toren en door de Aes Sedai Ballair als raadsvrouwe te nemen. Ieder Andoraans Huis stamt af van Ishara en hun aanspraak op de Leeuwentroon berust op het aantal bloedlijnen dat hen met haar verbindt.

Casban, Galina – Voormalige overste van de Rode Aes Sedai en machtig lid van de Zwarte Ajah. Gevangen door de Shaido.

Cassin, Romanda – Aes Sedai van de Gele Ajah en de oudste Gezetene in Salidar. Met Lelaine Akashi verwikkeld in een felle machtsstrijd in de Zaal van de Toren. Beschouwt Egwene als haar speelpop.

Cauton, Mart (Martrim) – Jonge schelm uit Emondsveld, bevriend met Perijn en Rhand. Vergezelde Rhand naar Rhuidean, waar hij door een ter’angreaal stapte. Hoewel dat bijna zijn dood werd, leverde het ook een zegel met een vossenkop op, dat hem beschermt tegen saidar, en een lans met een zwaardkling waarop raven zijn afgebeeld. Sindsdien spreekt hij ook de Oude Spraak en heeft hij talloze herinneringen die hij eerst niet had. Hij is ta’veren en heeft opvallend veel geluk, ook in de strijd. Ervaren bevelhebbers als Rhuarc en heer Bashere roemen zijn tactisch inzicht en hechten grote waarde aan zijn suggesties. Momenteel vermist in Ebo Dar. Zie: Bond van de Rode Hand.

Ceandevin, Merilille – Grijze zuster van Cairhiense afkomst. Leidt het gezantschap van Salidar in Ebo Dar.

Cha Faile – In de Oude Spraak: Valkenklauw. Groep jonge Cairhienin en Tyreners die ji’e’toh proberen te volgen en Faile trouw hebben gezworen. In het geheim zijn ze haar persoonlijke verkenners en verspieders.

Chesa – Kamermeid van Egwene Alveren. Aangenomen door Sheriam, waarschijnlijk met als doel de Amyrlin te bespieden. Zie: Meri, Selame.

Clan – Het Zeevolk is verdeeld in clans. Elke clan bezit zijn eigen schepen. Aan het hoofd ervan staat een golfvrouwe, bijgestaan door een wapenmeester.

Coramoor – Letterlijk: Uitverkorene. Heraut van de Nieuwe Eeuw, aangekondigd in de Jendai-voorspelling van het Zeevolk.

Corenne – In de Oude Spraak: Terugkeer. Seanchaans begrip dat de terugkeer van de nazaten van het leger van Haviksvleugel naar het oude rijk aanduidt: een vloot van duizenden schepen met honderdduizenden soldaten en ambachtslieden die de Voorlopers zal volgen om de gestolen landen terug te winnen.

Corlie, Reanne – De Oudste van de Kinne, een Wijzevrouw uit Ebo Dar.

Cuendillar – Zie: Hartsteen.

Dabei, Theodrin – Wilder uit Arad Doman, die Aanvaarde was toen Egwene, Nynaeve en Elayne naar de Witte Toren kwamen. Belandde na de val van Siuan Sanche in Salidar, waar Egwene Alveren haar tot Aes Sedai verhief. Ze probeerde Nynaeve te helpen door haar blokkering te breken. Heeft Egwene trouw gezworen, maar doet alsof ze Romanda’s kant gekozen heeft. Zie ook: Orande.

Dachen, Nisao – Aes Sedai van de Gele Ajah, vermaard om haar gave ziekten van de geest te helen. Zwoer Egwene trouw toen haar betrokkenheid bij Mijrelles misdaad uitkwam. Haar zwaardhand is Sarin Hoigan.

Da’covale – Betekenis: Iemand die bezeten wordt of Persoon die eigendom is. Term om slaven aan te duiden, door Seanchanen even vaak gebruikt als bezit. Slavernij heeft een lange en opmerkelijke traditie in Seanchan. Slaven hebben de mogelijkheid op te klimmen tot posities van grote macht en aantoonbaar gezag, ook over mensen die vrij zijn. Zie ook: so’jhin.

Daes Dae’mar – In de Oude Spraak: Spel der Huizen of Grote Spel. Het geheel van intriges, complotten en manipulaties van de aanzienlijke geslachten. Hierbij wordt grote aandacht besteed aan subtiliteit, het beogen van het ene terwijl men het andere lijkt na te streven, en aan het bereiken van doelen met de minst zichtbare inspanning.

Dakvrouwe – Een begrip bij de Aiel, waar de woning het terrein van de vrouw is. Iedere man moet haar toestemming vragen om binnen te mogen komen, zelfs haar eigen gade. De term wordt ook gebruikt voor de vrouw die een veste leidt.

Damane – In de Oude Spraak: Beteugelde. Seanchaanse term voor een geleidster die wordt beheerst met een a’dam. Vrouwen die kunnen geleiden maar nog niet damane gemaakt zijn, worden marath’damane genoemd. Zie ook: sul’dam.

Dashiva, Corlan – Geleider van middelbare leeftijd. Zegt van een boerderij in de Zwarte Heuvels te komen, maar heeft een grote hekel aan het buitenleven. Erg onhandig met paarden en zwaarden. Maakt een afwezige indruk en praat veel in zichzelf. Door Rhand bevorderd tot Asha’man.

Delven – Zie: Talenten.

Der’morat – In de Oude Spraak: meester-opleider. Seanchaanse term voor oudere en ervaren begeleiders van bijzondere dieren, degenen die anderen oefenen. Een der’morat kan een tamelijk hoge rang innemen. De hoogste der’morat is de der’suldam, de vrouw die sul’dam oefent, in rang gelijk aan hoge legeraanvoerders. Andere der’morats zijn die van grolm, lopar, raken en to’raken. Zie ook: morat.

Dievenvanger – Man in Tyr of Mayene die in opdracht en tegen betaling gestolen waar terugvindt en misdadigers vangt.

Dochters van de Stilte – In de drie-duizendjarige geschiedenis van de Witte Toren zijn er weggezonden vrouwen geweest die hun lot niet wilden aanvaarden en probeerden zich te verenigen. Bijna al deze groepen werden door de Witte Toren hardvochtig ontbonden zodra ze ontdekt werden. Ze kregen strenge openbare straffen om een voorbeeld te stellen. De laatste van deze ontbonden groepen noemde zich de Dochters van de Stilte (794-798 NE). Ze bestond uit twee voormalige Aanvaarden en drieëntwintig door hen geoefende wilders. Allen werden naar Tar Valon gevoerd en gestraft, en de drieëntwintig wilders werden in het noviceboek ingeschreven. Slechts één verwierf de stola. Zie ook: Kinne.

Doemkrocht – Plaats waar de Duistere gekerkerd is.

Doodswachtgarde – Seanchaans keurkorps van mensen en Ogier. De menselijke gardisten zijn als kind geselecteerd om de keizerin te dienen, wier persoonlijk eigendom ze zijn. Fanatiek trouw en zeer trots op hun status als da’covale, die blijkt uit de raventatoeages op hun schouders. Hun helmen en wapenrustingen zijn diep donkergroen en bloedrood gelakt, hun schilden zijn zwart en hun speren en zwaarden zijn voorzien van zwarte kwasten. Zie ook: da’covale.

Dorn, Langwin – Rabauw en straatvechter uit Caemlin, een trouwe koninginneklant. Met zijn geliefde Breane volgt hij Morgase.

Draak – Bijnaam van Lews Therin Telamon tijdens de Oorlog van de Schaduw, ongeveer drieduizend jaar geleden. Hij was de grootste der Aes Sedai, maar zijn val was diep. In de krankzinnigheid die alle mannelijke Aes Sedai door de smet op saidin beving, doodde Lews Therin al zijn verwanten en vrienden. Zo verwierf hij de naam Verwantslachter. Zijn banier toonde een serpent met schubben van goud en keel, vlammende ogen, manen als van een leeuw en vier poten met elk vijf gouden klauwen. Zie ook: Voorspellingen van de Draak, valse Draak, Herrezen Draak.

Draakgezworenen – Algemene benaming voor volgelingen van de Herrezen Draak, vaak gebruikt door zijn tegenstanders of degenen die zich neutraal achten. In feite hebben velen die zo aangeduid worden nooit een eed afgelegd, en de term wordt ook gebruikt voor bandieten, waarvan sommigen de naam gebruiken om schrik aan te jagen. Veel gruweldaden zijn gepleegd door mensen die zich Draakgezworenen noemen.

Drakenmuur – Zie: Rug van de Wereld.

Drie Geloften – De drie eden die Aanvaarden met de Eedstaf in de hand afleggen als ze tot Aes Sedai worden verheven: nooit onwaarheid te spreken, nooit met de Ene Kracht een dodelijk wapen te maken en de Ene Kracht alleen als wapen te gebruiken tegen dienaren van de Schaduw of ter verdediging van het eigen leven of dat van een zuster of zwaardhand. De tweede eed werd het eerst ingesteld, als reactie op de Oorlog van de Schaduw. De eerste eed wordt formeel nagekomen, maar door het verzwijgen van feiten en raadselachtige bewoordingen is eronderuit te komen. Men neemt aan dat de laatste twee geloften onschendbaar zijn.

Droomloopster – Aielterm voor een vrouw die Tel’aran’rhiod kan betreden, dromen kan duiden en tot anderen kan spreken in hun dromen. Aes Sedai gebruiken soms ook deze term voor hun Droomsters, maar zij schrijven het met een hoofdletter: Droomloopster.

Droomster – Geleidster die Tel’aran’rhiod kan betreden. Dromen kan gebruikt worden om dromen te verklaren en toekomstige gebeurtenissen specifieker te duiden dan bij Voorspellen. De gave heeft echter niets met de Ene Kracht te maken, al bestaan er wel ter’angrealen waarmee iedereen gemakkelijk de Ongeziene Wereld betreedt. De laatste Droomster voor Egwene was Corianin Nedeal, gestorven in 526 NE. Zie: Alveren.

Duistere – Meest gebruikte aanduiding voor de tegenstander van de Schepper, de bron van het kwaad, die gekerkerd is in Shayol Ghul. Een poging om hem te bevrijden veroorzaakte de Oorlog van de Schaduw, de bezoedeling van saidin, het Breken van de Wereld en het einde van de Eeuw der Legenden.

Duistervriend – Volgeling van de Duistere, gelooft grote beloningen en macht te gewinnen, zelfs onsterfelijkheid, zodra de Duistere bevrijd zal zijn. Onder elkaar gebruiken ze soms de oude naam: Vrienden van het Duister.

Dumais Bron – Plek aan de weg van Cairhien naar Tar Valon waar zich drie bronnen bevinden bij een kleine rotshoogte. Het toneel van een grote slag tussen de Shaido en de troepen van Altor. Hier zwoeren de eerste Aes Sedai de Herrezen Draak trouw.

Dyelin van Huis Taravin – De nicht van koningin Morgase van Andor. Mochten Morgase en Elayne sterven, dan volgt zij hen op.

Ebo Dar – Oude havenstad aan een baai van de Zee der Stormen, ooit Barashta geheten. Hoofdstad van Altara. Op de ene oever van de Eldar wonen de welgestelden; op de andere ligt de Rahad, een rauwe volkswijk. Beide stadsdelen worden doorsneden door vele kanalen en bruggen. De stad is even legendarisch om zijn tweegevechten als om de zeden van zijn inwoonsters. Deze vrouwen zijn beleefd, maar vechten om mannen en zetten elke belediging betaald met het mes. Inmiddels veroverd door de Seanchanen.

