Otchłań w niebie

Czternaście

Tylko ci, którzy odbierają wszystko dosłownie, spieraliby się z twierdzeniem „Nowe słońce, nowy świat”. To prawda, wnętrze planety pozostawało niezmienione, nie ulegały także zmianie zarysy kontynentów. Lecz burze i huragany podczas pierwszych lat pojawienia się słońca niszczą prawie wszystko, co natura zostawiła na powierzchni w poprzedniej Jasności. Lasy i dżungle, prerie i bagna, wszystko rodziło się od nowa. Z budynków wzniesionych przez Pająki ostawały się tylko te ukryte w głębokich, osłoniętych od wiatru dolinach.

Roślinność zarodnikowa odradzała się bardzo szybko, roznoszona na ogromnych obszarach przez gwałtowne wiatry. W pierwszych latach niektóre zwierzęta wystawiały także pyski z otchłani, próbowały wykorzystać okazję i zawładnąć jak największym terytorium, często jednak kończyło się to dla nich tragicznie. „Narodziny nowego świata” niosą ze sobą tyle śmierci, że metafora ta wydaje się mocno naciągana.

…A jednak po trzecim lub czwartym roku zdarzają się przerwy między burzami. Lawiny i fale parowe są już coraz rzadsze, a rośliny mogą przetrwać z roku na rok. W zimie, kiedy łagodnieje wiatr i ustają burze, można wyjrzeć na świat i wyobrażać sobie, że w tej fazie słońca bujnie rozwinie się życie.

Duma Akord została już odbudowana, wspanialsza niż kiedykolwiek.

Na prostych Victory Smith rozpędzała swój sportowy samochód do sześćdziesięciu mil na godzinę, zwalniała do trzydziestu przed zakrętami. Ze swego miejsca na tylnej grzędzie Hrunkner Unnerby miał doskonały widok na każdą kolejną przepaść. Trzymał się grzędy wszystkimi rękami i nogami. Był pewien, że gdyby tylko na chwilę zwolnił uścisk, na najbliższym zakręcie wyleciałby z auta jak pocisk.

— Może jednak wolałaby pani, żebym to ja poprowadził? — spytał.

Smith się roześmiała.

— A ja miałabym usiąść tam, gdzie pan? Nie ma mowy. Wiem, jak przerażająco to wygląda z tylnej grzędy.

Sherkaner Underhill wyjrzał przez boczne okno.

— Hm, nigdy nie wyobrażałem sobie, jak ekscytująca może być taka jazda dla pasażerów.

— Dobrze, zrozumiałam aluzję. — Smith zwolniła, jechała teraz ostrożniej, niż robiłby to Sherkaner czy Unnerby. Warunki drogowe były doskonałe. Gorący wiatr przegnał burzę, zostawiając betonową powierzchnię suchą i czystą. W każdej chwili mogli się jednak spodziewać kolejnego sztormu. Ich górska droga niemal ocierała się o brzuchy poszarpanych, pędzących z zawrotną prędkością chmur, a doliny po lewej stronie ciemne były od deszczu. Jak zawsze jazda Dumą Akord otwierała przed nimi szerokie widoki. Las miał zaledwie dwa lata, pokryte twardą korą stożki wypuszczały dopiero pierwsze liście. Większość drzewek miała nie więcej niż trzy stopy, choć tu i ówdzie zdarzały się olbrzymy wysokości sześciu czy nawet dziesięciu stóp. Zieleń ciągnęła się przez wiele mil, przerywana tu i ówdzie brązem lawiny czy bielą wodospadów. W tej fazie słońca Zachodni Las był niczym trawnik samego Boga i niemal z każdego punktu wzdłuż Dumy podróżni mogli zobaczyć ocean.

Hrunkner zwolnił nieco uścisk na grzędzie. Widział, jak zza ostatniego zakrętu wyjeżdżają właśnie ochroniarze Smith. Przez większą część podróży eskorta bez trudu trzymała się blisko. Burza i deszcz zmuszały Victory do wolnej jazdy. Teraz musieli ją gonić, a Hrunkner wcale by się nie dziwił, gdyby gotowali się z wściekłości. Niestety, jedyną osobą, której mogli się poskarżyć, był ich oficer dowodzący, czyli właśnie Victory Smith.

Smith nosiła mundur majora Korpusu Kwatermistrzowskiego Akord. Po części była to prawda, bo wywiad traktowany był w razie potrzeby jako dział kwatermistrzostwa. Lecz Smith wcale nie była majorem. Unnerby już od czterech lat nie służył w armii, nadal jednak miał tam swoich przyjaciół… i wiedział, jak ostatecznie wygrano Wielką Wojnę; byłby więc ogromnie zaskoczony, gdyby okazało się, że Victory Smith nie jest nowym szefem Wywiadu Akord.

Czekały go jednak inne niespodzianki — przynajmniej wydawały się niespodziankami, dopóki się nad nimi nie zastanowił. Smith zadzwoniła do niego dwa dni temu, namawiając go do powrotu do służby. Dziś, kiedy pojawił się w swoim sklepie w Princeton, oczekiwał dyskretnej wizyty, ale nie spodziewał się wcale obecności Sherkanera Underhilla. Nie dziwiła go specjalnie radość, jaką czuł, ujrzawszy znowu tych dwoje. Rola, jaką Hrunkner Unnerby odegrał w zakończeniu Wielkiej Wojny, nie przyniosła mu na razie sławy; dokumenty opisujące ich podróż przez Ciemność mogły być ujawnione dopiero za dziesięć lat. Lecz nagroda, którą otrzymał za swój trud, równa była dwudziestokrotnej wartości tego, co mógłby oszczędzić przez całe życie. Wreszcie miał pretekst, by opuścić służbę, by wykorzystać swoje wykształcenie do jakiegoś konstruktywnego celu.

W pierwszych latach Nowego Słońca trzeba było wykonać wiele prac i to w warunkach niemal równie niebezpiecznych jak na polu bitwy. Czasami zresztą rzeczywiście dochodziło do walki. Nawet w nowoczesnej cywilizacji podczas tej fazy słońca najczęściej dochodziło do kradzieży, napadów i morderstw. Hrunkner Unnerby radził sobie doskonale, toteż może największym zaskoczeniem była łatwość, z jaką Victory Smith namówiła go do przyjęcia nowego zadania — nawet jeśli miało trwać tylko trzydzieści dni. „Wystarczająco długo, byś dowiedział się, co planujemy i zdecydował, czy chcesz wrócić na dłużej”.

Stąd właśnie ta podróż do Dowództwa Lądowego. Jak dotąd były to przyjemne wakacje, okazja do spotkań ze starymi przyjaciółmi (nieczęsto też zdarza się, by sierżant miał za szofera generała). Sherkaner Underhill był tym samym nieobliczalnym geniuszem co zawsze, choć urazy nerwowe, jakich doznał w ich prowizorycznej otchłani, bardzo go postarzały. Smith była bardziej otwarta i radośniejsza niż kiedykolwiek. Piętnaście mil za Princeton, za rzędami prowizorycznych domostw i u podnóży Zachodniego Pasma, ci dwoje podzielili się z nim swą osobistą tajemnicą.

— Kim jesteście? — powiedział Unnerby, omal nie ześlizgując się z grzędy. Gorący deszcz uderzał głośno o szyby; może nie usłyszał dobrze.

— Słyszałeś mnie, Hrunkner. Generał i ja jesteśmy mężem i żoną. — Underhill szczerzył się jak idiota.

Victory Smith uniosła spiczastą rękę.

— Jedna poprawka. Nie nazywaj mnie generałem.

Unnerby zazwyczaj potrafił lepiej skrywać zdumienie; nawet Underhill widział teraz jego reakcję i uśmiechnął się jeszcze szerzej.

— Domyślałeś się na pewno, że coś nas łączyło przed Wielką Ciemnością.

— Cóż… — Tak, choć ze względu na szaleńczą wyprawą Sherkanera nic nie mogło z tego wyniknąć. Hrunkner zawsze szczerze im współczuł z tego powodu.

Właściwie ci dwoje tworzyli doskonały zespół. Sherkaner Underhill miał więcej pomysłów niż tuzin mniej zdolnych ludzi naraz, lecz większość tych pomysłów była niepraktyczna, przynajmniej w kategoriach tego, co można osiągnąć w ciągu życia jednej osoby. Victory Smith z kolei potrafiła odszukać wśród nich te, którymi warto się zainteresować. Gdyby tamtego popołudnia, przed wielu laty, nie pojawiła się akurat w jego biurze, Unnerby przegnałby biednego Sherkanera z powrotem do Princeton — a jego szalony pomysł zakończenia Wielkiej Wojny zostałby bezpowrotnie zaprzepaszczony. Więc… tak. Właściwie nie był zaskoczony, choć nie spodziewał się, że dojdzie do tego już teraz. A jeśli Victory Smith była obecnie dyrektorem Wywiadu Akord, przed krajem rysowały się wielkie perspektywy. Pewna paskudna myśl, jakby kierowana własną wolą, przedostała się na jego usta i zmieniła w pytanie, którego wcale nie chciał zadać:

— A dzieci? Chyba nie teraz.

— Owszem. Generał jest w ciąży. Za niecałe pół roku będę nosił na grzbiecie dwa pierścienie niemowlęce.

Hrunkner zdał sobie sprawę, że w zakłopotaniu przygryza ręce pożywiające. Mruknął coś niezrozumiałego. Przez pół minuty jechali w absolutnej ciszy, przerywanej tylko bębnieniem gorącego deszczu o szybę auta. Jak mogli zrobić to własnym dzieciom?

Wreszcie generał powiedziała cicho:

— Czy ma pan z tym jakiś problem, Hrunkner?

Unnerby najchętniej zapadłby się pod ziemię. Znał Victory Smith, odkąd ta pojawiła się w Dowództwie Lądowym: świetnie wyszkolony oficer, dama o nieznanym nazwisku i młodzieńczej świeżości. W wojsku trudno jest cokolwiek ukryć przed innymi, wszyscy też od razu domyślili się prawdy. Pani porucznik była naprawdę młoda; urodzona poza fazą. Jednak zdołała jakoś zdobyć na tyle dobre wykształcenie, by dostać się do szkoły oficerskiej. Krążyły plotki, że Victory Smith jest córką bogacza ze Wschodniego Wybrzeża, że rodzina jakiś czas temu wydziedziczyła tego zboczeńca i jego potomstwo. Unnerby pamiętał złośliwości i obelgi, jakich nie szczędzono jej podczas pierwszego kwartału służby. Właściwie pierwszą oznaką jej wielkości był sposób, w jaki znosiła ostracyzm, oraz odwaga i inteligencja, z jaką traktowała wstydliwe okoliczności swych narodzin.

Wreszcie odzyskał głos.

— Ee… Tak, proszę pani. Wiem. Nie chciałem pani urazić. Po prostu wpojono mi pewne określone zasady — jak powinni żyć przyzwoici ludzie.

Przyzwoici ludzie poczynali dzieci w latach Gaśnięcia i rodzili je wraz z nastaniem nowego słońca.

Generał nie odpowiedziała, lecz Underhill poklepał go po plecach.

— W porządku, sierżancie. Powinieneś zobaczyć reakcję mojego kuzyna. Ale poczekaj tylko trochę; to się zmieni. Kiedy będziemy mieli czas, wytłumaczę ci, dlaczego stare zasady nie mają już sensu. — 1 to właśnie było najbardziej niepokojącą cechą Sherkanera Underhilla; prawdopodobnie mógł usprawiedliwić ich zachowanie i pozostać w błogiej nieświadomości gniewu, jakie budziło ono w innych.

Chwila zakłopotania na szczęście już minęła. Jeśli ci dwoje mogli znieść pruderyjną naturę Hrunknera, on postara się zignorować ich… dziwactwa. Na wojnie tolerował już gorsze rzeczy. Poza tym Victory Smith należała do ludzi, którzy tworzą własne zasady — i czynią je równie ważkimi jak te istniejące do tej pory.

Co do Underhilla… jego myśli błądziły już po zupełnie innych obszarach. Przebyta choroba mogła nadać mu wygląd starca, lecz jego umysł był równie przenikliwy — lub równie ekscentryczny — jak zawsze. Przeskakiwał z pomysłu na pomysł, nigdy nie zadowalając się jednym rozwiązaniem, jak zrobiłby to każdy normalny człowiek. Deszcz przestał padać, wiatr znów stał się gorący i suchy. Kiedy wjechali między strome wzgórza, Unnerby zerknął na zegarek i zaczął się zastanawiać, ile szalonych pomysłów może zrodzić się w głowie Underhilla przez najbliższych kilka minut. (1) Wskazując na opancerzone pnie młodych drzew, Sherkaner spekulował, jak wyglądałaby pajęczość, gdyby po każdej Ciemności odradzała się z zarodków, a nie wychodziła w postaci dorosłych już osobników, i to z dziećmi. (2) W warstwie chmur ukazała się spora szczelina, na szczęście kilka mil w bok od ich drogi. Przez kilka minut paląca biel odbitego światła słonecznego świeciła prosto na nich, chmury były tak jasne, że musieli przysłonić z tej strony okna samochodu. Gdzieś ponad nimi bezpośredni blask słońca palił powierzchnię gór. A Sherkaner Underhill zastanawiał się, czy można by zbudować na szczytach gór „farmy cieplne” i wykorzystać różnicę temperatur do produkcji energii dla miast położonych w dolinach. (3) Coś zielonego przebiegło przez drogę, w ostatniej chwili uciekając spod kół ich samochodu. Sherkaner wykorzystał i to, próbując połączyć jakoś ewolucję z automobilizmem. (A Victory zauważyła, że taka ewolucja mogłaby działać w obie strony). (4) Ale Underhill miał przecież pomysł na środek transportu znacznie bezpieczniejszy i szybszy nawet od samolotów.

— Dziesięć minut z Princeton do Dowództwa Lądowego, dwadzieścia minut przez cały kontynent. Rozumiecie, trzeba wykopać tunele wzdłuż najkrótszych łuków czasowych, usunąć z nich powietrze i pozwolić, by grawitacja sama wykonała całą pracę. — W tym momencie Unnerby odnotował pięciosekundową przerwę. — Hm, jest tylko jeden mały problem. Przy minimalnym czasie przejazdu z Princeton do Dowództwa Lądowego tunel musiałby sięgać jakieś… sześćset mil w głąb. Chyba nie namówiłbym pani generał do sfinansowania tego projektu.

— Możesz być tego pewien! — I oboje wdali się w długą dyskusję o opłacalności budowy krótszych tuneli i innych środków transportu. Okazało się, że pomysł z tunelami nie był jedynak najmądrzejszy.

Unnerby stracił po chwili wątek. Kiedy spór dobiegł końca, Sherkaner zaczął wypytywać sierżanta o jego przedsiębiorstwo budowlane. Był dobrym słuchaczem, a jego uwagi nasunęły Unnerby’emu pomysły i rozwiązania, na które sam nigdy by nie wpadł. Niektóre z nich mogły przysporzyć mu pieniędzy. Dużo pieniędzy. Hmm…

— Hej, chcę, żeby ten sierżant był biedny i potrzebował dobrego żołdu — zauważyła Smith z uśmiechem. — Nie sprowadzaj go na złą drogę!

— Przepraszam, kochanie. — Lecz Underhill już o tym zapomniał. — Minęło sporo czasu, Hrunkner. Szkoda, że tak rzadko cię ostatnio widywaliśmy. Pamiętasz, jak wtedy, na samym końcu…

— Mówisz o twoim poronionym pomyśle?

— Tak, właśnie!

— Pamiętam, że tuż przed wejściem do tej tieferskiej otchłani bredziłeś coś o tym, że to ostatnia Ciemność, którą cywilizacja prześpi pod ziemią. Potem w szpitalu znów do tego wróciłeś. Powinieneś pisać fantastykę naukową, Sherkaner.

Underhill machnął ręką, traktując to jak komplement.

— Właściwie ten pomysł został już wykorzystany w książkach. Ale my naprawdę możemy tego dokonać, jeszcze w tej Jasności.

Hrunkner wzruszył ramionami. Spacerował w Wielkiej Ciemności; nadal robiło mu się niedobrze na samo wspomnienie tamtych chwil.

— Jestem pewien, że coraz więcej ekspedycji będzie oglądać Głęboką Ciemność, ekspedycji większych i lepiej wyposażonych od naszej. To interesujący pomysł i jestem pewien, że gen… major Smith ma już wiele planów z tym związanych. Mogę sobie nawet wyobrazić poważne bitwy rozgrywane w środku Ciemności.

— To nowa epoka, Hrunk. Spójrz tylko, czego nauka dokonuje w naszym życiu.

Minęli ostatni fragment suchej drogi i wjechali w ścianę gorącego deszczu, burzę, którą widzieli wcześniej z północy. Smith nie dała się zaskoczyć. Podsunęli okna do samej góry i jechali z prędkością dwudziestu mil na godzinę. Mimo to warunki drogowe stały się bardzo trudne, wycieraczki nie nadążały ze zbieraniem wody, nawet w świetle mocnych, przeciwdeszczowych reflektorów ledwie widzieli skraj drogi. Za nimi majaczyły dwie pary czerwonych świateł. Ochrona Smith doganiała ich wreszcie.

Unnerby musiał zdobyć się na duży wysiłek, by oderwać uwagę od tego, co działo się na zewnątrz i przypomnieć sobie ostatnie słowa Underhilla.

— Wiem, że wchodzimy w Epokę Nauki, Sherk. Dlatego właśnie zająłem się budownictwem. Przed ostatnią Ciemnością mieliśmy radio, samo loty, telefony, zapis dźwięku. Nawet podczas pierwszych lat Nowego Słoń ca zajmowaliśmy się nowymi wynalazkami. Twoje auto to cud techniki w porównaniu z tym relmaitchem, który miałeś przed Ciemnością, a przecież wtedy był to bardzo drogi wóz. — Któregoś dnia Unnerby chciałby się dowiedzieć, skąd Sherkaner, biedny student, wziął na niego pieniądze. — Bez wątpienia jest to bardzo ekscytująca epoka i cieszę się, że przyszło mi w niej żyć. Samoloty wkrótce przełamią barierę dźwięku. Korona buduje narodową sieć autostrad. Czy to nie pani zajęła się tym problemem, majorze?

Victory uśmiechnęła się lekko.

— Nie było takiej potrzeby. W kwatermistrzostwie i tak jest wystarczająco wielu zwolenników tego projektu. Autostrady wybudowano by tak czy inaczej, nawet bez pomocy rządu. Teraz przynajmniej zachowamy na nimi kontrolę.

— No właśnie. Na naszych oczach zachodzą wielkie przemiany. Za trzydzieści lat — przed następną Ciemnością — będziemy pewnie mieli ogólnoświatową sieć lotniczą, telefony z wizją, może nawet przekaźniki, które będą krążyć wokół świata tak, jak świat krąży wokół słońca. Jeśli uda nam się uniknąć kolejnej wojny, przeżyję najcudowniejsze chwile w moim życiu. Ale pomysł, żeby cała cywilizacja utrzymała się przy życiu podczas Ciemności… wybacz, stary druhu, ale musiałeś pomylić się w obliczeniach. Żeby to zrobić, musielibyśmy praktycznie odtworzyć słońce.

Wiesz, jakiej to wymaga energii? Pamiętam, ile nas kosztowało utrzymanie Kopaczy przez kilka lat Ciemności. Zużyliśmy do tego więcej paliwa niż podczas całej wojny.

Ha! Choć raz Sherkaner Underhill nie miał gotowej odpowiedzi. Potem sierżant zrozumiał, że Sherk czeka, aż przemówi generał. Po chwili Victory Smith uniosła rękę.

— Do tej pory miło sobie gawędziliśmy, sierżancie. Wiem, że dowiedział się pan wielu rzeczy, które nieprzyjaciel mógłby wykorzystać przeciwko nam… z pewnością domyśla się pan, czym się teraz zajmuję.

— Tak. I gratuluję pani, madam. Obok Struta Greenvala jest pani najlepszym człowiekiem na tym stanowisku.

— Cóż… dziękuję, Hrunkner. Chodzi mi jednak o to, że gadanina Sherkanera doprowadziła nas do sprawy, dla której poprosiłam pana o tę trzydziestodniowa służbę. To, co pan teraz usłyszy, jest tajemnicą strategiczną.

— Rozumiem. — Nie przypuszczał, że pozna cel misji w taki właśnie sposób. Na zewnątrz burza przybierała na sile. Smith na prostym odcinku drogi nie jechała szybciej niż dwadzieścia mil na godzinę. W pierwszych latach Nowego Słońca nawet pochmurne dni były niebezpiecznie jasne, ta burza była jednak tak silna, że ziemię okrył mrok. Wiatr kołysał autem, próbował zepchnąć je z drogi. Wnętrze samochodu wyglądało z kolei jak łaźnia parowa.

Smith gestem poprosiła Sherkanera, by kontynuował. Underhill odchylił się do tyłu na swojej grzędzie i podniósł głos, by przekrzyczeć ryk burzy.

— Tak się składa, że dokonałem już odpowiednich obliczeń i z pewnością nie popełniłem w nich żadnego błędu. Po wojnie próbowałem przekonać do tego pomysłu kilku kolegów Victory. To omal nie złamało jej kariery. Ci koberzy potrafią liczyć niemal tak dobrze jak ty. Ale wiele rzeczy się zmieniło.

— Poprawka — wtrąciła Smith. — Wiele rzeczy może się zmienić. — Wiatr zepchnął ich na skraj drogi, nad przepaść, którą Unnerby ledwie widział zza zasłony deszczu. Smith skontrowała, zmusiła auto do powrotu na środek jezdni.

— Widzisz — kontynuował Underhill — naprawdę istnieją źródła energii, które mogłyby utrzymać cywilizację przez całą Ciemność. Powiedziałeś, że musielibyśmy stworzyć własne słońce. Byłeś blisko, choć tak naprawdę nikt nie wie, jak właściwie działa słońce. Istnieją jednak teoretyczne i praktyczne dowody mocy atomu.

Kilka minut wcześniej Unnerby się roześmiałby. Nawet teraz nie mógł powstrzymać się od złośliwości.

— Radioaktywność? Chcesz ogrzewać nas tonami oczyszczonego radu? — Może ten wielki sekret polegał na tym, że dowództwo Korony czytało „Zdumiewającą naukę”.

Underhill oczywiście wcale nie przejął się jego reakcją.

— Istnieje kilka możliwości. Jestem przekonany, że jeśli podejdę do nich z wyobraźnią, jeszcze przed następnym Gaśnięciem mój projekt będzie realizowany.

— Chcę, żeby nas pan dobrze zrozumiał — odezwała się generał. — Ja też mam sporo wątpliwości. Ale sprawa jest tak poważna, że nie możemy pozostawić jej samej sobie. Nawet jeśli ten projekt nie wypali, możemy otrzymać broń tysiąc razy groźniejszą od wszystkiego, czego używaliśmy podczas Wielkiej Wojny.

— Groźniejszą niż gaz bojowy w otchłani? — Nagle burza szalejąca na zewnątrz nie wydawała mu się nawet w drobnej części tak ciemna jak to, co mówiła Victory Smith.

Zorientował się, że przez moment uwaga Victory skupiona była tylko na nim.

— Tak, sierżancie, gorszą nawet od tego. Wszystkie nasze miasta mogłyby wtedy zostać zniszczone w ciągu kilku godzin.

Underhill omal nie spadł ze swojej grzędy.

— W najgorszym wypadku! W najgorszym wypadku! Wy, wojskowi, potraficie myśleć tylko o tym. Posłuchaj, Unnerby. Jeśli popracujemy nad tym przez następne trzydzieści lat, otrzymamy źródła energii, które będą mogły utrzymać podziemne miasta — nie otchłanie, ale żywe miasta. Możemy oczyszczać drogi z lodu i śniegu powietrznego i utrzymywać je w tym stanie aż do środkowych lat Ciemności. Transport powierzchniowy byłby wtedy znacznie łatwiejszy niż w Jasności. — Wskazał na deszcz bijący o szyby samochodu.

— Tak, na pewno dałoby się też uprościć transport powietrzny — bocałe powietrze będzie leżało zamarznięte na ziemi. Lecz ten sarkazm nawet jemu samemu wydał się nieprzekonujący. Tak, przy odpowiednim źródleenergii moglibyśmy tego dokonać.

Ta zmiana podejścia musiała się jakoś odbić na zachowaniu Unnerby’ego. Underhill uśmiechnął się radośnie.

— Więc rozumiesz! Za pięćdziesiąt lat będziemy spoglądać wstecz na te czasy i zastanawiać się, dlaczego nie wpadliśmy na to wcześniej. Ciemność jest w istocie łagodniejsza od wielu innych faz.

— Tak. — Wzdrygnął się. Niektórzy nazywaliby to świętokradztwem, ale… — Tak, to byłoby coś cudownego. Nie przekonałeś mnie tylko, że można to zrobić.

— Nawet jeśli można, będzie to bardzo trudne — powiedziała Smith.

— Zostało nam trzydzieści lat do następnej Ciemności. Mamy kilku fizyków, którzy uważają, że — w teorii — da się wykorzystać energię atomową.

Ale na Boga Głębi, dopiero w 58//10 w ogóle dowiedzieli się o istnieniu atomu! Udało mi się przekonać do tego projektu Dowództwo Lądowe, ale jestem pewna, że jeśli przy takich nakładach sprawa skończy się fiaskiem, moja kariera dobiegnie końca. Mimo to — przepraszam cię, Sherkaner — mam nadzieję, że tak się właśnie stanie.

