Korona Mieczy

Glosariusz

Kalendarz Tomański (opracowany przez Tomę dur Ahmida) został przyjęty około dwu wieków po śmierci ostatniego mężczyzny Aes Sedai i rejestrował lata, które upłynęły Od Pęknięcia Świata (OP). Wiele zapisów uległo zniszczeniu podczas Wojen z Trollokami i pod ich koniec wybuchł spór o poszczególne daty liczone według starego systemu. Opracowany został zatem nowy kalendarz, autorstwa Tiama z Gazar, którego początkiem był koniec Wojen i który uświetniał wyzwolenie spod zagrożenia ze strony trolloków. Każdy odnotowany w nim rok określano jako Wolny Rok (WR). Kalendarz Gazarański wszedł do powszechnego użytku w ciągu dwudziestu lat od zakończenia Wojen. Artur Hawkwing starał się wprowadzić nowy kalendarz datujący swój początek od ufundowania jego imperium (OU), ale dzisiaj znany jest on jedynie historykom. Po tym, jak Wojna Stu Lat przyniosła z sobą ogólną destrukcję, śmierć i zniszczenia, pojawił się trzeci kalendarz, opracowany przez Uren din Jubai Szybującą Mewę, uczoną Ludu Morza, i upowszechniony przez Farede, Panarch Tarabon. Kalendarz Faredański, zapisujący lata Nowej Ery (NE), liczone od arbitralnie przyjętego końca Wojny Stu Lat, jest obecnie w powszechnym użytku.

a’dam (AYE-dam): Instrument służący do podporządkowania kobiety, która potrafi przenosić; przydatny jedynie w odniesieniu do kobiet, które potrafią przenosić, lub też takich, które można nauczyć przenoszenia. Tworzy połączenie między dwoma kobietami. Jego seanchańska odmiana składa się z kołnierza i bransolety, połączonych smyczą ze srebrzystego metalu, ale powstał też jeden unikatowy egzemplarz bez takiej smyczy i podobno istnieje również taka odmiana a’dam, dzięki której kobieta może kontrolować mężczyznę potrafiącego przenosić. Jeżeli połączy się takiego mężczyznę z kobietą, która potrafi przenosić, za pomocą zwykłej a’dam, wówczas oboje zapewne umrą. Już samo dotykanie a’dam może wywołać ból u mężczyzny, który potrafi przenosić, jeżeli a’dam jest noszona przez kobietę potrafiącą przenosić. Patrz również: łączenie, Seanchanie.

Ajah (AH ;jah): Społeczności Aes Sedai; jest ich w sumie siedem i swoje nazwy biorą od poszczególnych barw: Błękitne, Czerwone, Białe, Zielone, Brązowe, Żółte i Szare. Należą do nich wszystkie Aes Sedai, z wyjątkiem Zasiadającej na Tronie Amyrlin. Wszystkie wyznają odrębne filozofie korzystania z Jedynej Mocy i celu, jakim służą Aes Sedai. Czerwone Ajah całą swoją energię koncentrują na wyszukiwaniu i poskramianiu mężczyzn, którzy próbują władać Mocą. Brązowe Ajah, dla odmiany, odmawiają zaangażowania w sprawy świata i poświęcają się poszukiwaniu wiedzy, natomiast Białe Ajah rezygnują i z jednego, i z drugiego, poświęcając się pytaniom filozoficznym oraz ogólnej teorii prawdy. Zielone Ajah (nazwane Bojowymi Ajah podczas Wojen z Trollokami) trwają w gotowości, oczekując Tarmon Gaidon, Żółte oddają się studiom nad Uzdrawianiem, a Błękitne siostry uczestniczą aktywnie w sprawach polityki i sprawiedliwości. Szare są mediatorami, poszukującymi harmonii i wzajemnego zrozumienia. Pogłoski o istnieniu Czarnych Ajah, które poświęciły się służbie dla Czarnego, są oficjalnie dementowane.

algai’d’siswai: W Dawnej Mowie “wojownicy włóczni”. Nazwę tę nadaje się tym Aielom, którzy walczą z użyciem włóczni i regularnie uczestniczą w bitwach, w odróżnieniu od tych, którzy zajmują się rzemiosłem.

Altara (al-TAH-rah): Kraina położona na Morzu Sztormów, ale tak naprawdę to niewiele ją jednoczy oprócz nazwy. Altaranie uważają siebie za mieszkańców danego miasta albo wioski, lub też poddanych jakiegoś lorda albo lady, a dopiero w drugiej kolejności za mieszkańców Altary. Niewielu arystokratów płaci podatki na rzecz Korony, bądź czyni coś więcej poza opowiadaniem się za swym państwem. Władca Altary (obecnie królowa Tylin Quintara z Domu Mitsobar, TIE-lihn quin-TAHR-ah; MIHT-soh-bahr) rzadko kiedy jest kimś więcej niż najpotężniejszym arystokratą w kraju, a bywało, że nie był nawet kimś takim. Tron Wiatrów dysponuje tak nieznaczną władzą, że wielu arystokratów wzdragałoby się przed jego przyjęciem, gdyby stanęli wobec takiej konieczności. Na sztandarze Altary widnieją dwa złote lamparty na tle czerwono-niebieskiej szachownicy. Godłem Domu Mitsobar jest kotwica skrzyżowana z mieczem. Patrz również: Mądre Kobiety.

Amys (ah-MEESE): Mądra z Siedziby Zimnych Skał i wędrująca po snach. Kobieta Aiel ze szczepu Dziewięciu Dolin, Taardad Aiel. Żona Rhuarka, siostra-żona Lian (lee-AHN), pani dachu Siedziby Zimnych Skał oraz siostra-matka Aviendhy.

angreal (ahn-gree-AHL): Pozostałość Wieku Legend, dzięki któremu każdy, kto jest zdolny do przenoszenia Jedynej Mocy, może bezpiecznie zaczerpnąć jej więcej niż to jest możliwe bez wspomagania. Niektóre tworzono z myślą o mężczyznach, inne dla kobiet. Pogłoski o angrealach, których zdolni byliby używać zarówno mężczyźni, jak i kobiety, nie zostały nigdy potwierdzone. Sposób jego wytwarzania nie jest już znany. Pozostało ich niewiele. Patrz również: sa’angreal; ter’angreal.