Edarra – Jonge Wijze van de Ne-dersibbe van de Shiande Aiel. Ze kan geleiden.

Eenheid – Geestestoestand die Rhand de Leegte noemt, waarin de geest zich vrij maakt en één wordt met het Al.

Eerste Twaalf – Bij een bijeenkomst van het Zeevolk worden de oudste twaalf aanwezige zeilvrouwes of golfvrouwes aangeduid met deze titel.

Eerstekapitein – Aanvoerder van de Illianer Gezellen. Vier gouden polsbanden en drie gouden pluimen op de helm geven zijn rang aan. De daarop volgende is de tweedekapitein (drie gouden polsbanden, drie gouden pluimen met een groene punt op de helm). Hij beveelt onderkapiteins (met twee gele polsbanden en twee groene pluimen). Onder hen staan sarzanten (een gele polsband en groene pluim). De vaandrager is te herkennen aan twee onderbroken gele kringen rond de manchetten en een gele pluim.

Eeuw – Aanduiding van een tijdperk. De juiste duur van een Eeuw is onbekend, maar het is duidelijk dat ze duizenden jaren duurt. Zie ook: Rad des Tijds, Patroon van een Eeuw.

Eeuw der Legenden – Eeuw die eindigde door de Oorlog van de Schaduw en het Breken van de Wereld. Tijdperk waarin Aes Sedai dingen deden die men later wonderen noemde.

Efalin – Hoofd van de Far Dareis Mai van de Shaido Aiel.

Elayne – Erfdochter van Andor, zuster van Gawein en halfzuster van Galad. Een van de sterkste geleidsters sinds eeuwen, met een Talent voor het maken van angrealen. Haar verdwijning uit de Witte Toren zorgde voor een dieptepunt in de relatie tussen de Aes Sedai en Andor. Tijdens haar jacht op leden van de Zwarte Ajah, redde ze Birgittes leven door haar als zwaardhand te binden. Belandde na de val van Siuan Sanche in Salidar, waar Egwene haar tot Aes Sedai verhief. Inmiddels is ze in Ebo Dar met Nynaeve. Namens Egwene heeft ze een overeenkomst gesloten met de Kinne en de Windvindsters van het Zeevolk.

Ene Kracht – Kracht die geput wordt uit de Ware Bron. Weinigen kunnen de Ene Kracht leren geleiden en een nog kleinere groep is deze gave aangeboren. Wie van die laatste groep de Kracht niet leen beheersen, sterft vrijwel altijd een verschrikkelijke dood. Sinds de Tijd van Waanzin wordt elke geleider vroeg of laat krankzinnig, waarna hij levend wegrot door een afschuwelijke ziekte. De Aes Sedai zoeken naar meisjes met deze gave, zowel om levens te redden als om het aantal Aes Sedai te vergroten. Ze speuren ook naar mannen met deze gave, om hun krankzinnige daden te voorkomen. Zie ook: saidar, saidin, stillen, Ware Bron, wilder.

Erfdochter – Titel van de erfgename van de troon van Andor. De oudste dochter van de koningin volgt haar moeder op. Als er geen dochter is, gaat de titel over op het naaste vrouwelijke familielid. Meningsverschillen over het begrip ‘naaste’ hebben diverse malen geleid tot een opvolgingsstrijd.

Faile – In de Oude Spraak: Valk. Roepnaam van Zarine Bashere.

Fajin, Padan – Zie: Mordeth.

Farede-kalender – Inmiddels alom in gebruik. Heeft een week van ro dagen, een maand van 28 dagen en een jaar van 13 maanden. De maanden zijn: Taisham, Jumara, Saban, Aine, Adat, Saven, Amadaine, Tammaz, Maighdal, Choren, Shaldien, Nesan en Danu. Zie ook: Feestdagen, Jaartellingen.

Farsen, Min (Elmindreda) – Jonge vrouw uit Baerlon die soms rond personen beelden en aura’s ziet die te maken hebben met hun verleden en toekomst. Aes Sedai nemen aan dat zij flitsen van het Patroon ziet. Vanwege haar gave werd ze naar de Toren ontboden, waar ze vriendschap sloot met Egwene, Elayne en Nynaeve. Ze bevrijdde Siuan en Leane en vluchtte samen met hen en Logain naar Salidar. Ze trok met het gezantschap van Salidar naar Caemlin om Rhand terug te zien, op wie zij verliefd is. Samen met Rhand werd zij ontvoerd door Aes Sedai uit Tar Valon, en bevrijd tijdens de Slag bij Dumais Bron.

Feestdagen – Er zijn verschillende feestdagen die buiten de maandtelling vallen: Zonnedag (de langste dag van het jaar), het Dankdagfeest (eens in de vier jaar op de lente-equinox), en het Feest van de Verlossing Aller Zielen, ook Allerzielen genoemd (eens in de tien jaar op de herfst-equinox). Hoewel er vele feesten zijn die wijd en zijd gevierd worden (zoals het Lichtfeest, als het oude jaar eindigt en het nieuwe begint), kent elk land ook eigen feesten, net als vele dorpen en steden. De Grenslanden kennen de minste festivals en feestdagen, de steden Illian en Ebo Dar de meeste.

Freidhen, Alviarin – Aes Sedai van de Witte Ajah, verheven tot Hoedster van de Kronieken. Overste van de Zwarte Ajah, in dienst van Mesaana. Heeft een kille geest en nog killere ambities.

Gaebril – Schuilnaam van de Verzaker Rahvin in Andor. Dwong Morgase haar rechterhand Garet Brin te verbannen. Een periode van wanbeleid volgde, resulterend in Morgases vlucht. Geruchten van haar dood lokten een aanval van Rhand Altor uit. Deze doodde Gaebril met lotsvuur en veroverde Andor voor Elayne.

Gai’shain – In de Oude Spraak: Zij die in de strijd vrede gezworen zijn. Aiel die in de strijd gevangengenomen worden, zijn volgens ji’e’toh verplicht hun overwinnaar een jaar en een dag nederig te dienen, zonder een wapen aan te raken of geweld te gebruiken. Wijzen, smeden, kinderen onder de tien en zwangere vrouwen kunnen geen gai’shain worden. Volgens zeer oud gebruik kan wie ji’e’toh niet volgt geen gai’shain gemaakt worden. Desondanks zijn de Shaido begonnen Cairhienin en andere gevangenen in gai’shain-gewaden te kleden, en velen menen dat deze mensen niet na een jaar en een dag vrijgelaten hoeven worden omdat ze ji’e’toh niet volgen. Zie ook: grauwheid.

Galad van Huis Damodred (Galadedrid) – Halfbroer van Elayne en Gawein, met dezelfde vader: Taringael Damodred. Ter afronding van zijn opleiding als zwaardmeester reisde hij met Elayne en Gawein naar Tar Valon. Na de val van Siuan Sanche trad hij toe tot de Kinderen van het Licht.

Gallenne, Bertin – Kapiteinheer en aanvoerder van de Mayeense Vleugelgarde.

Garenia – Sterke Kinsvrouw, afkomstig uit Saldea.

Gaul – Steenhond van de Imran-sibbe van de Shaarad Aiel. Perijn bevrijdde hem in Remen en om die toh te kwijten vergezelde hij Perijn naar Tweewater. Hij is verliefd op Bain die een speciale band heeft met Faile. Net als haar naastzuster Chiad is Bain een Speervrouw, dus moeilijk te winnen.

Gawein van Huis Trakand – Halfbroer van Galad, broer van Elayne. Zal Eerste Prins van het Zwaard worden als Elayne de troon bestijgt. Kwam als haar beschermer en leerling in de zwaardkunst naar Tar Valon. De val van Siuan Sanche was zijn meesterproeve als zwaardmeester en aanvoerder. De strijders die zich achter hem schaarden om Siuan af te zetten, noemen zich sindsdien de Jongelingen.

Hij veracht Aes Sedai maar heeft gezworen hen te dienen en hij haat Rhand Altor maar zwoer hem geen kwaad te doen, omdat hij Egwene Alveren meer dan wat ook liefheeft. Hij weet niet dat Egwene inmiddels degenen leidt die zich verzetten tegen de Amyrlin die hij dient.

Geldan – Natie ten zuiden van Tweewater en ten noorden van Amadicia. In 998 NE regeerde koning Johanin vanuit het Jhedapaleis in Jehanna. Na de komst van de Profeet van de Herrezen Draak, werd hij afgezet en werd het land achtereenvolgens geregeerd door vier verschillende vorsten. De laatste, Alliandre Maritha Kigarin, blijft aan de macht door het optreden van de Profeet te gedogen. Zie ook: Profeet van de Herrezen Draak.

Gele Ajah – Aes Sedai-orde die zich wijdt aan de studie van Heling.

Geleiden – Aanwenden van een of meer van de vijf stromen van de Ene Kracht.

Gewichten – De basis is 1 pond. 10 pond = 1 steen, 10 steen = 1 macht, 10 macht = 1 ton.

Gezellen – Keurkorps van Illian, geleid door eerstekapitein Demetre Marcolin. Het vormt de lijfwacht van de koning en bewaakt belangrijke posten in Illian. De gezellen worden tijdens veldslagen ingezet als stoottroepen. Anders dan bij de meeste keurkorpsen zijn buitenlanders welkom, mits ze niet uit Tyr, Altara of Morland komen. Deze kunnen zelfs de hoogste rang bereiken, evenals niet-edelen, wat beide ongebruikelijk is. Ze dragen groene jassen, borstkurassen met de negen bijen van Illian en puntige helmen met stalen gezichts beschermers.

Gezetene – Een van de drie afgevaardigden van elke Ajah in de Zaal van de Toren. Gezetenen, Amyrlin Zetel en Hoedster van de Kronieken bespreken in de Zaal alles wat van belang is voor de Aes Sedai.

Gholam – Schaduwgebroed, eeuwenlang niet meer gezien in de wereld, maar in de Oorlog van de Kracht een onstuitbaar wapen van de Duistere.

Gil, Basel – Voormalige herbergier van De Koninginnezegen in Caemlin. Trouwe koninginneklant en goede vriend van Thom Merrilin. Vergezelde Morgase op haar vlucht uit Andor.

Golfvrouwe – Hoofd van een Zeevolk-clan. Zij benoemt een wapenmeester en stelt meestal een windvindster aan als raadsvrouwe. Herkenbaar aan een dubbel zonnescherm met gouden franje en de vele munten aan haar neusketting. Zie ook: Zeevolk.

Gradi, Jur – Boer van midden twintig die ondanks de bezwaren van zijn vrouw getest werd en geleiden bleek te kunnen leren. Streed met de andere Asha’man in de Slag bij Dumais Bron. Vergezelt nu Perijn.

Grauwheid – Aielterm voor de gesteldheid van veel Aiel na Altors onthulling dat hun voorouders strikt geweldloos leefden tot zij na het Breken gedwongen werden zichzelf te verdedigen. Sommigen gooien hun speren weg en vluchten. Anderen weigeren het wit van de gai’shain af te leggen als de tijd daarvoor gekomen is. Velen ontkennen de waarheid en weigeren de Car’a’carn te volgen; dezen keren terug naar de Woestenij of sluiten zich aan bij de Shaido die zich tegen Altor gekeerd hebben.

Grenslanden – Noordelijke rijken grenzend aan de Verwording: Saldea, Arafel, Kandor en Shienar. Hun geschiedenis is bloedig; er is geen jaar zonder strooptochten, invallen of invasies van Trolloks en Myrddraal.

Grijze Ajah – Aes Sedai-orde gewijd aan bemiddeling. De leden bevorderen harmonie en overeenstemming.

