Spreker voor de doden

Uitspraak van vreemde woorden

De figuren in dit boek maken gebruik van drie mensentalen. Het Stark, dat zich uit het oorspronkelijke Engels ontwikkelde, wordt in dit boek in het Nederlands weergegeven. Het op Trondheim gesproken Scandinavisch ontwikkelde zich uit het Zweeds. Portugees is de moedertaal van’ Lusitania. Maar op elke wereld krijgen kinderen op school van het begin af aan les in Stark.

De Portugese taal is weliswaar ongewoon fraai om te horen, maar voor lezers die aan het Nederlands gewend zijn is de uitspraak moeilijk af te leiden uit de geschreven tekst. Ook als je niet van plan bent om dit boek hardop te lezen, is het prettiger om enig idee te hebben van de manier waarop de Portugese namen en zinnen uitgesproken worden.

Medeklinkers. Enkelvoudige medeklinkers worden ongeveer net zo uitgesproken als in het Engels, met als toevoeging de ç die altijd klinkt als ss. Uitzonderingen zijn de j die wordt uitgesproken zoals z in zool, net als de g wanneer die gevolgd wordt door e of i; en de r aan het begin van een woord en de rr, die worden uitgesproken als iets dat het midden houdt tussen de Amerikaanse h en de Jiddische ch.

Klinkers. Enkelvoudige klinkers worden ongeveer als volgt uitgesproken: de a als in hard, de e als in het, de i als de ie in fiets, de o als de oo in troon, en de u als de oe in moet. (Dit is een grove oververeenvoudiging, aangezien er in werkelijkheid twee duidelijk te onderscheiden a-klanken zijn, die allebei eigenlijk anders zijn dan de a in hard, drie betekenis-veranderende manieren om de e uit te spreken — é, ê en de snelle e aan het eind van een woord — en drie betekenis-veranderende manieren om de o uit te spreken — ó, ó en de snelle o aan het eind van een woord. Maar het komt genoeg bij de werkelijkheid in de buurt om dit boek te kunnen lezen.)

Combinaties van medeklinkers. De combinatie Ih wordt uitgesproken als Ij in miljoen; nh als nj in manjaar. De combinatie ch wordt altijd uitgesproken als sj zoals in sjouwen. De combinatie qu gevolgd door een e of een i wordt uitgesproken als de k, en gevolgd door een a, een o of een u, als kw. De combinatie gu wordt met een e of een i erachter uitgesproken als de Engelse g in good en met een a, een o of een u erachter als een Engelse g, gevolgd door een Nederlandse w. Quara wordt dus uitgesproken als KWA-ra, en Figueira als Fie-GEE-ra.

Combinaties van klinkers. De combinatie ou wordt uitgesproken als de ow in owee; ai als aai, ei als ee in weer. De combinatie eu wordt ongeveer uitgesproken als het Nederlandse woord eeuw, maar dan met een heel korte w.

Neusklanken. Een klinker of een klinkercombinatie met een ~ — meestal ão en ã- en de combinatie am aan het eind van een woord zijn neusklanken. Ze worden uitgesproken alsof de klinker gevolgd wordt door ng, maar de ng is nooit gesloten. Bovendien is een lettergreep met een ~ altijd beklemtoond. De naam Marcão wordt dus uitgesproken als mar-KOWNG. (Lettergrepen met ^ en ’ zijn ook altijd beklemtoond.)

Als ik nu ook nog zou vertellen dat de t voor een i zo wordt uitgesproken als de t in politie, en dat de d voor een i als dzj klinkt, of als ik nog zou vermelden dat de x altijd als sj klinkt behalve wanneer hij als een z moet worden uitgesproken, dan zou je het weleens helemaal kunnen opgeven, dus doe ik dat maar niet.