Ludzie i gwiazdy

Noty bibliograficzne

BILENKIN DYMITR, ur. w 1933 r., radziecki geolog geochemik. Od 1959 r. zajmuje się publicystyką naukową, wydał wiele książek popularnonaukowych. Pierwszy zbiór jego opowiadań, Marsjanskij priboj, ukazał się w 1968 r. Kolejne tomy tego autora to: Nocz’ kontrabandoj (1971) i Prowierka na razumnost’ (1974). Czytelnikowi polskiemu znany jest z wielu opowiadań drukowanych w „Problemach” i w almanachu Kroki w nieznane. Ciśnienie życia pochodzi z tomu Nocz’ kontrabandoj.

BUŁYCZOW KIRYŁ, radziecki uczony, kandydat nauk historycznych, autor szeregu monografii i książek popularnonaukowych. Od 1965 r. zajmuje się również twórczością fantastycznonaukową. Jego książkowym debiutem była wydana w 1970 r. powieść dla dzieci Posledniaja wojna. Kolejne pozycje Bułyczowa to zbiory opowiadań: Czudiesa w Guslarie (1972), Ludi kok ludi (1975) i powieść dla dzieci Diewoczka s Ziemli (1974). Jest stałym współpracownikiem miesięcznika „Znanije i Siła” i laureatem nagrody tego pisma za 1973 r. W Polsce znany jest z kilku opowiadań drukowanych w almanachu Kroki w nieznane. Opowiadanie Chatka pochodzi z tomu Czudiesa w Guslarie.

CHRUSZCZEWSKI CZESŁAW, ur. w 1922 r. w Warszawie, dramaturg, prozaik i publicysta. Jest autorem ponad stu słuchowisk radiowych, kilkunastu widowisk telewizyjnych oraz libretta do opery o tematyce fantastycznonaukowej. Wydał następujące książki: Bardzo dziwny świat (1960), Magiczne schody (1965), Pacyfik — Niebo (1967), Bitwa pod Pharsalos (1967), Różne odcienie bieli (1970), Rok 10 000 (1973, 1975), Dookoła tyle cudów (1973), Fenomen Kosmosu (1975), Potrójny czas Galaktyki (1976). Opowiadania i słuchowiska były tłumaczone na języki: rosyjski, czeski, niemiecki, hiszpański i węgierski. Za swoją twórczość otrzymał szereg nagród, m.in. w 1966 r. nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za całokształt działalności literackiej w dziedzinie słuchowisk, w 1972 r. nagrodę specjalną Eurocon I na I Kongresie Europejskim w Trieście za całokształt twórczości SF, w 1973 r. na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury Fantastycznonaukowej jedną z trzech równorzędnych nagród za książkę Rok 10 000, a na II Kongresie Europejskim SF w Grenoble nagrodę za twórczą i aktywną działalność w dziedzinie SF.

COLIN VLADIMIR, pisarz rumuński, publicysta, tłumacz. Za powieść fantastycznonaukową Capcanele timpului (1971) otrzymał nagrodę Związku Pisarzy Rumuńskich i międzynarodową nagrodę specjalną na kongresie Eurocon I w Trieście w 1972 r. Uzyskał także nagrodę specjalną na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury SF w Poznaniu w 1973 r. Znany jest również jako autor baśni, wierszy, sztuk teatralnych. V. Colin jest redaktorem miesięcznika „Viata Romanesca”. Ostatnia jego książka to zbiór opowiadań zatytułowany Dinti lui Cronos (1975). Opowiadanie W zamkniętym kręgu pochodzi z tomu Capcanele timpului.

CSÉRNA JOZSEF, pisarz węgierski, ur. w 1899 r. Pierwszą książkę Drama a Holdon wydał w 1970 r. Specjalizuje się w krótkich satyrycznych opowiadaniach SF, ale z powodzeniem uprawia także poezję i krytykę sztuki. Opowiadanie Przeszczep mózgu było drukowane po raz pierwszy w tomie Drama a Holdon.

FEKETE GYULA — powieściopisarz i dramaturg węgierski, ekonomista z wykształcenia. Wśród bogatej twórczości prozatorskiej największą popularność zdobyła powieść Śmierć lekarza tłumaczona na wiele języków. Fekete jest również autorem kilku książek fantastycznonaukowych.