Groene Ajah – Aes Sedai-orde die zich gereed houdt voor Tarmon Gai’don. Tijdens de Trollok-oorlogen werd ze ook de Strijdende Ajah genoemd. Groene zusters vinden dat Aes Sedai meerdere zwaardhanden mogen binden. Dit is niet alleen een persoonlijke voorkeur. De vele zwaardhanden van de Groene Ajah betekenden vaak een beslissend overwicht in de strijd.

Grote Heer van het Duister – Naam waarmee Duistervrienden Shai’tan aanduiden, omdat zij het gebruik van zijn ware naam duisterschennis vinden.

Grote Patroon – Het Rad des Tijds weeft de Patronen der Eeuwen tot het Grote Patroon. Het Grote Patroon omvat het geheel van bestaan en werkelijkheid; verleden, heden en toekomst.

Grote Raad – Hoogste raad van de Zwarte Ajah, die dertien leden telt. Momenteel is Alviarin Freidhen, in naam een Witte zuster, hoofd van de Raad en dus overste van de Zwarte Ajah. Haar voorgangster was Jarna Malari, die zich voordeed als Grijze.

Grote Serpent – Symbool van tijd en eeuwigheid, van vóór de Eeuw der Legenden. Het heeft de vorm van een slang die in zijn eigen staart bijt. Aes Sedai dragen een ring in de vorm van het Grote Serpent.

Grote Verwording – Levensgevaarlijk gebied in het verre noorden, volledig bezoedeld door de nabijheid van de Duistere. Broedplaats van Trolloks, Myrddraal en andere Schaduwschepsels.

Guldenoog – Bijnaam van Perijn onder de bewoners van Tweewater.

Hailene – In de Oude Spraak: Zij die eerst komen of Voorlopers. Naam van de strijdmacht die de Seanchanen vooruitstuurden om de landen te verkennen waarover Artur Haviksvleugel ooit heerste. Nu geleid door Hoogvrouwe Suroth. Aangevuld met rekruten uit de veroverde landen, is de Hailene veel verder gegaan dan de gestelde doelen.

Hanlon, Daved – Duistervriend en voormalig hoofd van de Witte Leeuwen. Diende de Verzaker Rahvin, toen deze als heer Gaebril de stad Caemlin in zijn greep hield. Werd met het restant van de Witte Leeuwen naar Cairhien gezonden om de opstand tegen de Herrezen Draak te versterken. Toen de Witte Leeuwen vernietigd werden bij Mordeths aanval op Rhand, kreeg Hanlon om onbekende redenen het bevel terug te keren naar Caemlin.

Haran, Shaidar – In de Oude Spraak: Hand van de Schaduw. Een Myrddraal die verschilt van elke andere. Myrddraal lijken uit een mal gegoten: ze hebben hetzelfde humorloze, wrede karakter, dezelfde gelaatstrekken en dezelfde lengte. Shaidar Haran is de helft langer, heeft gevoel voor humor en kan geleiden.

Harella, Faeldrin – Groene Aes Sedai die trouw heeft gezworen aan de Herrezen Draak.

Harkin, Bera – Andoraanse Groene Aes Sedai die met Kiruna Nachiman door Sheriam als afgezant van Salidar naar Altor is gestuurd. Zwoer bij Dumais Bron trouw aan de Herrezen Draak. Ze heeft drie zwaardhanden.

Hartsteen – Onverwoestbaar materiaal uit de Eeuw der Legenden. Alle kracht die wordt uitgeoefend om hartsteen te breken, wordt door de steen opgenomen en maakt die sterker. In de Oude Spraak heet het cuendillar.

Haviksvleugel, Artur – Artur Paendrag Tanreall. Legendarische vorst die van JV 943-994 alle landen ten westen van de Rug van de Wereld en sommige voorbij de Aielwoestenij verenigde. Van de legers die hij in JV 992 over de Arythische Oceaan stuurde, werd na zijn dood niets meer vernomen. Die dood veroorzaakte de Oorlog van de Honderd Jaren. Zijn blazoen toonde een gouden havik in de vlucht.

Hemelvuisten – Licht bewapende Seanchaanse eenheden die door to’raken naar het slagveld worden gevlogen. Doordat to’raken slechts een beperkt gewicht kunnen meevoeren zijn het kleine mannen en vrouwen. Geharde soldaten die voornamelijk worden ingezet bij snelle invallen, verrassingsaanvallen op een achterhoede en op plaatsen waar snelheid van belang is.

Herimon, Seaine – Lugardse Gezetene voor de Witte Ajah, die Siuan Sanche voorstelde nadat de stemmen in de Zaal van de Toren staakten. Na Siuans val is ze in de Toren gebleven, omdat ze vindt dat de Toren heel en ongebroken moet zijn.

Herrezen Draak – Volgens de Voorspellingen van de Draak de wedergeboren Lews Therin Telamon. Men vreest hem omdat de geschriften voorspellen dat hij de wereld opnieuw zal breken. Velen erkennen Rhand Altor als de Herrezen Draak. Zie ook: Altor, valse Draak.

Hoedster van de Kronieken – Hoogste Aes Sedai na de Amyrlin Zetel, wier rechterhand en schrijfster zij is. Volgens het gebruik kiest de Amyrlin een Hoedster uit haar eigen Ajah.

Hoogheer – Hoge Tyreense edelman. Niet te verwarren met een Heer van het Land, die van lagere stand is. De Hoogheren vormen een raad die het land bestuurt in plaats van een koning of koningin.

Hoorn van Valere – Doel van de Grote Jacht. Legendarische hoorn die dode helden oproept tot de strijd. Werd door Moiraines gezelschap gevonden in het Oog van de Wereld. Mart stal hem in Falme, waarna de helden van weleer aan de kant van de Herrezen Draak streden. Onwetend van deze gebeurtenissen heeft men in Illian een nieuwe Jacht op de Hoorn uitgeroepen. In vele landen zijn nu gezworen Jagers op de Hoorn te vinden. Zelfs onder de Aes Sedai weten weinigen dat de Hoorn is gevonden en gebruikt, of dat deze nu in de Witte Toren verborgen is.

Hopwil, Eben – Jonge geleider van nog geen zestien die zich ouder voordoet, omdat hij anders geen dienst had kunnen nemen. Vocht als Toegewijde in de Slag bij Dumais Bron en is inmiddels door Rhand bevorderd tot Asha’man. Wordt veel ingezet als verkenner.

Illian – Grote haven aan de Zee der Stormen, hoofdstad van de gelijknamige natie. Een oeroude vijand van Tyr. De banier van Illian toont negen gouden bijen op een veld van sinopel. Rond het Tammuzplein in het hart van de stad liggen het Paleis van de Koning, de Grote Zaal van de Raad van Negen en het gebouw van de Vergadering. Nadat Rhand Sammael versloeg kroonde de Raad hem tot koning van Illian.

Jaartellingen – De Tomaanse kalender (ontworpen door Toma dur Ahmid) werd ongeveer twee eeuwen na de dood van de laatste mannelijke Aes Sedai ingevoerd. Deze kalender telde de jaren na het Breken van de Wereld (NB). In de Trollok-oorlogen werden vele archieven vernietigd, zoveel dat er onenigheid ontstond over de juiste data volgens de Tomaanse kalender. Tiam van Gazar stelde toen een nieuwe telling voor die begon bij het einde van de oorlogen, met het eerste Jaar in Vrijheid (JV). De kalender van Artur Haviksvleugel telde de jaren vanaf de stichting van zijn rijk (VB, Vanaf het Begin), maar deze is nu nog slechts bekend bij geschiedkundigen. Na de algemene ontreddering die de Oorlog van de Honderd Jaren bracht, werd de Farede-kalender ingevoerd. Deze begint met het eerste vredejaar na de Oorlog van de Honderd Jaren. De kalender, die de jaren van de Nieuwe Eeuw (NE) meet, wordt nu alom gebruikt.

Jendai-voorspelling – Zie: Coramoor.

Ji’e’toh – In de Oude Spraak: Eer en verplichting of Eer en plicht. De ingewikkelde gedragscode die het leven van de Aiel beheerst, en die een boekenplank aan uitleg nodig heeft. Een voorbeeld: er zijn vele manieren om in de strijd eer te winnen. De minste is door te doden, want eenieder kan dat. De eervolste is door een bewapende en levende vijand aan te raken zonder deze te verwonden. Ergens halverwege ligt het gai’shain maken van een vijand. Oneer kent in ji’e’toh ook vele niveaus. Vele daarvan worden als erger beschouwd dan pijn, verwondingen of zelfs de dood. Tevens zijn er vele niveaus van toh (verplichting), maar zelfs de kleinste toh dient volledig voldaan te worden. Toh weegt zo zwaar dat Aiel vaak oneer accepteren om een verplichting te voldoen die buitenstaanders onbelangrijk achten.

Karaethon Reeks – Zie: Voorspellingen van de Draak.

Ketellappers – Eigenlijke naam: Tuatha’an, het Trekkende Volk. Zwervende volgelingen van de Weg van het Blad, een filosofie van volledige geweldloosheid. Tuatha’an die geweld gebruiken, worden Verlorenen genoemd en doodverklaard.

Kinderen van het Licht – Militante orde gewijd aan de strijd tegen de Duistere en het uitroeien van Duistervrienden. Gesticht tijdens de Oorlog van de Honderd Jaren. Bezitten een zeer rechtlijnig geloof, en de overtuiging dat alleen zij weten wat juist is. Alles wat ze niet begrijpen, ook geleiden, wijten zij aan de Duistere. Aes Sedai en degenen die hen steunen beschouwen zij als Duistervrienden. Zij hadden hun hoofdkwartier in Amador, maar dat is inmiddels veroverd door de Seanchanen. Emon Valda, hun nieuwe Kapiteinheer-gebieder, is echter met een groot aantal legioenen naar het noorden ge-troken. Zie: Witmantels.

Kinne – Groep in Ebo Dar, die al sinds de Trollok-oorlogen (ca. 1000-13 50 NB) uitgestotenen en wegloopsters van de Toren opvangt. De stichters, uitgestotenen die niet naar huis durfden vanwege de oorlog, vluchtten zover mogelijk van het strijdtoneel naar Barashta, een stad die dichtbij het huidige Ebo Dar lag. Hoewel de Kinne zich voor de Aes Sedai verborg en nieuwelingen heel lang in het ongewisse liet over de groep, voor het geval de Aes Sedai hen zouden terughalen, heeft de Witte Toren altijd van hun bestaan geweten. Aanvankelijk werd niets ondernomen omdat de oorlog voorrang had, en uiteindelijk besefte de Toren dat de Kinne beter intact kon blijven. Voordien wisten de meeste wegloopsters -alle ontkenningen ten spijt- te ontsnappen, maar met deze geheime val (alleen volleerde zusters wisten ervan) kon de Toren er negen uit tien terughalen. Doordat de Kinsvrouwen vaak verhuisden om hun bestaan en aantal geheim te houden en om te voorkomen dat men opmerkte dat ze veel langzamer verouderden, nam de Toren aan dat ze slechts met weinigen waren. De Kinne heeft geen wetten maar veeleer regels die gebaseerd zijn op de regels voor novices en Aanvaarden en ook voortkomen uit de noodzaak van geheimhouding. Vanwege hun oorsprong houden ze zeer streng de hand aan die regels. Recente ontmoetingen van Aes Sedai met de Kinne leidden tot schokkende onthullingen. Zo blijken er twee keer zoveel Kinsvrouwen als Aes Sedai te zijn, en zijn sommigen van hen ruim honderd jaar ouder dan de oudste Aes Sedai sinds de Trollok-oorlogen. Zie ook: Dochters van de Stilte, Weefkring.

