П'яўка

Другі фронт мастацтваў

Юры Станкевіч

П’яўка

Мінск, 2010, "Галіяфы"

2010

Ад апавядальніка

Хроніка падзей, якая прысутнічае ніжэй, не ўяўляе сабой нешта незвычайнае. Урэшце, падзеі, аналагічныя апісаным, масава адбываліся ў сярэднявеччы, зрэдку могуць выявіцца і выяўляюцца ў наш час, і не толькі ва ўзгаданым мною месцы, а і ў любым іншым. Іх нават можна будзе, калі ранейшыя і забароненыя, цяпер паранавуковыя распрацоўкі здолеюць за больш спрыяльным часам прасунуцца дастаткова далёка, назваць тыповымі, хто ведае — хаця цяжка называць такімі некаторыя грахі і злачынствы, прыгаданыя ў прыведзенай хроніцы. У рэшце рэшт, аўтар, магчыма, і не гарантуе аўтэнтычнасці апісаных падзей з рэчаіснасцю. Свае ж суб’ектыўныя адносіны да ўсяго прыгаданага ён дастаткова характэрна выяўляе ў змешчаных у тэксце адступленнях і выніках пошукаў, над якімі ён працаваў, даводзячы іх да здавальняючай яго дасканаласці. Твор гэты аўтар хронікі называў іншым разам навуковапсіхалагічным доследам, а то і проста папераджальным зваротам да чытача, калі той чытач цярпліва дабярэцца да канца апісаных аўтарам падзей. Як саму хроніку, так і вынікі доследаў, пададзеных адносна вольным стылем, той жа аўтар даводзіць да ўсіх зацікаўленых людзей. Ён справядліва адзначае, што падзеі, якія адбыліся ў апісваемы ім перыяд і ў згаданым месцы, неардынарныя, але само месца — адно са шматлікіх яму падобных і наўрад ці вылучалася і вылучаецца нечым незвычайным. Маленькая кропка ў неабмежаваным Сусвеце, фрагмент Айкумены, раптоўна паражоны незразумелай і таямнічай хваробай, якую спрошчана можна назваць хіба што нязначным адхіленнем у жыцці.

І тое, што аўтар часам лічыць апісанае ім у хроніцы месца — апошнім месцам на Зямлі, гаворыць, магчыма, толькі пра агульную недасканаласць нашага свету.

Усё адлюстраванае ніжэй адбывалася, тым не менш, не ў старажытны час, а цяпер, напрыканцы другой чвэрці дваццаць першага стагоддзя, у ходзе працэсу так званай гуманізацыі тэхнасферы і адпаведнай тэхналагізацыі чалавека. І хоць наша цывілізацыя на сярэдзіну дваццаць першага стагоддзя ўсё яшчэ захоўвала рысы антропаморфнасці, соцыум ужо саступаў пад націскам біялагічных маргіналаў, існаванне і памнажэнне якіх абумоўліваецца паміраючай ідэалогіяй За-ходняй цывілізацыі. Біялагічная поліэтнічнасць забяспечыла, у прыватнасці, непрадказальную рэпрадуктыўную папуляцыю і ўпершыню ў гісторыі чалавецтва пачаў выяўляцца новы від ча-лавека, заснаваны на інвалюцыйным працягу роду і адпаведна разбурацца традыцыйная куль-тура. Цывілізацыйны канфлікт паміж светам варвараў і Атлантычнай цывілізацыяй у наш час амаль страчвае сваю моц і значнасць, бо колькасць белых людзей на Зямлі ўжо смехатворна ма-лая. І хоць расшыфроўкі генома, якія вяліся ўсе апошнія гады, біяпластычныя тэхналогіі, прасоўванні ў метадах сучаснай медыцыны, геннай інжынерыі дазволілі дагэтуль элітарнай меншасці нейкі час утрымліваць прыярытэт, рост спадчынных захворванняў, новыя віды эпідэмій, падзенне рэпрадукцыйнасці, дэпапуляцыя асобных этнасаў, а таксама шэраг экалагічных і тэхнагенных наступстваў — так званыя Непажаданыя Падзеі — зрабілі сваю справу: скіравалі чалавецтва ў бок татальнай дэградацыі, якая, між тым, пачалася даўно, але ціхамірна і незаўважна, набіраючы моц з вынікаў так званай дэмакратыі: мазахісцкага прыніжэння перад масамі, навязвання роўнасці, сексуальных рэвалюцый і канчатковай эмансіпацыі жанчыны.