Zabawne, że akurat w tej kwestii popiera tradycyjny punkt widzenia.

— To będzie jak odkrycie nowego świata! — krzyknął Sherkaner.

— Nie! To będzie rekolonizacja obecnego świata. Sherk, zastanówmy się nad najbardziej optymistycznym scenariuszem, który my, ograniczeni wojskowi, twoim zdaniem zawsze ignorujemy. Powiedzmy, że naukowcom uda się wszystko opracować. Powiedzmy, że za dziesięć lat albo najpóźniej do 60//20 zaczniemy budować elektrownie dla twoich hipotetycznych miast w Ciemności. Nawet jeśli reszta świata sama nie odkryje do tej pory energii atomowej, tego rodzaju budowy nie da się zachować w tajemnicy. Więc nawet jeśli nie będzie żadnego powodu do wojny, rozpocznie się wyścig zbrojeń. A to będzie znacznie gorsze niż Wielka Wojna.

— No tak. Ci, którzy pierwsi skolonizują Ciemność, zyskają też panowanie nad światem — wtrącił Unnerby.

— Otóż to — przytaknęła Smith. — Nie jestem pewna, czy Korona poszanowałaby w takiej sytuacji cudzą własność. Ale wiem, że ludzkość obudziłaby się w niewoli albo nie obudziła wcale, jeśli Ciemność zostałaby podbita przez Kindred czy im podobnych.

Właśnie tego rodzaju koszmarne scenariusze skłoniły Unnerby’ego do opuszczenia armii.

— Mam nadzieję, że nie zabrzmi to nielojalnie, ale czy rozważaliście rezygnację z tego pomysłu? — Machnął ręką na Underhilla. — Moglibyście pomyśleć o innych rzeczach, prawda?

— Nie rozumujesz już jak żołnierz, prawda? Ale owszem, zastanawiałam się, czy nie wstrzymać tych badań. Być może — jeśli nasz drogi Sherkaner będzie trzymał buzię na kłódkę — to wystarczy. Jeśli ktoś nie zabierze się do tego w najbliższym czasie, to na pewno nie zdąży podbić następnej Ciemności. A może musi minąć jeszcze wiele pokoleń, nim przełożymy tę teorię na praktykę — tak przynajmniej uważają niektórzy fizycy.

— A ja wam powiem, że inni wkrótce również się tym zajmą — upierał się Sherkaner. — Nawet jeśli teraz zatuszujemy sprawę, za piętnaście czy dwadzieścia lat energia atomowa stanie się dla wielu priorytetem. Tyle że będzie już za późno na budowę elektrowni czy podziemnych miast.

Będzie już za późno na podbój Ciemności. Energia atomowa będzie stosowana wyłącznie w uzbrojeniu. Mówiłeś o radzie, Hrunkner. Pomyśl tylko, co większe ilości takiej substancji mogłyby zdziałać jako gaz bojowy.

A to tylko najbardziej oczywista kwestia. Wychodzi więc na to, że cokolwiek zrobimy, cywilizacja będzie zagrożona. Ale jeśli zajmiemy się tym już teraz, zyskamy być może cudowną rzecz, cywilizację, która przetrwa Ciemność. Smith skinęła posępnie głową; Unnerby miał wrażanie, że przysłuchuje się wielokrotnie powtarzanej dyskusji. Victory Smith poparła pomysł Underhilla — i sprzedała go Dowództwu Lądowemu. Następne trzydzieści lat mogło być jeszcze bardziej ekscytujące, niż Hrunkner Unnerby przypuszczał.

Późnym popołudniem dotarli do górskiej osady, pokonawszy w ciągu ostatnich trzech godzin zaledwie dwadzieścia mil. Pogoda poprawiła się na jakieś dwie mile przed miasteczkiem.

Po pięciu latach Nowego Słońca Otchłań Nocy była już niemal całkiem odbudowana. Kamienne fundamenty przetrwały wysokie temperatury i powodzie. Jak po każdej Ciemności od wielu, wielu pokoleń, mieszkańcy miasteczka wykorzystywali opancerzone pnie pierwszych drzew do budowy parterowych pomieszczeń gospodarczych i szkół. Być może do roku 60//10 będą mieli lepsze materiały i dobudują pierwsze, a w kościele drugie piętro.

Na razie wszystko było niskie i zielone; krótkie, stożkowate bale przypominały trochę ogromne łuski.

Underhill upierał się, by ominęli stację naftową przy głównej drodze.

— Znam lepsze miejsce — powiedział i skierował Smith na starą, rzadziej używaną drogę.

Odsunęli okna. Deszcz ustał. Owiewał ich suchy, niemal zimny wiatr.

Na zachmurzonym niebie pojawiła się wąska szczelina i przez chwilę mogli oglądać blask słońca odbity od chmur. Nie była to już jednak paląca biel sprzed kilku godzin. Słońce musiało chylić się ku zachodowi. Skłębione chmury płonęły czerwienią, żółcią i kratką alfa, za nimi zaś otwierał się błękit i ultramaryna czystego nieba. Jasność okryła ulice, budynki i wzgórza. Bóg surrealista.

Oczywiście na końcu żwirowej drogi znajdowała się niska szopa i prosta stacja naftowa.

— To jest to lepsze miejsce, Sherk? — spytał Unnerby.

— Cóż… na pewno bardziej interesujące. — Underhill otworzył drzwi i zeskoczył ze swojej grzędy. — Sprawdzimy, czy ten kober mnie pamięta. — Przespacerował się wokół samochodu, by rozprostować zesztywniałe nogi.

Po długiej podróży drżenie kończyn dokuczało mu bardziej niż zwykle.

Smith i Unnerby także wyszli z auta, a po chwili z szopy wynurzył się właściciel, tęgi mężczyzna z koszem na narzędzia i dwójką małych dzieci.

— Do pełna, staruszku? — spytał.

Underhill uśmiechnął się do niego, niezrażony wcale błędną oceną jego wieku.

— Jasne. — Podszedł za właścicielem do pompy. Niebo było jeszcze jaśniejsze niż przed chwilą, przetykane czerwienią i błękitem. — Pamięta mnie pan, prawda? Przejeżdżałem tędy w wielkim, czerwonym relmeitchu, tuż przed Ciemnością. Był pan wtedy kowalem.

Właściciel zatrzymał się, przyjrzał uważnie Underhillowi.

— Pamiętam relmeitcha. — Dwoje pięciolatków przepychało się do przodu, zerkając z ciekawością na dziwnego gościa.

— Zabawne, jak wszystko się zmienia, prawda?

Właściciel nie wiedział, do czego pije Underhill, ale już po chwili obaj gawędzili jak starzy znajomi. Tak, właściciel lubił samochody, z pewnością był to przemysł przyszłości, a on nie zamierzał już wracać do kowalstwa. Sherkaner chwalił go za jakąś pracę, którą ten wykonał dla niego dawno temu, żałował też, że przy głównej drodze pojawiła się nowa stacja. Był pewien, że nie wykonują tam prac naprawczych tak dobrze jak tutaj, i zastanawiał się wraz z byłym kowalem, jak wygląda obecnie reklama uliczna w Princeton. Ochrona Smith zatrzymała się na otwartej przestrzeni przy drodze, ale właściciel nawet tego nie zauważył. Underhill miał ogromny talent do zjednywania sobie ludzi, potrafił zarażać swym zapałem wszystkich, którzy chcieli go słuchać.

Tymczasem Smith przeszła na drugą stronę drogi i rozmawiała z kapitanem, który był odpowiedzialny za jej bezpieczeństwo. Wróciła, kiedy Sherk zapłacił za naftę.

— Do diabła. Dowództwo Lądowe twierdzi, że koło północy nadejdzie jeszcze gorsza burza. Pierwszy raz wybrałam się własnym samochodem i od razu całe piekło spada mi na głowę. — W głosie Smith pobrzmiewały gniewne tony, co znaczyło zazwyczaj, że jest zła na samą siebie. Wsiedli do auta.

Uruchomiła zapłon, raz i drugi. Trzy razy. Wreszcie silnik zaskoczył.

— Rozbijemy tu na noc obóz. — Siedziała przez chwilę w milczeniu, niemal niezdecydowana. A może po prostu zapatrzyła się w niebo. — Na zachód od miasta są ziemie Korony. Tam pojedziemy.

Smith pokonywała kolejne żwirowe drogi, potem błotniste koleiny.

Unnerby podejrzewał nawet, że się zgubiła, nie okazywała jednak żadnego wahania, nie cofała się ani razu. Za nimi jechały samochody ochrony, równie nierzucające się w oczy jak parada strusi. Błotnista ścieżka kończyła się raptownie na cyplu wychodzącym w morze. Strome zbocza opadały z trzech stron ku wodzie. Kiedyś miejsce to miało pokryć się gęstym lasem, ale na razie nawet milion młodych drzew nie mogło zakryć nagiej skały urwiska.

Smith zatrzymała auto i pochyliła się do przodu na swej grzędzie.

— Przepraszam, chyba skręciłam w złą drogę. — Machnęła na pierwszy z wozów ochrony, który zatrzymywał się za nimi.

Unnerby patrzył na ocean i niebo ponad nim. Czasami najlepsze są te niewłaściwe drogi.

— Nic się nie stało. Boże, co za widok. — Szczeliny w chmurach przypominały głębokie kaniony. Przebijało się przez nie czerwone i pomarańczowa światło, odbicie zachodu słońca. Miliardy rubinów lśniły w kroplach wody, które osiadły na roślinności wokół nich. Unnerby wysiadł z auta i przeszedł na skraj cypla. Wilgotne mchy uginały się miękko pod jego stopami. Po chwili dołączył do niego Sherkaner.

Bryza ciągnąca od oceanu była wilgotna i chłodna. Nie trzeba było meteorologa, by stwierdzić, że zbliża się sztorm. Sierżant spojrzał na wodę. Stali zaledwie o trzy mile od łamaczy, w najmniejszej bezpiecznej odległości w tej fazie słońca. Widzieli stąd turbulencje i słyszeli zgrzyt lodu. Trzy góry lodowe osiadły na mieliźnie. Setki innych ciągnęły się aż po horyzont. Była to odwieczna bitwa, ogień Nowego Słońca zmagał się z lodem ziemi. Żadne z nich nie mogło wygrać. Dopiero po dwudziestu latach Jasności ostatnie fragmenty gór wypływały na powierzchnię i topniały.

Wtedy słońce zaczynało już słabnąć. Nawet Sherkaner wydawał się przytłoczony tym widokiem.

• Victory Smith także opuściła samochód, nie poszła jednak za nimi, lecz w drugą stronę, wzdłuż południowej krawędzi cypla. Biedna Victory. Niemoże się zdecydować, czy ta podróż jest obowiązkiem, czy przyjemnością.

Unnerby był właściwie zadowolony, że nie zdążyli dojechać do dowództwa w ciągu jednego dnia.

Wrócili do Smith. Po tej stronie cypla grunt opadał ku niewielkiej dolinie. Na wzniesieniu po drugiej stronie znajdował się jakiś budynek, może mała gospoda. Smith stała w miejscu, gdzie skalna krawędź była wyszczerbiona, a urwisko niezbyt strome. Kiedyś droga zapewne prowadziła w dół doliny, a potem w górę zbocza po drugiej stronie.

Sherkaner stanął obok swej żony i położył lewe ręce na jej ramiona; po chwili Victory także objęła dwiema rękami jego ramiona, nie odzywając się ani słowem. Unnerby podszedł do skraju urwiska i wychylił się do przodu.

Ślady drogi ciągnęły się aż na samo dno doliny. Burze i powodzie Wczesnej Jasności utworzyły nowe urwiska. Sama dolina była piękna, nietknięta ludzką ręką i czysta.

— Hm… Nie ma mowy, żeby udało nam się zjechać na dół. Droga jest całkiem rozmyta.

Victory Smith milczała przez chwilę.

— Tak. Rozmyta. To nawet lepiej…

— Moglibyśmy przedostać się na piechotę i pójść tam. — Sherkaner wskazał ręką na gospodę po drugiej stronie doliny. — Sprawdzilibyśmy, czy lady Encl…

Victory uścisnęła go mocno.

— Nie. Nie starczyłoby miejsca dla wszystkich. Zostaniemy tutaj, z moją ochroną.

Po chwili Sherkaner roześmiał się lekko.

— Zgoda. Ciekaw jestem, jak wygląda współczesny zmotoryzowany biwak. — Ruszyli w drogę powrotną. Nim dotarli do samochodów, Sherka ner był już w doskonałej formie, obmyślał konstrukcję ultralekkich na miotów, które mogłyby przetrwać nawet burze Pierwszej Jasności.

Piętnaście

Tomas Nau stał przy oknie swej sypialni i wyglądał na zewnątrz. W rzeczywistości jego pokoje ukryte były pięćdziesiąt metrów pod powierzchnią Diamentu Pierwszego, widok w oknach przekazywany był jednak z najwyższej wieży Hammerfest. Posiadłość rozrosła się od czasu Wybuchu. Odpowiednio przycięte diamentowe płyty doskonale nadawały się na ściany, a ekipy specjalnych rzemieślników polerowały je”, wygładzały i zdobiły fryzami równie pięknymi jak te, które miał w domu.

Grunt wokół Hammerfest został wyrównany, wyłożony metalami z rud zgromadzonych na Diamencie Drugim. Próbował utrzymać diamenty w takiej pozycji, by tylko na wieżę flagową Hammerfest padało słońce. Już od roku taka ostrożność nie była właściwie konieczna, ale gdy pozostawali w cieniu, mogli wykorzystać lód do osłony i jako spoiwo. Arachna wisiała na niebie, jasny, błękitnobiały dysk szeroki niemal na pół stopnia. Bijący od niej blask oblewał zamek delikatną białą poświatą. Wszystko to było tak różne od pierwszych Msekund po Wybuchu, prawdziwego piekła. Nau pracował pięć lat, by stworzyć ten obraz, piękno i spokój.

Pięć lat. A ile jeszcze lat będą musieli tu spędzić? Trzydzieści do czterdziestu, oceniali specjaliści; tyle, ile zajmie Pająkom stworzenie industrialnej ekologii. Zabawne, jak to wszystko się poukładało. Naprawdę znaleźli się na Wygnaniu, choć zupełnie innym, niż planował to kiedyś na Balacrei. Całkiem inaczej wyobrażał sobie tę misję; kilka wieków z dala od coraz niebezpieczniejszej polityki rodzimego reżimu, okazja, by powiększyć swe zasoby z dala od kłusowników — i szansa, że odkryją sekrety obcej cywilizacji zdolnej do podróży międzygwiezdnych. Nie przypuszczał, że Queng Ho pojawią się tutaj pierwsi.

Wiedza Queng Ho była podstawą cywilizacji Emergentów. Tomas Nau przez całe życie badał Queng Ho, lecz dopóki nie poznał ich osobiście, nie rozumiał, jak dziwni są Handlarze, jak bardzo różni od jego rodaków. Ich flotę cechowało niezdyscyplinowanie, a postępowanie — naiwność. Zarażenie ich pleśnią mózgu było dziecinnie łatwe, przygotowanie zasadzki niemal równie trywialne. Kiedy jednak bitwa już się rozpoczęła, Handlarze walczyli jak diabły, sprytne diabły z setką niespodzianek, które musieli przygotować już wcześniej. Ich okręt flagowy został zniszczony w ciągu pierwszych stu sekund — lecz to jakby zmobilizowało ich tylko do jeszcze większego wysiłku. Kiedy wreszcie wirus powalił Handlarzy, obie strony były buskie całkowitego zniszczenia. Potem Nau po raz drugi fatalnie pomylił się w ocenie Queng Ho. Wirus mógł zabić Handlarzy, lecz wielu z nich nie dało się zafiksować. Przesłuchania zakończyły się fatalnie, choć ostatecznie udało mu się wykorzystać tę katastrofę do zjednoczenia rozbitków.

Wyposażenie apartamentów Hammerfest i kliniki fiksatów zostało wycięte ze zniszczonych okrętów. Tu i ówdzie wśród ruin nadal funkcjonowały technologicznie zaawansowane urządzenia. Cała reszta musiała pochodzić z surowców zgromadzonych na Diamentach — a za jakiś czas z planety Pająków.

Trzydzieści do czterdziestu lat. Mogli tego dokonać. Mieli jeszcze dość komór hibernacyjnych, by obsłużyć wszystkich rozbitków. Najważniejszą sprawą było teraz badanie cywilizacji Pająków, ich języka, historii i kultury.

Dziesięciolecia oczekiwania podzielone zostały na wachty, złożone drzewo dyżurów, kilka Msekund służby i rok lub dwa w hibernacji. Niektórzy, tłumacze i naukowcy, mieli spędzić na wachcie znacznie więcej czasu niż inni. Z kolei piloci i stratedzy mogli przez większość lat pozostać w uśpieniu, by potem nieprzerwanie pełnić służbę aż do końca misji. Nau wyjaśniał to wszystko na spotkaniach ze swoimi ludźmi i z Queng Ho. Jego obietnice były w większości prawdziwe. Queng Ho mieli ogromne doświadczenie w takich operacjach; przy odrobinie szczęścia w ciągu całego Wygnania przeciętny członek załogi będzie aktywny przez dziesięć do dwunastu lat.

Nau zamierzał wykorzystać swój czas także do splądrowania biblioteki Handlarzy; chciał nauczyć się wszystkiego, co umieli Queng Ho.

Nau oparł dłonie o powierzchnię okna. Była ciepła jak dywany na ścianach. Do diabła, ta tapeta Queng Ho była naprawdę dobra. Nawet kiedy spoglądał na okno pod kątem, obraz pozostawał czysty i niezniekształcony.

Zachichotał cicho. Zarządzanie Handlarzami w czasie Wygnania może okazać się najprostszą częścią misji. To oni mieli doświadczenie w układaniu harmonogramu wacht, które zaproponował Nau.

Ale on sam… Nau pozwolił sobie na chwilę słabości. Ktoś kompetentny i godny zaufania musiał pozostać na wachcie aż do ostatecznego sukcesu misji. Istniała tylko jedna taka osoba, Tomas Nau. Pozostawiony sam sobie, Ritser Brughel zabiłby ludzi niezbędnych do funkcjonowania stacji albo zrobiłby wszystko, by zabić samego Naua. Pozostawiona sama sobie Annę Reynolt mogłaby zarządzać przez lata, gdyby jednak wydarzyło się coś nieoczekiwanego… Cóż, Queng Ho zostali całkowicie ujarzmieni, a po przesłuchaniach Nau nabrał przekonania, że nie pozostały już żadne istotne tajemnice. Gdyby jednak Queng Ho spróbowali jeszcze raz spiskować, Annę Reynolt znalazłaby się na pozycji straconej.

W chwili ostatecznego triumfu Tomas Nau mógł więc mieć nawet sto lat. Według balacreańskich standardów był to wiek średni. Nau westchnął.

Trudno. Medycyna Queng Ho z pewnością wynagrodzi mu stracony czas. A potem…

Pokój zadrżał, wibracje przeniknęły ciało Naua poprzez rękę przystawioną do ekranu. Było to już trzecie tąpnięcie skał w ciągu ostatnich 40 Ksekund.

W łóżku po drugiej stronie pokoju poruszyła się dziewczyna.

— Sso…? — Qiwi Lin Lisolet ocknęła się ze snu i uniosła mimowolnie ponad łóżko. Pracowała niemal przez trzy dni z rzędu, próbując ponownie ustabilizować skały. Lisolet ogarnęła pokój nieprzytomnym spojrzeniem.

Prawdopodobnie nie wiedziała nawet, co ją obudziło. Wreszcie zatrzymała wzrok na Tomasie Nau, a na jej twarzy pojawił się ciepły uśmiech.

— Och, Tomas, znowu nie dosypiasz, martwiąc się o nas?

Wyciągnęła doń ręce. Nau uśmiechnął się nieśmiało i skinął głową.

Do diabła, to, co powiedziała, nawet bliskie było prawdy. Przepłynął przez 1pokój i oparłszy rękę o ścianę, zatrzymał się przy niej. Qiwi objęła go i razem popłynęli powoli w stronę łóżka. Nau zsunął ręce na jej talię, czuł, jak obejmują go jej silne nogi.

— Robisz wszystko, co możesz, Tomas. Nie próbuj robić więcej. Wszystko się ułoży. — Łagodnie pogłaskała go po karku, a on wyczuł w niej drżenie. To była zatroskana Qiwi Lisolet, Qiwi, która pracowała niemal do całkowitego wyczerpania, jeśli tylko wierzyła, że to powiększy choć odrobinę ich szanse na przetrwanie. Przez dłuższą chwilę dryfowali w milczeniu, aż grawitacja ściągnęła ich do morza koronek, które było ich łóżkiem. , Nau przesuwał dłońmi wzdłuż jej tułowia; czuł, jak powoli się rozluźnia, zapomina o troskach. Ta misja przyniosła mu wiele porażek, lecz Qiwi Lin Lisolet była z pewnością jednym z triumfów. Miała czternaście lat, była naiwnym, upartym, przedwcześnie rozwiniętym dzieckiem, kiedy Nau pokonał flotę Queng Ho. Dziewczynka została zainfekowana pleśnią. Mogła zostać zafiksowana; przez jakiś czas zastanawiał się nawet, czy nie uczynić z niej zabawki, która spełniałaby wszystkie jego cielesne zachcianki. Pladze dzięki, że tego nie zrobiłem.

Przez pierwsze lata dziewczyna spędziła wiele czasu w tym pokoju, wciąż płakała. Śmierć matki, „zabitej” przez Diema, uczyniła z niej pierwszego prawdziwego sprzymierzeńca Emergentów. Nau spędził całe Msekundy na pocieszaniu małej Lisolet. Najpierw było to tylko ćwiczenie w sztuce perswazji, które wykonywał z nadzieją, że Qiwi poprawi później jego wiarygodność w oczach innych Handlarzy. W miarę upływu czasu Nau uświadamiał sobie jednak, że dziewczyna może być niebezpieczniejsza i bardziej przydatna, niż przypuszczał. Qiwi spędziła większą część dzieciństwa na wachcie podczas podróży z Trilandu.

Wykorzystała ten czas niemal z fiksacyjną intensywnością, ucząc się inżynierii konstrukcyjnej, technologii podtrzymywania życia i praktyk handlowych. Nau nie mógł tego zrozumieć; dlaczego jedno dziecko traktowane było w taki szczególny sposób? Podobnie jak wiele odłamów Queng Ho, Rodzina Lisolet miała własne sekrety, swoją wewnętrzną kulturę. Podczas przesłuchań udało mu się wydobyć z matki dziewczyny prawdopodobne wyjaśnienie. Lisoletowie wykorzystywali czas podróży na kształcenie dzieci, które miały potem objąć ważne pozycje w Rodzinie. Gdyby wszystko odbywało się według planów Kiry Pen Lisolet, dziewczyna byłaby już gotowa do dalszej nauki tutaj w układzie, całkowicie zdominowana przez swą matkę i ślepo jej oddana.

Okazało się, że właśnie dlatego Qiwi doskonale pasuje do planów Naua. Była młoda i utalentowana, rozpaczliwie potrzebowała kogoś, kogo mogłaby obdarzyć zaufaniem i lojalnością. Mogła pełnić jedną wachtę po drugiej, nie poddając się hibernacji. Nau uznał, że będzie dobrym towarzyszem na długie lata Wygnania, mógł też testować na niej swoje plany.

Qiwi była bystra i pod wieloma względami nadal bardzo niezależna. Nawet teraz, kiedy pozbyli się już wszelkich dowodów tego, co naprawdę stało się z jej matką i innymi Queng Ho, nadal mogli popełnić jakiś błąd.

Życie z Qiwi było ekscytującą grą, nieustanną próbą jego nerwów. Jednak teraz rozumiał przynajmniej niebezpieczeństwo i podjął odpowiednie środki ostrożności.

— Tomas… — Odwróciła się, by spojrzeć mu w twarz. — Myślisz, że uda mi się kiedyś ustabilizować te przeklęte skały?

Rzeczywiście, był to prawdziwy powód do zmartwienia. Ritser Brughel czy nawet młodszy Tomas Nau nie zdawaliby sobie sprawy, że właściwą odpowiedzią nie jest groźba czy nawet dezaprobata.

— Tak, na pewno coś wymyślisz. Razem coś wymyślimy. Zrób sobie kilka dni wolnego, co? Stary Trinli będzie miał służbę na tej wachcie.

Niech on pobawi się tym przez chwilę.

Roześmiana Qiwi wydawała się jeszcze młodsza niż w rzeczywistości.

— O tak, Pham Trinli! — Był to jedyny ze spiskowców Diema, dla którego miała więcej pogardy niż gniewu. — Pamiętasz, kiedy ostatnio zajmował się balansem? Dużo mówi, ale nie ma o niczym pojęcia. Nim się zorientował, diamenty zjeżdżały już z LI i to w tempie trzech metrów na sekundę. Potem przesadził w drugą stronę.*. — Znów zaczęła się śmiać.

Naprawdę, dziwne rzeczy bawiły tę dziewczynę. Tym wciąż go potrafiła zaintrygować.

Lisolet milczała przez chwilę, a kiedy przemówiła, znów wprawiła grupmistrza w zdumienie.