Koin – Klein vaandel dat in het Cairhiense leger op de rug van een edele is bevestigd.

Koninginnegarde – Keurtroepen van de koningin van Andor. Garde en leger worden in oorlogstijd aangevoerd door de Eerste Prins van het Zwaard, hoewel de koningin zelf deze vaak vergezelt.

Koppelen – De gave van geleidsters om hun stromen samen te voegen. De samengevoegde stroom is minder dan de som der individuele stromen, maar door de geleidster die de koppeling leidt, wordt hij veel preciezer en met meer effect dan individuele stromen gericht. Hoewel mannen binnen een cirkel gehaald kunnen worden, kunnen slechts vrouwen er één vormen. Tot 13 vrouwen kunnen koppelen zonder dat er een man aanwezig is. Als één man koppelt, kan de cirkel 26 vrouwen bevatten. Twee mannen maken een cirkel van 34 vrouwen mogelijk, enzovoorts, tot de grens van zes mannen en 66 vrouwen bereikt is. Met uitzondering van cirkels van 1 man en 1 vrouw, 2 mannen en x vrouw of 2 mannen en 2 vrouwen, moet er altijd een vrouw meer in de cirkel zijn dan er mannen zijn. Gewoonlijk kan zowel een man als een vrouw leiden, maar een man moet leiden in een cirkel van 72, een van 1 man en 1 vrouw, of een tot 13 met meer dan 1 man. Los van deze uitzonderingen moet een cirkel met het minimum aantal mannen geleid worden door een vrouw. Hoewel mannen over het algemeen sterker zijn in de Kracht, zijn cirkels met vrijwel gelijke aantallen mannen en vrouwen het sterkst.

Lanskapitein – In de meeste naties worden wapenknechten in de strijd niet aangevoerd door een edelvrouwe. Zij neemt daarvoor een beroepssoldaat in dienst, bijna altijd een burger, die de troepen ook oefent. Soms wordt deze man ook wel aangeduid als Zwaardkapitein, Meester der Paarden of Meester der Lansen. Er gaan vaak geruchten over een innige band tussen edelvrouwes en lanskapiteins. Soms zijn ze waar.

Lansen, Annoura – Grijze Aes Sedai uit Tarabon, raadsvrouwe van de Eerste van Mayene.

Legioen – Een legereenheid van de Witmantels, 2000 man sterk.

Legioen van de Draak – Groot leger van voetvolk, allen Draakgezworenen. Door Davram Bashere uitgerust met kruisbogen en geoefend, op basis van met Man Cauton ontwikkelde denkbeelden die sterk afwijken van de gebruikelijke inzet van voetvolk. Velen melden zichzelf aan, maar de meesten worden aangebracht door de zoekgroepen van de Zwarte Toren. Deze verzamelen allen in een streek die de Herrezen Draak willen volgen. Pas nadat ze hen door een poort naar Caemlin hebben gebracht testen ze wie kan leren geleiden. Het restant, verreweg het grootste deel, gaat naar Basheres opleidingskampen.

Lengtematen – 10 duim = 3 hand = 1 voet, 3 voet = 1 pas, 2 pas = 1 stap, 1000 stap = 1 span, 4 span = 1 roede.

Liah – Speervrouw met zware littekens op haar gezicht. Lijfwacht van Altor, stierf in Shadar Logoth.

Liandrin – Rode Aes Sedai uit Tarabon, met Wilsdwang als Talent. Haar ontvoering van Nynaeve, Egwene en Elayne bewees dat de Zwarte Ajah bestaat. Roofde voordat haar verraad uitkwam twaalf ter’angrealen uit de Toren en vluchtte met twaalf Zwarte zusters naar Tyr. Trok vandaar door naar Tanchico, achtervolgd door Elayne en Nynaeve. Door Moghedien bij wijze van straf afgeschermd.

Librije – Grote geschriftenverzameling in Tar Valon, Cairhien en andere steden.

Lini – Verzorgster van Elayne en daarvoor van haar moeder Morgase. Heeft een grote innerlijke kracht, scherpe ogen en een schat aan spreuken en zegswijzen.

Mandragoran, al’Lan – Zwaardhand van Moiraine, Dai Shan (krijgsheer) uit de Grenslanden. Ongekroonde koning en enige levende heer van Malkier, dat rond zijn geboorte (953 NE) werd opgeslokt door de Verwording. Begon op zijn zesde een eenmansoorlog tegen de Verwording en de Schaduw, tot hij in 979 NE door Moiraine Damodred als zwaardhand werd gebonden. Na Moiraines verdwijning vertrok hij spoorslags naar Mijrelle, op wie zijn binding was overgegaan. Sindsdien heeft Mijrelle geprobeerd de doodsdrang te genezen die het sterven van een Aes Sedai in haar zwaardhand opwekt. Toen Egwene dit ontdekte, zond ze Lan naar Nynaeve in Ebo Dar. Sinds zijn aankomst heeft Nynaeve veel bereikt, mede door hem te huwen.

Marath’damane – In de Oude Spraak: Zij die beteugeld moeten worden. Seanchaanse term voor vrouwen die kunnen geleiden, maar nog geen a’dam dragen. Zie: a’dam, damane, Seanchan.

Mayene – Stadstaat aan de Zee der Stormen, al eeuwen omklemd en onderdrukt door Tyr. Ontleent zijn voorspoed en onafhankelijkheid aan kennis van de trek van de scholen olievis, net als de olijven van Tyr, Illian en Tarabon een bron van lampolie. De heerser van Mayene wordt de Eerste genoemd; zij beweren af te stammen van Artur Haviksvleugel.

Maza, Joline – Groene Aes Sedai die Elaida steunde bij het afzetten van Siuan Sanche. Als straf voor haar weerspannigheid door Elaida met Teslyn als gezant naar Ebo Dar gestuurd. Haar zwaardhanden zijn Blaeric en Fen.

Meester der Klingen – Vaak de echtgenoot van de Vrouwe der Schepen. Hij is verantwoordelijk voor de verdediging en handel van het Zeevolk. Onder hem staan de wapenmeesters van golfvrouwes en de vrachtmeesters van zeilvrouwes, die soortgelijke taken hebben. Voor elk van hen geldt dat buiten deze gebieden elke autoriteit slechts is gedelegeerd door de vrouwe die hij dient. Waarheen een schip zeilt is geheel en al aan de zeilvrouwe, maar omdat handels- en geldzaken behartigd worden door de vrachtmeester (of, op een hoger niveau, door de wapenmeester of de Meester der Klingen), is een grote mate van samenwerking vereist. Zie: Zeevolk.

Meester van de Lansen, Meester van de Paarden – Zie: Lanskapitein.

Meesteres der Novices – Aes Sedai die verantwoordelijk is voor de opleiding van novices en Aanvaarden.

Meira – Wijze van de Shaido Aiel, betrokken bij de gruwelijke moord op Desaine.

Melaidhrin, Cadsuane – Aes Sedai die al tijdens haar leven een legendarische status verkreeg, hoewel men haar al jaren dood waande. Zij zou rond 705 NE in Geldan geboren zijn, wat haar de oudste levende Aes Sedai maakt. Sterkste geleidster die de Toren in zo’n duizend jaar gekend had, tot de komst van Nynaeve, Elayne en Egwene, en de laatsten zijn weinig sterker dan zij. Ze is een Groene, maar heeft veel meer geleiders gevangen dan elke andere Aes Sedai. Slechts weinigen zijn zich bewust dat de meeste mannen die zij naar de Toren voerde, het stillen veel langer overleefden dan de gevangenen van andere zusters.

Mera’din – In de Oude Spraak: Broederlozen. Aiel die clan en sibbe verlieten en zich bij de Shaido aansloten. Zij konden Rhand Altor, een natlander, niet als Car’a’carn accepteren en weigerden zijn onthullingen over geschiedenis en ontstaan van de Aiel te geloven. Ware Aiel zullen hun clan of sibbe nooit verlaten, en daarom weigerden de Shaidokrijgsgenootschappen hen op te nemen. Daarom vormden zij een eigen krijgsgenootschap, de Mera’din.

Meri – Zuur kijkende vluchtelinge die door Romanda als kamermeid voor Egwene is aangenomen, mede om de Amyrlin te bespieden. Zie ook: Chesa, Selame.

Merrilin, Thom (Thomdril) – Bijgenaamd de Grijze Vos, vanwege zijn grote vaardigheid in Daes Dae’mar. Tot hij in ongenade viel, hofbard en minnaar van Morgase, sindsdien een zwervend speelman. Kwam voor een optreden naar Emondsveld en vertrok in Moiraines gezelschap, ondanks zijn afkeer van Aes Sedai. Redde later het leven van Rhand en Mart, en ontmoette hen bij diverse gelegenheden. In Tyr speelde hij voor Rhand de edelen tegen elkaar uit. In opdracht van Moiraine reisde hij met Elayne en Nynaeve naar Tanchico, waar hij hielp bij de jacht op de Zwarte Ajah. Belandde uiteindelijk in Salidar, met Juilin Sandar. Ter bescherming van Nynaeve, Elayne, Birgitte en Aviendha zond Egwene hem met Juilin en Mart naar Ebo Dar.

Mijrelle – Aes Sedai uit Ebo Dar, die naar men zegt het bed deelt met haar zwaardhanden Avar Hachami, Croi Makin en Nuhel Dromand. Hoofd van de Groene Ajah in Salidar, hoort bij het kamp van Sheriam. Zonder Lan erin te kennen heeft Moiraine gezorgd dat Lans binding bij haar dood op Mijrelle overging. Met deze misdaad zette Egwene Mijrelle onder druk om haar trouw te zweren. Zie ook: Dachen, Mandragoran.

Min – Zie: Farsen.

Moghedien – Verzaker, die het liefst vanuit het verborgene toeslaat. Is mogelijk nog sterker in Tel’aran’rhiod dan Lanfir, al heeft ze die nooit uitgedaagd omdat Lanfir een veel sterkere geleidster was. Werd door Nynaeve gevangen in Salidar, waar ze zich vermomd had als de dienstbode Marigan. Egwene, Elayne en Nynaeve dwongen haar vele geheimen prijs te geven. Na haar bevrijding door Aran’gar bestrafte de Duistere haar falen zwaar. Moridin is nu haar meester en ze durft hem niets te weigeren. Desondanks pleegde ze in Ebo Dar ongevraagd een aanslag op Nynaeve, die bijna lukte.

Moiraine – Aes Sedai van de Blauwe Ajah uit Huis Damodred, in 95 6 NE geboren in het koninklijk paleis van Cairhien. Verdween in een ter’angreaal in Cairhien, strijdend met Lanfir. Men neemt aan dat geen van beiden dit overleefd heeft. Omdat ze de Herrezen Draak vond en de Verzaker Be’lal doodde, beschouwen vele Aes Sedai haar als een van die bijna mythische zusters die de status hebben van legendarische heldinnen.

Mor, Fedwin – Geleider van een jaar of zestien die door Mazrim Taim is geoefend. Inmiddels door Rhand bevorderd tot Asha’man. Treedt veel op als verkenner.

Morat – In de Oude Spraak: Begeleider. Seachaanse term voor degenen die bijzondere dieren begeleiden. Zo is een morat’raken de begeleider en berijder van een raken. Deze wordt ook als vlieger aangeduid. Zie ook: der’morat.