Asha’man: (1) W Dawnej Mowie “opiekun” albo “obrońca”, silnie nacechowany dodatkowym znaczeniem, w sensie obrońcy prawdy i sprawiedliwości. (2) Miano przyjmowane przez wyznawców Smoka Odrodzonego, mężczyzn, którzy przybywają do miejsca zwanego obecnie Czarną Wieżą, aby tam uczyć się przenoszenia. Są wśród nich tacy, którzy zawsze marzyli, że posiądą tę umiejętność, mimo związanego z tym straszliwego ryzyka, ale są też tacy, którzy po prostu zdali sprawdziany wykrywające u nich zdolność do przenoszenia i teraz muszą się nauczyć, jak ową zdolność kontrolować, zanim ona ich zabije. Szkolą się nie tylko w posługiwaniu Jedyną Mocą, ale także we władaniu mieczem oraz w walce wręcz. Asha’ mani, którzy noszą wyróżniające ich czarne kaftany, są zhierarchizowani zgodnie z poziomem nabytej wiedzy, przy czym najniższą rangą jest Żołnierz. Następny poziom to Oddany, symbolizowany przez szpilę w kształcie srebrnego miecza wpinaną w kołnierz kaftana. Najwyżsi rangą to po prostu Asha’mani i ci wyróżniają się czerwono-złotą emaliowaną szpilą w kształcie Smoka, wpinaną w kołnierz kaftana po przeciwnej stronie miecza. W odróżnieniu od Aes Sedai, które bardzo pilnują, by szkolone przez nich kobiety nie ryzykowały, robiąc zbyt szybkie postępy, Asha’mani są od samego początku mocno poganiani, zwłaszcza w uczeniu się posługiwania Mocą w charakterze broni. O ile śmierć albo ujarzmienie nowicjuszki podczas szkolenia jest czymś, o czym zawsze mówiono z przerażeniem w Białej Wieży, o tyle w Czarnej Wieży z góry się zakłada, że pewna liczba Żołnierzy umrze lub wypali się w trakcie pobierania nauk. Powstanie Czarnej Wieży oraz związki Asha’manów ze Smokiem Odrodzonym sprawiły, że niektóre Aes Sedai zmieniły swe stanowisko względem konieczności natychmiastowego poskramiania przenoszących mężczyzn, wiele z nich jednakże nie zmieniło swoich poglądów. Patrz również: poskramianie, ujarzmianie.

Asunawa, Rhadam (ah-soo-NAH-wah, RAH-dam): Wysoki Inkwizytor Ręki Światłości. Żywi przekonanie, że paranie się Jedyną Mocą to uzurpowanie sobie władzy Stwórcy stanowiące przyczynę nieszczęść świata. Nade wszystko pragnie niszczyć wszystkie osoby, które potrafią przenosić, albo tylko o tym marzą; ci muszą wyznać swoje grzechy przed Ręką Światłości, a potem umrzeć. Patrz również: Śledczy.

Atha’an Miere (Ah-thah-AHN mee-EHR). Patrz: Lud Morza.

Berelain sur Paendrag (BEH-reh-fain suhr PAY-ehn-DRAG): Pierwsza z Mayene, Błogosławiona Światłością Obrończyni Fal, Zasiadająca na Wysokim Tronie Domu Paeron (pay-eh-ROHN). Piękna i zdecydowana młoda kobieta, nadto utalentowana władczyni. Patrz: Mayene.

Birgitte (ber-GEET-teh): Strażnik Elayne Trakand, uważana za pierwszą kobietę Strażnika w historii, który to fakt stanowił przyczynę wielu problemów, rzadko kiedy przewidywalnych. Birgitte to w rzeczywistości bohaterka legend o tym samym imieniu, jedna z tych, którzy mieli zostać wezwani z grobu przez Róg Valere, ale została wyrwana z Tel’aran’rhiod do świata żywych podczas potyczki z Moghedien i tylko więź z Elayne mogła ją uratować przed śmiercią. Z wyjątkiem urody i talentów łuczniczych, niewiele w niej tego, o czym opowiadają legendy. Patrz również: Przeklęci, Róg Valere, Strażnik.

Bryne Gareth (BRIHN, GAH-rehth): Niegdyś kapitan-generał Gwardii Królowej w Andorze, obecnie dowodzący armią tych Aes Sedai, które zbuntowały się przeciwko władzy Elaidy do Avriny a’Roihan. Uważany za jednego z najlepszych żyjących generałów. Jego stosunki z Siuan Sanche wprawiają go w niemalże równe zakłopotanie co ją. Godłem Domu Bryne jest dziki byk z różaną koroną Andoru na karku. Osobistym godłem Garetha Bryne’a są trzy złote pięcioramienne gwiazdy.

cadin’sor (KAH-din-sohr): Ubiór algai’d’siswai: kaftan i spodnie w barwach szarości i brązu, łatwo wtapiające się w skaliste lub cieniste otoczenie, oraz miękkie sznurowane buty sięgające kolan. W Dawnej Mowie: “ubiór roboczy”, aczkolwiek jest to, rzecz jasna, przekład niedokładny. Patrz również: algai’d’siswai.

Cadsuane Melaidhrin (CAD-soo-ain meh-LIE-drihn): Aes Sedai z Zielonych Ajah, która wśród Aes Sedai zdobyła status żywej legendy, aczkolwiek wiele sióstr uważa, że ona dawno temu umarła. Urodzona, jak się powszechnie uważa, około 705 r. NE w Ghealdan, co czyniłoby ją najstarszą z żyjących Aes Sedai, była także najsilniejszą w korzystaniu z Mocy, dopóki nie pojawiły się Nynaeve, Elayne oraz Egwene, a i tak nawet one nie prześcignęły jej w znacznym zakresie. Mimo iż należy do Zielonych, przez całe lata pojmała więcej mężczyzn, którzy potrafią przenosić, niż jakakolwiek inna z żyjących sióstr; do mało znanych osobliwości zalicza się fakt, że mężczyźni, których ona sprowadziła do Białej Wieży, zazwyczaj żyli dłużej po swym poskromieniu niż ci, których pojmały inne siostry.

Cairhien (KEYE-ree-EHN): Nazwa kraju położonego przy Grzbiecie Świata i jednocześnie nazwa jego stolicy. Miasto zostało spalone i złupione podczas Wojen z Aielami, podobnie jak wiele innych miast i wsi. Na skutek wojen opuszczone zostały tereny uprawne w pobliżu Grzbietu Świata, co z kolei zmusiło kraj do importu ogromnych ilości ziarna. Zabójstwo króla Galldriana (998 NE) wtrąciło Cairhien w wojnę domową o sukcesję na Tronie Słońca między szlacheckimi Domami, a także spowodowało przerwę w dostawach zboża i w konsekwencji klęskę głodu. Miasto było oblegane przez Shaido podczas konfliktu, zwanego obecnie przez niektórych Drugą Wojną z Aielami; z odsieczą oblężonym przyszli inni Aielowie dowodzeni przez Randa al’Thora. Potem wielu arystokratów z Cairhien, w tym liczni z Łzy, przysięgło lojalność wobec Smoka Odrodzonego, niemniej jednak w kraju, gdzie Grę Domów wyniesiono do rangi sztuki, nie dziwi wcale, że wśród tych, którzy przysięgli, zdarzają się ludzi gotowi spiskować, w celu osiągnięcia własnych korzyści. Sztandarem Cairhien jest złote słońce o licznych promieniach wschodzące na tle niebieskiego nieba.

Caraighan Maconar (kah-RYE-gihn mah-CON-ahr): legendarna Zielona siostra (212-373 OP), bohaterka około stu przygód, spośród których część nawet pewne Aes Sedai uważają za niewiarygodne, mimo iż wzmianki o nich zostały zamieszczone w dokumentach Białej Wieży; np. stłumienie rebelii w Mosadorin w pojedynkę, a także zażegnanie Zamieszek w Comaidin w czasie, kiedy Caraighan nie miała żadnych Strażników. Przez Zielone Ajah uważana za archetyp Zielonej siostry. Patrz również: Ajah.

Dawna Mowa: Język, którym mówiono w Wieku Legend. Jej znajomości oczekuje się zazwyczaj od ludzi szlachetnie urodzonych i wykształconych, większość jednak zna zaledwie kilka słów. Tłumaczenia często nastręczają wiele trudności, ze względu na to, że słowa posiadają kilka subtelnie różniących się znaczeń. Patrz również: Wiek Legend.