— Tak… może masz rację. To tylko cztery dni. Ustawię wszystko tak, że nawet Trinlemu nie uda się narobić większych szkód. Rzeczywiście, potrzebuję odpoczynku, muszę przemyśleć kilka spraw. Może jednak da się ustabilizować skały lodowymi klinami… Poza tym tato nie śpi na tej wachcie. Chciałabym spędzić z nim trochę więcej czasu. — Spojrzała nań pytająco, najwyraźniej prosząc o zwolnienie ze służby.

Hm… Czasami manipulacja nie odnosiła oczekiwanego rezultatu.

Wcześniej gotów był założyć się o każdą sumę, że nie przyjmie jego oferty.

Nadal mógłbym ją od tego odwieść. Mógłby też zgodzić się, ale z wyraźną niechęcią, by ją zawstydzić. Nie, nie warto, nie tym razem. A jeśli już niezabraniam, to powinienem dawać hojnie, jak dobry i szczodrobliwy pan.

Przytulił ją mocniej.

— Tak! Nawet ty musisz nauczyć się odpoczywać.

Westchnęła i uśmiechnęła się figlarnie.

— Och, myślę, że już to umiem. — Sięgnęła w dół i przez chwilę żadne z nich nic nie mówiło. Qiwi Lisolet była jeszcze niezdarną nastolatką, szybko się jednak uczyła. A Tomas Nau mógł uczyć ją jeszcze przez wie le lat. Kira Pen Lisolet nie miała tyle czasu, a przy tym była dorosłą i oporną kobietą. Nau uśmiechnął się do siebie, wspominając tamte chwile.

O tak. Choć na różne sposoby, zarówno matka, jak i córka dobrze mu służyły. Ali Lin nie urodził się w Rodzinie Lisolet. Pochodził z zewnątrz. Ali był prawdziwym klejnotem, jednym z tryliona, geniuszem w dziedzinie parków i żywych istot. I był ojcem Qiwi. Kira i Qiwi bardzo go kochały, nawet jeśli nigdy nie mógł zostać tym, kim była Kira i kim w przyszłości miała stać się Qiwi.

Ali Lin był dla Emergentów jednym z najważniejszych fiksatów. Jako jeden z niewielu miał swoje laboratorium poza Hammerfest. Jako jeden z niewielu nie pozostawał pod starym nadzorem Annę Reynolt czy któregoś z pomniejszych zarządców.

Teraz siedział wraz Qiwi wśród czubków drzew w parku Queng Ho i prowadził powolną, cierpliwą grę z pajęczakami. Qiwi była tu od dziesięciu Ksekund, jej ojciec nieco dłużej. Kazał jej przeprowadzać testy DNA na nowych szczepach pająków śmietniskowych, które właśnie rozmnażał.

Najwyraźniej nadal darzył ją zaufaniem, bo tylko od czasu do czasu sprawdzał wyniki jej pracy. Sam zajmował się badaniem liści i obmyślał rozwiązania zagadnienia, które postawiła przed nim Annę Reynolt.

Qiwi spojrzała w dół, na podłoże parku. Drzewa pięły się prosto do „góry”, przystosowywane przez tysiące lat do mikrograwitacji przez ludzi takich jak Ali Lin. Gałęzie pokryte były listowiem tak gęstym, że ich kryjówka była niemal niewidoczna z zacienioniego „dołu”. Choć grawitacja praktycznie tu nie istniała, błękitne niebo i ułożenie gałęzi nadawały parkowi jednoznaczną orientację. Największymi zwierzętami były tu motyle i pszczoły. Słyszała kojący, jednostajny ton ich brzęczenia. Motyle znajdowały się wszędzie. Owady przystosowane do mikrograwitacji kierowały się sztucznym blaskiem słońca, ich lot był więc dla gości jeszcze jedną wskazówką co do położenia góry i dołu parku. W tej chwili park był pusty, oficjalnie zamknięty ze względu na prace renowacyjne.

Nie pokrywało się to do końca z prawdą, ale Tomas Nau pozwolił jej na to drobne oszustwo. W rzeczywistości park stał się po prostu zbyt popularny. Emergenci lubili go nawet bardziej niż Queng Ho. Miejsce tak często odwiedzano, że Qiwi zauważyła już pierwsze oznaki załamania systemu; małe pająki śmietniskowe nie nadążały z przetwarzaniem odpadów. Spojrzała na zamyśloną twarz ojca i uśmiechnęła się. W pewnym sensie rzeczywiście zajmowali się teraz renowacją parku.

— To ostatni test; tego właśnie szukasz, tato?

— Hm? — Ali Lin nie podniósł nawet głowy znad swej pracy. Potem jakby ją nagle usłyszał. — Naprawdę? Obejrzyjmy to, Qiwi.

Qiwi podała mu listę.

— Widzisz? Tutaj i tutaj. To właśnie ten wzór, którego szukaliśmy. Dys ki imago zmienią się dokładnie tak, jak tego chciałeś. — Ojciec Qiwi chciał wyższego metabolizmu, nie ograniczając przy tym populacji. W tym par ku owady nie miały bakteryjnych drapieżców; walka o życie toczyła się w obrębie ich genomów.

Ali wziął od niej listę. Uśmiechnął się łagodnie, niemal na nią patrząc, niemal ją zauważając.

— Doskonale, właśnie o to mi chodziło.

Słysząc takie słowa, Qiwi Lin Lisolet mogła choć przez moment znów poczuć się jak dziecko. Od dziewiątego do czternastego roku życia Qiwi intensywnie się uczyła. Był to czas samotności, ale jej mama jak zawsze miała rację. Qiwi naprawdę wtedy dorastała, uczyła się być sama w wielkiej ciemności. Poznała systemy podtrzymywania życia, które były specjalnością jej ojca, nauczyła się mechaniki nieba będącej podstawą wszystkich konstrukcji jej matki, a przede wszystkim dowiedziała się, jak bardzo lubi być przy tych, którzy wracali do życia. Jej rodzice spędzili kilka z tych lat w stanie aktywności, dzieląc między siebie obowiązki związane z nauczaniem Qiwi i utrzymaniem statku.

Teraz mama nie żyła, a tata został fiksatem, koncentrował się tylko na jednej rzeczy — biologicznym zarządzaniu ekosystemem. Jednak w obrębie tej fiksacji nadal mogli się komunikować. W latach przed pułapką spędzali razem wiele Msekund wspólnej wachty. Qiwi nadal wiele się od niego uczyła. A czasami, kiedy wgłębiali się w skomplikowane zagadnienia równowagi gatunków, czuła się właśnie tak jak w dzieciństwie, gdy tata był całkowicie pochłonięty swą pasją i zapominał, że jego córka także jest żywą osobą. Oboje podziwiali wtedy cuda większe od nich samych.

Qiwi przeprowadzała testy — lecz głównie przyglądała się swemu ojcu.

Wiedziała, że jest już bliski ukończenia projektu związanego z pająkami śmietniskowymi, a przynajmniej swojej, części tego projektu. Długie doświadczenie podpowiadało jej, że wtedy przez kilka chwil Ali Lin będzie przypominał normalnego człowieka, że będzie ją zauważał, dopóki jego umysł nie skupi się na jakimś nowym problemie. Qiwi uśmiechnęła się do siebie. A ja mam taki. Był to niemal ten sam projekt, który wyznaczyli mu Reynolt i Tomas, Qiwi miała więc nadzieję, że uda jej się wykorzystać ojca do własnych celów.

Teraz. Ali Lin westchnął i spojrzał z ukontentowaniem na gałęzie i liście wokół nich. Qiwi miała jakieś pięćdziesiąt sekund. Zsunęła się ze swej gałęzi, utrzymując pozycję czubkiem stopy. Wyjęła kulę bonsai, którą przemyciła do parku, i podała ją ojcu.

— Pamiętasz to, tato? Takie małe, naprawdę maleńkie parki?

Ojciec nie zignorował jej słów. Kule bonsai były dość popularne na pokładach statków odbywających długie podróże. Istniały różne odmiany takich kul, najtańsze mieściły tylko kępki mchu, najdroższe — układy niemal równie skomplikowane jak ten park.

— To jest trochę mniejsze od rzeczy, nad którymi pracowaliśmy. Nie jestem pewna, czy twoje rozwiązania sprawdziłyby się tutaj.

Odwołanie się do dumy często prowokowało Alego do działania, niemal równie często jak odwoływanie się do miłości. Teraz trzeba było tylko zagadać tatę w odpowiedniej chwili. Spojrzał na kulę, objął ją mocniej, jakby sprawdzając dłońmi jej wymiary.

— Nie, nie! Mogę to zrobić. Moje nowe sztuczki są bardzo skuteczne…

Chciałabyś maleńkie jezioro?

Qiwi skinęła głową.

— A pająki śmietniskowe… mógłbym je zmniejszyć i dodać im kolorowe skrzydła.

— Tak. — Reynolt z pewnością pozwoliłaby mu popracować dłużej nad pająkami śmietniskowymi. Były bardzo istotne nie tylko dla parku. Tak wiele rzeczy zostało zniszczonych podczas bitwy. Praca Alego pozwoliłaby rozprowadzić niewielkie moduły podtrzymujące życie na całej przestrzeni mieszkalnej. Tego rodzaju projekt wymagałby zazwyczaj całego zespołu specjalistów Queng Ho i głębokich poszukiwań w bazach danych floty — ale tato był fiksatem i na dodatek geniuszem. Mógł dokonać tego zupełnie sam i to w ciągu kilku Msekund.

Potrzebował tylko zachęty, która pchnęłaby go w odpowiednim kierunku, czegoś, czego Annę Reynolt nigdy nie umiała mu dać. Więc… Ali Lin uśmiechnął się nagle od ucha do ucha.

— Jestem pewien, że zrobię coś lepszego niż Skarby Namquem. Posłuchaj, udoskonalę sieci filtracyjne. Ściółka będzie standardowa, może odrobinę zmodyfikowana, żeby utrzymać owady.

— Tak, tak. — Qiwi kiwała głową. Przez kilkaset sekund prowadzili normalną rozmowę, nim jej ojciec popadł w głębokie zamyślenie, które zamieniało projekty „prostych zmian” w konkretne rozwiązania. Najtrudniejsze kwestie dotyczyły poziomu bakteryjnego i mitochondrialnego, a to znajdowało się już poza zasięgiem Qiwi. Uśmiechnęła się do ojca, prawie wyciągnęła rękę, by dotknąć jego ramienia. Mama byłaby z nich dumna. Niektóre metody taty były zupełnie nowe — a przynajmniej nigdy o nich wcześniej nie słyszała. Domyślała się, że być może pozwolą na budowę bardzo skomplikowanych mikroparków, a przecież jeszcze przed chwilą wcale na to nie liczyła.

Bonsai zwane Skarbami Namqem były mniej więcej tak duże jak to, które trzymała w dłoni, trzydzieści centymetrów średnicy. Niektóre z nich żyły dwieście lat, kompletny zwierzęcoroślinny ekosystem — utrzymujący nawet sztuczną ewolucję. Metoda była prywatną własnością, nawet Queng Ho nie mogli zakupić jej w całości. Stworzenie takiej rzeczy przy mocno ograniczonych środkach misji graniczyłoby z cudem. A gdyby tata rzeczywiście stworzył coś jeszcze lepszego… hmm. Większość ludzi, nawet Tomas, uważała, że Qiwi była wychowywana na obrońcę, że miała pójść tą samą drogą co jej mama. Nie rozumieli. Lisoletowie byli Queng Ho. Walka zawsze pozostawała na drugim miejscu. Oczywiście, sporo wiedziała na ten temat. Mama chciała, by poświęciła dekadę lub dwie na naukę tego, co robić, Gdy Wszystko Inne Zawiedzie. Przede wszystkim jednak liczył się handel. Handel i zysk. Zostali pobici przez Emergentów.

Ale Tomas był przyzwoitym człowiekiem i wykonywał najtrudniejszą pracę, jaką mogła sobie wyobrazić. Robiła wszystko, co w jej mocy, by mu pomóc, by ocalić to, co zostało z ich ekspedycji. Tomas nic nie mógł poradzić, że jego kultura była nienormalna.

Ale w końcu to, czy Tomas ich zrozumie, i tak nie ma większego znaczenia. Qiwi uśmiechnęła się do pustej kuli, wyobrażając sobie, jak będzie wyglądać, gdy wypełni ją dzieło ojca. W cywilizowanych miejscach najbardziej skomplikowane bonsai może osiągnąć cenę całego okrętu gwiezdnego.

Tutaj? Cóż, Qiwi mogła zajmować się tym na boku. W końcu była to tylko zabawa, coś, czego Tomas prawdopodobnie nie umiałby zaakceptować.

Aha, chyba będę musiała trochę nad nim popracować. Znacznie łatwiej dostawała potem pozwolenie. Uważała, że w końcu to Queng Ho zmienią ludzi Tomasa, a nie na odwrót.

Zaczynała właśnie nową sekwencję testów, kiedy z dołu dobiegło jakieś trzeszczenie. Przez sekundę Qiwi nie rozpoznawała tego dźwięku.

Właz w podłodze. Tego przejścia używało się tylko przy budowie parku.

Teraz klapa rozrywała warstwę mchu. Do diabła.

Qiwi ześliznęła się z ich małego gniazdka i ruszyła powoli w dół, starając się nie łamać gałęzi ani nie rzucać cienia na mech. Fakt, że ktoś wtargnął do parku, kiedy ten oficjalnie zamknięto, nie poruszył jej specjalnie — ba, zrobiłaby to sama, gdyby miała na to ochotę. Ale właz w podłodze nie był już używany. Psuł iluzję parku i niszczył ściółkę. Co za idiota zrobiłby coś podobnego — szczególnie wziąwszy pod uwagę fakt, że Emergenci traktowali wszelkie oficjalne zarządzenia i zasady ze śmiertelną powagą.

Qiwi zawisła tuż nad najniższą warstwą gałęzi. Intruz zmierzał w jej stronę, słyszała już jego głos. Był to Ritser Brughel. Wicegrupmistrz szedł przez mech, klnąc i uderzając coś po drodze. Miał naprawdę bogaty repertuar przekleństw. Qiwi interesowała się żywo takim językiem i słyszała Brughla już wcześniej. Brughel był nie tylko zastępcą Tomasa Nau, ale i żywym dowodem, że przywódcy Emergentów mogą być idiotami. Tomas zdawał sobie sprawę, że człowiek ten jest kiepskim aktorem, umieścił więc kwaterę wicegrupmistrza z dala od Hammerfest, na pokładzie „Niewidzialnej ręki”.

Pełnił też wachty w takim samym rytmie jak pozostali członkowie załogi.

Podczas gdy biedny Tomas starzał się rok po roku, by zapewnić bezpieczeństwo misji, Brughel był aktywny tylko przez dziesięć z każdych czterdziestu Msekund. Qiwi nie znała go więc dobrze — wiedziała jednak, czego w nim nienawidzi. Gdyby można było chociaż trochę zaufać temu głupkowi,Tomas nie traciłby dla nas życia. Słuchała go jeszcze przez chwilę. Nieźle.

W przekleństwach Brughla kryło się jednak coś, czego nie słyszała u innych ludzi — wydawało się, że wicegrupmistrz traktuje je dosłownie.

Qiwi zaczęła przepychać się głośno między gałęziami. Unosiła się jakieś pół metra nad gruntem, by mogła patrzeć Emergentowi prosto w oczy.

— Park jest zamknięty, grupmistrzu.

Brughel drgnął, zaskoczony. Milczał przez sekundę, jego blada skóra poczerwieniała raptownie.

— Ty mała, bezczelna… co ty tutaj robisz?

— Zajmuję się renowacją. — Cóż, było to przynajmniej bliskie prawdy.

Czas na kontratak: — A co pan tutaj robi?

Twarz Brughla pociemniała jeszcze mocniej. Podciągnął się, jego głowa znalazła się o dziesięć centymetrów wyżej od głowy Qiwi. Teraz i jego stopy wisiały w powietrzu.

— Nie będę odpowiadał na pytania śmieci. — Trzymał w dłoni ten idiotyczny, stalowy pręt. Był to zwykły metalowy kołek poznaczony tu i ówdzie ciemnymi plamami i nacięciami. Brughel przytrzymał się gałęzi i zamachnął szeroko, rozbijając prętem pąk obok głowy Qiwi.

Teraz i ją ogarnął gniew. Podciągnęła się wyżej, by znów znaleźć się na poziomie Brughla.

— To wandalizm, a nie wyjaśnienie. — Wiedziała, że park jest na podglądzie — a wandalizm był przestępstwem zarówno w oczach Queng Ho, jak i Emergentów.

Grupmistrz był tak wściekły, że przez moment nie mógł wydobyć głosu z zaciśniętego gardła.

— To wy jesteście wandalami — wybuchnął wreszcie. — Ten park był piękny, trudno nawet uwierzyć, że zbudowały go takie śmiecie jak wy. Ale teraz próbujecie go zniszczyć. Byłem tu wczoraj. Nawpuszczaliście tutaj jakiegoś robactwa. — Znów machnął metalowym prętem, rozrywając pajęczynę ukrytą między gałęziami. Pająki rozleciały się na wszystkie strony, ciągnąc za sobą jedwabne nici. Brughel dźgnął kilkakrotnie srebrną sieć, wzbijając obłok martwych owadów, fragmentów liści i innych śmie ci. — Widzisz? Co jeszcze zatruwacie? — Pochylił się lekko, spoglądając na nią z góry.

Przez chwilę Qiwi patrzyła tylko na niego ogłupiała. Chyba nie mówił tego poważnie? Jak można być takim ignorantem? Pamiętaj, to prostak.

Podleciała wyżej i wykrzyczała mu prosto w twarz.

— To park z zerowym ciążeniem, na miłość boską! Jak myślisz, co zbiera te wszystkie śmiecie z powietrza? Te pająki zawsze tu były… choć teraz są może nieco przepracowane. — Właściwie nie chciała, by zabrzmiało to w ten sposób, teraz jednak zmierzyła grupmistrza pogardliwym spojrzeniem, jakby ten był jednym wielkim śmieciem.

Znajdowali się ponad niższą warstwą liści. Kątem oka Qiwi widziała tatę. Niebo iskrzyło się głębokim błękitem. Z tyłu głowy czuła ciepło sztucznego słońca. Jeśli rozegrają jeszcze kilka rund tej idiotycznej zabawy „kto wyżej”, uderzą głowami o plastik. Qiwi zaczęła się śmiać.

Teraz to Brughel patrzył na nią w milczeniu. Miarowo uderzał prętem w otwartą dłoń. Wśród załogi krążyły plotki o tych ciemnych plamach na metalu; z pewnością Ritser Brughel chciał, by ludzie myśleli o nich to, co myśleli. Ale ten facet po prostu nie nosił się jak wojownik. A kiedy machał tym prętem, robił to tak, jakby w ogóle nie brał pod uwagę możliwości, że przeciwnik może mu oddać. Teraz jedynym punktem oparcia Brughla była stopa wetknięta pomiędzy gałęzie. Qiwi spięła się wewnętrznie i obdarzyła go najbardziej bezczelnym ze swych uśmiechów.

Brughel znieruchomiał na sekundę. Rozejrzał się szybko na boki, a potem bez słowa odepchnął, zawisł na moment, znalazł jakąś gałąź i zanurkował w stronę włazu na dnie.

Qiwi przez chwilę nie ruszała się z miejsca. Jej ciało przenikały jakieś dziwne uczucia, na razie nie potrafiła ich zidentyfikować. Ale park… jaki był piękny bez Ritsera Brughla! Słyszała brzęczenie pszczół, uwaga skupiona przed chwilą na gniewie grupmistrza powróciła do przyjemniejszej rzeczywistości. Teraz już rozpoznawała dziwne mrowienie w ramionach i gwałtowne bicie serca; wściekłość i strach.

Qiwi Lin Lisolet miała kiedyś kilka upatrzonych ofiar, którym dokuczała bez litości. Podczas okresu przygotowawczego traktowała to niemal jak hobby. Mama mówiła, że wyładowywała w ten sposób frustrację spowodowaną przebywaniem w samotności. Może. Ale także doskonale się bawiła. To było coś innego.

Odwróciła się w stronę gniazda ojca ukrytego między wierzchołkami drzew. Wielu ludzi złościło się na nią całymi latami. W tych niewinnych, dziecięcych czasach Ezr Vinh dostawał niemal apopleksji, gdy zbliżała się do niego. Biedny Ezr, szkoda… Lecz to dzisiejsze doświadczenie było czymś innym. Widziała tę różnicę w oczach Ritsera Brughla. Ten człowiek naprawdę chciał ją zabić, z trudem się powstrzymał. A powstrzymywała go prawdopodobnie tylko świadomość, że Tomas Nau dowiedziałby się o tym.

Gdyby jednak kiedykolwiek Ritser Brughel przydybał ją gdzieś w samotności, poza zasięgiem kamer…

Ręce Qiwi drżały, nim dotarła do Alego Lina. Tato. Tak bardzo chciała, by ją przytulił, by ukoił drżenie. Ali Lin nawet na nią nie patrzył. Tato był fiksatem już od kilku lat, ale Qiwi doskonale pamiętała go z dawniejszych czasów. Dawniej… Tato ruszyłby jej na pomoc już przy pierwszych dźwiękach kłótni. Osłoniłby ją przed Ritserem Brughlem, nie zważając na stalowy pręt. Teraz… Qiwi nie pamiętała zbyt wiele prócz Ritsera Brughla, jego zaciętej twarzy. Zostały jednak pojedyncze obrazy; Ali siedział nieruchomo pośród swoich wyświetlaczy i analiz. Słyszał kłótnię, nawet zerknął w ich stronę, gdy zaczęli krzyczeć. Wyglądał na zniecierpliwionego, jakby chciał powiedzieć „nie przeszkadzajcie mi”.

Qiwi wyciągnęła drżącą ręką, by dotknąć ramienia ojca. Odtrącił ją, jak odtrąca się natrętnego owada. Pod pewnymi względami tato nadal żył, lecz pod innymi był bardziej martwy niż mama. Tomas powiedział, że fiksację można odwrócić. Ale Tomas potrzebował taty i innych fiksatów takich, jacy byli teraz. Poza tym Tomas został wychowany w świecie Emergentów. Emergenci wykorzystywali fiksację, by czynić z ludzi swą własność. Byli z tego dumni. Qiwi wiedziała, że wielu Queng Ho uważa całe 1to gadanie o „odwracalnej fiksacji” za kłamstwo. Jak dotąd żadna z zafiksowanych osób nie została przywrócona do normalnego stanu. Tomas niekłamałby w tak ważnej sprawie.

A może jeśli tato i ona poradzą sobie wystarczająco dobrze, odzyska go wcześniej. Bo to nie była śmierć, która trwała zawsze. Wsunęła się na swe miejsce obok niego i podjęła przerwaną pracę. Procesory zaczęły podawać jej pierwsze rezultaty, gdy kłóciła się z Ritserem Brughlem.

Tato będzie zadowolony.

Nau nadal spotykał się z Komisją Zarządzającą Floty przynajmniej raz na Msekundę. Oczywiście jej członkowie zmieniali się z wachty na wachtę. Dziś był wśród nich Ezr Vinh; Nau ciekaw był, jak chłopiec zareaguje na niespodziankę, którą przygotował na spotkanie. Brał w nim udział także Ritser Brughel, Nau poprosił więc Qiwi, by nie pokazywała się w sali konferencyjnej. Nau uśmiechnął się do siebie. Do diabła, nieprzypuszczałem, że potrafi go tak upokorzyć.

Nau połączył narady komisji z zebraniami własnego sztabu i nazwał to spotkaniami „zarządu wachty”. Chciał w ten sposób podkreślić, że bez względu na dzielące ich różnice muszą teraz trzymać się razem i współpracować, bo tylko to zapewni im przetrwanie. Spotkania te nie miały takiego znaczenia jak prywatne konsultacje Naua z Annę Reynolt czy z Ritserem i ludźmi bezpieki. Te często odbywały się pomiędzy regularnymi Wachtami. Mimo to nie kłamał, twierdząc, że załatwia na tych spotkaniach ważne sprawy.

— Przechodzimy teraz do ostatniego punktu zebrania; wyprawa Annę Reynolt na słońce. Annę?

— Raport astrofizyków, grupmistrzu — poprawiła go Annę bez uśmiechu. — Najpierw jednak chciałabym załatwić pewną sprawę. Potrzebujemy chociaż jednego niezafiksowanego specjalisty w tym regionie. Wiecie, jak trudno jest oceniać wyniki…

Nau westchnął. Mówiła mu o tym już wcześniej na prywatnym spotkaniu.

— Annę, nie mamy środków. Zostało nam tylko trzech specjalistów w tej dziedzinie. — A wszyscy byli fiksatami.

— A ja powtarzam, że potrzebuję analityka o zdrowym rozsądku. — Wzruszyła ramionami. — No dobrze. Kierując się waszymi rozkazami, od Wybuchu utrzymujemy stałą Wachtę złożoną z dwóch astrofizyków. Pamiętajcie, że mieli pięć lat na przygotowanie tego raportu. — Reynolt machnęła ręką, a w oknie ukazał się obraz zmodyfikowanej taksówki Queng Ho. Po bokach miała dodatkowe zbiorniki z paliwem, a z przodu las czujników. Jedna strona pojazdu była osłonięta srebrną tarczą rozpiętą na rusztowaniu cienkich masztów. — Tuż przed Wybuchem doktor Li i doktor Wen umieścili ten pojazd na niskiej orbicie OnOff. — Drugie okno ukazywało tor lotu i ostateczną orbitę, odległą zaledwie o pięćset kilometrów od powierzchni gwiazdy OnOff. — Utrzymując tarczę pod odpowiednim kątem, przez cały dzień lecieli bezpiecznie na tej wysokości.