Mordeth, Jeraal – Padan Fajin was een Duistervriend die als ‘hond van de Duistere’ de Herrezen Draak moest opsporen. Belandde tijdens die jacht in Shadar Logoth. Daar probeerde Mordeth zijn lichaam over te nemen. Het wezen dat uit deze strijd voortkwam is gevaarlijker dan Fajin en Mordeth apart waren. Voortgedreven door een intense haat tegen Rhand, zette hij machtigen als Elaida en Nial tegen hem op. Zijn poging om Rhand in de val te lokken door Tweewater te vernietigen werd verijdeld door Perijn. Een door hem bevolen aanslag in Caemlin voedde Rhands achterdocht tegen Aes Sedai. Toen Rhand ontdekte dat hij zich als raadsman van Toram Riatin vlak bij Cairhien ophield, ontketende hij de krachten van Shadar Logoth en viel Rhand aan met een vervloekte dolk. Dit leverde Rhand een tweede onheelbare wond op. Mordeth verdween spoorloos na de vernietiging van Torams kamp. Zie ook: Caraline.

Moridin – In de Oude Spraak: Dood. Lange, breedgeschouderde jongeman met intens blauwe ogen die zich Nae’blis noemt. Geleidt de levensgevaarlijke en zeer verslavende Ware Kracht, die van de Duistere stamt. Offerde in Shadar Logoth Sammael op om Rhands leven te redden. Moghedien en Cyndane zijn volledig in zijn macht. Zijn kleuren zijn zwart en rood.

Mosalaine, Delana – Gezetene voor de Grijze Ajah in Salidar, maar in feite van de Zwarte Ajah. Zie ook: Asan’gar.

Mosvani, Alanna – Aes Sedai uit Arafel, van de Groene Ajah. Bekend om haar driftbuien en gevoel voor humor. Ihvon is haar zwaardhand. Haar tweede zwaardhand, Owein, werd in Tweewater gedood door Witmantels. Ging in Caemlin een binding aan met Rhand Altor, zonder zijn toestemming (door veel Aes Sedai beschouwd als een misdaad). Zwoer bij Dumais Bron trouw aan de Herrezen Draak.

Myrddraal – Schaduwgebroed, aanvoerders van Trolloks. Om de beestachtige Trolloks te scheppen werden mensen en dieren met elkaar verenigd. Myrddraal zijn verwrongen afstammelingen van Trolloks, waarin de menselijke trekken weer zichtbaar worden, hoewel misvormd door het kwaad dat de Trolloks schiep. Ze hebben geen ogen, maar zien toch even scherp als adelaars. Myrddraal hebben bepaalde krachten die van de Duistere stammen, zoals het vermogen verlammende angst op te wekken en zich te verplaatsen via schaduwen. Afgezien van hun vrees voor stromend water hebben ze maar weinig zwakheden. Spiegels weerkaatsen hen slechts vaag. Zie: Haran.

Naastbroeder, naastzuster – Een vriend(in) die je zo na staat dat hij of zij een broer of zus zou kunnen zijn. Naastzusters nemen elkaar vaak aan als eerstezusters in een uitgebreide ceremonie voor de Wijzen. De Aiel beschouwen hen daarna als tweelingen. Naastbroeders doen dit zelden.

Nachiman, Kiruna – Aes Sedai van de Groene Ajah, zuster van Paitar Nachiman, koning van Arafel. Met Bera Harkin naar Rhand Altor gezonden als afgezant van Salidar. Zwoer bij Dumais Bron trouw aan de Herrezen Draak. Ze heeft vier zwaardhanden.

Nae’blis – Degene die onder de Grote Heer van het Duister heerst over de Schaduw. De rang waar alle Verzakers naar streven.

Namelle, Vandene – Oude Groene Aes Sedai, zuster van Adeleas van de Bruine Ajah. Beiden hadden zich in Arafel teruggetrokken om een geschiedenis van de wereld te schrijven. Na de val van Siuan Sanche trokken beiden naar Salidar. In opdracht van de Zaai vergezellen ze Nynaeve en Elayne naar Ebo Dar om de Schaal der Winden te zoeken. Haar zwaardhand is Jaem.

Nandera – Pezige, tamelijk knappe Speervrouw, met meer grijs dan blond haar.

Narishma, Jahar – Asha’man met de rang van Soldaat. In aanleg een sterke geleider, maar nog zeer jong.

Natlander – Naam waarmee de Aiel buitenstaanders aanduiden.

Neald, Fagar – Asha’man met de rang van Soldaat. Streed bij Dumais Bron en vergezelt nu Perijn.

Nemdahl, Sarene – Zeer knappe Aes Sedai van de Witte Ajah, lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Noselle, Tiana – Aes Sedai van de Grijze Ajah, Meesteres der Novices onder Egwene Alveren.

Novice – Beginnende geleidster die bij de Aes Sedai met saidar leert omgaan. Van oudsher werd een deel van de novices na vijf tot tien studiejaren Aanvaarde en duurde het even lang voor een deel daarvan Aes Sedai werd. Wie niet voldeed werd weggezonden en alleen jonge geleidsters werden toegelaten. Egwene Alveren meent dat het al eeuwen krimpende aantal Aes Sedai aan deze gebruiken te wijten is. Zij wil alle geleidsters aan de Toren binden: oud of jong, windvindster, wilder of Wijze.

Nurelle, Havien – Officier van de Mayeense Vleugelgarde. Volgde Perijn met tweehonderd gardisten om Rhand te bevrijden. Werd vanwege zijn moed in de Slag bij Dumais Bron bevorderd tot rechterhand van Bertin Gallene. Zijn rang is inmiddels eerste gardeluitenant.

Nuram, Beldeine – Jonge Aes Sedai van de Groene Ajah, slechts drie jaar geleden verheven. Mist nog de Aes Sedai-trekken en heeft nog geen zwaardhand. Lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Ogier – Niet-menselijk ras, herkenbaar aan de grote lengte, snuitachtige neus en lange oren met toefjes haar. Ze verlaten zelden de stedding, hun woongebieden, en onderhouden weinig contact met de mensheid. Slechts weinigen geloven dat Ogier meer zijn dan sprookjes. Hoewel ze gezien worden als vredelievend en zeer moeilijk boos te krijgen, beschrijven oude verhalen hen als onverzoenlijke vijanden en vochten ze tijdens de Trollok-oorlogen tegen de Schaduw. Ze hechten grote waarde aan kennis en hun boeken en verhalen gaan vaak over zaken die de wereld vergeten is. Ogier leven zeker drie- tot viermaal zo lang als mensen. Ze zijn zeer vaardig in het bewerken van steen en hout. Veel van hun bouwsels zijn verdwenen, maar de Ogier treuren vooral over de teloorgang van hun wonderschone Gaarden.

Olver – Negenjarige Cairhienin wiens vader is vermoord door de Shaido en wiens moeder stierf tijdens hun vlucht. In Maerone ontfermt Mart zich over hem. Hij vergezelde Mart naar Ebo Dar als zijn schildknaap.

Omkering – Vaardigheid uit de Eeuw der Legenden. Maakt weefsels van saidin of saidar onzichtbaar voor geleiders.

Oorlog van de Honderd Jaren (JV 994-1117) – Reeks veldslagen tussen voortdurend wisselende bondgenootschappen. Volgde op de dood van Artur Haviksvleugel, toen zijn rijk uiteenviel. Nieuwe naties werden gevormd. Grote delen van de wereld raakten ontvolkt, vooral de landen tussen de Arythische Oceaan en de Aielwoestenij, van de Zee der Stormen tot aan de Verwording. De verwoesting was zo volkomen dat er uit die tijd slechts spaarzame gegevens resten.

Oorlog van de Schaduw – Ook: Oorlog van Kracht. Begon na de poging om de Duistere te bevrijden en omvatte spoedig de gehele wereld. Een wereld die zelfs de herinnering aan strijd vergeten was, herontdekte elk facet ervan, vaak nog verergerd door de invloed van de Duistere. Zelfs de Ene Kracht werd aangewend als wapen. De oorlog eindigde nadat de kerker van de Duistere opnieuw verzegeld werd tijdens een verrassingsaanval van Lews Therin Telamon en de mannelijke Aes Sedai die de Honderd Gezellen werden genoemd. De tegenaanval van de Duistere veroorzaakte de smet op saidin en maakte de Draak en zijn gezellen krankzinnig. Daarmee eindigde de Eeuw der Legenden en begon de Tijd van Waanzin.

Orande, Faolain – Aanvaarde die door Egwene in Salidar tot Aes Sedai is verheven en door oudere Aes Sedai niet voor vol wordt aangezien. Liet al in Tar Valon merken dat ze een afkeer heeft van mensen die de regels breken. Heeft inmiddels trouw gezoren aan Egwene en doet alsof ze Lelaines bescherming gezocht heeft.

Oude Spraak – Taal uit de Eeuw der Legenden. Edelen en geletterden worden geacht haar te beheersen, doch slechts weinigen komen verder dan enkele woorden. Vertalingen zijn vaak moeilijk vanwege de vele subtiele nuances.

Paendrag, Berelain sur – De Eerste van Mayene, Gezegend door het Licht, Verdedigster van de Golven, Hoogzetel van Huis Paeron. Een schone en sterke vrouwe, en een vaardig heerseres. Men zegt dat zij krijgt wat ze begeert, wat het haar ook zal kosten, maar ook dat zij altijd haar woord gestand doet. Samen met Rhuarc bestuurde zij Cairhien tijdens Rhands afwezigheid.

Pardon – De bekendmaking van Rhand Altor na zijn overwinning op Rahvin in Andor dat in de gebieden die hij beheerst, iedere geleider veilig zal zijn.

Patroon van een Eeuw – Het Patroon is de vorm van de werkelijkheid in een Eeuw. Het Rad des Tijds verweeft de draden van menselijke levens in het Patroon. Het is ook bekend als Eeuwkant en Eeuwweb. Zie ook: ta’veren.

Penfel, Elza – Aes Sedai van de Groene Ajah. Lid van het Toren-gezantschap dat Rhand Altor ontvoerde. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Profeet van de Herrezen Draak – Moiraine Sedai zal niet hebben vermoed dat haar eenvoudige opdracht aan de Shienaraanse krijger Masema Dagar zoveel gevolgen zou hebben. In Jehanna kreeg Masema een openbaring. Hij besloot het nieuws dat de Draak wedergeboren was te gaan preken. Hij meent dat niets belangrijker is dan de erkenning dat de Herrezen Draak het vleesgeworden Licht is en dat ieder klaar moet staan voor de oproep van de Drakenheer. Hij en zijn volgelingen schuwen geen middel om anderen van de glorie van de Herrezen Draak te laten getuigen. Inmiddels laat hij zich alleen nog aanspreken als ‘de Profeet’ en beheerst hij grote delen van Geldan en Amadicia. Zie: Geldan.

Quintara, Tylin – Koningin van Altara en hoogzetel van Huis Mitsobar. Ze volgde haar vader op, tamelijk uitzonderlijk in Altara. De kans dat Beslan, haar enige overlevende zoon, de Troon der Winden erft, wordt niet zeer groot geacht. Zie ook: Ebo Dar.

Raad van Negen – Raad van edelen die wordt geacht de koning van Illian bij te staan, maar van oudsher met hem en de Vergadering om de macht strijdt.

Rad des Tijds – De Tijd is een Rad met zeven spaken. Iedere spaak beslaat een Eeuw. Terwijl het Rad draait, komen en gaan de Eeuwen. Iedere Eeuw laat herinneringen achter die vervagen tot legenden, tot mythen, die vergeten zijn wanneer deze Eeuw weerkeert. Het Patroon van een Eeuw is bij de wederkomst van een Eeuw telkens licht veranderd, en bij elke wederkomst zijn die veranderingen groter.