FIAŁKOWSKI KONRAD, ur. 1939 r., profesor na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej, zajmujący się również twórczością literacką. Debiutował opowiadaniami drukowanymi w 1956 r. na łamach „Dookoła świata” i „Młodego Technika”, pierwszy zbiór pt: Wróble galaktyki wydał w 1963 r. Kolejne jego książki to: Poprzez piąty wymiar (1967), Włókno Claperiusa (1969), Kosmodrom (1975). W 1962 r. otrzymał nagrodę na międzynarodowym konkursie na opowiadanie fantastycznonaukowe, zorganizowanym przez redakcje czasopism popularnonaukowych z krajów socjalistycznych (za opowiadanie Prawo wyboru). Jury Międzynarodowego Spotkania Pisarzy — Twórców Literatury SF w 1973 r. w Poznaniu przyznało mu nagrodę specjalną za całokształt twórczości.

HERNÁDI GYULA, ur. 1926, jeden z najbardziej dyskutowanych współczesnych pisarzy węgierskich. Debiutował w 1959 r. zbiorem nowel Deszka Kolostor. W tym samym roku wydał powieść A pentek lepcsoin. Polemiki wokół jego twórczości przybrały na sile po ukazaniu się powieści Folyosok (1968). Czytelnikowi polskiemu znany jest tylko z fragmentu powieści Az erod (1971) drukowanego w „Literaturze na Świecie” (1975 r., nr 3) pt.: Forteca. Prezentowany w mniejszej antologii tekst pochodzi z tomu Logikai kapuk (1974).

HOBANA ION, ur. 1931, prozaik i krytyk rumuński, zajmujący się głównie literaturą fantastycznonaukową, absolwent Wydziału Filologii Uniwersytetu w Bukareszcie. Ma w swoim dorobku siedem powieści i kilka opracowań krytycznych. Za pracę Zloty wiek rumuńskiej literatury fantastycznej otrzymał w 1969 r. nagrodę Związku Pisarzy Rumuńskich. Za prace krytyczne dotyczące literatury SF przyznano mu międzynarodową nagrodę specjalną na kongresie Eurocon I w Trieście. Nagrodzony również na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury SF w Poznaniu w 1973 r. Opowiadanie Ludzie i gwiazdy pochodzi z nadesłanego przez autora maszynopisu.

LEM STANISŁAW, ur. 1921 r., pisarz i eseista, lekarz z wykształcenia. Jego debiut w dziedzinie fantastyki naukowej, powieść Astronauci (1951), stał się wydarzeniem literackim w skali europejskiej. Kolejnymi etapami na drodze do pogłębienia problematyki i nobilitacji artystycznej SF były następne powieści: Obłok Magellana (1955), Solaris (1961), Głos Pana (1968). Uprawia również fantastykę naukową w ujęciu parodystycznym i groteskowym — Dzienniki gwiazdowe (1957), Księga robotów (1961), Cyberiada (1965) — oraz parodystyczną eseistykę — Doskonała próżnia (1971) i Wielkość urojona (1973). Szczególne uznanie, również w świecie naukowym, przyniosły mu próby syntez filozoficznych traktujących o problemach związanych z postępem naukowym i technicznym (Summa technologiae 1964) i teoretycznoliterackich (Filozofia przypadku 1968, Fantastyka i futurologia 1970). Opowiadanie Ananke, pochodzące z cyklu opowieści o pilocie Pirxie, drukowane było po raz pierwszy w tomie Bezsenność wydanym w 1971 r. przez Wydawnictwo Literackie z okazji dwudziestolecia twórczości pisarza. W 1973 r. Stanisław Lem otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia oraz jedną z trzech równorzędnych głównych nagród na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury SF w Poznaniu. Laureat Nagrody Państwowej I stopnia za całokształt twórczości (1976).

NESVADBA JOSEF, ur. w 1926 r. w Pradze, lekarz z wykształcenia. Debiutował w 1946 r. jako tłumacz poezji i prozy angielskiej (przekłady z Colleridge’a). Pierwszy zbiór opowiadań z dziedziny fantastyki naukowej Tarzanova smrt wydał w 1958 r. Jego sławę jako twórcy SF ugruntowały kolejne tomy Einsteinovy mozek (1960) i Vynales proti sobe (1964). Z tego ostatniego tomu pochodzi opowiadanie Anioł śmierci. J. Nesvadba pisze także powieści kryminalne, sztuki teatralne i scenariusze filmowe. Laureat nagrody specjalnej na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury SF w Poznaniu w 1973 r.