Właściwie to zafiksowani piloci Jau Xina wykonywali ten lot. Nau skinął głową na Xina.

— To była dobra robota, zarządco pilotów.

Xin wyszczerzył się w uśmiechu.

Dziękuję panu. Będę miał o czym opowiadać dzieciom.

Reynolt zignorowała ten komentarz. Włączyła kolejne okna ukazują ce zdjęcia słońca wykonane z małej wysokości i pod różnymi kątami.

— Od samego początku mieliśmy spore trudności z analizą danych.

Słyszeli teraz nagrane głosy dwóch twardogłowych. Li był Emergentem, drugi głos mówił jednak dialektem Queng Ho. To musiał być Wen.

— Zawsze wiedzieliśmy, że OnOff ma masę i gęstość normalnej gwiazdy G. Teraz możemy sporządzić dokładne mapy wewnętrznych temperatur i gęs…

Doktor Li przerwał mu z typową natarczywością dla twardogłowego:

— …ale potrzebujemy więcej satelitów… Do diabła ze środkami. Potrzebujemy co najmniej dwustu, czynnych przez cały czas Wybuchu.

Reynolt zatrzymała na moment nagranie.

— Daliśmy im sto mikrosatelitów.

Pojawiły się kolejne okna. Li i Wen z powrotem w Hammerfest, już po Wybuchu, pogrążeni w dyskusji. Raporty Reynolt często wyglądały właśnie tak, zbitka obrazów, tabel i dźwięków.

Znów mówił Wen. Wydawał się bardzo zmęczony.

— Nawet w stanie spoczynku środkowe gęstości były typowe dla gwiazdy G, a jednak nie doszło do kolapsu grawitacyjnego. Turbulencja powierzchniowa sięga zaledwie dziesięć tysięcy kilometrów w głąb. Jak?

Jak? Jak?

— I po Wybuchu głęboka struktura wewnętrzna nadal wygląda tak samo — odezwał się Li.

— Nie mamy co do tego pewności; nie możemy podlecieć bliżej.

— Nie, teraz wygląda to całkiem normalnie. Mamy modele…

Głos Wena znów się zmienił. Mówił szybciej, jakby w głębokiej frustracji, niemal bólu.

— Tyle danych, a nadal mamy te same problemy co przedtem. Pięć lat badałem drogi reakcji i nadal wiem tyle, co astronomowie z Epoki Świtu. Coś musi się dziać na przedłużonym rdzeniu, inaczej doszłoby do kolapsu.

Drugi fiksat wydawał się rozdrażniony.

— Oczywiście, nawet w stanie spoczynku gwiazda nadal promieniuje, ale wypromieniowuje coś, co przekształca się w wolnej reakcji.

— Ale co? Co? A jeśli nawet istniałoby takie coś, to dlaczego wyższe warstwy nie ulegają kolapsowi?

— Bo przekształcenie zachodzi u podstawy fotosfery, a ta już mu uległa! Stworzyłem ten model, korzystając z twojego oprogramowania!

— Nie. Nonsens, nie lepszy niż ten sprzed wieków, — i Ale ja mam dane!

— No i co z tego? Twoje bazy danych są.

Reynolt wyłączyła nagranie.

— Rozmawiali tak przez wiele dni. Spora część to specjalistyczny żar gon, prywatny język, który często wymyśla sobie para blisko związanych twardogłowych.

Nau wyprostował się w swoim krześle.

— Skoro potrafią rozmawiać tylko ze sobą, my nie mamy z tego żadnych korzyści. Straciliśmy ich?

— Nie. Przynajmniej nie w zwykły sposób. Doktor Wen był tak sfrustrowany, że zaczął rozważać sytuacje ekstremalne. U normalnego człowieka może to prowadzić do kreatywności, ale…

Brughel roześmiał się, szczerze rozbawiony.

— Więc twój astronom całkiem zgłupiał, tak Reynolt?

Reynolt nawet na niego nie spojrzała.

— Zamilcz — rzuciła. Nau zauważył, że Handlarze byli zdumieni jej reakcją. Ritser był zastępcą dowódcy, oczywistym sadystą pośród władców — a ona karciła go jak dziecko. Ciekawe, kiedy Handlarze się domyśla. Brughel zmarszczył na moment brwi. Potem jego uśmiech stał się jeszcze szerszy. Opadł na krzesło i spojrzał z rozbawieniem w stronę Naua. Annę kontynuowała spokojnie: — Wen osadzał problem w coraz szerszym i szerszym kontekście. Początkowo miało to jakiś sens.

Znów rozległ się głos Wena, ta sama pospieszna monotonia.

— Orbita galaktyczna OnOff. Wskazówka. — W oknie pojawił się wy kres przypuszczalnej orbity galaktycznej OnOff. Annę korzystała z nota tek obu naukowców. Wykres obejmował ponad pół miliarda lat: raz na dwieście milionów lat OnOff penetrowała ukryte serce galaktyki. Potem oddalała się od niej coraz bardziej, aż inne gwiazdy stawały się prawie niewidoczne na tle międzygalaktycznej czerni. Tomas Nau nie był astro nomem, wiedział jednak, że gwiazdy tego typu nie mają normalnych układów planetarnych i dlatego też rzadko bywają celem wizyt. Z pewnością było to tylko jedno z pomniejszych dziwactw OnOff.

Po jakimś czasie Queng Ho zafiksował się zupełnie na orbicie galaktycznej OnOff.

— To coś — to nie może być gwiazda — widziało Jądro Wszystkiego.

Setki, tysiące razy, raz za razem, raz za razem… — Reynolt opuściła fragment, który dokumentował zapewne długą pętlę w myśleniu biednego Wena. Czasami głos fiksata wydawał się spokojniejszy. — Wskazówki. Ma my mnóstwo wskazówek, naprawdę. Zapomnijmy o fizyce; zastanówmy się tylko nad zakrzywieniem biegu światła. Przez dwieście piętnaście z każdych dwustu pięćdziesięciu lat emituje mniej energii niż brązowy karzeł. — Okna towarzyszące myślom Wena zmieniały się w zawrotnym tempie, zdjęcia brązowych karłów, znacznie szybsze oscylacje, które fizycy ekstrapolowali z odległej przeszłości OnOff. — Dzieją się rzeczy, których nie widzimy. Wybuch, zakrzywienie biegu światła jak w przypadku periodycznej Q-nowej, po kilku Msekundach jego spektrum świadczy o reakcjach fuzji zachodzących w jądrze gwiazdy. A potem światło powoli gaśnie… albo zmienia się w coś, czego nie widzimy. To wcale nie jest gwiazda! To magia. To magiczna maszyna, która zepsuła się dawno temu. Założę się, że to był kiedyś szybki generator fal prostokątnych. To jest to! Magia z serca galaktyki, teraz zepsuta, więc dlatego jej nie rozumiemy.

Nagranie urwało się nagle, kalejdoskop okien Wena zniknął.

— Doktor Wen utknął całkowicie w tym kręgu pomysłów przez dziesięć Msekund — powiedziała Reynolt.

Nau wiedział już, do czego to prowadzi, mimo to jednak zrobił zatroskaną minę.

— Więc co nam pozostało?

— Doktor Li radzi sobie całkiem nieźle. Wpadał we własny krąg myśli, dopóki nie oddzieliliśmy go od Wena. Ale teraz zafiksował się na programie identyfikacji układów. Opracował bardzo złożony model, który pasuje do wszystkich obserwacji. — Kolejne obrazy. Teoria nowej rodziny cząstek subatomowych stworzona przez Li. — Doktor Li rozciąga to na kognitywne terytorium, które zmonopolizował Hunte Wen, ale otrzymuje całkiem inne wyniki.

— Tak. Tak! Mój model dowodzi, że tego rodzaju gwiazdy są dość powszechne w pobliżu jądra galaktyki — odezwał się Li. — Bardzo rzadko wchodzą w interakcje, co prowadzi do gigantycznej eksplozji. — Oczywiście zaproponowana przez Li trajektoria po hipotetycznej eksplozji była identyczna z tą, którą wykreślił wcześniej Wen. — Mogę dopasować do tego wszystkie parametry. Nie widzimy migających gwiazd w obłoku rdzenia; nie są dość jasne. Ale raz na miliard lat mamy tę asymetryczną destrukcję i wyrzucenie. — Obrazy hipotetycznej eksplozji hipotetycznego niszczyciela OnOff. Obrazy oryginalnego układu słonecznego OnOff po wybuchu — zniszczeniu ulega wszystko prócz maleńkiego cienia po drugiej stronie OnOff.

Ezr Vinh pochylił się do przodu.

— Boże, wyjaśnił praktycznie wszystko.

— Owszem — przytaknął Nau. — Nawet pojedynczą naturę układu planetarnego. — Odwrócił się od okien i spojrzał na Annę. — Co o tym myślisz? Reynolt wzruszyła ramionami.

— Kto wie? Właśnie dlatego potrzebujemy niezafiksowanego specjalisty, grupmistrzu. Doktor Li rozciąga swoją sieć coraz dalej i dalej. To może być symptom klasycznego zafiksowania. A ta teoria cząstek jest naprawdę ogromna; to z kolei może być tautologia Shannona. — Umilkła na moment. Annę Reynolt nie miała ani krzty talentu do tworzenia widowiska, budowania napięcia. To Nau ułożył pytania tak, by prawdziwa bomba pojawiła się na końcu. — Ta teoria jest jednak jego główną specjalnością. I ma poważne konsekwencje, być może szybszy napęd strumieniowy.

Nikt nie odzywał się przez kilkanaście sekund. Queng Ho doskonalili swoje napędy od tysięcy lat, nim jeszcze pojawił się Pham Nuwen. Kradli pomysły z setek cywilizacji. W ciągu ostatnich tysięcy lat nie uczynili praktycznie żadnych postępów. — No, no, no… — Tomas Nau wiedział, jak cudownie czuje się ktoś, kto postawił wielką stawkę… i wygrał. Nawet Handlarze uśmiechali się jak idioci. Pozwolił, by dobry nastrój rozniósł się po sali. To były bardzo dobre wieści, nawet jeśli nagroda czekała ich dopiero na końcu Wygnania. — To znaczy, że nasz astrofizyk jest teraz niezwykle cenny. Czy można zrobić coś z Wenem?

— Obawiam się, że nie możemy go już wyleczyć. — Otworzyła okno z wykresem medycznym. Dla lekarza Queng Ho wyglądałoby to jak prosta diagnostyka mózgu. Dla Annę Reynolt była to mapa strategiczna. — Te dwa połączenia, tutaj i tutaj, związane są z jego pracą nad OnOff; zademonstrowałam to przed chwilą. Jeśli spróbujemy wyciągnąć go z tej fiksacji, wymażemy całą jego pracę ostatnich pięciu lat, a także mnóstwo innych połączeń z ogólną wiedzą. Pamiętajmy, że chirurgia fiksacji to często zabiegi przeprowadzane na wyczucie, a granica błędu wynosi mniej niż milimetr.

— Więc zostaje nam warzywo?

— Nie. Jeśli cofniemy fiksację, zachowa osobowość i większość wspomnień z wcześniejszego okresu. Alę przestanie być dobrym fizykiem.

— Hm… — mruknął Nau, zastanawiając się. Nie mogli więc po prostu zdefiksować tego Handlarza i mieć niezależnego eksperta, którego potrzebowała Reynolt. A na pewno nie zaryzykuję defiksacji tego trzeciego fizyka. Istniało jednak pewne sprytne rozwiązanie, które pozwalało wykorzystać wszystkich trzech mężczyzn. — Dobrze, Annę. Moja propozycja jest następująca. Obudź tego trzeciego fizyka, ale na razie niech pracuje w wolnym cyklu. Zahibernuj doktora Li na czas, kiedy tamten będzie oceniał jego pracę. Nie będzie to tak dobre jak analiza defiksata, ale jeśli zrobisz to sprytnie, powinniśmy otrzymać w miarę obiektywną analizę.

Kolejne wzruszenie ramionami. Reynolt nie bawiła się w fałszywą skromność, ale nie zdawała sobie też sprawy, jaka jest dobra.

— Co do Hunte Wena — kontynuował Nau. — Zrobił dla nas wszystko, co mógł, a my nie możemy go prosić o więcej. — 1 to dosłownie, jak powiedziała mu Annę. — Chcę, żebyśmy go zdefiksowali.

Ezr Vinh wpatrywał się weń z otwartymi ustami. Pozostali Handlarze byli niemal równie zszokowani. To posunięcie mogło się okazać nieco ryzykowne; Hunte Wen nie był najlepszym dowodem na odwracalność fiksacji. Z drugiej strony nic innego nie mógł z nim zrobić. Okaż troskę.

— Korzystaliśmy z pracy doktora Wena przez pięć lat, a widzę, że jest już w średnim wieku. Wykorzystajcie wszystkie dostępne środki, by przy wrócić go do zdrowia.

Był to już ostatni punkt zebrania, które wkrótce potem dobiegło końca.

Nau obserwował ludzi opuszczających salę, słuchał, jak rozmawiają z entuzjazmem o odkryciu Li i wyzwoleniu Wena. Ezr Vinh wyszedł ostatni, ale nie rozmawiał z nikim, zajęty własnymi myślami. Tak, panie Vinh.

Sprawuj się dobrze, a może któregoś dnia uwolnię tę, na której ci zależy.

Szesnaście

Podczas wachty przejściowej w kwaterach panował niezwykły spokój.

Wachty trwały zwykle kilka Msekund i zazębiały się, by ludzie mogli poinformować nową grupę o bieżących problemach. Wachta przejściowa nie była żadną tajemnicą, lecz Nau oficjalnie traktował ją jako odstępstwo od rozkładu, czterodniową przerwę, która co jakiś czas pojawiała się między regularnymi wachtami. Właściwie było to coś na kształt brakującego siódmego piętra albo tego mitycznego dnia, który pojawia się między Pierwszakiem a Wtórniakiem.

— Powiedzcie, czy nie byłoby cudownie, gdybyśmy mieli takie wach ty przejściowe w domu? — żartował Brughel, prowadząc Naua i Kala Omo do sali z kapsułami. — Zajmowałem się bezpieczeństwem na Frenk przez pięć lat — byłoby mi znacznie łatwiej, gdybym od czasu do czasu usypiał wszystkich i układał sprawy według swoich potrzeb. — Jego głos rozbrzmiewał głośnym echem dochodzącym z kilku stron naraz. Właściwie byli jedynymi aktywnymi ludźmi na pokładzie „Suivire”. W Hammerfest została Reynolt z grupą twardogłowych. Ograniczona do minimum załoga Queng Ho i Emergentów pracowała przy stabilizacji diamentów.

Lecz w sumie tylko dziewięć osób znało ich najważniejsze sekrety. A te raz, pomiędzy wachtami, mogli zrobić wszystko, co konieczne, by chronić misję.

Wewnętrzne ściany sali hibernacyjnej „Suivire” zostały wyburzone, zainstalowano kilkadziesiąt dodatkowych kapsuł. Spała tu cała wachta A, niemal siedmiuset ludzi. Wachty B i mieszana znajdowały się na „Brisgo Gap”, a C i D na pokładzie „Wspólnego dobra”. Lecz to wachta A miała przystąpić teraz do służby.

Na ścianie pojawiło się czerwone światełko; system danych sali gotów był do kontaktu. Nau nałożył wyświetlacz i nagle przy wszystkich kapsułach pojawiły się nazwiska i specjalizacje. Wszystko było zielone. Bogudzięki. Nau odwrócił się do swego grupsierżanta. Status Kala Omo i najważniejsze dane na jego temat wisiały w powietrzu obok twarzy Naua; system danych wykonywał swe obowiązki bardzo dosłownie.

— Kai, za kilka tysięcy sekund pojawią się tutaj medycy Annę. Nie wpuszczaj ich, dopóki Ritser i ja nie skończymy.

— Tak jest. — Na twarzy mężczyzny pojawił się lekki uśmiech, kiedy ten odwrócił się i ruszył do wyjścia. Kai Omo już to kiedyś widział; pomagał zaaranżować katastrofę „Dalekiego skarbu”. Wiedział, czego się spodziewać.

Tomas Nau i Ritser Brughel zostali sami.

— No dobra, Ritser, znalazłeś jeszcze jakieś zgniłe jabłka?

Ritser uśmiechał się od ucha do ucha; przygotował pewną niespodziankę. Przepłynęli wzdłuż szeregu kapsuł, oświetleni blaskiem bijącym z podłogi. Kapsuły naprawdę dużo przeszły, a jednak nadal działały jak należy — przynajmniej te Queng Ho. Handlarze byli sprytni; rozprowadzali swoją technologię po całej Ludzkiej Przestrzeni, ale ich własny sprzęt był znacznie lepszy od tego, o czym mówili w Sieci. Ale teraz mamy bibliotekęfloty… i ludzi, którzy pomogą nam ją zrozumieć.

— Sprawdziłem wszystko dokładnie, grupmistrzu. Wachta A jest właściwie czysta, choć… — przerwał i zatrzymał się, oparłszy rękę o jedną z kapsuł — …choć nie wiem, po co jeszcze trzymasz takie stare próchno. — Postukał w kapsułę swą buławą grupmistrza.

Kapsuły Handlarzy miały szerokie, półokrągłe okna i wewnętrzne oświetlenie. Nawet bez opisu Nau rozpoznałby Phama Trinli. Starzec wydawał się jakby młodszy, kiedy jego twarz pozostawała w bezruchu.

Ritser wziął jego milczenie za niezdecydowanie.

— On wiedział o spisku Diema.

Nau wzruszył ramionami.

— Oczywiście. Wiedział też Vinh. I kilku innych. A teraz jedzą nam z ręki.

— Ale…

— Pamiętaj, Ritser, uzgodniliśmy coś. Nie możemy pozwolić sobie więcej na mokrą robotą, chyba że zajdzie taka konieczność. — Największym błędem, jaki popełnił w całej tej przygodzie, były przesłuchania po zasadzce. Nau kierował się sposobami stosowanymi po Pladze, okrutną strategią, o której zwykli obywatele nie mieli najmniejszego pojęcia. Ale pierwsi grupmistrzowie znajdowali się w całkiem odmiennej sytuacji; mieli mnóstwo zasobów ludzkich. W tej sytuacji… cóż, w przypadku Queng Ho, których można było zafiksować, przesłuchania nie stanowiły żadnego problemu. Inni jednak byli zdumiewająco twardzi. Co najgorsze, nie reagowali na groźby w racjonalny sposób. Ritser trochę się wściekł, a Tomas nie pozostawał w tyle. Zabili ostatnich starszych Handlarzy, nim naprawdę zrozumieli psychikę drugiej strony. Ostatecznie przesłuchania zakończyły się totalnym fiaskiem, ale pozwoliły im też nabrać doświadczenia. Tomas wiedział już, jak radzić sobie z pozostałymi Queng Ho.

Ritser uśmiechnął się.

— Dobra. Przynajmniej będzie nas rozśmieszał. Jak on próbuje się nam podlizać… a jednocześnie udaje, że wcale mu o to nie chodzi! — Machnął ręką na stos kapsuł. — Zgoda. Obudzimy wszystkich zgodnie z planem.

I tak musimy wyjaśnić zbyt wiele „wypadków”. — Odwrócił się ponownie do Naua. Nadal się uśmiechał, lecz światło bijące od dołu zamieniało ów uśmiech w grymas, którym był w rzeczywistości. — Wachta A nie stanowi problemu. Ostatnio odkryłem niesubordynację gdzie indziej.

Nau spoglądał nań z lekkim zdziwieniem. Spodziewał się tego.

— Qiwi Lisolet?

— Tak! Poczekaj, wiem, że widziałeś tę wczorajszą pyskówkę. Ta suka powinna za to zginąć. Ale nie o tym chciałem ci powiedzieć. Mam dowody, że ona łamie Twoje Prawo. I nie działa sama.

Tym razem Nau naprawdę był zaskoczony.

— W jaki sposób?

— Wiesz, że przyłapałem ją w parku Handlarzy z ojcem. Zamknęła park, bo miała taką zachciankę. To mnie tak rozzłościło. Ale potem… Zacząłem ją uważnie obserwować. Zwykły monitoring mógł tego nie zauważyć jeszcze przez kilka wacht; ta mała zdzira korzysta ze wspólnych zasobów. Ukradła materiały z destylarni. Zmieniła obiekt fiksacji jej ojca, żeby ten pomógł w jej prywatnych planach.

Plaga. Qiwi nie powiedziała mu o tym wszystkim.

— Więc… co robi z tymi zasobami?

— Z tymi i innymi, grupmistrzu. Ma mnóstwo planów. I nie działa sama… Chce wymienić te skradzione towary z korzyścią dla siebie.

Przez chwilę Nau nie wiedział, co ma powiedzieć. Oczywiście handlowanie wspólnymi zasobami było przestępstwem. Podczas Lat Plagi więcej ludzi zginęło za handel wymienny i gromadzenie zapasów niż od samej choroby. Ale we współczesnych czasach… Cóż, handel wymienny istniał zawsze, w takiej czy innej formie, i on również nie mógł go całkowicie wyeliminować. Na Balacrei stanowił czasem pretekst do większych czystek, ale tylko pretekst.

— Posłuchaj, Ritser — przemówił Nau ostrożnie, kłamiąc. — Wiedziałem o tych wszystkich sprawach. Z pewnością jest to wykroczenie przeciwko literze Mojego Prawa. Ale pomyśl tylko. Jesteśmy o dwadzieścia lat świetlnych od domu. Zadajemy się z Queng Ho. Oni naprawdę są Handlarzami. Wiem, że trudno to zaakceptować, ale całe ich życie kręci się wokół oszukiwania i wykorzystywania społeczności. Nie możemy zakładać, że natychmiast to wykorzenimy…

— Nie! — Brughel odepchnął się od kapsuły i podpłynął bliżej Tomasa. — Wszyscy Handlarze to śmiecie, ale tutaj chodzi tylko o Lisolet i kilku bezczelnych konspiratorów — a ja mogę ci powiedzieć, kto to jest, kto łamie Twoje Prawo!

Nau domyślał się już, jak do tego doszło. Qiwi Lin Lisolet nigdy nie przestrzegała zasad, nawet wśród Queng Ho. Szalona matka próbowała uczynić z dziewczyny obiekt manipulacji, ale ona i tak pozostawała poza bezpośrednią kontrolą. Qiwi ponad wszystko lubiła się bawić. Powiedziała mu kiedyś: „Zawsze łatwiej otrzymać przebaczenie niż pozwolenie”.

To proste twierdzenie opisywało chyba najdobitniej przepaść, jaka dzieliła światopogląd Qiwi od poglądów pierwszego grupmistrza.

Musiał wytężyć całą siłę woli, by nie cofnąć się przed napierającym Brughlem. Co w niego wstąpiło? Spojrzał prosto w oczy swego zastępcy, ignorując buławę, którą ten ściskał kurczowo w dłoni.

— Jestem pewien, że mógłbyś ich zidentyfikować. To twoja praca, wicegrupmistrzu. Moja zaś polega także na interpretacji Mojego Prawa.

Wiesz, że Qiwi nigdy nie zwalczyła pleśni; w razie konieczności można ją łatwo… utemperować. Chcę, byś informował mnie o tych naruszeniach prawa, ale na razie wolę przymknąć na nie oko.

— Wolisz przymknąć na nie oko? Ty wolisz? Ja… — Brughel zaniemówił na sekundę ze zdumienia. Kiedy znów się odezwał, w jego głosie pobrzmiewała tłumiona wściekłość. — Tak, jesteśmy dwadzieścia lat świetlnych od domu. Dwadzieścia lat świetlnych od twojej rodziny. A twój wuj już nie rządzi. — Wiadomość o zamordowaniu Alana Nau dotarła do nich, gdy ekspedycja znajdowała się jeszcze trzy lata świetlne od OnOff. — W domu mogłeś sobie łamać wszystkie zasady, chronić przestępców tylko dlatego, że byli dobrzy w łóżku. — Uderzył buławą w otwartą dłoń. — Tutaj i teraz jesteś bardzo osamotniony.

Śmiertelne rozgrywki pomiędzy grupmistrzami nie podlegały żadnemu prawu. Była to zasada sięgająca jeszcze Lat Plagi — ale również podstawowa prawda natury. Gdyby Brughel rozbił mu teraz czaszkę, Kai Omo poszedłby za wicegrupmistrzem. Nau przemówił jednak cicho — Ty jesteś nawet bardziej samotny, mój przyjacielu. Ilu fiksatów jest przypisanych do ciebie?

— Mam… mam pilotów Xina i szpiegów. Mógłbym zmusić Reynolt, żeby przekierowała wszystkich, których będę potrzebował.

Ritser balansował na skraju przepaści, ale powoli się uspokajał.

— Chyba znasz Annę na tyle, by wiedzieć, że to nie takie proste.

Nagle gniew jakby zupełnie opuścił Brughla.