Rahad – Zie: Ebo Dar.

Reizen – Zie: Talenten.

Rhuarc – Stamhoofd van de Taardad Aiel, gehuwd met de Wijze Amys en met Lian, de dakvrouwe van Koudrotsveste. Bestuurt de stad Cairhien voor de Draak.

Rode Ajah – Grootste Aes Sedai-orde, richt al haar inspanningen op het vinden en stillen van mannelijke geleiders. De Roden weigeren een zwaardhand te binden en hebben in het algemeen weinig op met mannen.

Rug van de Wereld – Een steile bergketen met slechts enkele bergpassen, die de Aielwoestenij scheidt van de landen in het westen. Aiel spreken van de Drakenmuur.

Sa’angreaal – Uiterst zeldzaam voorwerp dat iemand meer van de Ene Kracht laat geleiden. Lijkt op een angreaal, maar is veel krachtiger. Er zijn mannelijke en vrouwelijke varianten. Hoe ze gemaakt werden is vergeten; ze zijn nu nog zeldzamer dan angrealen. Zie ook: angreaal, ter’angreaal.

Saeldain, Coiren – Grijze Aes Sedai, lid van Elaida’s raad. Leidde het gezantschap dat Rhand in Cairhien ontvoerde en was woordvoerder bij de besprekingen met de Shaido Aiel. Bij Dumais Bron gevangengenomen en overgedragen aan de Wijzen.

Saidar – Deel van de Ene Kracht dat geleidsters uit de Ware Bron kunnen putten.

Saidin – Deel van de Ene Kracht dat geleiders uit de Ware Bron kunnen putten. Sinds de Oorlog van de Schaduw bezoedeld door de Duistere, waardoor elke geleider uiteindelijk krankzinnig wordt en sterft.

Saldea – Grootste natie van de Grenslanden, geregeerd door koningin Tenobia. Haar lichte ruiterij behoort tot de beste ter wereld. Verantwoordelijk voor de landsverdediging is de krijgsmaarschalk: heer Davram Bashere, Tenobia’s oom. In een oorlog trekken de vrouwen mee; Saldeaanse meisjes worden geoefend in de krijgskunst. De legenden gewagen van vrouwen die na de dood van hun man de troepen voorgaan in de strijd. Hoe dan ook, een Saldeaanse van edele komaf is een uitstekende ruiter, draagt gedichten voor, bespeelt muziekinstrumenten en kan meepraten over de krijgskunst en over de levendige handel in bont, hout en ijspepers. Zie ook: Bashere, Grote Verwording.

Sammael – In Shadar Logoth verdwenen Verzaker, naar men aanneemt dood. Regeerde als heer Brend Illian. Was een van de beste generaals van de Eeuw der Legenden, vooral in verdedigende veldslagen. Koos uit jaloezie op de Draak de kant van de Schaduw. Zie: Verzakers.

Sanche, Siuan – Dochter van een Tyreense visser. Koos de Blauwe Ajah en werd in 988 NE verheven tot Amyrlin. Werd gesust toen Elaida haar afzette. Vluchtte met Leane, Min en Logain naar Salidar, waar ze nog steeds de koers der Aes Sedai probeert te bepalen. Trad na haar Heling opnieuw toe tot de Blauwe Ajah. Mede omdat haar vermogen beduidend verzwakt is, geniet ze veel minder aanzien dan voorheen. Hoopt van Egwene een formidabele Amyrlin te maken. Leidt het netwerk van ogen-en-oren van de Amyrlin.

Saranov, Halima – Zie: Aran’gar.

Schaduwloper – Aielterm voor een Duistervriend.

Schaduwzielen – Aielterm voor de Verzakers.

Schouwen – Zie: Talenten.

Seanchanen – Afstammelingen van de legers die Artur Haviksvleugel over de Arythische Oceaan stuurde. Hun keizerrijk, geregeerd vanuit het Hof van de Negen Manen, kent een zeer strikte verdeling in rangen en standen. Elke geleidster wordt er beteugeld en elke geleider gedood. Zie: damane, Hailene, sul’dam.

Sei’mosiev – In de Oude Spraak: neergeslagen ogen of afgewende ogen. Eer hangt in Seanchan samen met iemand recht in de ogen kijken. Iemand die sei’mosiev is, heeft ‘gezicht’ verloren.

Sei’taer – In de Oude Spraak: rechte ogen of ogen op gelijke hoogte. Eer hangt in Seanchan samen met de mogelijkheid iemand recht in de ogen te kijken. Iemand die sei’taer is of heeft, heeft ‘gezicht’ of eer. Sei’taer kan gewonnen of verloren worden.

Selame – Tyreense die door Lelaine is aangenomen als kamermeid voor Egwene, mede om haar doen en laten door te geven. Zie ook: Chesa, Meri.

Sevanna – Leidster van de Shaido Aiel. Weduwe van Suladric, die zijn poging om stamhoofd te worden met de dood bekocht. Huwde Suladrics broer Couladin die ze tegen Rhand Altor opstookte. Treedt sinds Couladins dood op als hoofd – niet haar enige breuk met de oude gebruiken – en schuwt geen middel om dat te blijven. Haar troepen werden bij Dumais Bron verslagen door de legers van Rhand Altor, maar door Sammaels ingrijpen wist zij met een derde van de stam te ontkomen.

Shadar Logoth – In de Oude Spraak: De plaats waar de Schaduw waakt of Schaduwwaak. Ooit was dit Aridhol, een bondgenoot van Manetheren. Tijdens de Trollok-oorlogen nam het kwaad van Mashadar de stad over. Sindsdien mijdt men de plaats, ondanks zijn onmetelijke schatten. Voorwerpen uit deze stad binden hun bezitter waarna deze uiteindelijk wordt overgenomen door Mashadar. Mart is maar net ontsnapt aan dit lot. Zie ook: Mordeth.

Shaido-oorlog – Cairhiense oorlog (999 NE) die begon met de inval van de Shaido Aiel, aangevoerd door Couladin. Werd beëindigd door de Aiel van Rhand Altor. Cairhienin blijven hem hardnekkig de Tweede Aiel-oorlog noemen.

Sharif, Leane – Ooit Aes Sedai van de Blauwe Ajah en Hoedster van de Kronieken. Bij Elaida’s opstand afgezet en gesust. Vluchtte met Siuan, Min en Logain naar Salidar, waar zij en Siuan de opstandige Aes Sedai beïnvloeden. Na Nynaeves Heling, die haar vermogen tot geleiden gedeeltelijk herstelde, trad ze toe tot de Groene Ajah. Door haar geringe vermogen en bizarre gedrag (een wisseling van Ajah is zonder precedent) geniet ze weinig aanzien onder haar zusters. Ze is Egwene volledig trouw, maar doet net of ze een vete met Siuan heeft.

Shayol Ghul – Berg in de Verwoeste Landen, achter de Verwording. De plaats waar de Duistere gevangen is.

Shefar, Ispan – Tarabonse Aes Sedai van de Zwarte Ajah. Vluchtte met Liandrin uit de Toren naar Tyr, en vervolgens naar Tanchico en Amador.

Zocht met Falion voor de Verzakers naar voorwerpen van de Kracht. Werd na een gevecht in Ebo Dar door de Kinne gevangen en overgedragen aan Adeleas en Vandene.

Shen al Calhar – Zie: Bond van de Rode Hand.

Shiaine – Schuilnaam van Duistervriend die eigenlijk Mili Shane heet. Ze komt uit Wittebrug en heeft ooit geprobeerd Rhand en Mart te doden.

Sibbe – Familiegemeenschap binnen een Aielstam. Het begrip familie dient breed geïnterpreteerd te worden. Zie: Aielse verwantschappen.

Sisnera, Darlin – Tyreense Hoogheer die in opstand is tegen de Herrezen Draak, met zijn gelijken Tedosian en Estanda. Zij trokken zich met hun troepen terug in de wildernis van Haddon Mir. Reisde met een klein gevolg naar de opstandelingen bij Cairhien voor overleg. Bleef om Caraline Damodred het hof te maken en redde Rhands leven. Zie: Caraline.

Siswai’aman – In de Oude Spraak: Speren die de Draak behoren. Een groot aantal Aielmannen noemt zich zo, maar geen enkele vrouw. Wie hiertoe behoort erkent de naam niet – de andere Aiel overigens evenmin – maar draagt een rode, opgerolde doek op het voorhoofd met een zwart-witte cirkel. Hoewel gai’shain gewoonlijk niets mogen dragen dat wordt gedragen door algai’d’siswai, zijn er ook onder hen velen met de hoofddoek.

Sjoefa – Kledingstuk van de Aiel, meestal zand- of rotskleurig. Doek die om hoofd en hals gewikkeld wordt, waardoor alleen het gezicht zichtbaar blijft.

So’jhin – Een vertaling van dit woord uit de Oude Spraak is: een hoogte tussen de laagte. Volgens sommigen betekent het zowel berg als dal, maar er zijn meer mogelijkheden. Seanchaanse term voor de hoogste dienaren van het Bloed. Het ambt is erfelijk. Ze zijn da’covale, maar hebben posities met aanzienlijk gezag en vaak ook macht. Zelfs het Bloed is op zijn hoede bij so’jhin van de keizerlijke familie en richten zich tot so’jhin van de keizerin, alsof zij gelijken zijn. Zie ook: Bloed, da’covale.

Sokawa, Masuri – Aes Sedai van de Bruine Ajah. Afkomstig uit Arafel. Heeft trouw gezworen aan Rhand Altor en vergezelt Perijn.

Someryn – Wijze van de Shaido die zich nog uitdagender kleedt dan Sevanna. Betrokken bij de moord op Desaine.

Sorilea – Wijze van Shendeveste, een Jarra Chareen. De oudste en meest gerespecteerde Wijze van de Aiel. Ze kan nauwelijks geleiden maar haar wilskracht is onovertroffen.

Spel der Huizen – Zie: Daes Dae’mar.

Steen van Tyr – Machtige burcht, naar men zegt gebouwd met de Ene Kracht, kort na het Breken van de Wereld. Na zonder succes talloze malen aangevallen en belegerd te zijn, werd de Steen in een nacht veroverd door de Herrezen Draak en een paar honderd Aiel. Hiermee werden twee van de Voorspellingen van de Draak vervuld.

Stillen – Daad waarmee een man van de Ware Bron wordt afgesneden. Noodzakelijk geacht omdat elke mannelijke geleider krankzinnig wordt door de smet op saidin en dan gruwelen wrocht met de Kracht. Een gestilde kan de Ware Bron voelen maar niet meer aanraken. De waanzin verdwijnt niet, maar wordt niet meer erger. Als tijdig wordt ingegrepen, kan een rottende dood worden afgewend. Gestilden verliezen echter hun levenslust; gewoonlijk sterven ook degenen die geen zelfmoord plegen, binnen enkele jaren. Stillen werd tot voor kort als onherstelbaar gezien; inmiddels is ontdekt dat het ongedaan kan worden gemaakt door een specifieke vorm van Heling. Zie: sussen, valse Draak.

Sul’dam – Letterlijk: Teugelhoudster. Seanchaanse term voor een vrouw die met een a’dam een geleidster kan beheersen. Onder Seanchanen een eervolle positie. In Seanchan beproeft men jonge vrouwen of ze deze vaardigheid hebben, of damane zijn. Er worden veel meer sul’dam aangetroffen dan damane. Slechts enkelen weten dat sul’dam vrouwen zijn die kunnen leren geleiden.

Sulin – Pezige, kortaangebonden Aielvrouw met witte haren. Hoofd van de Speervrouwen en van Altors lijfwacht.