Колькасць людзей на Зямлі за кошт каляровых рас нязначна павялічылася, але і ў іх адбываецца канчатковае расслаенне, пра якое калісьці папярэджвалі мысліцелі мінулых стагоддзяў, толькі з дакладнасцю маятніка, бо ўладарства над заселеным светам — спачатку яго дробнымі часткамі, а потым паўсюдна, захапілі сфарміраваўшы сваю квазіэліту, так званыя “людзі-цені”, існаванне якіх прадбачліва выказалі філосафы, даследчыкі, трансгуманісты і навукоўцы мінулых стагоддзяў, але пра гэта гаворка ніжэй.

Сапраўдная ж эліта трапіла не толькі пад прыхаваны генацыд, а праз якія дзесяцігоддзі пачалося і яе фізічнае знішчэнне. Новыя псеўдаэлітарныя карпарацыі спарадзілі сучасных “квазіэлояў”, якія працягваюць ствараць падтрымліваючыя тэхналогіі толькі дзеля таго, каб прадоўжыць сваё існаванне: так званых “надлюдзей” і “падлюдзей”, альбо “працаробаў”, якія выконваюць у асноўным спрошчаную кваліфікацыйную працу ў прамысловай вытворчасці і ў галіне сельскай гаспадаркі, куды новыя гаспадары часам гвалтоўна выцясняюць і найбольш разумных і цэласных асобаў, якіх у асноўным беспамылкова вылічаюць з дапамогай сеткі інфмарматараў і сілавых структур.

У сувязі з усім гэтым усё больш выразна пачынае выкрэслівацца адзіны варыянт далейшага развіцця — сістэмная катастрофа з хуткай пагібеллю спачатку культуры пануючай эліты, а потым і так званых “падлюдзей”. Далей — ва ўсялякім разе, што будзе, напрыклад, праз два-тры дзесяцігоддзі, мала хто сабе ўяўляе, ну, магчыма, акрамя тых, хто можа прадбачыць і зазірнуць за гэты рубеж (і такіх, дарэчы, няшмат), ды яшчэ рэдкіх сэнсітываў ды некаторых прадстаўнікоў мастацтва, і даследчыкаў, да якіх, магчыма, хоць і з малой доляй вырагоднасці, належыць і ваш пакорны слуга. Але прагназіроўка і разглашэнне навуковых і агульнагуманітарных адкрыццяў пачала жорстка кантралявацца і дагэтуль кантралюецца “людзьмі-ценямі” — новай шматлікай транснацыянальнай псеўдаэлітай, якая не хацела і не хоча вакол сябе нават часовай дэстабілізацыі грамадства.

Асаблівую занепакоенасць існуючых уладаў выклікалі і выклікаюць некаторыя калянавуковыя ідэі існавання нашага Сусвету і чалавека ў ім. Усплываючыя сенсацыйныя доказы іх раз за разам аб’яўляліся і аб’яўляюцца вар’яцкімі, ілжэнавуковымі, а носьбіты іх жорстка караюцца. Тлумачыцца гэта быццам тым, што вышэйназваныя ідэі не павінны быць зразуметымі масамі (як быццам такое можа адбыцца, і якімі масамі, дарэчы?), інакш, магчыма, не працягнецца далей спроба кіравання чалавекам, а зародзіцца, з вялікай доляй верагоднасці, новая глабальная метафізічная мутацыя, пра выніковыя наступствы якой можна толькі меркаваць, а наша цяпе-рашняя цывілізацыя адразу пачне з падвоенай хуткасцю і непрадказальнасцю страчваць антро-паморфнасць і абрынецца ў хаос.

Апісваючы ў хроніцы тое, што ён бачыў і з большага даследаваў, аўтар не ўзводзіць нейкіх ілюзій у адносінах да свайго твора і ведае, што яго непрадузятыя чытачы, а калі такія знойдуцца, то, магчыма, падзеляцца на непрыхільнікаў яго, як даследчыка і апісальніка, і аднадумцаў. Але ж так адбываецца заўсёды, калі пішуць хіба што для сябе, ды, можа, тых нешматлікіх аднадумцаў, якія зразумеюць паімкненні аўтара; і не дзеля нават прывіднай будучыні, а дзеля пошукаў той ісціны, што пагрозліва хаваецца ад усіх нас у цемры.