— Tak, masz rację. Masz rację. — Przygarbił się lekko. — Po prostu ta misja wygląda zupełnie inaczej, niż to sobie wyobrażałem. Mieliśmy dość środków, by żyć tutaj jak wysocy grupmistrzowie. Mieliśmy odkryć świat pełen skarbów. Teraz większość naszych twardogłowych nie żyje. Nie ma my sprzętu ani zapasów, żeby wrócić do domu. Utknęliśmy tu na całe dziesięciolecia.

Ritser był bliski łez. Nau z fascynacją obserwował to gwałtownie przejście od przemocy do uległości. Przemówił łagodnym, pocieszającym tonem.

— Rozumiem to, Ritser. Znajdujemy się w sytuacji ekstremalnej, to oczywiste. Jeśli sprawia to ból komuś tak silnemu jak ty, coraz bardziej obawiam się o zwykłych członków załogi. — Była to prawda, choć większość załogi miała znacznie słabsze osobowości niż Ritser Brughel. Jak Ritser zostali na kilkadziesiąt lat uwięzieni w ślepej uliczce, gdzie nie mogli nawet marzyć o założeniu rodziny i wychowaniu dzieci. Był to nie bezpieczny problem, którego nie mógł przeoczyć. Większość zwykłych ludzi nie miała jednak kłopotów z kontynuacją starych związków i nawiązywaniem nowych; żyło za to prawie tysiąc niezafiksowanych osób. Ritser miał bardziej złożone potrzeby, które w tych warunkach ciężko było mu zaspokoić. Zużywał ludzi niczym przedmioty jednorazowego użytku, a ich zasoby były już bardzo ograniczone.

— Nadal jednak możemy liczyć na znalezienie skarbu, może nawet większego, niż przypuszczaliśmy. Pokonanie Queng Ho wiele nas kosztowało, ale teraz poznajemy ich sekrety. Byłeś na ostatnim spotkaniu zarządzających wachty; odkryliśmy fizykę, której nie znali nawet Queng Ho. Naj lepsze jeszcze przed nami, Ritser. Pająki są teraz prymitywne, ale życie nie mogło powstać tu samo; w tym układzie słonecznym panują zbyt ekstremalne warunki. Nie jesteśmy pierwszym gatunkiem, który przybył tu z gwiazd. Wyobraź sobie, Ritser, pozaludzka cywilizacja o wysoko rozwiniętej technologii. Jej tajemnice kryją się gdzieś tutaj, w ruinach przeszłości.

Doprowadził swego zastępcę na koniec szeregu kapsuł i ruszyli drugą alejką w drogę powrotną. Wyświetlacz pokazywał wszędzie zieleń, choć jak zwykle kapsuły Emergentów nosiły aż nazbyt wyraźne ślady zużycia. Za kilka lat może im zabraknąć kapsuł do utrzymania normalnego harmonogramu wacht. Flota gwiezdna nie mogła sama zbudować kolejnej floty ani nawet zapewnić sobie przez dłuższy czas materiałów, których produkcja wymagała zaawansowanej technologii. Był to stary problem; do wytwarzania najbardziej zaawansowanych technicznie produktów potrzebna jest cała cywilizacja — cywilizacja o rozwiniętej technologii i wszystkich gałęziach przemysłu. Tu nie istniała żadna droga na skróty; ludzkość często wyobrażała sobie samowystarczalny okręt, lecz nigdy go nie stworzyła.

Ritser wydawał się spokojniejszy, gniew ustąpił miejsca zdrowemu rozsądkowi.

— Zgoda. Poświęcimy wiele, ale wrócimy do domu jako zwycięzcy. Poradzę sobie z tym. Tylko… dlaczego to musi tyle trwać? Powinniśmy od razu wylądować w jakimś królestwie Pająków i przejąć…

— Oni dopiero powtórnie wynaleźli elektronikę, Ritser. Potrzebujemy czegoś więcej…

Wicegrupmistrz potrząsnął niecierpliwie głową.

— Tak, tak, oczywiście. Potrzebujemy solidnej bazy przemysłowej.

Znam ten problem równie dobrze jak ty; byłem grupmistrzem w Stoczniach Lorbity. Uratować może nas tylko solidny remont. Ale nie rozumiem, dlaczego musimy ukrywać się tutaj, w LI. Jeśli podbijemy jakiś kraj Pająków — lub chociaż będziemy udawać, że się z nim sprzymierzamy — możemy to przyspieszyć.

— To prawda, ale najważniejszym problemem jest utrzymanie kontroli.

Tutaj wszystko zależy od czasu. Wiesz, że brałem udział w podboju Gaspr.

A właściwie we wczesnej kolonizacji; gdybym przyleciał tam z pierwszą flotą, teraz miałbym miliony. — Nau nie krył zazdrości; Brughel 1doskonale rozumiał ten problem. Gaspr był prawdziwą gratką dla najeźdźców. — Boże, co zrobiła ta pierwsza flota. To były tylko dwa statki, Ritser! Wyobraź sobie. Mieli tylko pięciuset twardogłowych — mniej niż my teraz. Ale czaili się w ukryciu, a kiedy Gaspr dotarł ponownie do Ery Informacji, kontrolowali wszystkie systemy danych na planecie. Skarb po prostu sam wpadł im w ręce! — Nau potrząsnął głową, odganiając od siebie tę wizję. — Tak. Moglibyśmy podbić Pająki już teraz. Być może przyspieszylibyśmy ich rozwój. Ale byłoby to spore ryzyko, mielibyśmy przeciwko sobie obce istoty, o których wiemy jeszcze bardzo niewiele. Gdybyśmy popełnili jakiś błąd, wdał się w wojnę podjazdową, moglibyśmy bardzo szybko wszystko popsuć… W końcu pewnie byśmy „wygrali”, ale trzydzieści lat oczekiwania mogłoby zamienić się w pięćset. Istnieje już precedens takiej porażki, Ritser, chodź nie pochodzi z naszego Czasu Plagi. Znasz historię Canberry?

Brughel wzruszył ramionami. Canberra była najpotężniejszą cywilizacją w Ludzkiej Przestrzeni, znajdowała się jednak zbyt daleko, by budzić jego zainteresowanie. Podobnie jak większość Emergentów Ritser nie zaprzątał sobie głowy tym, co działo się w wielkim wszechświecie.

— Trzy tysiące lat temu Canberra tkwiła jeszcze w średniowieczu. Po dobnie jak Gaspr oryginalna kolonia popadła w całkowite barbarzyństwo, tyle że Canberra dopiero zaczynała się powtórnie cywilizować. Przyleciała tam mała flota Queng Ho; w wyniku jakiejś głupiej pomyłki Handlarze myśleli, że Canberra nadal jest rozwiniętym światem, z którego można czerpać zyski. To był ich pierwszy błąd. Drugim było pozostanie na Canberze; mimo wszystko próbowali handlować z tymi dzikusami. Queng Ho mieli całkowitą władzę, mogli robić z nimi, co tylko chcieli.

Brughel chrząknął.

— Domyślam się już, do czego zmierzasz. Ale tamci tubylcy byli prymitywniejsi niż ci tutaj.

— Tak, ale byli ludźmi. A Queng Ho mieli znacznie lepsze zasoby. Wracając do opowieści; zostali na planecie i sprzymierzyli się z kilkoma królestwami. Popchnęli miejscową technologię najdalej, jak tylko mogli.

Przymierzali się do podboju świata. I nawet im się to udało. Tyle że każdy krok coraz bardziej ich pogrążał. Oryginalna załoga dożyła starości w kamiennych zamkach. Nie mieli nawet kapsuł hibernacyjnych. Połączona cywilizacja Handlarzy i tubylców w końcu stała się potężna i osiągnęła wysoki poziom rozwoju, ale dla pierwszych kolonizatorów było już za późno.

Grupmistrz i jego zastępca dotarli już z powrotem do głównego wejścia. Brughel leciał z przodu, odwracając się tak, że oparł stopy o ścianę.

Zatrzymał się przy drzwiach i spojrzał na nadlatującego Naua.

Grupmistrz opadł na podłogę i pozwolił, by warstwa czepliwego materiału pokrywającego podeszwy jego butów przytrzymała go w miejscu.

— Pomyśl o tym, co powiedziałem, Ritser. To Wygnanie jest naprawdę konieczne, ale nagroda może przekroczyć nasze najśmielsze oczekiwania. A tymczasem spróbujemy jakoś zaradzić twoim problemom. Nie możemy pozwolić, żeby grupmistrz cierpiał.

. Brughel przyjął te słowa z zaskoczeniem i wdzięcznością.

— Dziękuję. Potrzebuję jedynie drobnej pomocy od czasu do czasu.

— Rozmawiali jeszcze przez kilka chwil, ustalając konieczne kompromisy.

W drodze powrotnej z „Suivire” Tomas miał czas na rozmyślania. Z okien taksówki widział lśniącą powierzchnię skał, niebo poznaczone nieregularnymi kształtami kwater, magazynów i okrętów krążących po orbicie wokół diamentów. Teraz, w czasie wachty przejściowej, nie dostrzegał żadnych ludzkich postaci. Nawet załoga Qiwi pozostawała niewidoczna, ukryta gdzieś w cieniu skał. Daleko, za diamentowymi górami płynęła Arachna. Nad jej wielkim oceanami pokazały się obszary wolne od chmur. Świat Pająków coraz bardziej przypominał archetypiczną Matkę Ziemię, jeden z tysiąca światów, na których ludzie mogli żyć i prosperować.

Arachna miała przypominać raj jeszcze przez jakieś trzydzieści lat — dopóki jej słońce znów nie wygaśnie. A wtedy będzie już należeć do nas.

Właśnie przed chwilą znów przybliżył się o krok do ostatecznego sukcesu. Rozwiązał zagadkę i oddalił niepotrzebne zagrożenie. Tomas wykrzywił usta w niewesołym uśmiechu. Ritser grubo się mylił, sądząc, że życie pierwszego bratanka Alana Nau jest łatwe. To prawda, Alan Nau faworyzował Tomasa. Od początku wiadomo było, że to Tomas będzie kontynuował dominację Nauów nad Emergencją. I to także stanowiło pewien problem, Tomas stawał się bowiem zagrożeniem dla starszego Naua. Sukcesja — nawet w rodzinach grupmistrzów — dokonywała się zwykle poprzez morderstwo. Alan Nau był jednak sprytny. Rzeczywiście chciał, by jego bratanek przejął po nim władzę, ale dopiero wtedy, gdy dożyje swych dni i umrze śmiercią naturalną. Powierzając Tomasowi Nau dowództwo ekspedycji do gwiazdy OnOff, przedłużał życie swoje i swojego następcy. Tomas miał zniknąć z politycznej sceny na ponad dwa stulecia, a po powrocie dysponować zasobami, które pozwolą mu na kontynuację rządów rodziny Nau.

Tomas zastanawiał się często, czy Ritser Brughel nie jest subtelną formą sabotażu. Przed wyprawą wydawał się dobrym kandydatem na wicegrupmistrza. Był młody, wykazał się przy oczyszczaniu Stoczni Lorbity.

Pochodził z Frenk; jego rodzice jako jedni z pierwszych wsparli inwazję Alana Nau. W miarę możliwości Emergenci starali się upodobnić każdy nowy podbój do Czasu Plagi na Balacrei: masowe zgony, pleśń mózgu, ustanowienie klasy grupmistrzów. Młody Ritser przystosował się do wszystkich wymogów nowego porządku.

Jednak od początku tego wygnania stwarzał problemy; niedbały, niechlujny, bezczelny. Właściwie tak miała wyglądać jego rola, ale Ritser wcale nie udawał. Zamknął się w sobie, unikał towarzystwa. Konkluzja wydawała się oczywista; wrogowie rodziny Nau byli na tyle sprytni, że 1zdołali jakoś przechytrzyć służby bezpieczeństwa wuja Alana i umieścili w załodze swojego człowieka.

Dzisiaj podejrzenia i tajemnica zderzyły się ze sobą. / nie znajdujętu sabotażu ani nawet niekompetencji. Jego wicegrupmistrz miał po prostu pewne niezaspokojone potrzeby, a był zbyt dumny, by o nich rozmawiać. W domu spełnienie tych zachcianek byłoby proste; to jeden z przywilejów grupmistrzów, choć taki, o którym nie mówiło się głośno. Tutaj, w dziczy… Ritsera czekała naprawdę ciężka próba charakteru.

Taksówka przemknęła ponad najwyższymi wieżami Hammerfest i powoli opadła w cień poniżej.

Zaspokojenie potrzeb Brughla będzie trudne; młody grupmistrz będzie musiał trochę się ograniczyć. Tomas dokonywał już w myślach przeglądu członków załogi i fiksatów. Tak, mógłbym to zaaranżować. A gra była warta świeczki. Ritser Brughel był prócz niego jedynym grupmistrzem w promieniu dwudziestu lat świetlnych. Klasa grupmistrzów często wyniszczała samą siebie, potrafiła jednak również zachowywać się bardzo solidarnie. Wszyscy jej członkowie znali tajne strategie. Wszyscy właściwie pojmowali prawdziwe cnoty Emergentów. Ritser był młody, nadal się rozwijał. Jeśli zdoła odpowiednio ułożyć sobie z nim stosunki, być może łatwiej przyjdzie mu rozwiązywać inne problemy.

Ich ostateczny sukces może przewyższyć nawet to, o czym mówił Ritser.

Niewykluczone, że będzie większy, niż wyobrażał sobie wuj Alan. Ta wizja umknęłaby nawet Tomasowi, gdyby nie zetknął się osobiście z Handlarzami.

Wuj Alan nie lekceważył nawet bardzo odległych zagrożeń, starał się zapobiegać nawet tym, które dopiero mogły powstać. Lecz nawet wuj Alan nigdy nie zdawał sobie sprawy, że ich rządy obejmują śmiesznie mały obszar: Balacrea, Frenk, Gaspr. Nau opowiedział właśnie Ritserowi Brughlowi o początkach Canberry. Mógł skorzystać z lepszych przykładów, ten jednak należał do jego ulubionych. Kiedy jego rówieśnicy studiowali historię Emergencji i dodawali jakieś trywialne niuanse do strategii, To mas Nau badał historię Ludzkiej Przestrzeni. Nawet tak wielka katastrofa jak Czas Plagi w szerszym ujęciu nie była niczym nadzwyczajnym.

W porównaniu z opowieściami z przeszłości scena polityczna Balacrei wy dawała się nudna i trywialna. Tomas znał tysiące słynnych strategów, od Aleksandra Macedońskiego do Tarfa Lu… do Phama Nuwena. Spośród nich wszystkich to właśnie Pham Nuwen był dla Naua postacią centralną, największym z Queng Ho.

W pewnym sensie Nuwen stworzył współczesnych Queng Ho. Audycje Handlarzy opisywały życie Nuwena ze szczegółami, były jednak grubo lukrowane. Istniały również inne wersje, przekazywane szeptem między gwiazdami. Każdy aspekt jego życia wart był bliższego badania. Pham Nuwen urodził się na Canberze, tuż przed lądowaniem Queng Ho. Nuwen przyszedł więc do Queng Ho z zewnątrz… i odmienił ich. W ciągu kilku stuleci stworzył Imperium, największe ze wszystkich, jakie dotąd istniały.

Był Aleksandrem całej Ludzkiej Przestrzeni. I — jak w przypadku Aleksandra — jego imperium nie przetrwało próby czasu.

Ten człowiek był geniuszem podboju i organizacji. Po prostu nie miał wszystkich potrzebnych narzędzi.

Nau rzucił ostatnie spojrzenie na błękitnobiałą Arachnę, która znikała właśnie za wieżami Hammerfest. Miał teraz marzenie, cel nieporównywalnie donioślejszy od tych, które zaprzątały umysły poprzednich władców Emergencji. Jak dotąd przyznawał się do tego marzenia tylko przed sobą. Za kilka lat podbije pozaludzką rasę, rasę, która kiedyś podróżowała między gwiazdami. Za kilka lat zgłębi sekrety automatyki floty Queng Ho. Wtedy będzie mógł dorównać Phamowi Nuwenowi. Wtedy będzie mógł zbudować gwiezdne imperium. Marzenia Tomasa sięgały jednak dalej, miał już bowiem narzędzie, którego brakowało Nuwenowi, Tarf Lu i wielu innym. Miał fiksację.

Od spełnienia tego snu dzieliły go długie lata Wygnania i niebezpieczeństw, których nie mógł sobie nawet jeszcze wyobrazić. Czasami zastanawiał się, czy marzenia te nie były szaleństwem. Płonęły jednak tak jasno w jego umyśle.

Dzięki fiksacji Tomas Nau będzie mógł zatrzymać wszystko, co zdobędzie. Emergencja Tomasa Nau obejmie całą Ludzką Przestrzeń, stanie się jednym wielkim imperium. Imperium, które nigdy nie upadnie.

Siedemnaście

Oficjalnie salonik Benny’ego Wena nie istniał. Benny wykorzystał pustą przestrzeń pomiędzy wewnętrznymi balonami. Pracując w wolnym czasie wraz z ojcem, stopniowo ją umeblował, wyposażył w gry i tapetę wideo. Tu i ówdzie na ścianach nadal widniały instalacje, lecz i te przykryto kolorową taśmą.

Kiedy służbę pełniła wachta Phama Trinlego, ów spędzał większość wolnego czasu właśnie tutaj. A odkąd sfuszerował stabilizację LI i przekazał tę pracę Qiwi Lisolet, miał naprawdę sporo wolnego.

Aromat chmielu i jęczmienia uderzył w nozdrza Phama, gdy tylko ten przeszedł przez drzwi. Kilka kropel piwa przepłynęło obok jego ucha i zniknęło w otworze kanału oczyszczającego przy drzwiach.

— Witaj, Pham, gdzieś ty się podziewał? Siadaj. — Większość jego kolegów zajęła już miejsca na suficie saloniku. Pham pomachał do nich i przemknął przez pokój, by ulokować się na zewnętrznej ścianie. W ten sposób siedział odwrócony bokiem do pozostałych, ale w pokoju nie było dużo przestrzeni.

Trud Silipan machnął na Benny’ego, który wisiał nad barem.

— Gdzie to piwo, Benny? Hej, i dołóż jeszcze jedno dla naszego geniusza wojskowości!

Wszyscy się roześmieli, choć Pham przyjął tę uwagę oburzonym parsknięciem. Pracował ciężko nad tym, by uchodzić za bufona i Magiera.

Chcesz usłyszeć opowieść o bohaterskich czynach? Posłuchaj tylko Phama Trinlego. Oczywiście, jeśli sam masz choć trochę obycia w świecie, od razu się zorientujesz, że te historie są zmyślone — a jeśli nawet nie, to bohaterem w rzeczywistości był ktoś inny. Pham rozejrzał się pokoju. Jak zwykle większość klienteli stanowili Emergenci niższych klas, choć nie brakowało też Queng Ho. Minęło już ponad sześć lat od Wybuchu, od „zdrady Diema”. Dla wielu z nich były to prawie dwa lata życia. Pozostali przy życiu Queng Ho uczyli się i przystosowywali. Nie byli jeszcze zasymilowani, lecz jak Pham Trinli stali się integralną częścią Wygnania.

Przez pokój płynął Hunte Wen. Ciągnął za sobą sieć pełną baniek z napojami i przekąsek, które Benny odważył się przemycić do saloniku.

Rozmowy przycichły na chwilę, gdy rozdawał zamówione wcześniej towary, otrzymując w zamian papierowy kwitek, przyrzeczenie zapłaty jakąś inną przysługą.

Pham wziął bańkę z piwem. Pojemnik wykonany był z nowego plastiku. Benny miał jakąś umowę z załogami, które pracowały na zewnątrz.

Mała przetwórnia substancji lotnych ukryta wśród fragmentów lodu i śniegu powietrznego… Stąd właśnie brały się surowe materiały, łącznie z plastikiem na bańki, meblami i częściami do gier. Nawet główna atrakcja saloniku była produktem destylarni — dotkniętym magią bakterium.

Na bańce widniał napis BROWAR LÓD I DIAMENT i kolorowy rysunek przedstawiający diamenty pokryte pianą. Rysunek był bardzo skomplikowany, z pewnością skopiowany z jakiegoś ręcznie wykonanego obrazu. Pham wpatrywał się weń przez chwilę. Powstrzymał pytania cisnące mu się na usta. Z pewnością zadadzą je inni… na swój sposób.

Trud i jego przyjaciele roześmiali się głośno, gdy zauważyli rysunek.

— Hej, Hunte, ty to zrobiłeś?

Starszy Wen uśmiechnął się nieśmiało i skinął głową.

— Całkiem nieźle. Choć nie tak, jak zrobiłby to zafiksowany artysta.

— Myślałem, że zanim odzyskałeś wolność, byłeś fizykiem?

— Astrofizykiem. Ja… niewiele już z tego pamiętam. Próbuję nowych rzeczy.

Emergenci gawędzili z Wenem jeszcze przez kilka minut. Większość traktowała go przyjaźnie i — z wyjątkiem Truda Silipana — szczerze mu współczuła. Pham pamiętał Hunte Wena sprzed zasadzki, otwartego, dobrodusznego naukowca. Cóż, nadal był dobroduszny. Uśmiechał się często, ale niepewnie, jakby przepraszająco. Jego osobowość przypominała kryształowe naczynie, kiedyś rozbite, a potem starannie sklejone z drobnych odłamków, funkcjonalne, lecz wyjątkowo kruche.

Wen odebrał ostatni kwitek i ruszył z powrotem w stronę baru. Zatrzymał się jednak w pół drogi, podleciał do tapety i wbił spojrzenie w rozgwieżdżone niebo. Wydawało się, że zapomniał o nich wszystkich, znów pochłonięty wyłącznie tajemnicą gwiazdy OnOff. Trud Silipan zachichotał i pochylił się nad stołem w stronę Trinlego.

— Dziwadło, co? Większość defiksatów trzyma się znacznie lepiej.

Benny Wen wyszedł zza baru i odciągnął swego ojca od ściany. Benny był kiedyś jednym ze spiskowców Diema, chyba najaktywniejszym spośród tych, którzy przeżyli.

Rozmowa wróciła do ważniejszych spraw. Jau Xin chciał znaleźć kogoś z wachty A, kto zgodziłby się przenieść do wachty B; dzięki temu mógłby się spotkać ze swoją kobietą. Tego rodzaju zmiany musiały zostać zatwierdzone przez grupmistrza, jeśli jednak wszyscy są chętni… Ktoś zauważył, że niektóre kobiety Queng Ho z Kwatermistrzostwa aranżują takie układy w zamian za inne przysługi.

. — Przeklęci Handlarze, za wszystko każą sobie płacić — mruknął Silipan.

Trinli zabawił ich opowieścią — prawdziwą, choć tak absurdalną, że słuchacze z pewnością uznali ją za zmyślenie — o misji długich wacht, którą rzekomo dowodził. — Spędziliśmy pięćdziesiąt lat tylko z czterema wachtami. W końcu musiałem złamać zasady i dopuścić do lotu dzieci. Ale do tego czasu mieliśmy już…

Pham zmierzał właśnie do puenty, kiedy Trud Silipan szturchnął go w bok.

— Psst! Mój panie, przybyła twoja nemezis. — Ta uwaga wywołała oczy wiście ogólne rozbawienie.” Pham spojrzał gniewnie na Silipana, a potem odwrócił się do drzwi.

Do wnętrza sali wpłynęła właśnie Qiwi Lin Lisolet. Podleciała do baru i zatrzymała się obok Benny’ego Wena. Gwar rozmów przycichł na moment i Trinli mógł słyszeć jej głos.

— Benny! Masz te układy? Gonie może… — Jej słowa ucichły, gdy oboje przeszli za bar, a w sali znów podniósł się hałas. Qiwi najwyraźniej rozkręcała jakiś nowy interes związany z salonikiem Benny’ego.

— Czy to prawda, że ona nadal zajmuje się stabilizacją skał? Myślałem, że to twoje zadanie, Pham.

Jau Xin skrzywił się niechętnie.

— Daj spokój, Trud.

Pham podniósł rękę, odgrywając rolę zirytowanego starca, który próbuje dodać sobie powagi.

— Mówiłem ci już, zostałem awansowany. Lisolet zajmuje się szczegółami, a ja nadzoruję całą pracę dla grupmistrza Naua. — Spojrzał w stronę Qiwi, starał się przybrać wrogą minę. Ciekawe, co ona znowu kombinuje. To dziecko było zdumiewające.

Kątem oka dojrzał, jak w odpowiedzi na karcące spojrzenie Jau Kina Silipan wzrusza przepraszająco ramionami. Wiedzieli, że Pham jest oszustem, mimo to jednak cieszył się ich sympatią. Jego opowieści, choć ich zdaniem w większości zmyślone, zawsze były interesujące. Trud Silipan po prostu nie umiał się czasami powstrzymać od złośliwości. Teraz zastanawiał się zapewne, jak naprawić swój nietakt.

— Tak. — Pokiwał głową. — Niewielu z nas kontaktuje się bezpośrednio z grupmistrzem. Ale ja powiem wam coś o Qiwi Lin Lisolet. — Rozejrzał się dokoła, by sprawdzić, kto jeszcze siedzi w saloniku. — Wiecie, że zarządzam twardogłowymi dla Reynolt — zapewniamy wsparcie szpiegom Ritsera Brughla. Rozmawiałem z tymi chłopakami. Nasza panna Lisolet jest na ich czarnej liście. Ma na sumieniu więcej, niż możecie sobie wy obrazić. — Wskazał na meble. — Jak myślicie, skąd pochodzi ten plastik?