Sumeko – Lid van de Kinne, zeer vaardig in Heling.

Sussen – Daad waarmee dertien Aes Sedai een vrouw van de Ware Bron afsnijden, zodat ze de Ene Kracht nog wel kan voelen maar niet meer kan geleiden. Sussen hoort voorafgegaan te worden door een proces en een veroordeling. Dat is voor het laatst voorgekomen in 859 NE. Novices van de Witte Toren kunnen de namen en misdaden van alle gesusten opzeggen. Als een vrouw door een andere oorzaak de Ware Bron niet meer kan aanraken, wordt dat opbranden genoemd. Gesuste vrouwen sterven snel, tenzij ze iets vinden om het gat in hun leven te vullen. Hoewel altijd werd aangenomen dat sussen onherstelbaar is, is recentelijk gebleken dat een gedeeltelijke Heling mogelijk is.

Taborwin, Breane – Ooit een Cairhiense edelvrouwe. Vond als straatarme vluchtelinge het geluk bij Langwin Dorn, het soort man dat ze vroeger door dienaren uit haar ogen liet slaan.

Taborwin, Dobraine – Cairhiense edele en legeraanvoerder, oprechter dan de meeste Cairhienin, maar even geslepen. Hij komt zijn eed van trouw na, al kost het hem zijn leven.

Taim, Mazrim – Zeer sterke geleider die zich uitgaf voor de Herrezen Draak. Veroorzaakte grote moeilijkheden in Saldea tot hij gevangen werd genomen. Ontsnapte en trok vanwege het pardon van de Draak naar Caemlin. Rhand beval hem geleiders te zoeken en te oefenen. Hij is inmiddels de M’Hael (in de Oude Spraak: leider) van de Asha’man.

Takima – Gezetene voor de Bruine Ajah in Salidar. Behoort tot het kamp van Lelaine.

Talenten – Vaardigheden in het gebruik van de Ene Kracht. Deze verschillen sterk van individu tot individu en hebben zelden iets te maken met de hoeveelheid die iemand kan geleiden. Er zijn grote talenten, waarvan de bekendste en meest voorkomende Helen is. Andere voorbeelden zijn Wolkendansen (het beheersen van het weer), Schouwen (het beoordelen van iemands gezondheid) en Aardzang, dat te maken heeft met aardbewegingen, bijvoorbeeld het veroorzaken of voorkomen van aardbevingen of lawines.

Er zijn ook mindere, naamloze Talenten, zoals het herkennen van ta’veren of het herhalen van het kansbeïnvloedende effect van ta’veren (maar slechts in een gebied van een paar voet). Vele Talenten zijn nu nog slechts bekend bij een naam of vage omschrijving. Andere, zoals Reizen (verplaatsing zonder tussenliggende ruimte te doorkruisen) zijn herontdekt. Weer andere, zoals Voorspellen (de gave toekomstige gebeurtenissen te voorspellen) en Delven (de gave om ertsen in de bodem aan te wijzen en eraan te onttrekken) zijn zeldzaam geworden.

Tallanvor, Martyn – Voormalig luitenant van de koninginnegarde van Andor. Vergezelt Morgase sinds haar vlucht uit Andor en houdt meer van haar dan van zijn leven of eer.

Talmanes van Huis Delovinde – Cairhiense heer, onderbevelhebber van Marts Bond van de Rode Hand.

Tarmon Gai’don – Laatste Slag tegen de Duistere, aangekondigd in de Voorspellingen van de Draak.

Tar Valon – Stad op een eiland in de Erinin, dichtbij de Drakenberg. Eerste stad die na het Breken door de Ogier werd gebouwd. Sindsdien hoofdkwartier van de Aes Sedai. De Amyrlin Zetel heerst er in de Witte Toren, waarin ook de opleiding tot Aes Sedai plaatsvindt. De stad wordt bestuurd door een raad van Aes Sedai, benoemd door de Zaal van de Toren.

Ta’veren – Persoon om wie het Rad des Tijds de levenslijnen weeft van alle mensen om hen heen, misschien wel alle levenslijnen, om een lotsweb te vormen. Amper begrepen verschijnsel dat zeker te maken heeft met verhogingen van de kans op toevallige gebeurtenissen: wat kan gebeuren, hoe ongebruikelijk ook, gebeurt. Het effect is soms zeer plaatsgebonden. Iemand die beïnvloed wordt door een ta’veren kan dingen zeggen of doen die hij in vergelijkbare omstandigheden slechts een op de duizend maal zou doen. Of een kind dat van een honderd voet hoge toren valt staat zonder verwondingen weer op. Soms lijkt het effect de geschiedenis zelf te beïnvloeden, hoewel vaak door lokale effecten. Men neemt aan dat dit de ware reden is dat ta’veren geboren worden: om de geschiedenis bij te sturen en het evenwicht in de wenteling van het Rad te herstellen.

Tel’aran’rhiod – In de Oude Spraak: Ongeziene Wereld of Wereld der Dromen. Wereld waarvan men in dromen glimpen opvangt. Volgens de Ouden omvatte en doordrong de Dromen wereld alle andere mogelijke werelden. Velen raken in hun dromen Tel’aran’rhiod enkele momenten aan, maar slechts weinigen hebben het vermogen om er bewust binnen te gaan, hoewel er recentelijk enkele ter’angrealen zijn ontdekt die hierbij helpen. In tegenstelling tot gewone dromen is alles wat iemand in Tel’aran’rhiod overkomt, echt: daar opgelopen verwondingen bezit men na het ontwaken nog en wie daar sterft, wordt niet meer wakker. Zie: Droomster, droomloopster.

Ter’angreaal – Overblijfsel uit de Eeuw der Legenden dat de Ene Kracht aanwendt voor een specifiek doel. Sommige ter’angrealen worden gebruikt door Aes Sedai, maar het oorspronkelijke doel van vele is onbekend. Voor sommige is geleiding nodig, andere kunnen door iedereen worden gebruikt. Er zijn ter’angrealen die een geleidster doden of haar gave vernietigen. Hoe ze gemaakt worden is vergeten sinds het Breken van de Wereld. Zie: angrealen, sa’angrealen.

Terugkeer – Zie: Corenne.

Therava – Wijze van de Shaido Aiel, betrokken bij de moord op Desaine. Vergezelde Sevanna bij de onderhandelingen met Elaida’s gezanten.

Therin Telamon, Lews – Zie: Draak.

Tijd van Waanzin – Periode na de tegenaanval van de Duistere die de mannelijke helft van de Ware Bron bezoedelde, waarin alle mannelijke Aes Sedai krankzinnig werden en de wereld braken. Men neemt aan dat het bijna honderd jaar duurde voor de laatste mannelijke Aes Sedai stierf. Zie: saidirt, stillen.

Tion – Wijze van de Shaido Aiel, betrokken bij de moord op Desaine.

Togara Tweewinden, Harine din – Golfvrouwe van de Shodein-clan van het Zeevolk. Is naar Cairhien gevaren om de Overeenkomst van de Atha’an Miere met de Coramoor te sluiten.

Toh – Zie: Ji’e’toh.

Tomares, Sareitha – Aes Sedai van de Bruine Ajah uit Tyr. Was twee jaar geleden nog Aanvaarde; haar gezicht heeft nog niet de leeftijdloze trekken van een Aes Sedai.

Traighan, Seonid – Cairhiense Aes Sedai van de Groene Ajah in het gezantschap van Salidar naar Caemlin. Heeft Altor trouw gezworen en vergezelt Perijn.

Trakand, Morgase – Voormalige koningin van Andor. Moeder van Elayne en Gawein, pleegmoeder van Galad Damodred. Ontvluchtte Caemlin toen Rahvin dit in handen had. Was in Amador de gevangene van de Witmantels, tot de Seanchanen de stad innamen. Heeft voor haar vlucht uit Amador afstand gedaan van de troon, ten gunste van Elayne.

Trollok – Schaduwgebroed, geschapen tijdens de Oorlog van de Schaduw. Verwrongen vermenging van mensen en dieren die puur uit plezier doodt. Sluw, bedrieglijk en verraderlijk, kan alleen vertrouwd worden door degenen die het vreest.

Trollok-oorlogen – Reeks oorlogen die rond 1000 NB begon en ruim driehonderd jaar duurde. Trolloklegers trokken plunderend, moordend en verwoestend rond. Uiteindelijk werden ze verslagen en teruggedreven naar de Verwoeste Landen. Verschillende naties bestonden toen echter niet meer en andere waren vrijwel ontvolkt. Alle annalen uit die tijd zijn incompleet.

Tweewater – Afgelegen gewest van Andor waarin Emondsveld ligt, de plaats waar Egwene, Mart, Nynaeve, Perijn en Rhand opgroeiden. Bewoond door koppige lieden die ‘ezels doen opzitten en stenen leren’, zoals een gezegde luidt. Het gebied voert wol, tobak en appelbrandewijn uit. Recentelijk het toneel van invallen van Schaduwgebroed en Witmantels. Deze zijn onder aanvoering van Perijn Guldenoog verjaagd. Zie ook: Manetheren.

Tyr – Natie aan de Zee der Stormen, de eerste die door Rhand veroverd werd. Ook: de hoofdstad ervan, een grote haven. Zie ook: Steen van Tyr.

Valda, Eamon – Als Kapiteinheer-gebieder van de Kinderen van het Licht, de opvolger van Pedron Nial. Denkt dat het afbranden van een schuur de beste manier is om ratten te verjagen. Hij beschouwt zichzelf als een praktisch man die elk voordeel benut dat op zijn weg komt. Naar zijn overtuiging is Rhand Altor slechts een speelpop van de Witte Toren die waarschijnlijk niet eens kan geleiden. Zijn haat jegens Duistervrienden (waartoe hij ook Aes Sedai rekent) is het middelpunt van zijn leven.

Valse Draak – Van tijd tot tijd beweren mannen de Herrezen Draak te zijn. Sommigen kregen zoveel volgelingen dat er oorlogen uitbraken die vele landen troffen. Enkelen konden geleiden, de meesten niet. Allen zijn gevangengezet, gestild of gedood zonder de Voorspellingen van de Draak te vervullen. Van alle valse Draken waren Raolin Duistervaan (actief 335-36 NB), Jurian Steenboog (ca. 1300-08 NB), Davian (JV 351), Guaire Amalasan (JV 939-43), Logain (997 NE) en Mazrim Taim (998 NE) de sterksten.

Vanin, Chel – Gezette man met een schelmenverleden. Geboren ruiter en paardendief, en hoofd van Marts verkenners. Vergezelde Mart naar Ebo Dar.

Verdedigers van de Steen – Keurkorps van het Tyreense leger, onder het bevel van de Kapitein van de Steen, Rodrivar Tihera. Alleen Tyreners worden opgenomen in de Verdedigers en de aanvoerders zijn gewoonlijk edelen, hoewel van lagere Huizen of van de mindere takken van grote Huizen. De Verdedigers beschermen de Steen en de stad Tyr en bewaren de orde zoals de Stadswacht of de Burgerwacht dat in andere steden doen. Ze blijven meestal in of vlak bij de stad, tenzij het oorlog is. Dan vormen ze de kern van het leger.

Ze zijn gekleed in zwart gouden jassen met pofmouwen en zwarte manchetten. Ze dragen glimmende borstplaten en gerande helmen met een vizier van stalen spijlen. Tihera is herkenbaar aan drie korte witte pluimen op zijn helm en drie gouden strengen op de witte band bij zijn manchetten. Een kapitein heeft twee witte pluimen en een enkele gouden streng op het wit, onderkapiteins een witte pluim en een enkele zwarte streng. De sarzanten dragen een korte zwarte pluim en witte manchetten. De vaandeliers hebben gouden manchetten en de mouwen van de gewone gardisten hebben onderaan zwart-gouden strepen.