Druciarze: Właściwa nazwa Tuatha’ an (too-AH-thah-AHN); zwani również Ludem Wędrowców. Wędrowny lud, który mieszka w jaskrawo pomalowanych wozach i wyznaje pacyfistyczną filozofię, zwaną Drogą Liścia, która nie pozwala na zadawanie przemocy z jakiejkolwiek przyczyny. Ci Tuatha’anie, którzy wyrzekną się tej wiary, są nazywani “Straconymi” i przestają być uznawani przez pozostałych.

Dzikuska: Kobieta, która zupełnie sama nauczyła się przenosić Jedyną Moc; udaje się to tylko jednej na cztery. Takie kobiety zazwyczaj budują bariery mentalne wokół wiedzy dotyczącej tego, co rzeczywiście robią, ale kiedy uda się przełamać owe bariery, wówczas taka kobieta może znaleźć się wśród najpotężniejszych z przenoszących. Przydomku tego używa się często w pogardliwy sposób.

Ebou Dar: Stolica Altary. Wielki port i miasto, w którym obowiązuje wiele dziwacznych obyczajów trudnych do zaakceptowania dla cudzoziemców. Patrz również: Altara.

Elaida do Avriny a’Roihan (eh-Ly-da doh AHV-rih-nee ahROY-han): Aes Sedai, dawniej należąca do Czerwonych Ajah; obecnie wyniesiona do godności Zasiadającej na Tronie Amyrlin, aczkolwiek ma przeciwniczkę w osobie innej kobiety, która rości sobie prawo do tego tytułu. W przeszłości była doradczynią Morgase, królowej Andoru. Czasami potrafi głosić Przepowiednie.

Gaidin (GYE-deen): W Dawnej Mowie “Brat Bitew”. Tytuł, który Aes Sedai nadają Strażnikom. Patrz również: Strażnik.

gai’shain (GYE-shain): W Dawnej Mowie “Zaprzysiężony Pokojowi w Bitwie”. Aiel wzięty do niewoli podczas rajdu albo bitwy przez innego Aiela, który zgodnie z wymogami ji’e’toh musi służyć temu lub tej, którzy go pojmali, pokornie i posłusznie przez jeden rok i jeden dzień, nie dotykając broni i nie stosując przemocy. Nie można uczynić gai’shain z Mądrej, kowala, dziecka, bądź też z kobiety, która ma dziecko poniżej dziesięciu lat. Od czasu, gdy ujawniono, że przodkowie Aielów byli w rzeczywistości pacyfistycznymi wyznawcami Drogi Liścia, wielu gai’shain nie chce zdejmować bieli, kiedy ich czas się kończy. Ponadto, mimo iż zgodnie z tradycją, która jest tak silna jak prawo, nikt, kto nie wyznaje zasad ji’e’toh nie może zostać uczyniony gai’shain, Aielowie Shaido zaczęli ubierać jeńców z Cairhien i innych krajów w szaty gai’shain i wielu uznało, że skoro ci ludzie nie znają ji’e’toh, to w takim razie nie istnieje konieczność uwalniania ich po upływie przepisowego roku i jednego dnia.

Gawyn (GAH-wihn) z Dynastii Trakand (trah-KAND): Syn Królowej Morgase i brat Elayne, który będzie Pierwszym Księciem Miecza, gdy Elayne zasiądzie na tronie. Przyrodni brat Galada. Człowiek pochwycony w pułapkę nadzwyczaj trudnych dylematów, gardzi Aes Sedai, a jednak przyrzekł im służyć, i nienawidzi Randa al’Thora, a jednak przysiągł, że nie podniesie przeciwko niemu ręki: a to dlatego, ponieważ kocha Egwene al’ Vere do utraty zmysłów. Nie wie, że Egwene została nie tylko Aes Sedai, ale również Zasiadającą na Tronie Amyrlin, która kieruje buntem przeciwko tej Amyrlin, którą on sam uznał. Jego godłem jest biały dzik.

Grzbiet Świata: Wysokie pasmo górskie z nielicznymi przełęczami, które dzieli Pustkowie Aiel od ziem położonych na zachodzie. Zwany również Murem Smoka.

Illian (IHL-lee-ahn): Wielkie miasto portowe położone nad Morzem Sztormów; stolica kraju noszącego taką samą nazwę. Odwieczny wróg Łzy. Sztandarem Illian jest dziewięć złotych pszczół na zielonym polu.

Juilin Sandar (JUY-lihn salin-DAHR): Łowca złodziei z Łzy. Człowiek zakochany w zapewne ostatniej kobiecie, po której mógłby się spodziewać, że będzie obiektem jego miłości.

kalendarz: Tydzień składa się z dziesięciu dni, miesiąc z 28 dni, a rok z trzynastu miesięcy. Kilku świąt nie zalicza się do żadnego z miesięcy; należy do nich Niedziela (najdłuższy dzień w roku, Święto Dziękczynienia (raz na cztery lata podczas wiosennego zrównania dnia z nocą) oraz Święto Zbawienia Wszystkich Dusz, zwane również Dniem Wszystkich Dusz (raz na dziesięć lat podczas jesiennego zrównania dnia z nocą). Wiele świąt jest obchodzonych na całym świecie (na przykład Święto Świateł, które kończy stary rok i zaczyna nowy), ale każdy kraj posiada też własne święta, a niejednokrotnie zdarza się tak w przypadkach poszczególnych miast i wsi. Najmniej świąt obchodzi się w Ziemiach Granicznych, najwięcej zaś mają ich miasto Illian oraz Ebou Dar.

Kamień Łzy: Wielka forteca w mieście Łza, o której powiada się, iż wzniesiono ją wkrótce po Pęknięciu Świata. Była oblegana i atakowana niezliczoną ilość razy, zawsze jednak bez powodzenia; padła w ciągu jednej nocy, zdobyta przez Smoka Odrodzonego i kilka setek Aielów, w ten sposób wypełnione zostały dwa Proroctwa Smoka.

Komnata Wieży: Organ legislacyjny Aes Sedai, zgodnie z tradycją złożony z przedstawicielek wszystkich siedmiu Ajah, które wybierają swoje trzy Zasiadające w Komnacie. Obecnie w Białej Wieży obraduje Komnata, w której nie ma przedstawicielki Błękitnych, a oprócz niej istnieje jeszcze druga Komnata, ustanowiona przez Aes Sedai pozostające w opozycji wobec Elaidy do Avriny a’Roihan. W tej Komnacie z kolei nie ma przedstawicielek Czerwonych. Mimo iż zgodnie z prawem absolutną władzę sprawuje w Białej Wieży Zasiadająca na Tronie Amyrlin, to w rzeczywistości jej władza zawsze zależy od tego, czy potrafi pokierować Komnatą, względnie ją sobie podporządkować, jako że istnieje wiele sposobów, dzięki którym Komnata może przeciwstawić się wszelkim planom Amyrlin. Istnieją dwa poziomy porozumienia, jakie mogą być wymagane dla spraw, które przechodzą przez Komnatę: zgoda mniejszości i zgoda większości. Do osiągnięcia zgody większości konieczne jest powstanie wszystkich obecnych sióstr oraz obecność co najmniej jedenastu Zasiadających; wymagana jest także obecność co najmniej jednej Zasiadającej z każdej Ajah, chyba że sprawą omawianą przez Komnatę jest usunięcie Amyrlin albo Opiekunki, w którym to przypadku te Ajah, z których została wyniesiona, nie zostają poinformowane o głosowaniu, dopóki ono nie zostanie przeprowadzone. Do zgody mniejszości również wymagane jest kworum jedenastu Zasiadających, ale tylko dwie trzecie obecnych musi powstać, by dany wniosek przeszedł. Jeszcze jedna różnica polega na tym, że nie jest wymagana reprezentacja wszystkich Ajah, o ile nie chodzi o wypowiedzenie wojny przez Białą Wieżę, który to przypadek zalicza się do kilku takich, kiedy niezbędna jest zgoda mniejszości, a nie większości, jakby można się spodziewać. Zasiadająca na Tronie Amyrlin może nakazać każdej Zasiadającej zrezygnować z jej stanowiska, nawet wszystkim, i takie polecenie musi zostać wykonane. Do tego jednakże dochodzi rzadko, jako że nic nie powstrzymuje Ajah przed wybraniem tej samej Zasiadającej lub Zasiadających, oprócz zwyczaju, że mianowicie w Komnacie nie zasiadają ponowniete, które ją same opuściły. Miarą, jak poważne może się okazać takie wezwanie do masowej rezygnacji, jest to, co się zdarzyło cztery razy w liczącej sobie ponad trzy tysiące lat historii Białej Wieży. W dwóch przypadkach taka rezygnacja zakończyła się wyborami całkiem nowej Komnaty, w dwóch pozostałych doszło do rezygnacji i wygnania zaangażowanej w to Amyrlin.