Teraz, kiedy przejęła pracę Phama, przez cały czas siedzi na zewnątrz.

Potem przemyca różne produkty ludziom takim jak Benny.

Jeden ze słuchaczy pomachał do niego bańką z piwem.

— Zdaje się, że ty chętnie z tego korzystasz, Trud.

— Wiesz, że nie o to chodzi. Posłuchajcie, Lisolet, Benny i jemu podobni wykorzystują wspólne zasoby. — Wszyscy pokiwali posępnie głowami. — Choć przy okazji korzystają na tym i inni, nadal jest to kradzież wspólnego dobra. — Jego spojrzenie nagle stwardniało. — W Czasach Plagi niewiele grzechów mogło się z tym równać.

— Tak, ale grupmistrz o tym wie. W sumie nikomu nie przynosi to większej szkody.

— To prawda. Na razie to tolerują. — Silipan uśmiechnął się chytrze. — Dopóki ona sypia z grupmistrzem Nauem. — Była to kolejna plotka, którą często powtarzano wśród członków załogi.

— Posłuchaj, Pham. Jesteś Queng Ho. Ale w zasadzie jesteś wojskowym. To szacowna profesja i stawia cię bardzo wysoko, bez względu na twoje pochodzenie. Widzisz, w każdym społeczeństwie istnieją warstwy moralne. — Silipan najwyraźniej powtarzał cudze mądrości. — Na samej górze są grupmistrzowie, wy nazwalibyście ich pewnie mężami stanu. Potem idą przywódcy wojskowi, pod nimi są zarządcy personelu*technicy i obrońcy.

Jeszcze niżej… robactwo różnych kategorii; upadli członkowie wyższych warstw, ludzie, którzy mogą jeszcze kiedyś powrócić do systemu. Pod nimi są robotnicy i farmerzy. A na samym dnie, gdzie gromadzą się najgorsze szumowiny, tam właśnie znajdują się Handlarze. — Silipan uśmiechnął się do Phama. Najwyraźniej był przekonany, że prawi mu komplementy, że ustawił Phama wśród najwyższych kast społeczeństwa. — Handlarze żywią się martwymi i umierającymi, są zbyt tchórzliwi, by kraść siłą.

Nawet głupawe alter ego Phama powinno się oburzyć na tę analizę.

Pham przybrał więc urażoną minę i oświadczył:

— Wiedz, że Queng Ho istnieje w obecnej formie już od tysięcy lat.

To chyba o czymś świadczy.

Silipan uśmiechnął się serdecznie.

— Wiem, że trudno to zaakceptować, Trinli. Jesteś dobrym człowiekiem, rozumiem, że chcesz być lojalny. Ale myślę, że i ty to rozumiesz.

Handlarze zawsze będą z nami, czy to na nielegalnych bazarach, czy ukryci między gwiazdami. Ci ostatni nazywają siebie cywilizacją, ale są tylko pasożytami, które żerują na prawdziwych cywilizacjach.

Pham odchrząknął niepewnie.

— Chyba nigdy jeszcze nie usłyszałem tylu komplementów i obelg jednocześnie.

Wszyscy roześmieli się głośno, a Trud Silipan był najwyraźniej przekonany, że jego wykład podniósł Trinlego na duchu. Pham już bez przeszkód dokończył swoją opowieść. Potem rozmowa przeszła na inne tematy, spekulacje dotyczące Arachny i Pająków. Zazwyczaj Pham Trinli przysłuchiwał się takim dyskusjom ze starannie skrywanym entuzjazmem. Dziś brak zainteresowania nie był tylko pozą. Powrócił spojrzeniem do baru.

Benny i Qiwi, skryci do połowy za blatem, spierali się o szczegóły jakiejś umowy. Choć jego wywód był w większości stekiem bzdur, Trud Silipan miał jednak rację w kilku kwestiach. Przez ostatnie kilka lat rozkwitało tu podziemie. Nie była to oczywiście klasyczna konspiracja w rodzaju tej, którą zajmował się Jimmy Diem. Dla Queng Ho właściwie wcale nie była to konspiracja, lecz zwykły handel. Benny, jego ojciec i wielu, wielu innych naginało prawo grupmistrza do swych potrzeb czy też działało zupełnie wbrew temu prawu. Jak dotąd Nau nie próbował się mścić, a poczynania Queng Ho poprawiły sytuację niemal wszystkich przebywających na Wygnaniu. Pham widział już kiedyś coś podobnego — kiedy Queng Ho nie mogli swobodnie handlować, nie mogli uciekać ani walczyć.

W samym centrum tego wszystkiego znajdowała się mała Qiwi Lin Lisolet. Pham spojrzał na nią z zaciekawieniem. Na moment zapomniał nawet, że powinien robić srogą minę. Qiwi straciła tak wiele. Niektórzy mogliby jej też zarzucić, że się sprzedała. A jednak była tutaj, aktywna wachta po wachcie, prowadziła interesy na coraz szerszą skalę. Pham powstrzymał uśmiech, który cisnął mu się na usta, i zmarszczył gniewnie brwi.

Gdyby Trud Silipan czy Jau Xin dowiedzieli się kiedykolwiek, co naprawdę czuje do Qiwi Lisolet, uznaliby go za szaleńca. Gdyby zrozumiał to ktoś tak bystry jak Tomas Nau, mógłby dopowiedzieć sobie całą resztę — i to byłby koniec Phama Trinli.

Kiedy Pham patrzył na Qiwi, widział — wyraźniej, niż kiedykolwiek w życiu — siebie. To prawda, Qiwi była kobietą, a seksizm należał do tych dziwactw Phama, których nie musiał udawać. Lecz podobieństwa między nimi sięgały głębiej niż płeć. Qiwi miała… ile, osiem lat?, kiedy wyruszyła w tę podróż. Spędziła prawie pół dzieciństwa w ciemności pomiędzy gwiazdami, a jej jedynym towarzystwem byli dorośli, którzy właśnie pełnili wachtę. Teraz znalazła się w zupełnie innej kulturze. A mimo to przetrwała, dzielnie stawiła czoło każdemu nowemu wyznaniu. I wygrywała.

Pham popadł w głębokie zamyślenie. Nie słuchał już swoich kompanów. Nie obserwował nawet Qiwi Lin Lisolet. Przypominał sobie czasy sprzed ponad trzech tysięcy lat, sprzed trzystu lat jego własnego życia.

Canberra. Pham miał trzynaście lat, był najmłodszym synem Trana Nuwena, Króla i Pana całej Północnej Krainy. Pham wychowywał się wśród mieczy, trucizn i intryg, w kamiennych zamkach nad zimnym morzem. Bez wątpienia padłby w końcu ofiarą morderstwa — albo zostałby królem całej planety — gdyby jego życie upływało nadal w średniowiecznym świecie.

Lecz kiedy miał trzynaście lat, wszystko się zmieniło. W świecie, który znał radio i okręty powietrzne tylko z legend, pojawili się międzyplanetarni kupcy, Queng Ho. Pham nadal pamiętał piekielny syk i kłęby pary bijące z Wielkiego Bagna za zamkiem, na którym wylądowały ich szalupy. W ciągu roku polityka feudalna Canberry została postawiona na głowie.

Queng Ho wysłali trzy okręty w ekspedycję na Canberrę. Mocno się przeliczyli, zakładając, że do momentu ich przybycia tubylcy będą się znajdować na znacznie wyższym poziomie rozwoju. Nawet zasobne królestwo Trana Nuwena nie mogło zapewnić im środków koniecznych do uzupełnienia zapasów. Dwa okręty zostały na planecie. Młody Pham odleciał z trzecim — jako zakładnik, którego Tram Nuwen oddawał im bez większych skrupułów.

Ostatni dzień Phama na Canberze był zimny i mglisty. Podróż z zamku do moczarów zajęła prawie cały poranek. Mały Pham Nuwen po raz pierwszy mógł obejrzeć statki przybyszów z bliska, co wprawiło go w stan bliski euforii. Chyba nigdy wcześniej ani później w swym życiu nie mylił się co do tak wielu spraw; okręty gwiezdne majaczące we mgle były tylko ładownikami. Wysoki, dziwny kapitan, który przywitał ojca Phama, był w rzeczywistości drugim oficerem. Trzy kroki za nim szła młoda kobieta, jej twarz wyrażała niechęć i dyskomfort — kochanka? służąca? Prawdziwy kapitan, jak się później okazało.

Ojciec Phama dał sygnał ręką. Nauczyciel chłopca i jego służący poprowadzili go przez błota, w stronę statku. Dłonie służących trzymały go mocno, ale Pham nawet tego nie zauważył. Patrzył w górę zdziwiony, pożerał wzrokiem „gwiezdne okręty”, wodził nim po szerokich łukach lśniącego metalu. Taką perfekcję widział dotąd tylko na obrazach lub w klejnotach, lecz to był sen na jawie.

Wszedłby na pokład ładownika zupełnie nieświadomy zdrady, gdyby nie Cindi. Cindi Ducanh, młodsza córka kuzyna Trama. Jej rodzina była wystarczająco ważna, by mieszkać na dworze, nie dość ważna jednak, by mieć jakieś znaczenie i wpływy. Cindi miała piętnaście lat, była najdziwniejszą, najdzikszą osobą, jaką Pham kiedykolwiek znał, tak dziką, że nie znał nawet słów, którymi mógłby ją opisać — choć „przyjaciółka” w zupełności by wystarczyło.

Nagle wybiegła do przodu, stanęła pomiędzy nimi i przybyszami z gwiazd.

— Nie! Tak nie można. To jest podłe. Nie… — Uniosła dłonie, jakby chciała ich zatrzymać. Z boku dobiegł krzyk jakiejś kobiety. To matka Cindi łajała swoją córkę.

To był taki głupi, beznadziejny gest. Eskorta Phama nawet nie zwolniła. Jej nauczyciel zamachnął się szeroko swym kijem, mierząc w nogi Cindi. Upadła.

Pham odwrócił się, chciał do niej biec, lecz teraz mocne ręce podniosły go nad ziemię, unieruchomiły. Kiedy widział Cindi po raz ostatni, ta podnosiła się z błota, wciąż patrząc w jego stronę, nieświadoma, że już zmierzają do niej strażnicy króla. Pham Nuwen nigdy nie dowiedział się, jaką karę poniosła jedyna osoba, która miała dość odwagi, by stanąć w jego obronie. Wieki później powrócił na Canberrę, dość bogaty, by kupić całą planetę, nawet w jej nowej, cywilizowanej postaci. Przeglądał stare księgi, fragmentaryczne zapiski cyfrowe pozostawione przez Queng Ho, którzy zostali wtedy na planecie. Nie było tam żadnej wzmianki o następstwach czynu Cindi, nie znalazł też nic pewnego w kronikach jej rodziny z późniejszych czasów. To, co zrobiła Cindi i to, co ją za to spotkało, w oczach jej współczesnych nie miało po prostu znaczenia.

Phama prowadziła w żelaznym uścisku eskorta. Przez moment widział swych braci i siostry, młodych mężczyzn i kobiety o zimnych, twardych twarzach. Dziś zostało usunięte jedno, niewielkie zagrożenie. Służący zatrzymali się przed ojcem Phama, królem. Starzec — w rzeczywistości miał wtedy zaledwie czterdzieści lat — patrzył na niego przez chwilę. Tran zawsze był dlań istotą odległą, kapryśną i nieobliczalną, zamkniętą za grubym murem nauczycieli, dziedziców i dworzan. Jego usta ściągnęły się teraz w cienką linię. Przez moment w jego twardych oczach pojawił się cień współczucia. Dotknął twarzy Phama.

— Bądź silny, chłopcze. Nosisz moje nazwisko.

Tran odwrócił się, powiedział coś do gwiezdnych przybyszów. Pham znalazł się w obcych rękach.

Jak Qiwi Lin Lisolet, Pham Nuwen został wyrzucony w wielką ciemność. I jak Qiwi, Pham czuł się tam kimś obcym.

Pamiętał te pierwsze lata wyraźniej niż jakikolwiek inny okres w swym życiu. Bez wątpienia załoga chciała wsadzić go do kapsuły hibernacyjnej i wyrzucić przy najbliższym postoju. Co można zrobić z dzieciakiem, który myśli, że istnieje tylko jeden świat i do tego płaski, który przez całe życie uczył się tylko wymachiwania mieczem?

Pham Nuwen miał jednak własne plany. Kapsuły hibernacyjne śmiertelnie go przerażały. „Repryza” nie opuściła jeszcze orbity Canberry, kiedy mały Pham zniknął ze swej kabiny. Zawsze był mały jak na swój wiek, a do tej pory zorientował się już, jak działa zdalny nadzór. Załoga okrętu szukała go przez ponad cztery dni. Oczywiście, w końcu Pham przegrał, a jakiś bardzo zły Queng Ho zaciągnął go przed oblicze kapitana.

Wtedy wiedział już, że jest nim „służąca”, którą widział na mokradłach. Lecz choć wiedział, nadal trudno mu było w to uwierzyć. Jedna słaba kobieta dowodziła okrętem gwiezdnym i załogą złożoną z tysiąca osób (choć wkrótce prawie wszyscy zeszli ze służby, poddając się hibernacji).

Hm… Może była kiedyś kochanką właściciela, ale otruła go i przejęła władzę. Był to całkiem prawdopodobny scenariusz, choć czynił z niej bardzo niebezpieczną osobę. W rzeczywistości Sura była tylko młodszym kapitanem, liderem frakcji, która sprzeciwiała się pozostaniu na Canberze. Ci, którzy postanowili jednak zostać, nazywali ich asekuranckimi tchórzami.

Teraz zmierzali z powrotem do domu, ku nieuchronnemu bankructwu.

Pham dobrze pamiętał wyraz jej twarzy, kiedy złapali go w końcu i przyprowadzili na mostek. Spojrzała groźnie na małego księcia, chłopca wciąż odzianego w aksamitne ubranie canberrańskiej arystokracji.

— Opóźniłeś pierwszą wachtę, młody człowieku.

Język, którym posługiwała się kobieta, był dlań dziwny, ledwie zrozumiały. Chłopiec opanował strach i poczucie samotności, po czym odpowiedział jej równie hardym spojrzeniem.

— Jestem twoim zakładnikiem, a nie sługą czy ofiarą.

— Cholera, co on powiedział? — Sura Vinh spojrzała na swoich poruczników. — Posłuchaj, synu, ten lot będzie trwał sześćdziesiąt lat. Musimy cię uśpić.

Ostatnie zdanie przebiło się jakoś przez barierę języka, brzmiało jednak podejrzanie podobnie do tego, co powiedział stajenny, kiedy chciał zabić konia.

— Nie! Nie wsadzicie mnie do trumny.

Tym razem Sura Vinh także go zrozumiała.

Jeden z poruczników powiedział coś szybko do Vinh. Zapewne coś w rodzaju: „To, czego on chce, nie ma żadnego znaczenia”.

Pham przygotował się wewnętrznie do walki, choć wiedział, że skazany jest na porażkę. Sura jednak patrzyła nań przez chwilę, a potem wyprosiła wszystkich z biura. Obydwoje rozmawiali przez kilka Ksekund we wspólnym języku. Pham znał intrygi i strategie dworskie wystarczająco dobrze by zrozumieć, że żadna z nich nie miała tu zastosowania. Nim skończyli, chłopiec zanosił się płaczem, a Sura trzymała ręce na jego ramionach i próbowała go pocieszyć.

— To będą dziesiątki lat — mówiła. — Rozumiesz to?

— …ttak…

— Przybędziesz na miejsce jako starzec, jeśli nie pozwolisz nam się uśpić. — Znów użyła niewłaściwego słowa.

— Nie, nie, nie! Wolałbym raczej umrzeć. — Żadne zdroworozsądkowe argumenty nie przemawiały do Phama Nuwena.

Sura milczała przez chwilę. Wiele lat później powiedziała Phamowi, jak to spotkanie wyglądało z jej strony.

— Tak, mogłam wsadzić cię siłą do kapsuły. Byłoby to roztropne i etyczne — i oszczędziłoby mi mnóstwa kłopotów. Nigdy nie zrozumiem, dlaczego komisja floty Denga kazała mi cię przyjąć; wściekli się na mnie, ale wtedy naprawdę przesadzili.

Więc byłeś tam ze mną, mały chłopiec sprzedany przez własnego ojca.

Nie chciałam traktować cię tak jak on i komisja. Poza tym gdybyś spędził całą podróż w uśpieniu, po przylocie na Namqem nadal byłbyś zerem, bezradnym zwierzakiem w świecie rozwiniętej technologii. Więc dlaczego właściwie nie pozostawić cię aktywnym i nauczyć podstaw? Pomyślałam, że za jakiś czas sam się przekonasz, jak długie wydają się lata w podróży, i że wtedy hibernacja nie będzie już wydawała ci się taka okropna.

Nie było to jednak proste. Należało przeprogramować systemy bezpieczeństwa okrętu, przystosować je do obecności nieodpowiedzialnej jednostki. Nie mogli sobie pozwolić na wachty przejściowe, zupełnie pozbawione aktywnych członków załogi. W końcu jednak dokonano koniecznych zmian, a kilku Queng Ho zgodziło się przedłużyć swe wachty.

„Repryza” osiągnęła prędkość podróżną, trzy dziesiąte prędkości światła, i płynęła nieustannie przez czarną otchłań.

A Pham Nuwen miał mnóstwo czasu dla siebie. Kilku członków załogi.

— Sura, przez pierwsze wachty — próbowało go uczyć. Początkowo Pham był bardzo oporny… ale czas spędzony w bezczynności coraz bardziej mu się dłużył. Nauczył się mówić językiem Sury. Dowiedział się, czym jest Queng Ho.

— Handlujemy między gwiazdami — powiedziała Sura. Siedzieli razem na mostku „Repryzy”. Okna pokazywały symboliczną mapę układów pięciu gwiazd, w którym krążyli Queng Ho.

— Więc Queng Ho to imperium — orzekł chłopiec, patrząc na gwiazdy i próbując wyobrazić sobie, jak wygląda ten obszar w porównaniu z królestwem jego ojca.

Sura się roześmiała.

— Nie, nie jesteśmy imperium. Żaden rząd nie mógłby utrzymać się na obszarze tylu lat świetlnych. Większość rządów nie trwa też dłużej niż kilkaset lat. Polityka może się zmieniać, ale handel jest wieczny.

Mały Pham Nuwen zmarszczył brwi. Nawet teraz niektóre wypowiedzi Sury wydawały mu się nonsensowne.

— Nie. To musi być imperium.

Sura nie spierała się dłużej. Kilka dni później zeszła ze służby, martwa w jednej z tych dziwnych, zimnych trumien. Pham niemal błagał ją, by się nie zabijała, a później przez kilka Msekund opłakiwał jej stratę. Otaczali go teraz obcy ludzie, kolejne dni upływały mu w samotności. W końcu nauczył się czytać nese.

A dwa lata później Sura zmartwychwstała. Chłopiec nadal nie chciał schodzić ze służby, chętnie jednak przyjmował wszystko, czego chcieli go uczyć. Wiedział, że Queng Ho dysponują władzą niedostępną dla lordów z Canberry i że on także może ją kiedyś posiąść. W dwa lata nadrobił to, czego dziecko w normalnej cywilizacji uczy się przez pięć. Doskonale dawał sobie radę z matematyką; umiał korzystać z interfejsów programowych Queng Ho pierwszego i drugiego stopnia.

Sura wyglądała niemal tak samo jak wtedy, gdy kładła się do trumny, choć w pewien sposób wydawała się nawet młodsza. Któregoś dnia zauważył, że Sura dziwnie mu się przypatruje.

— O co chodzi? — spytał.

Sura uśmiechnęła się szeroko.

— Nigdy nie widziałam dziecka w takim długim locie. Ile masz teraz lat, piętnaście? Bret mówił mi, że sporo się nauczyłeś.

— Tak, chcę zostać Queng Ho.

— Hm… — Znów się uśmiechnęła, nie był to jednak ten protekcjonalny, pełen współczucia uśmiech, który Pham pamiętał sprzed lat. Była naprawdę zadowolona i poważnie traktowała jego deklarację. — Musisz się jeszcze wiele nauczyć.

— Mam bardzo dużo czasu na naukę.

Sura Vinh pozostała na wachcie przez cztery lata. Bret Trinli towarzyszył jej przez pierwsze z tych lat, przedłużając swoją wachtę. We troje zwiedzili wszystkie dostępne metry sześcienne przestrzeni w „Repryzie”; ambulatorium, salę hibernacyjną, pokład sterowniczy, zbiorniki z paliwem.

„Repryza” spaliła około dwóch milionów ton wodoru, by osiągnąć prędkość podróżną. W rezultacie okręt był teraz ogromną, niemal całkiem pustą skorupą.

— Bez porządnego remontu po przylocie ten statek nigdy już nie poleci w kosmos.

— Moglibyście napełnić zbiorniki, wykorzystując gazowe olbrzymy.

Nawet ja poradziłbym sobie z odpowiednimi programami.

— Tak, i to właśnie zrobiliśmy na Canberze. Ale bez przeglądu nie zalecimy daleko, i nie będziemy mogli się nigdzie ruszyć, kiedy dotrzemy już na miejsce. — Sura umilkła na moment i zaklęła pod nosem. — Cholerni głupcy. Dlaczego oni tam zostali? — Sura pogardzała Queng Ho, którzy zdecydowali się zostać na Canberze, i jednocześnie czuła się winna, że ich opuściła.

Bret Trinli przerwał milczenie.

— Nie masz ich co żałować. Sporo ryzykują, ale jeśli wygrają, będą mieli Klientów, których wszyscy się tam spodziewaliśmy.

— Wiem. A my przylecimy na Namqem z pustymi rękami. Na pewno stracę „Repryzę”. — Wzdrygnęła się, odsuwając od siebie troski, które ciągle nie dawały jej spokoju. — Dobrze, a my w tym czasie stworzymy jeszcze jednego pełnowartościowego członka załogi. — Sura odwróciła się do Phama z marsową miną. — Jakiego specjalisty potrzebujemy najbardziej, Bret?

Trinli przewrócił oczami.

— Chcesz powiedzieć, jaki specjalista przyniesie nam największy zysk? To oczywiste; programista archeolog.

Powstawało pytanie, czy takie dzikie dziecko jak Pham Nuwen może kiedykolwiek naprawdę zostać specjalistą. Do tej pory chłopiec potrafił już używać prawie wszystkich standardowych interfejsów. Nawet myślał o sobie jako o programiście i potencjalnym kapitanie okrętu. Korzystając ze standardowych interfejsów, można było sterować „Repryzą”, wchodzić na orbitę planetarną, kontrolować kapsuły hibernacyjne…

— A jeśli wydarzy się coś nieprzewidzianego, będziesz martwy, martwy, martwy — zakończyła Sura wyliczankę Phama. — Chłopcze, musisz nauczyć się jednej rzeczy. To sprawa, której często nie rozumieją także dzieci wychowane w normalnych warunkach. Od początku cywilizacji mamy komputery i oprogramowanie, mieliśmy je nawet jeszcze przed lotami kosmicznymi. Ale ich możliwości są ograniczone; nie potrafią znaleźć wyjścia z jakiejś nieprzewidzianej sytuacji, nie potrafią zrobić niczego kreatywnego.

— Ale… przecież to nieprawda. Gram z maszynami w różne gry. Jeśli ustawię odpowiednio wysoki poziom umiejętności, nigdy nie wygrywam.

— Komputery wykonują wtedy proste operacje, tyle że bardzo szybko.

Bret Trinli parsknął głośno.

— I wszystkie bzdury.

Sura wzruszyła ramionami.

— Oczywiście. Posłuchaj. Ilu członków liczy nasza załoga, kiedy wchodzimy do systemu i wszyscy są aktywni?

— Tysiąc dwudziestu trzech — odparł Pham. Dawno już nauczył się wszystkich parametrów fizycznych „Repryzy” i tej podróży.

— Dobrze. Teraz załóżmy, że znajdujemy się o dziesiątki lat świetlnych od najbliższej cywilizacji…

— Nie musimy tego zakładać, to czysta prawda — wtrącił Trinli.

— …i że coś się zepsuje. Do budowy statku gwiezdnego potrzeba około dziesięciu tysięcy specjalistów i ogromnej bazy przemysłowej. To niemożliwe, by załoga wiedziała wszystko, co potrzebne jest do analizy spektrum gwiazdy czy stworzenia szczepionki przeciwko jakiejś dzikiej zarazie w bakterium, by znała wszystkie choroby, jakie możemy napotkać…

— Tak! — zgodził się Pham. — Dlatego mamy komputery i programy.

— Dlatego nie możemy bez nich przeżyć. Przez tysiące lat pamięci maszyn wypełniano programami, które mogły nam pomóc. Lecz jak mówi Bret, wiele tych programów to kłamstwa, we wszystkich kryją się jakieś błędy, i tylko te na najwyższym poziomie są ściśle przystosowane do naszych potrzeb. — Zrobiła pauzę i spojrzała na Phama znacząco. — Tylko inteligentny i dobrze wyszkolony człowiek potrafi sprawdzić, co jest dostępne, wybrać i zmodyfikować odpowiednie programy, a potem właściwie zinterpretować rezultaty.