Verzakers – Naam die gegeven werd aan dertien van de machtigste Aes Sedai die tijdens de Eeuw der Legenden overliepen naar de Schaduw en samen met de Duistere werden opgesloten toen de Bres in zijn kerker verzegeld werd.

Lang werd aangenomen dat zij de enigen waren die tijdens de Oorlog van de Kracht het Licht verloochenden, maar in feite waren er nog anderen; deze dertien waren slechts hun hoogste leiders. Er zijn nu wat minder Verzakers (die zichzelf Uitverkorenen noemen) dan toen zij ontwaakten. De overlevenden zijn Demandred, Semirhage, Graendal, Mesaana, Moghedien, en twee die wedergeboren werden in nieuwe lichamen en die nieuwe namen dragen: Osan’gar en Aran’gar. Recentelijk is er een man opgedoken die zich Moridin noemt; ook hij zou een dode Verzaker kunnen zijn die door de Duistere is teruggebracht uit het graf. Hetzelfde geldt voor de vrouw die zichzelf Cyndane noemt, maar omdat Aran’gar een man was die werd wedergeboren als een vrouw, blijft de identiteit van Moridin en Cyndane voorlopig giswerk.

Vijf Krachten – Binnen de Ene Kracht bestaan vijf stromen die genoemd zijn naar wat men ermee kan beïnvloeden: Aarde, Lucht (soms Wind genoemd), Vuur, Water en Geest. Een geleider van de Kracht zal in een of twee stromen het sterkst zijn. Het komt zelden voor dat iemand in drie stromen sterk is. Aarde en Vuur worden gezien als mannelijke Krachten, Lucht en Water als vrouwelijke.

Vlam van Tar Valon – Teken van Tar Valon, de Amyrlin Zetel en de Aes Sedai. Gestileerde vlam, een witte traan met de punt naar boven.

Vleugelgarde – Het staande leger van Mayene.

Voorlopers – Zie: Hailene.

Voorspellen – Zie: Talenten.

Voorspellingen van de Draak – Ook: De Karaethon Reeks. Weinig bekend en zelden genoemd. De voorspellingen stellen dat de Duistere weer bevrijd zal worden en dat de Draak zal herrijzen om Tarmon Gai’don, de Laatste Slag tegen de Duistere, te strijden. De Draak zal de wereld redden... en opnieuw breken.

Wapenknechten – Krijgslieden die trouw hebben gezworen aan een bepaalde heer of vrouwe.

Ware Bron – Drijvende kracht van het Al, die het Rad des Tijds doet draaien. Bestaat uit een mannelijk (saidin) en een vrouwelijk deel (saidar). De twee delen werken tegelijkertijd samen en tegengesteld. Een man kan slechts saidin putten, een vrouw alleen saidar. Saidin is al meer dan drieduizend jaar bezoedeld door de Duistere. Zie: Ene Kracht.

Ware Kracht – Term van de Verzakers. Lijkt op de Ene Kracht, maar is afkomstig van de Duistere. Langdurig gebruik veroorzaakt een door het oog drijvende zwarte vlek (saa) en is op den duur dodelijk.

Weefkring – Leidsters van de Kinne. De naam is gekozen omdat ze onschuldig klinkt. De Kinne heeft nooit geweten hoe de Aes Sedai-rangorde werkt (kennis die alleen volledige zusters hebben) en daarom is hun hiërarchie gebaseerd op leeftijd in plaats van vermogen in de Kracht. Oudere vrouwen staan altijd boven jongere. De Weefkring bestaat uit de dertien oudste Kinsvrouwen in Ebo Dar en hun leidster is de Oudste. Volgens de regels moeten ze aftreden wanneer het tijd is om Ebo Dar te verlaten, maar zolang ze er wonen, hebben ze een status die een Amyrlin hen zou benijden. Zie: Kinne.

Weving – Term voor het gebruik van saidin of saidar; stromen van de Kracht worden verweven.

Wijze – Aielvrouwen die zijn gekozen door andere Wijzen en zijn opgeleid in helen, kruidenkennis en andere zaken. Ze hebben groot gezag en veel invloed op de sibbe- en stamhoofden, hoewel die hen vaak bemoeizucht verwijten. Vele Wijzen kunnen geleiden; ze vinden elke Aielvrouw die de gave is aangeboren, en de meesten die het kunnen leren. Onder de Aiel was het niet gebruikelijk om uit te spreken dat Wijzen kunnen geleiden en Wijzen vermeden elk contact met Aes Sedai, in nog sterkere mate dan andere Aiel. Wijzen staan buiten alle veten en gevechten, maar dit eeuwenoude gebruik is inmiddels geschonden. Wat dit betekent voor de bescherming die zij volgens ji’e’toh genieten is nog niet duidelijk.

Wijzevrouw – Eretitel van de befaamde genezeressen van Ebo Dar, herkenbaar aan hun rode riem. Hun gave om ziekten en verwondingen te genezen is tot in de Grenslanden bekend. Hoewel is opgemerkt dat vele Wijzevrouwen niet uit Altara kwamen, weet vrijwel niemand dat alle Wijzevrouwen in feite Kinsvrouwen zijn en dat hun kruiden en smeersels verhullen dat ze Heling toepassen. Toen de Kinne Ebo Dar ontvluchtte, na de Seanchaanse inname, bleef er geen Wijzevrouw achter in de stad.

Wilder – Vrouw die geheel zelfstandig heeft geleerd de Kracht te geleiden; slechts een op de vier overleeft dit. Gewoonlijk hebben deze vrouwen onbewust blokkeringen opgebouwd en ontkennen ze hun gave. Als zo’n blokkering doorbroken kan worden, behoren ze tot de sterkste geleidsters van de Ene Kracht. De term wordt vaak minachtend gebruikt.

Windvindster – Elk schip van het Zeevolk, hoe klein ook, en elke golfvrouwe heeft een windvindster, een vrouw die bijna altijd kan geleiden en die vaardig is in het Weven van de Winden, zoals zij de beheersing van het weer noemen. De windvindster van de Vrouwe der Schepen heeft gezag over de windvindsters van golfvrouwes, die op hun beurt boven de windvindsters van de zeilvrouwes van hun clan staan. Zie: Zeevolk.

Witmantels – Minachtende bijnaam voor de Kinderen van het Licht.

Witte Ajah – Een Aes Sedai-orde die zich grotendeels afkeert van de wereld en die de waarde van wereldse kennis betwijfelt. Ze wijdt zich aan filosofische kwesties.

Witte Toren – Het hart van de macht der Aes Sedai, gelegen in het midden van de grote eilandstad Tar Valon.

Zaal van de Toren – Wetgevend lichaam van de Aes Sedai, van oudsher bestaande uit drie Gezetenen voor elk van de zeven Ajahs. Op dit ogenblik zijn er twee Zalen, een in Tar Valon zonder Blauwe Gezetenen, en een van de opstandelingen, zonder Rode. Hoewel volgens de wet de Amyrlin Zetel de macht van de Aes Sedai belichaamt, wordt haar macht in feite bepaald door haar vermogen om de Zaal te leiden, te sturen of angst aan te jagen. De Zaal kan de plannen van een Amyrlin op vele manieren frustreren. Er zijn twee manieren waarop de Zaal voorstellen aanneemt: bij mindere en meerdere overeenstemming. Voor dat laatste dient elke aanwezige Gezetene te gaan staan; er moeten minstens elf Gezetenen aanwezig zijn en ten minste een van elke Ajah. Hierop is een uitzondering: als wordt gestemd over het afzetten van een Amyrlin of Hoedster. Dan wordt de Ajah van waaruit zij verheven is pas naderhand ingelicht. Ook de mindere overeenstemming vereist elf Gezetenen, maar slechts twee derde van hen hoeft op te staan. Bovendien dienen niet alle Ajahs vertegenwoordigd te zijn, tenzij de Witte Toren de oorlog verklaart, een van de zaken waarvan velen aannemen dat meerdere overeenstemming vereist is. De Amyrlin mag Gezetenen opdragen hun zetels vrij te maken en aan deze oproep dient gevolg gegeven te worden. Dit komt zelden voor, want niets verhindert een Ajah om dezelfde Gezetene te kiezen, behalve een gebruik dat zusters niet meer in de Zaal dienen nadat ze die verlaten hebben. Men neemt aan dat zo’n oproep aan alle Gezetenen in de hele geschiedenis van de Toren slechts viermaal is voorgekomen. Tweemaal resulteerde dit in een vrijwel geheel nieuwe Zaal, de andere keren leidden tot ontslag en verbanning van de betrokken Amyrlin.

Zeevolk – Ook: Atha’an Miere. Brengt vrijwel het hele leven door op schepen en verlaat de zee slechts met tegenzin. Omdat er weinig over hen bekend is, worden ze als exotisch en mysterieus gezien en gaan er vele sterke verhalen. De meeste zeevracht wordt vervoerd door hun schepen, waaronder de snelste en grootste ter wereld. Inwoners van havensteden beschouwen hen als geslepener onderhandelaars dan de beruchte Domani. Omdat overleven op zee vaak onmiddellijke gehoorzaamheid vraagt, hebben de Atha’an Miere een strikte hiërarchie, hoewel ze op sommige punten verbazend makkelijk zijn. De talloze clans, zowel grote als kleine, worden elk geleid door een golfvrouwe. Onder haar staan zeilvrouwes, de schippers van de clan.

Golfvrouwes hebben veel macht, maar worden gekozen door de oudste zeilvrouwes, de Eerste Twaalf van hun clan. Ze kunnen uit hun ambt worden gezet door de Vrouwe der Schepen. Deze laatste heeft een invloed die elke aan land gebonden heerser haar zou benijden, maar ook zij wordt gekozen, voor het leven, door een unanieme stemming onder de Eerste Twaalf van het Zeevolk. Een eigenaardigheid van de Atha’an Miere is dat iedereen begint op de laagste plaats en zich moet opwerken. Behalve de Vrouwe der Schepen kan iedereen worden teruggezet door hoger geplaatsten, zelfs tot de laagste plaats, voor machtsmisbruik, lafheid en andere misdaden. Zie ook: Meester der Klingen, windvindster.

Zwaardhand – Krijgsman, met de Ene Kracht gebonden aan een Aes Sedai. Door de binding krijgt de zwaardhand het vermogen om snel te genezen en lang zonder voedsel, water of rust te kunnen. Ook kan hij op afstand de smet van de Duistere bespeuren.

De binding maakt ook dat Aes Sedai en zwaardhand elkaars gevoelens en lichamelijke staat aanvoelen. De Aes Sedai weet dat haar zwaardhand leeft, hoe ver hij ook is, en wanneer hij sterft, zal ze het moment en de wijze van zijn dood weten. Volgens de meeste Ajahs mag een Aes Sedai één zwaardhand binden, maar de Rode weigert dat te doen, terwijl de Groenen zoveel zwaardhanden binden als zij willen. Tegenwoordig vinden Aes Sedai dat niemand onvrijwillig gebonden mag worden, maar dit is in het verleden wel gebeurd. Wat Aes Sedai bij de binding winnen, is een zorgvuldig bewaard geheim. Tot voor kort waren er alleen mannelijke zwaardhanden, maar sinds kort is er een binding tussen een Aes Sedai en een vrouw. De werking van deze binding verschilt enigszins van die met een man.

Zwaardkapitein – Zie: Lanskapitein.