Legion Czerwonej Ręki: (1) Legendarna formacja bohaterów (Shen an Calhar) Wojen z Trollokami, którzy zginęli podczas Bitwy na Polu Aemona, w wyniku której z kolei padło Manetheren. (2) Formacja militarna złożona z popleczników Mata Cauthona, która obecnie podąża niczym cień za zbuntowanymi Aes Sedai i ich armią, gdyż wyposażono ich w rozkazy zawiezienia Egwene al’Vere do Randa al’Thora, gdyby ta wyraziła życzenie, że pragnie się wywikłać z jej obecnej sytuacji.

Lini (LIHN-nee): Piastunka lady Elayne, a przed nią jej matki, Morgase, a także matki Morgase. Kobieta dysponująca wielką siłą wewnętrzną, spostrzegawczością oraz mnóstwem powiedzonek.

Logain Ablar (loh-GAIN): Urodzony w 972 NE, niegdyś proklamował się Smokiem Odrodzonym. Pojmany po tym, gdy wywołał wojnę w Ghealdan, Altarze i Murandy, zawieziony do Białej Wieży i tam poskromiony. Uciekł w trakcie zamieszania, jakie wynikło w związku z obaleniem Siuan Sanche. Przypadkowe odzyskanie przez niego umiejętności przenoszenia stanowiło dowód na to, że utrata tej umiejętności nie jest czymś nieodwracalnym. Wzięty do niewoli po tym, jak go Uzdrowiono, uciekł ponownie i obecnie jego miejsce pobytu nie jest znane. Patrz również: poskramianie, ujarzmianie.

Lud Morza: Bardziej właściwa nazwa Atha’an Miere (a-tha-AHN-mee-AIR), Morski Naród. Większą część życia spędzają na statkach i bardzo nie lubią oddalać się od oceanu. Stosunkowo niewiele wiadomo na temat ich obyczajów, przez co towarzyszy im mgła egzotycznej tajemnicy, i opowiada się o nich nadzwyczaj wymyślne historie. Główna część handlu morskiego jest uskuteczniana za pomocą statków Ludu Morza, najszybszych i największych na świecie, a sami Atha’an Miere są uważani przez mieszkańców portowych miast za jeszcze lepszych w targowaniu się niż mieszkańcy Arad Doman. Ponieważ przeżycie na morzu często zależne jest od natychmiastowego wypełniania rozkazów, nie powinno dziwić, że Atha’an Miere ściśle przestrzegają swojej hierarchii władzy, aczkolwiek bywa ona w niektórych przypadkach zaskakująco labilna. Atha’an Miere dzielą się na rozliczne klany, i duże, i małe, na czele których stoją Mistrzynie Fal. Podlegają im Mistrzynie Żagli, które są kapitanami statków należących do danego klanu. Mistrzyni Fal ma ogromną władzę, a na to stanowisko jest wybierana przez Dwanaście Pierwszych z jej klanu i można ją z tego stanowiska usunąć z rozkazu Mistrzyni Statków Atha’an Miere. Mistrzyni Statków ma tak wiele władzy, że mogliby jej pozazdrościć dowolny król czy królowa ze stałego lądu, niemniej ona również jest wybierana, dożywotnio, drogą głosowania dwunastu najstarszych Mistrzyń Fal: to one właśnie są Dwunastoma Pierwszymi. (Termin “Dwanaście Pierwszych” jest również używany przez dwanaście najstarszych Mistrzyń Fal albo Mistrzyń Żagli obecnych na dowolnym zgromadzeniu). Stanowisko Mistrza Ostrzy jest piastowane przez mężczyznę, który może, ale nie musi, być mężem Mistrzyni Statków. Jest on odpowiedzialny za obronę i handel Ludu Morza, a następnymi po nim w hierarchii władzy są Mistrzowie Ostrzy danych Mistrzyń Fal oraz Mistrzowie Cargo Mistrzyń Żagli; ci sprawują władzę jedynie w obrębie tych dziedzin, o ile kobieta, której służą, nie poruczy im jakiegoś specjalnego zadania. To, dokąd i kiedy dany statek pożegluje, zależy zawsze od Mistrzyni Żagli, ale ponieważ handel i finanse znajdują się całkowicie w rękach Mistrza Cargo (albo, na wyższych poziomach, Mistrza Miecza służącego pod Mistrzem Ostrzy), wymagana jest tutaj bliska współpraca osób zajmujących te stanowiska. Każdy statek Ludu Morza, jakkolwiek by był mały, a także każda Mistrzyni Fal, ma swoją Poszukiwaczkę Wiatru, kobietę, która prawie zawsze potrafi przenosić i jest wyszkolona do Tkania Wiatrów, jak Atha’an Miere nazywają manipulowanie pogodą. Poszukiwaczka Wiatrów Mistrzyni Statków stoi ponad Poszukiwaczkami Wiatrów Mistrzyń Fal, które mają z kolei władzę nad Poszukiwaczkami Wiatrów Mistrzyń Żagli swoich klanów. Jeden z osobliwszych obyczajów Ludu Morza polega na tym, że wszyscy muszą zaczynać od najniższej rangi i stopniowo piąć się w górę, ponadto każdy, oprócz Mistrzyni Statków, może zostać zdegradowany przez tych, którzy stoją wyżej, nawet do najniższej rangi w ekstremalnych przypadkach.