Pham milczał przez chwilę, wracając myślą do wszystkich tych sytuacji, gdy maszyny nie robiły tego, czego od nich naprawdę chciał. Nie zawsze była to wina Phama. Programy, które próbowały przetłumaczyć canberrański na nese, do niczego się nie nadawały. — Więc… chcecie, żebym nauczył się programować coś lepszego.

Sura wyszczerzyła zęby w uśmiechu, a Bret zachichotał.

— Będziemy zadowoleni, jeśli zostaniesz dobrym programistą, a potem nauczysz się wykorzystywać materiał, który już istnieje.

Pham Nuwen spędził lata na nauce programowania. Programowanie sięgało początków czasu. Przypominało nieco wysypisko śmieci za zamkiem jego ojca. Tam gdzie ściana urwiska osunęła się po ulewie, widniały zgniecione i zardzewiałe kadłuby maszyn — latających maszyn, jak mówili wieśniacy — z wielkich dni oryginalnej ery kolonizacji planety. Ale zamkowe śmietnisko było czyste i świeże w porównaniu z tym, co znajdowało się w miejscowej sieci „Repryzy”. Były tam programy napisane przed pięcioma tysiącami lat, nim jeszcze ludzkość opuściła Ziemię. W odróżnieniu jednak od bezużytecznych wraków z przeszłości Canberry te programy nadal działały! A poprzez miliony milionów okrężnych dróg dziedziczenia wiele najstarszych programów nadal funkcjonowało w trzewiach układów Queng Ho. Na przykład system odmierzania czasu używany przez Kupców. Poprawki nanoszone przez wieki były niezwykle złożone — lecz na samym dole znajdował się maleńki, prosty program odliczający. Sekunda po sekundzie Queng Ho liczyli czas od chwili, gdy człowiek po raz pierwszy postawił stopę na Księżycu Starej Ziemi. Jeśli jednak przyjrzeć się temu programowi jeszcze dokładniej… okazywało się, że moment początkowy w rzeczywistości miał miejsce jakieś sto milionów sekund później, w sekundzie zerowej któregoś z pierwszych komputerowych systemów operacyjnych ludzkości.

Za wszystkimi interfejsami najwyższego poziomu kryły się liczne warstwy wsparcia. Niektóre z tych programów zostały zaprojektowane do zupełnie innych sytuacji. Od czasu do czasu te niekonsekwencje stawały się przyczyną tragicznych wypadków. Pomimo romantyki otaczającej loty kosmiczne większość wypadków spowodowana była po prostu przez stare, nieużywane programy, dla których nadchodził w końcu czas zemsty.

— Powinniśmy to wszystko przepisać — rzekł Pham.

— Już to zrobiono — odparła Sura, nie podnosząc wzroku. Przygotowywała się do zejścia ze służby i przez ostatnie cztery dni próbowała rozwiązać pewien problem związany z automatyką hibernacji.

— Próbowano to zrobić — poprawił Bret, który wrócił właśnie z sali hibernacyjnej. — Ale nawet najwyższe poziomy kodu systemowego floty są ogromne. Trzeba by tysięcy programistów i setek lat, by je przepisać. — Trinli uśmiechnął się paskudnie. — A wiesz, co w tym jest najzabawniejsze? Że nawet gdybyś to zrobił, to na końcu sam miałbyś już całkiem sporo niezgodności i niekonsekwencji. Poza tym twoje programy nie byłyby kompatybilne ze wszystkimi aplikacjami, których mógłbyś kiedyś potrzebować.

Sura przerwała na moment pracę.

— Cały ten galimatias nazywa się dojrzałym środowiskiem programowania. Kiedy możliwości sprzętu dotarły już do nieprzekraczalnych granic, a programiści mieli kilkadziesiąt stuleci na tworzenie kodów, dochodzisz do punktu, w którym liczba znaczących kodów jest tak ogromna, że jeden człowiek nie potrafi ich ogarnąć. Możesz jedynie zrozumieć najwyższe warstwy i wiedzieć, jak szukać przydatnych narzędzi. Weźmy na przykład taką sytuację jak ta. — Wskazała na tabelę zależności, nad którą właśnie pracowała. — Zaczyna nam brakować płynu do kapsuł. Na Canberze nie mogliśmy go dostać, podobnie jak miliona innych rzeczy. Cóż, najprostsze rozwiązanie to przeniesienie kapsuł w pobliże rufy i chłodzenie ich bezpośrednim promieniowaniem. Nie mamy odpowiedniego sprzętu, by to przeprowadzić, więc ostatnio sama zaczęłam się bawić w archeologa. I dowiedziałam się, że podobna historia przydarzyła się jakieś pięćset lat temu, po wojnie w układzie Torma. Korzystając ze starych programów, stworzyli pakiet utrzymywania temperatury, czyli zrobili dokładnie to, czego teraz potrzebujemy.

— Prawie dokładnie. — Bret znów się uśmiechał. — Z pewnymi drobnymi poprawkami.

— Tak, które prawie skończyłam. — Zerknęła na Phama, dostrzegła dziwny grymas na jego twarzy. — Aha. A ja myślałam, że wolałbyś raczej umrzeć, niż skorzystać z kapsuły.

Pham uśmiechnął się nieśmiało, przypomniawszy sobie obawy małego chłopca sprzed sześciu lat.

— Nie, skorzystam z niej. Kiedyś.

Kilka dni później rozpoczął się kolejny, pięcioletni okres samotności Phama. Były to także lata wytężonej pracy. Bret i Sura zeszli ze służby, a Pham nigdy nie zaprzyjaźnił się z ich zmiennikami. Cała czwórka grała na instrumentach muzycznych — ręcznie, jak minstrele na dworze! Potrafili zajmować się tym przez długie Ksekundy; wspólne muzykowanie wynosiło ich jakby na jakiś dziwny mentalny i społeczny poziom. Na Phamie muzyka nie robiła jednak większego wrażenia, ale ci ludzie pracowali naprawdę ciężko, by osiągnąć zwykłe rezultaty. Pham nie miał do tego cierpliwości.

Żył samotnie i naprawdę umiał zająć sobie czas. Musiał się jeszcze naprawdę wiele nauczyć.

Im dłużej się uczył, tym lepiej rozumiał, co Sura Vinh rozumiała przez określenie „dojrzałe środowiska programowania”. W porównaniu z tymi członkami załogi, których miał okazję poznać, Pham stał się naprawdę doskonałym programistą. „Prawdziwy geniusz”, tak nazwała go kiedyś Sura, nie wiedząc, że Pham ją słyszy. Mógł zaprogramować wszystko, ale życie jest krótkie, a większość znaczących systemów ogromna. Pham nauczył się więc, jak radzić sobie z lewiatanami przeszłości. Mógł sprzęgać kody broni z Eldritch Faerie z organizatorami pochodzącymi jeszcze z czasów przed podbojem kosmosu. Wiedział także, jak i gdzie szukać odpowiednich aplikacji ukrytych w sieci okrętu.

…I dowiedział się o dojrzałych środowiskach programowania czegoś, czego Sura nie powiedziała mu wprost. Kiedy systemy zależne są od innych ukrytych głębiej systemów, te zaś od rzeczy jeszcze starszych… nikt nie mógł znać wszystkich możliwości systemów. Głęboko we wnętrzu automatyki floty mógł się kryć — musiał się kryć — labirynt pułapek i ukrytych przejść do niższych warstw. Większość autorów nie żyła już od tysięcy lat, a ich tajne kody dostępu przepadły na zawsze. Inne skrytki zapewne zostały pozostawione przez rządy czy przedsiębiorstwa, którym wydawało się, że przetrwają próbę czasu. Sura, Bret i zapewne jeszcze kilka osób znało takie sekrety systemów „Repryzy”, które dawały im przewagę nad innymi.

Średniowieczny książę, który nadal żył w Phamie Nuwenie, był głęboko poruszony tym odkryciem. Gdybym tylko mógł znaleźć się na parterze któregoś z popularnych systemów. Gdyby ta nowa warstwa używana była wszędzie, we wszystkich programach, to właściciel tych pułapek stałby się królem całego cywilizowanego wszechświata.

Minęło jedenaście lat, odkąd pewien przerażony trzynastolatek został zabrany z Canberry.

Sura wróciła właśnie do życia. Pham oczekiwał tego powrotu z rosnącym zniecierpliwieniem odkąd tylko go opuściła. Tak wiele miał jej do powiedzenia, tak wiele chciał jej pokazać i tak wiele się od niej dowiedzieć. Kiedy jednak wreszcie nadszedł ten czas, nie miał odwagi, by stanąć przy wyjściu z sali hibernacyjnej i ją powitać.

Znalazła go w magazynku przy rufie, w maleńkiej klitce z prawdziwymi oknami na gwiazdy. Pham zaanektował to miejsce kilka lat wcześniej. Ktoś zapukał lekko do plastikowych drzwi. Pham odsunął je na bok.

— Witaj, Pham. — Sura miała dziwny uśmiech na twarzy. W ogóle dziw nie wyglądała. Tak młodo. Właściwie po prostu wcale się nie postarzała.

A Pham Nuwen przeżył już dwadzieścia cztery lata. Gestem zaprosił ją do maleńkiego pokoju. Przeleciała obok niego i odwróciła się. Nadal się uśmiechała, lecz jej oczy były poważne.

— Wyrosłeś, przyjacielu.

Pham zaczął kręcić głową.

— Tak, ale… ty nadal mnie przerastasz.

— Może. W pewnych kwestiach. Ale na pewno nigdy nie będę takim programistą jak ty. Widziałam rozwiązania, które przygotowałeś dla Cenga podczas tej wachty.

Usiedli, a Sura zaczęła wypytywać go o problemy Cenga i jego rozwiązania. Wszystkie błyskotliwe uwagi i aluzje, które obmyślał przez ostatnie lata, uleciały mu nagle z głowy, potrafił zdobyć się jedynie na proste przytakiwanie i zaprzeczanie. Sura jakby tego nie zauważała. Cholera. Jakmężczyzna Queng Ho zdobywa kobietę? Na Canberze przez długi czas wierzył w szlachetną rycerskość i poświęcenie… stopniowo jednak uczył się, że prawdziwa metoda jest zupełnie inna; dżentelmen po prostu bierze sobie to, co chce, oczywiście przy założeniu, że nie należy to już do innego, potężniejszego dżentelmena. Osobiste doświadczenia Phama były bardzo ograniczone i z pewnością nietypowe; to biedna Cindi wzięła sobie jego. Na początku ostatniej wachty wypróbował canberrańskie metody na jednej z kobiet. Xina Rao złamała mu rękę i złożyła oficjalną skargę. Pham wiedział, że wiadomość o jego postępku wcześniej czy później dotrze także do Sury.

Ta myśl pozwoliła mu wreszcie przełamać wstydliwość. Przez chwilę patrzył na milczącą i zakłopotaną Surę, po czym wyjawił jej sekret, który zamierzał zachować na jakąś szczególną chwilę.

— Ja… zejdę ze służby, Suro. W końcu pozwolę się zamrozić.

Skinęła posępnie głową, jakby nigdy się tego nie domyślała.

— Wiesz, co mnie do tego skłoniło? To było trzy lata temu. Ty leżałaś wtedy w kapsule. — A ja uświadomiłem sobie, ile jeszcze czasu minie, nimznów cię zobaczę. — Próbowałem uruchomić ten program z mechaniki nieba na drugim poziomie. Trzeba być naprawdę dobrym matematykiem, żeby to zrobić. Przez dłuższy czas nie mogłem ruszyć z miejsca. Przeprowadziłem się tutaj, zacząłem patrzeć na niebo. Robiłem to już wcześniej. Z każdym rokiem moje słońce jest coraz bledsze, to przerażające.

— Na pewno — zgodziła się Sura. — Ale nie wiedziałam, że można stąd cokolwiek zobaczyć. — Przysunęła się bliżej do iluminatora i zgasiła światła.

— Owszem, można — odparł Pham. — Trzeba tylko poczekać, aż oczy przywykną do ciemności. — W pokoju rzeczywiście było teraz całkiem ciemno.

Pham podpłynął bliżej do Sury, która zawisła przed oknem. Było to prawdziwe okno, a nie jakiś monitor. — Widzisz, te cztery jasne gwiazdy to Włócznik. Teraz gwiazda Canberry przedłuża włócznię o jeden punkt. — To głupie.

Przecież ona nie zna nieba Canberry. Nie przestawał jednak mówić, próbując w ten sposób ukryć targającą nim uczucia. — Ale nawet to nie było tym najważniejszym powodem, moje słońce jest jeszcze jedną gwiazdą, i co z tego?

Chodzi o całe konstelacje; Włócznik, Dzika Gęś, Pług. Nadal je rozpoznaję, ale ich kształt się zmienił. Wiem, powinienem był się tego spodziewać. Analizowałem znacznie bardziej skomplikowane rzeczy. Ale… to mnie uderzyło.

W ciągu jedenastu lat zalecieliśmy tak daleko, że zmieniło się całe niebo. To mi uświadomiło, jak długą drogę już pokonaliśmy i ile jeszcze mamy do przebycia.

Wykonał w ciemności jakiś nieokreślony gest, a jego dłoń spoczęła na gładkiej krągłości jej pośladka. Umilkł raptownie i zastygł w bezruchu na dłuższą chwilę. Jego palce dotykały nagiej skóry tuż nad jej biodrem. Jakoś nie zauważył tego wcześniej; nie włożyła nawet bluzki w spodnie.

Przesuwał dłoń wokół jej talii i w górę, przez gładki, płaski brzuch, aż dotknął jej piersi. Robił to całkiem świadomie, może trochę niepewnie, ale jego zamiary były jednoznaczne.

Sura zareagowała niemal równie szybko jak Xina Rao. Obróciła się tak, że jej pierś znalazła się dokładnie pod jego ręką. Nim Pham mógł się odsunąć, chwyciła go za kark, przyciągnęła do siebie i zamknęła mu usta długim, mocnym pocałunkiem. Drżał pod dotykiem jej warg, rozkoszne dreszcze przenikały jego dłonie i podbrzusze.

Sura wyciągała już jego koszulę ze spodni, tuliła się doń całym ciałem. Po chwili przerwała pocałunek, odchyliła głowę i roześmiała się cicho.

— Boże! Chciałam się do ciebie dobrać, odkąd skończyłeś piętnaście lat. Więc czemu tego nie zrobiłaś? Przecież miałaś nade mną władzę. Była to jego ostatnia składna myśl przed dłuższą przerwą. W ciemności kryły się znacznie przyjemniejsze pytania. Jak znaleźć punkt zaczepienia, jak połączyć w nieważkości dwa rozpalone ciała. Odbijali się bezradnie od ścian, a biedny Pham zapewne nigdy nie poradziłby sobie z tymi problemami, gdyby nie jego partnerka i przewodniczka.

Potem Sura zapaliła światło i pokazała mu, jak robić to w hamaku.

A potem jeszcze raz, znów przy zgaszonych światłach. Później przez dłuższą chwilę dryfowali zmęczeni w ciemności. Spokój i radość, jego ramiona tak blisko niej. Światło gwiazd oblewało wnętrze pokoju magiczną poświatą, po jakimś czasie wydawało się niemal jasne. Dość jasne, by odbijać się od oczu Sury, by ukazywać biel jej zębów. Uśmiechała się.

— Wiesz, to co mówiłeś o gwiazdach… To prawda. Człowiek czuje się trochę upokorzony, kiedy widzi ten ogrom, kiedy uświadamia sobie, jak niewiele znaczy.

Pham przytulił ją delikatnie. W tej chwili był tak zaspokojony, że mógł myśleć trzeźwo o tym, co powiedziała.

— …tak, to przerażające. Ale można na to popatrzeć też z innej strony; dzięki okrętom i hibernacji jesteśmy poza i ponad nimi. Możemy wy korzystać wszechświat do naszych celów.

Zęby Suiy znów błysnęły w uśmiechu.

— Ach, Pham, może jednak wcale się nie zmieniłeś. Pamiętam pierwsze dni małego Phama, kiedy nie potrafiłeś nawet mówić ludzkim językiem. Upierałeś się, że Queng Ho to imperium, a ja powtarzałam ci ciągle, że jesteśmy tylko Kupcami i nie możemy być niczym więcej.

— Pamiętam, ale ciągle nie rozumiem. Od kiedy Queng Ho kręcą się po kosmosie?

— Masz na myśli flotę handlową? Od jakichś dwóch tysięcy lat.

— Dłużej, niż trwało jakiekolwiek imperium.

— Jasne, po części właśnie dlatego, że nie jesteśmy imperium. To na sza funkcja nadaje nam pozory długowieczności. Queng Ho sprzed dwóch tysięcy lat mieli inny język, inną kulturę. Jestem pewna, że takie rzeczy zawsze istniały w Ludzkiej Przestrzeni. To proces, nie rząd.

— Po prostu grupa ludzi, którzy robią te same rzeczy?

— Otóż to.

Pham milczał przez chwilę. Ona po prostu nie rozumiała.

— Dobrze. Tak to wygląda w tej chwili. Ale naprawdę nie widzisz, jaką wam to daje władzę? Utrzymujecie zaawansowaną technologię na przestrzeni setek lat świetlnych, przez tysiące lat.

— Nie. To tak jakbyś powiedział, że fale morskie mogą rządzić światem; są wszędzie, są potężne i wydają się skoordynowane.

— Moglibyście mieć sieć, jak sieć floty, której używaliście na Canberze.

— Prędkość światła, Pham, pamiętasz? Nie istnieje nic szybszego. Nie mam pojęcia, co robią Kupcy po drugiej stronie Ludzkiej Przestrzeni, informacje, jakie od nich dostaję, pochodzą sprzed setek lat. Jak dotąd widziałeś tylko sieć na „Repryzie”; wiesz, jak zarządzać małą siecią floty.

Wątpię, czy potrafisz sobie wyobrazić, jak wygląda sieć obsługująca cywilizację planetarną. Zobaczysz to na Namqem. Zawsze gdy odwiedzamy takie miejsca, tracimy część załogi. Życie z siecią planetarną, gdzie możesz porozumiewać się z milionami ludzi i to przy milisekundowych opóźnieniach, to coś, czego nie potrafisz jeszcze ogarnąć. Założę się, że kiedy przylecimy na Namqem, ty też nas opuścisz.

— Nigdy…

Sura odwracała się jednak w jego uścisku, jej piersi ocierały się o jego pierś, dłoń sięgała w dół. Pham nie mógł już dokończyć zdania.

Potem Pham przeprowadził się do kwater Sury. Spędzali razem tyle czasu, że inni członkowie wachty pokpiwali zeń i mówili, że „porwał ich kapitana”. Życie z Surą Vinh było dla Phama nieustającą radością, lecz nie chodziło tu tylko o zaspokojone żądze. Dużo rozmawiali, spierali się ze sobą i spierali… i wyznaczyli sobie zadanie na resztę życia.

Czasami myślał też o Cindi. Zarówno ona, jak i Sura zdobyły go, otworzyły przed nim nowe horyzonty. Obie uczyły go różnych rzeczy, spierały się z nim, obie go opętały. Były jednak tak różne jak lato i zima, jak staw i ocean. Cindi stanęła w jego obronie, ryzykując życie, sama przeciwko wszystkim ludziom króla. Nawet w najdzikszych snach Pham nie potrafił wyobrazić sobie Sury Vinh podejmującej takie ryzyko. Nie, Sura była bardzo rozsądna i bardzo ostrożna. To ona przeanalizowała sytuację na Canberze i uznała, że misja nie ma szans na powodzenie — a potem przekonała innych, by wyłudzili okręt od komisji floty i uciekli z przestrzeni Canberry.

Sura Vinh planowała dalekosiężnie, widziała problemy tam, gdzie nie dostrzegał ich jeszcze nikt inny. Unikała ryzyka, a jeśli już musiała je podejmować, ograniczała możliwość przegranej do minimum. W pogmatwanym panteonie moralnym Phama była kimś znacznie mniejszym niż Cindi… i zarazem znacznie większym.

Sura nigdy nie dała się przekonać do jego wizji gwiezdnego królestwa Queng Ho. Ale nie próbowała mu otwarcie zaprzeczać; zasypywała go książkami, traktatami o ekonomii i historii, które przeoczył jakoś podczas swych dziesięcioletnich studiów. Rozsądna osoba przyjęłaby jej punkt widzenia; on mylił się już wcześniej w tak wielu kwestiach. Pham jednak nadal zachował swój stary upór. Może to Sura miała klapki na oczach.

— Moglibyśmy zbudować międzygwiezdną sieć. Byłaby tylko… wolna.

Sura się roześmiała.

— Tak! Wolna. To tak jakby uściśnięcie ręki zajmowało tysiąc lat!

— Cóż, oczywiście protokoły wyglądałyby inaczej. Użytkowanie też.

Ale taka sieć mogłaby zmienić zwykłe, chaotyczne funkcje handlowe w coś hm… zyskowniejszego. — Omal nie powiedział potężniejszego, ale wie dział, że zaraz zostałby oskarżony o „średniowieczne naleciałości”. — Moglibyśmy utrzymywać bazę danych Klientów.

Sura pokręciła głową.

— Ale nieaktualną od setek lub tysięcy lat.

— Moglibyśmy też podtrzymywać standardy ludzkich języków. Nasze standardy programowania sieci przetrwałyby wszystkie rządy Klientów. Nasza kultura handlowa mogłaby trwać wiecznie.

— Ale Queng Ho to tylko jednak ryba w wielkim morzu Kupców… Och… — Pham widział, że Sura zaczyna wreszcie rozumieć. — Więc „kultura” naszego przekazu kierowałaby rozwojem innych światów, dostosowywałaby je do naszych potrzeb.

— Tak, tak! Moglibyśmy też szyfrować część przekazu i bronić się w ten sposób przez konkurencją. — Pham uśmiechnął się chytrze. Następny punkt był czymś, czego mały Pham, a prawdopodobnie i jego ojciec, król Północnej Krainy, nigdy by nie wymyślił. — Część przekazu z kolei byłaby ogólnie dostępna. Na przykład standardy językowe, niektóre rzeczy z naszej biblioteki technicznej. Czytałem historie Klientów. Od samego początku, od Starej Ziemi, jedynym naprawdę stałym elementem są zmiany, powstawanie i upadek cywilizacji. Queng Ho mogliby to zmienić.

Sura kiwała głową, zamyślona.

— Tak, gdybyśmy właściwie się do tego zabrali, mielibyśmy kultury Klientów, którzy mówią naszym językiem, ukształtowani są wedle naszych potrzeb handlowych, używają naszego środowiska programowania. — Pod niosła nań wzrok. — Nadal myślisz o imperium, prawda?

Pham tylko się uśmiechnął.

Sura miała milion obiekcji, ale pojęła ducha tej idei, odniosła ją do swych doświadczeń i zaprzęgła całą swą wyobraźnię do jej realizacji. W miarę upływu czasu obiekcje przyjmowały raczej formę sugestii, a ich spory zamieniały się we wspólne planowanie.

— Jesteś szalony, Pham… ale to nie ma znaczenia. Może tylko taki szalony człowiek średniowiecza jak ty jest dość ambitny, żeby to zrealizować. To tak… tak jakbyśmy tworzyli nową cywilizację z niczego. Możemy wymyślać własne mity, ustalać własne konwencje. Będziemy na samym dole wszystkiego.

— I przetrwamy wszelką konkurencję.

— Boże… — szepnęła Sura. (Dopiero jakiś czas potem wymyślili „Boga Wszelkiego Handlu” i panteon pomniejszych bóstw). — Wiesz, Namqem to idealne miejsce na początek. Doszli już prawie do najwyższego stopnia rozwoju, jaki może osiągnąć cywilizacja, ale stają się trochę cyniczni i dekadenccy. Mają doskonałą technikę propagandy, lepszą niż jakakolwiek cywilizacja w historii. Twój pomysł jest dziwny, ale też nie jest niczym nadzwyczajnym w porównaniu z kampaniami reklamowymi w sieci planetarnej. Jeśli moi kuzyni nadal są w przestrzeni Namqem, na pewno sfinansują tę operację. — Roześmiała się, radosna i niemal dziecinna, a Pham uświadomił sobie, jak bardzo ciążyła jej do tej pory perspektywa bankructwa i niesławy. — Do diabła, jeszcze na tym zarobimy!

Pozostała część ich wachty była nieustanną orgią wyobraźni, inwencji i pożądania. Pham wymyślił nowy model radia międzygwiezdnego, harmonogramy, które utrzymywałyby floty i rodziny w synchronizacji, na przestrzeni stuleci i setek lat świetlnych. Sura zaakceptowała większość projektu, nie kryjąc przy tym radości i zachwytu. Śmiechem skwitowała jednak projekty zarządzania ludźmi, pomysły dziedzicznych tytułów lordowskich i flot wojskowych — Pham nie spierał się z jej osądem. W tych kwestiach nadal był dzieckiem swej epoki, dzieckiem średniowiecza.

Właściwie Sura Vinh była raczej admiratorem jego pracy niż nadzorcą.

Pham pamiętał ich ostatnią rozmowę tuż przed tym, jak po raz pierwszy ułożył się w kapsule hibernacyjnej. Sura kalibrowała chłodnice radiacyjne, sprawdzała poziom substancji hipotermicznych.

— Obudzimy się niemal równocześnie, Pham, ja tylko jakieś sto Ksekund przed tobą. Będę tu na ciebie czekała. — Uśmiechnęła się ciepło. — Nie martw się.