SCHNEIDER ROLF, ur. 1932, prozaik, autor słuchowisk radiowych i widowisk telewizyjnych. Jeden z najwybitniejszych pisarzy młodego pokolenia w NRD. W 1962 r. otrzymał nagrodę literacką im. Lessinga. Tendencje do fantastycznego i kreacjonistyczno — parabolicznego widzenia świata uwidoczniły się już w jego pierwszym przełożonym na język polski zbiorze „opowiadań Mosty i kraty (Brilcken und Citter 1965). Tendencje te dominują w tomie Nekrolog (1974) opatrzonym podtytułem Unernste Geschichten, Z tego tomu pochodzi opowiadanie Przymusowe lądowanie. W 1974 r. ukazała się w polskim przekładzie najwybitniejsza z powieści Schneidera Śmierć Nibelunga (Der Tod des Nibelungen 1970).

SŁAWCZEW SWETOSŁAW, pisarz bułgarski, lekarz z wykształcenia, autor wielu prac naukowych i popularnonaukowych. Debiutował w dziedzinie fantastyki naukowej w drugiej połowie lat sześćdziesiątych. Jest jednym z ciekawszych przedstawicieli młodej fantastyki bułgarskiej. Opowiadanie Glos, który cię wzywa pochodzi z tomu Krepostta na bezsmrtnite wydanego w 1970 r. w Sofii. W polskim przekładzie było drukowane w 1973 r. w 5. numerze „Problemów”.

STRUGACCY ARKADIJ I BORYS; Arkadij (ur. 1925) jest z wykształcenia filologiem japonistą, jego brat Borys (ur. 1933) jest absolwentem Wydziału Mechaniczno — Matematycznego Uniwersytetu w Leningradzie. Zaliczani w poczet najwybitniejszych twórców SF w Związku Radzieckim, są również szeroko znani i tłumaczeni poza granicami kraju. Pierwszą wspólnie napisaną przez nich książką jest wydana w 1959 r. Strana bagrowych tucz (Kraina purpurowych obłoków 1964). Dojrzały kształt twórczości i niepowtarzalny klimat osiągnęli autorzy w wydanej w 1964 r. powieści Trudno być bogiem (1974). Ponadto w polskim przekładzie ukazały się następujące książki braci Strugackich: Poniedziałek zaczyna się w sobotę (1970), Przenicowany świat (1971), Sprawa zabójstwa (1972), Piknik na skraju drogi (1974), Koniec akcji Arka (1975). Są również autorami powieści: Ulitka na skłonie (1968) i Skazka o trojkie (1968). Opowiadanie O wędrowcach i podróżnikach pochodzi z wydanego w ZSRR almanachu Fantastika — 1963.

SZALIMOW ALEKSANDER, ur. w Leningradzie, geolog, doktor nauk przyrodniczych, autor wielu powieści i opowiadań fantastycznonaukowych. Od chwili debiutu książkowego w 1962 r. (Tajna gremiaszczej rassczeliny) wydał sześć zbiorów opowiadań. Najbardziej znane z nich to: Kogda mołczat ekrany (1965), Tajna Tuskarory (1967), Strannyj mir (1972). Opowiadanie Dziwny świat, zamieszczone w niniejszej antologii, jest tytułowym opowiadaniem tego ostatniego zbioru. Tłumaczone na język polski opowiadania A. Szalimowa były drukowane w antologiach Ostatni z Atlantydy i Formuła nieśmiertelności oraz w Krokach w nieznane.

WEŻINOW PAWEŁ, ur. 1914, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy bułgarskich. Jest autorem wielu książek, ale fantastykę naukową uprawia od niedawna. Opowiadanie Błękitne motyle pochodzi z tomu pod tym samym tytułem, wydanego w 1968 r. w Sofii. Książka ta została wyróżniona nagrodą specjalną na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy — Twórców Literatury SF w Poznaniu w 1973 r.

Opracował Jerzy Kaczmarek