Lączenie: Umiejętność kobiet zdolnych do przenoszenia, która polega na łączeniu strumieni Jedynej Mocy. Połączonymi splotami kieruje jedna kobieta, dzięki czemu można je wykorzystać znacznie bardziej precyzyjnie i ze znacznie lepszym skutkiem niż w przypadku pojedynczych splotów. Mężczyźni nie są w stanie łączyć swoich zdolności, jeżeli w utworzonym przez nich kręgu nie bierze udziału co najmniej jedna kobieta. Z kolei kobiety mogą się połączyć w krąg złożony z trzynastu bez udziału mężczyzny. Przy pomocy jednego mężczyzny krąg może się rozrosnąć do dwudziestu sześciu. Dzięki dwóm mężczyznom kobiet w kręgu może być trzydzieści cztery i tak dalej, dopóki nie zostanie osiągnięta granica sześciu mężczyzn i sześćdziesięciu sześciu kobiet. Zdarzają się połączenia, w których bierze udział więcej mężczyzn, a za to mniej kobiet, ale wyjąwszy połączenie jednego mężczyzny z jedną kobietą, w kręgu musi być zawsze o co najmniej jedną kobietę więcej niż mężczyzn. W większości kręgów połączenie może kontrolować zarówno mężczyzna, jak i kobieta, ale to mężczyzna musi kontrolować krąg złożony z siedemdziesięciu dwóch osób czy też kręgi mieszane, w których bierze udział liczba mniejsza niż trzynaście. Mimo iż to mężczyźni są zasadniczo silniejsi we władaniu Jedyną Mocą, to jednak najsilniejsze kręgi stanowią te, w których liczba mężczyzn i kobiet jest mniej więcej równa.

Łza: Kraj położony nad Morzem Burz, a także stolica tego kraju, wielki port. Na sztandarze Łzy widnieją trzy białe półksiężyce na polu w połowie czerwonym, a połowie złotym. Patrz również: Kamień Łzy.

Mayene (may-EHN): Miasto-państwo nad Morzem Burt, terytorialnie i historycznie zawsze zależne od Łzy. Obecnie władcą Mayene jest “Pierwsza z Mayene”; przedtem władał nim zawsze Pierwszy Lord albo Pierwsza Lady. Pierwsi nieodmiennie utrzymują, iż są potomkami Artura Hawkwinga. Godłem Mayene jest złoty jastrząb w locie na niebieskim tle.

Mazrim Taim (MAHZ-rihm tah-EEM): Człowiek, który wszczął zamieszki w Saldaei; ostatecznie pokonano go i pojmano, ale potem uciekł z niewoli, niewątpliwie dzięki pomocy swych popleczników. Nie tylko zdolny przenosić, ale również dysponujący znaczną siłą. Obecnie znany jest jako M’Hael (MA’kHAIL, w Dawnej Mowie “przywódca”). Patrz również: Asha’mani.

Mądra: Wśród Aielów Mądre są kobietami wybranymi przez inne Mądre i wyuczonymi w leczeniu, stosowaniu ziół itp., mniej więcej tak, jak Wiedzące. Cieszą się wielkim autorytetem, ale również spoczywa na nich znaczna odpowiedzialność; ich wpływ na wodzów klanów i szczepów jest niemały, chociaż mężczyźni często oskarżają je o wtrącanie się w nie swoje sprawy. Wiele Mądrych potrafi przenosić, z mniejszym lub większym skutkiem; wyszukują wszystkie kobiety Aielów, które urodziły się z iskrą, i większość tych, które mogą się uczyć przenoszenia. Zgodnie z obyczajem, Aielowie nie mówią o tym, że Mądre potrafią przenosić, dlatego wielu Aielów nie ma pewności co do tego, która Mądra potrafi, a która nie. Również zgodnie z obyczajem, Mądre unikają wszelkich kontaktów z Aes Sedai, bardziej jeszcze niż pozostali Aielowie. Tradycyjnie, Mądre stały ponad wszelkimi waśniami krwi i bitwami; obecnie jednak ta tradycja legła w gruzach, być może na zawsze. Jeszcze się okaże, jaki to może mieć skutek na zgodną z nakazami ji’e’toh ochronę, jaką Aielowie winni otaczać Mądre.

Mądra Kobieta: Jedna z osławionych uzdrowicielek z Ebou Dar, które wyróżniają się swymi czerwonymi pasami. O ich umiejętnościach w zakresie stosowania ziół i wiedzy medycznej mówi się nawet w Ziemiach Granicznych; uważa się, że ich pomoc jest najlepsza zaraz po Uzdrawianiu Aes Sedai. Mimo iż Ebou Dar to miasto kosmopolityczne, gdzie do miejskich gildii wstępuje wielu cudzoziemców, zauważono dziwną prawidłowość, a mianowicie, że wśród Mądrych Kobiet rzadko spotyka się kobiety rodem z Ebou Dar.

Melaine (meh-LAYN): Mądra ze szczepu Jhirad, Goshien Aiel. Wędrująca po snach. Umiarkowanie silna we władaniu Jedyną Mocą. Żona Baela (BAYL), wodza klanu Goshien. Siostra-żona Dorhindy (dohr-IHN-dah), pani dachu Siedziby Dymiących Źródeł.

Miary odlegtości:l0 cali =1 stopa; 3 stopy =1 krok; 2 kroki =1 piędź; 1000 piędzi =1 mila; 4 mile = 1 liga.

Miary wag: 10 uncji = 1 funt; 10 funtów = 1 kamień; 10 kamieni = 1 cetnar; 10 cetnarów = 1 tona.

Moiraine Damodred (mwah-RAIN DAHM-oh-drehd) : Aes Sedai z Błękitnych Ajah. Pochodząca z wówczas panującej Dynastii Damodred; zniknęła we wnętrzu ter’angreala w Cairhien podczas swej potyczki z Lanfear, najwyraźniej zabijając i siebie, i przeklętą. Ponieważ nie tylko znalazła Smoka Odrodzonego, ale również zabiła Be’lala, jednego z Przeklętych, zalicza się ją już do niemalże mitycznych sióstr, postrzeganych jako bohaterki z legend. Patrz również: Przeklęci.

Morgase (moor-GAYZ): Z Łaski Światłości Królowa Andoru, Obrończyni Królestwa, Opiekunka Ludu, Głowa Domu Trakand. Obecnie przebywa na wygnaniu, przy czym wielu ludzi jest przekonanych, że została zamordowana przez Smoka Odrodzonego. Jej godłem są trzy złote klucze. Godłem Domu Trakand jest srebrny klucz sklepienia.

Padan Fain (PAD-an FAIN): Niegdyś wędrowny handlarz krążący po Dwu Rzekach i Sprzymierzeniec Ciemności; w Shayol Ghul uległ transformacji, za sprawą której nie tylko jest zdolny odnaleźć młodego mężczyznę, który zostanie Smokiem Odrodzonym, tak jak psy myśliwskie odnajdują upolowaną zwierzynę dla myśliwego, ale również ma w sobie zaszczepioną potrzebę, by owego młodzieńca odnaleźć. Wynikły z tego ból zrodził w Fainie nienawiść zarówno wobec Czarnego, jak i Randa al’Thora. W trakcie swej pogoni za al’Thorem natknął się w Shadar Logoth na uwięzioną duszę Mordetha; dusza ta starała się zawładnąć ciałem Faina. Drogą tego stopienia Fain nabył umiejętności dalece wykraczające poza to, czym on sam i tamten drugi uprzednio dysponowali, aczkolwiek Fain jeszcze nie do końca pojmuje, na czym one dokładnie polegają. Większość ludzi obawia się bezokiego spojrzenia Myrddraala; Myrddraale czują lęk na widok spojrzenia Faina.

Płomień Tar Valon: Symbol Tar Valon, Zasiadającej na Tronie Amyrlin i Aes Sedai. Stylizowany wizerunek ognia, biała łza ustawiona czubkiem do góry.

Poskramianie: Uprawiany przez Aes Sedai akt unieszkodliwiania mężczyzny, który potrafi korzystać z Jedynej Mocy. Jest on niezbędny, ponieważ każdy mężczyzna, który nauczy się to robić, popada w obłęd pod wpływem skazy na saidinie i w swoim szaleństwie nieuchronnie będzie dokonywał straszliwych rzeczy z Mocą, nim skaza go zabije. Mężczyzna, który został poskromiony, nadal może wyczuwać Prawdziwe Źródło, jednak nie może go dotykać. Wszelkie oznaki szaleństwa, które dają się zauważyć przed poskromieniem, zostają powstrzymane przez akt poskramiania, mimo że samo szaleństwo nie zostaje uleczone, jednak jeśli wykona się ten akt dostatecznie szybko, można zapobiec śmierci. Należy jednak dodać, iż poskromiony mężczyzna nieuchronnie traci wolę życia; ci, którym nie udaje się popełnić samobójstwa, zazwyczaj i tak umierają przed upływem dwóch lat. Niegdyś uważano, że skutki poskromienia są nieodwracalne, obecnie jednak wiadomo, iż można je uleczyć za pomocą wysoce wyspecjalizowanej formy Uzdrawiania. Patrz również: Jedyna Moc; Ujarzmianie.

prawie-siostra, prawie-brat: Termin stosowany przez Aielów w relacjach pokrewieństwa, a oznaczający przyjaciółkę bądź przyjaciela równie bliskich, jak pierwsza-siostra czy pierwszy-brat. Prawie-siostry często adoptują się wzajemnie, czyniąc się pierwszymi-siostrami, podczas skomplikowanego ceremoniału odbywanego w obecności Mądrych, po którym są postrzegane przez pozostałych Aielów jako rodzone siostry bliźniaczki, tyle że urodzone przez dwie matki. Prawie-bracia nie czynią tego prawie nigdy.

Prorok: Bardziej rozbudowana forma tego miana to Prorok Lorda Smoka. Tytuł, jaki przypisał sobie Masema Dagar, były shienarański żołnierz, który naucza o Smoku Odrodzonym i jego powtórnych narodzinach. Zyskał ogromne czesze wyznawców w Ghealdan i północnej Amadicii, częściowo za sprawą szerzącej się wieści, że Smok istotnie się Odrodził, a częściowo za sprawą niezwykle brutalnego traktowania, z jakim jego wyznawcy obchodzą się nie tylko z każdym, kto nie chce uznać Smoka Odrodzonego, ale również z tymi, którzy nie chcą uznać władzy Proroka jako ręki i głosu Smoka Odrodzonego.

Przeklęci: Przydomek nadany trzynastu najpotężniejszym Aes Sedai Wieku Legend, jednym z najpotężniejszych, jacy kiedykolwiek żyli i którzy przeszli na stronę Czarnego podczas Wojny z Cieniem, w zamian za obietnicę nieśmiertelności. Sami siebie nazywają “Wybranymi”. Zgodnie z legendą, a także szczątkowymi zapisami, zostali uwięzieni razem z Czarnym, kiedy na mury jego więzienia ponownie nałożono pieczęcie. Nadane im imiona do dziś wykorzystuje się w celu straszenia dzieci. Oto one: Aginor (AGH-ih-nor), Asmodean (ahs-MOH-dee-an), Balthamel (BAAL-thah-mell), Be’lal (BEH-lahl), Demandred (DE-man-drehd), Graendal (GREHN-dahl), Ishamael (ih-SHAH-may-Ehl), Lanfear (LAN-feer), Mesaana (meh-SAH-nah), Moghedien (moh-GHEH-dee-ehn), Rahvin (RAAV-ihn), Sammael (SAHM-may-EHL) oraz Semirhage (SEH-mih-RHAHG). Ci, którzy są w posiadaniu aktualnych informacji, uważają, że spośród mężczyzn przy życiu ostali się tylko Demandred i Sammael, a spośród kobiet tylko Graendal, Mesaana, Moghedien i Semirhage. Doszło jednakże do wielu dziwnych spotkań, z których wynika, że Czarny być może wybrał kilku nowych Wybranych albo że Władca Grobu w niektórych przypadkach pokonał samą śmierć.

Przysięgi, Trzy: Przysięgi składane przez Przyjętą wynoszoną do godności Aes Sedai. Podczas ceremonii Przyjęta trzyma w dłoni Różdżkę Przysiąg, ter’angreal, który czyni przysięgę wiążącą. Sens przysiąg jest następujący: (1) Nie wypowiadać żadnych innych słów prócz prawdy. (2) Nie wytwarzać żadnej broni, za pomocą której jeden człowiek mógłby zabić drugiego. (3) Nigdy nie używać Jedynej Mocy jako broni, z wyjątkiem sytuacji, kiedy kieruje się ją przeciwko Pomiotowi Cienia, albo w ostateczności zagrożenia własnego życia, życia Strażnika lub innej Aes Sedai.

Druga Przysięga jest historycznie pierwsza, była efektem Wojny z Cieniem. Pierwsza przysięga, jeżeli traktować ją literalnie, daje się częściowo przynajmniej ominąć, dzięki ostrożnemu dobieraniu słów. Sądzi się jednak, iż pozostałe dwie są nienaruszalne.

Rhuidean (RHUY-dee-ahn): Wielkie miasto, jedyne w Pustkowiu Aiel i całkowicie nie znane zewnętrznemu światu. Porzucone od blisko trzech tysięcy lat. W przeszłości mężczyznom spośród Aielów wolno było wejść do Rhuidean tylko raz, po to by poddać ich sprawdzianowi we wnętrzu wielkiego ter’angreala, czy nadają się na wodza klanu (po takim sprawdzianie żył tylko jeden na trzech), kobietom natomiast dwa razy, celem odbycia sprawdzianu w tym samym ter’angrealu i ponownie, gdy miały zostać Mądrymi, aczkolwiek w ich przypadku liczba tych, które owe próby przeżyły, była znacznie większa. Obecnie miasto jest ponownie zamieszkane przez Aielów i w jednym krańcu doliny Rhuidean znajduje się wielkie jezioro, zasilane przez wielki podziemny ocean świeżej wody, który dla odmiany zasila jedyną rzekę płynącą przez Pustkowie.

Róg Valere (vah-LEER): Legendarny cel Wielkiego Polowania na Róg. Uważa się, iż za jego pomocą można wezwać z grobu legendarnych bohaterów, aby walczyli z Cieniem. Obecnie ogłoszono nowe Polowanie na Róg i w wielu krajach można napotkać zaprzysiężonych Myśliwych. Nawet wśród Aes Sedai niewielu wie, że Róg został odnaleziony i użyty i że jest obecnie ukryty w Białej Wieży.

sa’angreal (SAH-ahn-GREE-ahl): Pozostałości Wieku Legend, które pozwalają posiadającej je osobie korzystać ze znacznie większej ilości Jedynej Mocy, niż to w innym przypadku jest możliwe albo bezpieczne. Sa-angreal jest podobny, lecz znacznie potężniejszy od angreala. Ilość Mocy, którą można zaczerpnąć za pomocą sa’angreala, jest porównywalna z ilością Mocy, z której można korzystać za pomocą angreala. Inaczej ujmując, ilość Mocy, którą można władać za pomocą angreala, równa się ilości Mocy, którą można władać bez wspomagania. Sposób jego wytwarzania nie jest już znany. Tak jak w przypadku angreali, istnieją sa’angreale przeznaczone tylko dla kobiet, a inne wyłącznie dla mężczyzn. Egzemplarzy sa’angreali pozostała już jedynie garstka, znacznie mniej jest ich niż angreali.

Seanchan (SHAWN-CHAN): Kraina, z której przybyli Seanchanie.

Seanchanie: Potomkowie armii wysłanych przez Artura Hawkwinga na drugi brzeg oceanu Aryth, którzy dokonali podboju tamtejszych ziem. Uważają, że każda kobieta, która potrafi przenosić, winna być kontrolowana dla bezpieczeństwa innych, i że z tych samych względów powinno się zabijać wszystkich mężczyzn, którzy potrafią przenosić.

Shayol Ghul (SHAY-ol GHOOL): Góra w Ziemiach Przeklętych, za Wielkim Ugorem, teren więzienia Czarnego.

siostra-żona: Termin stosowany przez Aielów w relacjach pokrewieństwa. Te kobiety Aielów, które są dla siebie prawie-siostrami albo pierwszymi siostrami, a odkryją, że kochają tego samego mężczyznę, lub też nie chcą, by jakiś mężczyzna stanął między nimi, poślubiajągo obie, tym samym stając się siostrami-żonami. Kobiety, które kochają tego samego mężczyznę, starają się niekiedy sprawdzić, czy mogą się stać prawie-siostrami i adoptowanymi pierwszymi-siostrami, co stanowi pierwszy krok w celu zostania siostrami-żonami. Mężczyzna Aiel, który znajdzie się w takiej sytuacji, ma taki wybór, że może poślubić albo obie kobiety, albo żadnej; jeśli jest żonaty z kobietą, która postanowi przysposobić sobie siostrę-żonę, przekonuje się pewnego dnia, że jest żonaty z dwiema kobietami.

siswai’aman: W Dawnej Mowie: “włócznie smoka”, przy czym termin ten jest jeszcze wyposażony w dodatkowy sens oznaczający przynależność. Miano przyjmowane przez wielu mężczyzn Aielów, ale nigdy kobiety. Tacy mężczyźni nie przyznają się do tego miana — inni też głośno go nie wymieniają — a za to obwiązują skronie paskiem czerwonej tkaniny, na którym namalowany jest dysk, w połowie biały, a w połowie czarny. Mimo iż gai’shain zazwyczaj zabrania się nosić cokolwiek, co mogliby nosić algai’d’siswai, wielu gai’shain nawykło nosić taką opaskę. Patrz również: gai’shain.

Sorilea (soh-rih-LEE-ah): Mądra z siedziby Shende, Jana Chareen. Ledwie jest zdolna przenosić, jest również najstarszą żyjącą Mądrą, aczkolwiek nie jest aż tak wiekowa, jak się powszechnie uważa.

Sprzymierzeńcy Ciemności: Wyznawcy Czarnego, którzy wierzą, że zdobędą wielką władzę i nagrody, a nawet nieśmiertelność, po tym jak on zdoła uwolnić się ze swego więzienia. Z konieczności działając w ukryciu, organizują się w grupy zwane “kołami”, przy czym członkowie jednego “koła” rzadko kiedy są znani członkom innego. Rangi, jakie im przysługują w zewnętrznym świecie, w kołach nie mają znaczenia; król albo królowa, którzy zaliczają się do Sprzymierzeńców Ciemności, są obowiązani wypełniać rozkazy żebraka, który pokaże im właściwe znaki. Między sobą posługują się niekiedy dawnym mianem “Przyjaciół Ciemności”.

Strażnik: Wojownik połączony zobowiązaniem z Aes Sedai. Zobowiązanie zostaje utrwalone za pomocą Jedynej Mocy, dzięki czemu Strażnik jest obdarzony zdolnością szybkiego odzyskiwania zdrowia, długiego obywania się bez jedzenia, wody albo wypoczynku, a także wyczuwania z dużej odległości skazy Czarnego. Dopóki dany Strażnik żyje, dopóty Aes Sedai, z którą jest połączony zobowiązaniem, wie, że on żyje, niezależnie od tego, jak duża dzieli ich odległość; gdy zaś umiera, Aes Sedai zna dokładnie moment i sposób, w jaki umarł. Więź zobowiązania nie mówi jej natomiast, jak daleko od niej znajduje się Strażnik, ani też w której stronie świata. Większość Aes Sedai jest zdania, że mogą być połączone zobowiązaniem tylko z jednym Strażnikiem, przy czym Czerwone Ajah nie chcą więzi z żadnym, natomiast Zielone Ajah uważają, że Aes Sedai może być połączona więzią z tyloma Strażnikami, z iloma tylko zechce. Zgodnie z etyką, Strażnik winien wyrazić zgodę na połączenie go zobowiązaniem, znane są jednak przypadki, gdy czyniono to wbrew jego woli. To, co Aes Sedai zyskują dzięki więzi zobowiązania, jest utrzymywane w ścisłej tajemnicy. Według wszelkich zapisków historycznych, Strażnicy byli zawsze mężczyznami, jednak ostatnio została związana więzią kobieta. Patrz również: Birgitte.

Synowie Światłości: Społeczność wyznająca surowe, ascetyczne reguły, która powstała w celu pokonania Czarnego i zniszczenia wszystkich Sprzymierzeńców Ciemności. Założona podczas Wojny Stu Lat w celu nawracania rosnących Czesz Sprzymierzeńców Ciemności, przekształciła się podczas wojny w organizację całkowicie militarną, nadzwyczaj sztywno trzymającą się swych reguł, zrzeszającą ludzi bezgranicznie przekonanych, że tylko oni znają prawdę i prawo. Nienawidzą Aes Sedai, uważając je i wszystkich, którzy je popierają albo się z nimi przyjaźnią, za Sprzymierzeńców Ciemności. Pogardliwie nazywa się ich Białymi Płaszczami, ich godłem jest promieniste słońce na białym tle. Patrz również: Śledczy.

Śledczy: Społeczność należąca do Synów Światłości. Ich celem jest odkrywanie prawdy na drodze dysput i demaskowanie Sprzymierzeńców Ciemności. W poszukiwaniu prawdy i Światłości, w najlepszy ich zdaniem sposób, są jeszcze bardziej gorliwi niż pozostali Synowie Światłości. Ich normalną metodą prowadzenia śledztwa jest zadawanie tortur, zazwyczaj z góry znają prawdę i potrzebują tylko zmusić swoją ofiarę do jej wyznania. Śledczy nazywają samych siebie Ręką Światłości i czasami zachowują się tak, jakby działali całkowicie niezależnie od Synów Światłości i Rady Pomazańców, która przewodzi Synom. Przywódcą Śledczych jest Czcigodny Inkwizytor, który Zasiada w Radzie Pomazańców. Ich godłem jest kij pasterski barwy krwi. Patrz również: Synowie Światłości.

Talenty: Zdolności używania Jedynej Mocy w różnych poszczególnych dziedzinach. Uzdolnienia w zakresie poszczególnych Talentów różni się w zależności od danej osoby i rzadko kiedy związane są z siłą, jaką taka osoba dysponuje w przenoszeniu Mocy. Istnieją Talenty znaczniejsze; najlepiej spośród nich znanym jest oczywiście Uzdrawianie. Innymi przykładami będą tu: Tańczenie po Chmurach, czyli kontrolowanie pogody, oraz Śpiewanie Ziemi, czyli kontrolowanie ruchów ziemi: zapobieganie, względnie powodowanie trzęsień ziemi lub lawin. Istnieją również pomniejsze Talenty, takie na przykład, jak umiejętność rozróżniania ta’veren, aczkolwiek jedynie na bardzo ograniczonych terenach, zazwyczaj nie wiekszych niż kilka stóp kwadratowych. Niektóre, takie jak Podróżowanie (zdolność przenoszenia się z miejsca na miejsce bez konieczności pokonywania dzielącej je przestrzeni) zostały dopiero niedawno ponownie odkryte. Inne, jak Wróżenie (zdolność przepowiadania przyszłych wydarzeń, ale na sposób ogólny i wysoce abstrakcyjny), występują obecnie rzadko, jeśli w ogóle. Kolejnym Talentem, o którym długo myślano, iż został zapomniany, jest Śnienie, które zawiera w sobie, między innymi, zdolność przepowiadania przez Śniącego przyszłości w sposób znacznie bardziej szczegółowy, niż ma to miejsce we Wróżeniu. Niektórzy Śniący posiadają umiejętność wejścia do Tel’aran’rhiod, Świata Snów oraz (jak się twierdzi) w sny innych ludzi. Ostatnią znaną Śniącą była Corianin Nedeal (coh-ree-AHN-ihn neh-dee-AHL), która zmarła w roku 526 NE, obecnie jednak objawiła się jej następczyni.

Tallanvor, Martyn (TAL-lahn-vohr, mahr-TEEN): Były porucznik Gwardii Królowej, który kocha swoją królową bardziej niż własne życie albo honor. Patrz również: Morgase.

ta’veren (tah-VEER-ehn): Osoba, wokół której Koło Czasu oplata wątki losów otaczających ją ludzi, a może nawet wątki losów wszystkich ludzi. Proces ten jest słabo zbadany, wiadomo jedynie, iż pod wieloma względami polega na zmianie losu; to, co mogłoby się zdarzyć, aczkolwiek przy niewielkim prawdopodobieństwie, dzieje się rzeczywiście. Czasami efekty oddziaływania ta’veren dają się umiejscowić. Ktoś, na kogo oddziałuje ta’veren, mówi albo robi coś, co powiedziałby albo zrobiłby jedynie raz na milion w tego typu okolicznościach. Dzieją się z pozoru nieprawdopodobne zdarzenia, na przykład dziecko spada z wieży wysokości stu stóp i wychodzi cało z takiego upadku. Niekiedy skutki te zdają się wpływać na samą historię, aczkolwiek jest tak często za sprawą efektów umiejscowionych. Uważa się, że to właśnie jest powodem, dla którego rodzą się ta’veren: ich celem jest zmienianie historii i przywracanie równowagi obrotom Koła.

ter’angreal (TEER-ahn-GREE-ahl): Jedna z kilku pozostałości po Wieku Legend, służących do korzystania z Jedynej Mocy. W odróżnieniu od angreala i sa’angreala, każdy ter’angreal został wykonany w specyficznym celu. Niektóre są używane przez Aes Sedai, aczkolwiek ich pierwotne przeznaczenie jest zasadniczo nieznane. Jedne wymagają przenoszenia, innymi może się posłużyć każdy. Są też takie, które mogą zabić zdolność do przenoszenia Mocy u kobiety, która ich użyje. Podobnie jak w przypadku angreali i sa’angreali, wiedza o ich wytwarzaniu została utracona podczas Pęknięcia Świata. Patrz również: angreal; sa’angreal.

Thom Merrilin (TOM MER-rih-lihn): Nie tak zwyczajny bard i podróżnik.

Ujarzmianie: Akt unieszkodliwiania kobiety, która potrafi korzystać z Jedynej Mocy. Kobieta, która została ujarzmiona, nadal wyczuwa Prawdziwe Źródło, jednak nie może go dotykać. Oficjalnie, ujarzmienie jest następstwem procesu i wyroku za popełnioną zbrodnię; ostatnim razem do takiego procesu doszło w roku 859 NE. Nowicjuszkom zawsze każe się uczyć na pamięć nazwisk i przestępstw tych kobiet, które zostały ujarzmione w wyniku procesu. Kiedy do utraty umiejętności przenoszenia dochodzi przypadkowo, jest to nazwane wypaleniem, aczkolwiek równie często używa się tu terminu “ujarzmienie”. Ujarzmione kobiety, niezależnie od przyczyny, rzadko żyją długo; poddają się jakby i umierają, chyba że znajdą coś, co im wypełni pustkę pozostałą po Jedynej Mocy. Niegdyś wierzono, że ujarzmienie jest procesem nieodwracalnym, ostatnio jednak odkryto nową odmianę Uzdrawiania, ale wydaje się, że są tu pewne ograniczenia, które dopiero czekają na swoje zbadanie.

Valda, Eamon(VAIHL-dah, AY-mon): Lord Kapitan Synów Światłości, człowiek niecierpliwy, który w życiu kieruje się przekonaniem, że nie da się zrobić kolacji bez rozbicia jaj i że czasami trzeba spalić stodołę, żeby pozbyć się szczurów. Uważa się za pragmatyka i korzysta z wszystkiego, co mu podsuwa los. Jest pewien, że Rand al’Thor to tylko marionetka Białej Wieży i że zapewne nie potrafi nawet przenosić. W życiu kieruje się przede wszystkim nienawiścią do Sprzymierzeńców Ciemności, do których, rzecz jasna, zalicza Aes Sedai. Patrz także: Synowie Światłości.

Wiek Legend: Wiek zakończony Wojną o Cień i Pęknięciem Świata. Czasy, w których Aes Sedai czyniły cuda, o jakich dzisiaj nikomu nawet się nie śni.

Wielki Władca Ciemności: Przydomek, którego Sprzymierzeńcy używają, mówiąc o Czarnym, twierdząc; że używanie jego prawdziwego imienia byłoby bluźnierstwem.

Wojna z Aielami: (976-978 NE) Kiedy król Cairhien, Laman, ściął Avendoralderę, cztery klany Aielów przekroczyły Grzbiet Świata. Złupili i spalili stolicę Cairhien, podobnie zresztą jak wiele innych miast i miasteczek, a konflikt rozszerzył się na tereny Andoru i Łzy. Powszechnie mówi się, że Aielowie zostali na koniec pokonani w Bitwie pod Lśniącymi Murami, pod Tar Valon, ale w rzeczywistości w tej bitwie zginął Laman, a spełniwszy swój zamiar, Aielowie powrócili za Grzbiet Świata. Patrz również: Cairhien, Grzbiet Świata.

zabójcy drzew: Pogardliwe miano, jakim Aielowie określają Cairhienian, nazywając ich również “tymi, którzy złamali przysięgę”. Oba te terminy powstały z winy króla Lamana, który ściął Avendoralderę, podarunek od Aielów, który to czyn stanowił pogwałcenie przysiąg złożonych w czasie ofiarowania tego daru. Dla Aielów oba przezwiska zaliczają się do najgorszych, jakimi można kogokolwiek nazwać. Patrz również: Wojna z Aielami.

Zaprzysięgli Smokowi: Termin oznaczający wyznawców Smoka Odrodzonego, stosowany zazwyczaj przez tych, którzy albo tworzą jego opozycję, albo pragną pozostać neutralni. W rzeczy samej, wielu tych, którym nadano takie miano, nigdy nie składało żadnej przysięgi. Często nazywa się tak bandytów, wśród których część obiera to miano w nadziei, że pomoże im ono przezwyciężyć ewentualny opór. Ludzie twierdzący, iż są Zaprzysięgłymi Smokowi, dopuścili się wielu zbrodni.