Pham odpowiedział jakąś żartobliwą uwagą, ale ona oczywiście wyczuwała jego obawy. Mówiła o innych rzeczach, kiedy układał się w kapsule, snuła plany na przyszłość, zastanawiała się, co będą robić, gdy przylecą wreszcie na Namqem. A kiedy nadszedł wreszcie czas, zawahała się.

Pochyliła się nad nim i delikatnie pocałowała go w usta. Jej uśmiech stał się odrobinę złośliwy, kpiła jednak zarówno z niego, jak i z siebie.

— Śpij dobrze, słodki książę.

Potem odeszła, a leki zaczęły działać. Wcale nie było mu zimno. Jego ostatnie myśli skierowane były ku przeszłości. Kiedy żył na Canberze, ojciec był dlań odległą, mało znaną postacią. Bracia i siostry stanowili śmiertelne zagrożenie dla jego egzystencji. Cindi… stracił ją, nim zaczął cokolwiek rozumieć. Ale Sura Vinh… Miał dla niej tak wiele różnych uczuć. Kiedyś traktował ją jak matkę, teraz jak kochankę i najdroższą przyjaciółkę.

W pewnym fundamentalnym sensie Sura Vinh była dla niego tymi wszystkimi postaciami. Przez długą część swego życia Sura Vinh wydawała się jego przyjaciółką. I choć ostatecznie stała się zdrajczynią, to wtedy, na samym początku, była kobietą dobrą i uczciwą.

Ktoś potrząsał nim delikatnie, machał ręką przed jego twarzą.

— Hej, Trinli! Pham! Jesteś jeszcze z nami? — Jau Xin wydawał się szczerze zatroskany.

— Ee… tak, tak, wszystko w porządku.

— Jesteś pewien? — Xin przyglądał mu się przez kilka sekund, potem powrócił na swoje miejsce. — Mój wujek też kiedyś tak się dziwnie zachowywał, a potem okazało się, że miał wylew…

— Nie, nie, ja czuję się doskonale. — Pham ponownie przybrał buńczuczną minę. — Zamyśliłem się i tyle.

To oświadczenie wywołało burzę śmiechu przy stole.

— Zamyśliłeś się! Nie myśl, Pham, stary druhu, to szkodzi! — Po chwili śmiech umilkł, a zebrani przy stole powrócili do wcześniejszej rozmowy. Pham słuchał ich teraz z uwagą, od czasu do czasu wtrącając głośne komentarze.

Pham od dawna już miał skłonność do marzenia na jawie, właściwie robił to, odkąd opuścił Canberrę. Oddawał się całkowicie rozmyślaniom, marzeniom czy snuciom planów, zatracał się w nich tak, jak niektórzy ludzie w grach imersyjnych. Kątem oka dostrzegł, że Qiwi opuściła już salonik. Tak, dzieciństwo tej dziewczyny bardzo przypominało jego własne, i może stąd właśnie brała się jej niezwykła wyobraźnia i energia. Często nawet zastanawiał się, czy dziwne metody wychowawcze mieszkańców Strentmann oparte są na opowieściach o jego pobycie na „Repryzie”. Jego sytuacja poprawiła się, kiedy przybył do celu. Biedna Qiwi znalazła tutaj tylko śmierć i zdradę. Nadal się jednak nie poddawała…

— Dostajemy teraz dobre przekłady. — Trud Silipan wracał do tematu Pająków. — Zajmuję się zafiksowanymi tłumaczami Reynolt. — Trud był raczej pomocnikiem niż zarządcą, nikt mu jednak tego nie wytknął. — Mówię wam, lada dzień będziemy mieli pierwsze informacje o tym, jak wyglądała oryginalna cywilizacja Pająków.

— No nie wiem, Trud. Wszyscy mówią, że to musi być upadła kolonia.

Ale jeśli Pająki żyją też gdzieś indziej w kosmosie, to dlaczego nie słyszymy ich radia?

— Posłuchaj — wtrącił Pham. — Już nieraz o tym rozmawialiśmy. Arachna musi być kolonią. Życie nie mogło powstać w sposób naturalny w tak trudnych warunkach.

— Może te stworzenia nie mają swoich Queng Ho — zabrał głos ktoś inny. Rozległy się chichoty wokół stołu.

— Nie, i tak byłoby mnóstwo sygnałów radiowych. Słyszelibyśmy je.

— Może tamci są naprawdę bardzo daleko…

— A może mają tak zaawansowaną technologię, że nie używają radia.

Zauważyliśmy ich tylko dlatego, że zaczynają od początku. — Był to stary argument, część tajemnicy sięgającej daleko w przeszłość, aż do Epoki Niespełnionych Marzeń. To właśnie dla niej przybyły tu ludzkie ekspedycje. Z pewnością dla niej przybył tu Pham Trinli.

I rzeczywiście, Pham znalazł już Coś Nowego, coś tak potężnego, że pochodzenie Pająków stało się kwestią podrzędną. Pham znalazł fiksację.

To dzięki niej Emergenci mogli zamienić swych najlepszych ludzi w myślące maszyny, oddane bez reszty swej pracy. Nieudacznik pokroju Truda Silipana mógł otrzymywać doskonałe tłumaczenia na skinienie ręki.

Potwór pokroju Tomasa Nau mógł mieć pod swą komendą zastępy wiernych sług. Fiksacja dawała Emergentom władzę i moc, jakich nie miał nikt przedtem, subtelność przewyższającą każdą maszynę i cierpliwość przewyższającą człowieka. To był jeden z Niespełnionych Snów — ale im udał się go zrealizować.

Obserwując poczynania Truda Silipana, Pham zrozumiał, że nadszedł wreszcie czas na realizację kolejnego punktu jego planu. Emergenci z niższych warstw zaakceptowali Phama Trinli. Nau tolerował go, nawet chętnie się z nim spotykał, uważając, że dzięki, niemu może poznać sposób myślenia wojskowych Queng Ho. Nadszedł czas, by dowiedzieć się czegoś więcej o fiksacji. Dowiedzieć się od Silipana, od Reynolt… któregoś dnia poznać techniczną stronę tego zagadnienia.

Pham próbował zbudować prawdziwą cywilizację w całej Ludzkiej Przestrzeni. Przez kilka stuleci wydawało się, że może tego dokonać. W końcu został zdradzony. Pham jednak już dawno temu zrozumiał, że ta zdrada była wyrazem większego niepowodzenia. To, co Sura i inni zrobili mu w Brisgo Gap, było nieuniknione. Międzygwiezdne imperium obejmuje ogromną przestrzeń i czas. Słuszność i pożyteczność takiego tworu nie wystarczą. Potrzeba jeszcze siły wiążącej go w całość.

Pham Nuwen podniósł bańkę z piwem i wzniósł w myślach toast za lekcje przeszłości i obietnice przyszłości. Tym razem nie popełni żadnego błędu.

Osiemnaście

Pierwsze dwa lata życia Ezra Vinha po zasadzce były rozciągnięte niemal na osiem lat czasu obiektywnego. Niemal jak każdy dobry kapitan Queng Ho, Tomas Nau starał się dopasować ich dyżury do aktualnych potrzeb. Qiwi i jej zespół byli aktywni częściej niż ktokolwiek inny, jednak nawet oni zwalniali tempo.

Sporo pracy mieli także astrofizycy Annę Reynolt. OnOff ustawiała się wzdłuż zakrzywionego promienia światła, co obserwowano w poprzednich stuleciach; dla laika wyglądała, jak normalne, zasilane wodorem słońce. Początkowo Reynolt trzymała większość innych naukowców w uśpieniu, czekając, aż Pająki wznowią aktywność.

Już pierwszego dnia po Wybuchu, kiedy Arachnę smagały burze parowe, z jej powierzchni dochodziły wojskowe transmisje radiowe. Najwyraźniej okres dezaktywizacji słońca przerwał jakąś lokalną wojnę. Po roku czy dwóch uaktywniło się już kilkadziesiąt nadajników na dwóch kontynentach. Co dwieście lat Pająki musiały odbudowywać swoje struktury powierzchniowe niemal od podstaw, lecz najwyraźniej miały w tym ogromną wprawę. Kiedy w pokrywie chmur ukazały się pierwsze przerwy, na powierzchni planety widniała już sieć nowych dróg i miast.

Do końca czwartego roku na Arachnie istniały już dwa tysiące stałych punktów nadawczych. Dla Trixii Bonsol i innych językoznawców rozpoczął się okres wzmożonej aktywności. Po raz pierwszy mogli badać ciągły i jednorodny przekaz audio.

Kiedy ich wachty zbiegały się ze sobą — a działo się tak coraz częściej — Ezr codziennie odwiedzał Trixię Bonsol. Początkowo Trixia wydawała się bardziej odległa niż kiedykolwiek. W ogóle nie zauważała jego obecności; jej pokój wypełniały transmisje z Arachny. Piskliwe dźwięki zmieniały się z dnia na dzień, w miarę jak Trixia i inni zafiksowani językoznawcy określali z coraz większą dokładnością, w którym obszarze spektrum akustycznego kryje się sens mowy Pająków, i tworzyli system oznaczeń, zarówno wizualnych, jak i słuchowych, do jej badania.

Potem zaczęła się wreszcie prawdziwa praca translatorska. Tłumacze Reynolt wykorzystywali ogromne ilości materiału, produkując tysiące słów i na wpół zrozumiałych tekstów dziennie. Trixia była najlepsza. Ale to nikogo nie zaskoczyło. To jej prace nad tekstami fizycznymi doprowadziły do przełamania impasu i to ona połączyła język pisany z językiem używanym w dwóch trzecich przekazów radiowych. Trixia przewyższała nawet językoznawców Queng Ho; jakaż byłaby dumna, gdyby mogła o tym wiedzieć. „Jest niezastąpiona”. Reynolt wygłosiła tę opinię typowym dla siebie, beznamiętnym tonem, wolnym od zachwytu i od sadyzmu. Było to zwykłe stwierdzenie faktu. Trixia Bonsol nie miała szans na wcześniejsze uwolnienie jak Hunte Wen.

Vinh próbował czytać wszystko, co stworzyli tłumacze. Najpierw były to typowe teksty specjalistyczne, gdzie każde zdanie zawierało dziesiątki odnośników opisujących inne znaczenia i struktury. Po kilku Msekundach przekłady stały się niemal czytelne. Tam w dole, na Arachnie, żyły rozumne istoty, a to były ich słowa.

Niektórzy spośród zafiksowanych językoznawców nigdy nie wyszli poza skomplikowane przekłady pierwszego typu. Utknęli na niższych poziomach znaczenia i nie próbowali nawet zrozumieć ducha obcych. Mimo to udało im się stwierdzić, że Pająki nie wiedzą nic o poprzedniej cywilizacji.

— Nie widzimy żadnej wzmianki o złotym wieku technologii.

Nau spojrzał na Reynolt sceptycznie.

— Coś mi się tu nie podoba. Nawet na Starej Ziemi istniały przynajmniej mity o zaginionych cywilizacjach i przybyszach z kosmosu. — A jeśli kiedykolwiek istniał ten pierwszy świat, to była to z pewnością Stara Ziemia.

Reynolt wzruszyła ramionami.

— Mówię tylko, że w przekazach, które udało nam się do tej pory przetłumaczyć, nie ma żadnej wzmianki o technicznych cywilizacjach z przeszłości. O ile nam też wiadomo, archeologia uważana jest za nieistotną gałąź nauki… — Zupełnie inaczej niż w typowych upadłych koloniach, gdzie badania archeologiczne otoczone są ogromnym zainteresowaniem.

— A niech to Flaga… — mruknął Ritser Brughel. — Skoro nie ma tam nic, czego warto by szukać, to cała ta wyprawa jest jedną wielką pomyłką.

Szkoda, że nie pomyśleliście o tym, zanim się tu wybraliście, pomyślał Ezr.

Nau był zaskoczony i skonfundowany, nie zgodził się jednak z Brughlem.

— Mamy jeszcze prace doktora Li. — Zerknął na Queng Ho zgromadzonych przy stole konferencyjnym, a Ezr był pewien, że w rzeczywistości Emergent pomyślał o czymś innym. Mamy jeszcze bibliotekę Queng Hoi Handlarzy, którzy zdradzą nam wszystkie jej tajemnice.

Trixia pozwalała już, by Ezr jej dotykał, czasami mógł rozczesać jej włosy, czasami tylko poklepać po ramieniu. Spędzał w tym pokoju tyle czasu, że pewnie uważała go za mebel równie bezpieczny, jak każda maszyna sterowana głosem. Trixia pracowała zazwyczaj z wyświetlaczem na głowie; Ezr mógł sobie wyobrażać, że czasami patrzy na niego. Niekiedy nawet odpowiadała na jego pytania, jeśli te dotyczyły spraw pozostających w obrębie jej fiksacji i nie przerywały konwersacji z maszynami i innymi tłumaczami.

Trixia spędzała większość czasu w półmroku, słuchając i tłumacząc jednocześnie. Tłumacze, którzy pracowali w ten sposób — a było ich co najmniej kilkunastu — niewiele różnili się od automatów. Vinh lubił myśleć, że Trixia jest inna; analizowała każdy tekst kilka razy, jednak nie po to, by dodać kolejne interpretacje pod każdą ze struktur syntaktycznych.

Przekłady Trixii sięgały głębiej, próbowały oddać takie znaczenie tekstu, jakie rodziło się w umysłach Pająkowi w umysłach, dla których Arachna była normalnym, dobrze znanym miejscem. Przekłady Trixii Bonsol były…

sztuką.

Sztuka nie była jednak tym, czego szukała Annę Reynolt. Początkowo miała tylko drobne zastrzeżenia. Tłumacze wybierali alternatywną ortografię dla danych wyjściowych; przedstawiali ikony x* i q* za pomocą dwuznaków. Ich przekłady wyglądały wtedy bardzo oryginalnie, wręcz 1malowniczo. Na szczęście to nie Trixia pierwsza użyła tej dziwnej metody.

Niestety później stosowała ją aż nazbyt często.

Pewnego strasznego dnia Reynolt zagroziła, że zabroni Ezrowi wstępu do pokoju Trixii — czyli zabroni mu w ogóle się z nią widywać.

— Nie wiem, co pan tam robi, panie Vinh, ale ją to rozprasza. Daje mi poetyckie przekłady. Proszę spojrzeć tylko na te nazwiska: „Sherkaner Underhill”, „Jaybert Landers”. Odrzuca inne możliwości, z którymi zgadza się reszta tłumaczy. Gdzie indziej, z kolei, wstawia jakieś nonsensowne sylaby.

— Robi dokładnie to, co powinna robić. Zbyt długo pracowała pani z automatami. — Ezr musiał przyznać Reynolt jedno; choć wydawała się gburowata nawet według emergenckich standardów, nigdy nie była mściwa.

Czasami dawało się z nią nawet podyskutować. Gdyby jednak zabroniła mu odwiedzać Trixię…

Reynolt patrzyła nań przez moment.

— Pan nie jest językoznawcą.

— Jestem Queng Ho. By odnosić sukcesy, musimy zrozumieć tysiące ludzkich kultur. Wy gnieździliście się w tym zakątku Ludzkiej Przestrzeni, znacie tylko języki oparte na naszym przekazie. Zapewniam panią jednak, że istnieją także języki zupełnie odmienne od standardowego.

— Tak. Dlatego właśnie nie możemy zaakceptować jej groteskowych uproszczeń.

— Nie! Potrzebujecie ludzi, którzy naprawdę rozumieją umysły drugiej strony, którzy mogą nam pokazać, co jest istotne w odmienności obcych.

Nazwiska, które podaje Trixia, wydają się głupawe. Ale ta grupa Akord to młoda cywilizacja. Większość ich nadal nosi znaczące nazwiska.

— Nie wszyscy, i tylko nazwiska, nie imiona. Rzeczywisty język Pająków łączy imiona z nazwiskami, to taka sztuczka interfonacyjna.

— Powtarzam pani, to, co robi Trixia, jest naprawdę dobre. Założę się, że imiona pochodzą ze starszych i spokrewnionych języków. Proszę zauważyć, że niektóre mają nawet jakiś sens.

— Tak, i to jest właśnie najgorsze. Niektóre pojęcia wyglądają tak, jakby pochodziły z ladille czy aminese. Te ladillskie jednostki — „godziny”, „cale”, „minuty” — to jest po prostu zbyt dziwaczne, by mogło być prawdziwe.

Ezr miał własne problemy z dziwacznymi jednostkami z Ladille, lecz nie zamierzał przyznawać się do tego przed Reynolt.

— Jestem pewien, że Trixia widzi rzeczy, które odnoszą się do jej głównego przekładu tak, jak języki aminese czy ladille odnoszą się do nasze go języka, do nese.

Reynolt milczała przez dłuższą chwilę, wpatrzona w przestrzeń. Czasami oznaczało to, że dyskusja dobiegła już końca i że powinien sobie już iść. Kiedy indziej próbowała po prostu zrozumieć argumenty przeciwnej strony.

— Więc chce pan powiedzieć, że ona osiągnęła wyższy poziom prze kładu, że próbuje przełożyć ich kulturę na naszą samoświadomość.

Była to typowa analiza Reynolt, dziwaczna, lecz precyzyjna.

— Otóż to! Wy nadal chcecie przekładów z wszystkimi odnośnikami i wyjątkami, niemal matematycznej analizy. Lecz sercem dobrego prze kładu jest zrozumienie potrzeb i oczekiwań drugiej strony.

Reynolt przyjęła to wyjaśnienie. Tak czy inaczej, takie przekłady podobały się Nauowi, nawet z ladillskimi dziwactwami. W miarę upływu czasu inne przekłady przejmowały coraz więcej terminologii stosowanej przez Trixię. Ezr wątpił, czy którykolwiek z niezafiksowanych Emergentów był dość kompetentny, by ocenić te prace. I wbrew temu, co z takim przekonaniem wyjaśniał Reynolt, coraz częściej miał wątpliwości; przekłady Trixii zbyt mocno przypominały historię Epoki Świtu, którą karmił ją z takim upodobaniem przed zasadzką. Nau, Brughel i Reynolt mogli tego nie dostrzegać, Ezr był jednak specjalistą i znajdował zbyt wiele podejrzanych podobieństw.

Trixia konsekwentnie ignorowała fizyczność Pająków. Wziąwszy pod uwagę obrzydzenie, jakie niektórzy ludzie czują do pająków, nie było to może takie złe. Te stworzenia naprawdę radykalnie różniły się od ludzi, były bardziej odmienne zarówno w swej postaci, jak i cyklu życiowym niż jakakolwiek forma inteligencji napotkana dotąd przez ludzkość. Niektóre z ich kończyn pełniły tę samą funkcję co ludzkie szczęki, Pająki nie miały także odpowiedników rąk i palców, a do manipulowania przedmiotami wykorzystywały liczne odnóża. Wszystkie te różnice były niemal niewidoczne w przekładach Trixii. Od czasu do czasu pojawiały się wzmianki o spiczastej ręce (być może chodziło o kształt, jaki może przybrać zwinięta przednia noga) lub rękach środkowych czy przednich — ale nic poza tym. W szkole Ezr widział już tak miękkie przekłady, te dokonywane były jednak przez ekspertów z wieloletnim doświadczeniem w kontaktach z kulturami Klientów.

W świecie Pająków pojawił się program radiowy przeznaczony specjalnie dla dzieci — przynajmniej za taki uznała go Trixia. Audycja, której tytuł w dosłownym przekładzie brzmiał „Dziecięca godzina nauki”, była obecnie ich najlepszym źródłem wiedzy o Pająkach. „Godzina…” zawierała idealną mieszankę języka naukowego — który ludzie zdążyli już całkiem nieźle poznać — i kolokwialnego języka codziennej kultury. Nikt nie wiedział, czy program ten ma naprawdę uczyć dzieci, czy tylko je zabawiać.

Nie można było też wykluczyć, że była to audycja edukacyjna dla poborowych do wojska. Tytuł zaproponowany przez Trixię szybko się jednak przyjął, nadając treści programów niewinny, miły charakter. Arachna Trixii przypominała bajkową Epokę Świtu. Czasami, kiedy Ezr spędzał z nią cały dzień, kiedy nie odzywała się doń ani słowem, kiedy jej fiksacja była tak wąska, że nie dopuszczała ani odrobiny człowieczeństwa… czasami zastanawiał się, czy te przekłady nie są dziełem starej Trixii uwięzionej w najbardziej efektywnej formie niewolnictwa, jaką zna ludzkość, a mimo to sięgającej po nadzieję. Świat Pająków był jedynym miejscem, na które pozwalała jej patrzeć fiksacja. Może zniekształcała to, co do niej docierało, tworząc sen o szczęściu w jedyny dostępny sobie sposób.

Dziewiętnaście

Rozpoczęła się już środkowa faza słońca, a Princeton odzyskało wiele ze swej urody. W następnych latach miało wypięknieć jeszcze bardziej, wzbogacone o nowe budynki, otwarte teatry, Pałac Lat Gaśnięcia, uniwersyteckie szkółki drzew. Lecz już w roku 60//19 układ ulic był kompletny, normalnie funkcjonowała centralna dzielnica biznesu, a na uniwersytecie odbywały się zajęcia dydaktyczne.

Pod innymi względami rok 60//19 był różny od roku 59//19 i bardzo różny od dziesiątego roku wszystkich poprzednich pokoleń. Świat wkroczył w Erę Nauki. Nadrzeczną równinę, na której rozciągały się niegdyś pola uprawne, zajmowało teraz lotnisko. Z najwyższych wzgórz miasta wyrastały maszty radiowe; czerwone lampki umieszczone na ich szczycie widoczne były w nocy z odległości wielu mil.

W roku 60//19 wiele miast Akord przybrało już podobny wygląd, tak jak i wielkie miasta Tiefstadt i Kindred oraz, w mniejszym stopniu, miasta biedniejszych nacji. Lecz nawet według standardów nowej ery Princeton należało do miejsc wyjątkowych. Działy się tu rzeczy, które, choć niewidoczne dla przeciętnego obywatela, były zalążkiem jeszcze większej rewolucji.

Hrunkner Unnerby przyleciał do Princeton w deszczowy, wiosenny poranek. Taksówka, która zabrała go z lotniska, jechała przez samo centrum miasta. Unnerby wychował się w Princeton, tu też znajdowała się kiedyś jego firma budowlana. Większości sklepów jeszcze nie otwarto, służby miejskie kończyły właśnie czyścić ulice i chodniki. Krople deszczu mieniły się tysiącami barw na drzewach i szklanych witrynach. Hrunkner lubił stare centrum, gdzie wiele spośród kamiennych fundamentów przetrwało ponad trzy czy cztery pokolenia. Nawet nowe budynki z betonu i cegły zostały wzniesione według projektów z odległej przeszłości.

Opuściwszy centrum, wjechali do nowej dzielnicy. Niegdyś była to własność królewska, rząd jednak sprzedał ją, by sfinansować Wielką Wojnę — konflikt, który nowa generacja nazywała po prostu wojną z Tieferami. Niektóre części nowej dzielnicy natychmiast zamieniły się w slumsy, inne — położone wyżej — zostały zajęte przez eleganckie posiadłości. Taksówka pokonywała kolejne zakręty, pnąc się mozolnie w stronę najwyższego punktu nowej drogi. Szczyt wzgórza przesłaniały bujne, opadające paprocie, ale od czasu do czasu pokazywały się między nimi jakieś budynki. Wrota bramy rozsunęły się bezszelestnie przed samochodem, choć w pobliżu nie było żywego ducha. Ho, ho. Za parkanem krył się prawdziwy pałac.

Sherkaner Underhill stał przy parkingu na końcu podjazdu. Deszcz zamienił się w drobną mżawkę, lecz Underhill rozłożył parasol, kiedy wyszedł Unnerby’emu na spotkanie.

— Witam, sierżancie! Witam! Tyle lat namawiałem cię, żebyś odwiedził mój mały domek na wzgórzu i wreszcie się pojawiłeś.

Hrunkner wzruszył ramionami.

— Mam ci tak wiele do pokazania… począwszy od dwóch małych, ale ważnych punktów. — Przesunął parasol do tyłu. Po chwili z futra na jego plecach wychynęły dwie maleńkie główki. Była to dwójka dzieci, trzymających się mocno swego ojca. Niewiele starsze od normalnych dzieci we wczesnej Jasności osiągnęły właśnie najwdzięczniejszy wiek. — Dziewczynka ma na imię Rhapsa, a chłopiec to Hrunkner.

Unnerby podszedł do przodu, starając się zachować obojętną minę.

Pewnie nazwali dziecko Hrunkner w imię starej przyjaźni. Boże na głębokościach.

— Bardzo miło was poznać. — Unnerby nigdy nie potrafił obchodzić się z dziećmi; najmłodszymi istotami, z jakimi utrzymywał stały kontakt, byli poborowi. Miał nadzieję, że teraz usprawiedliwi to jego niezręczne za chowanie.

Dzieci jakby wyczuły jego niechęć i schowały się szybko w futrze.

— Nie przejmuj się — powiedział Sherkaner, który lekceważył tego rodzaju niezręczności. — Pokażą się znowu, kiedy wejdziemy do środka.

Sherkaner wprowadził go do pałacu, mówiąc przez cały czas o tym, jak wiele ma mu do pokazania, i jak bardzo cieszy się z jego wizyty. Lata zmieniły Underhilla, przynajmniej fizycznie. Nie był już tak chorobliwie chudy, futro na jego grzbiecie stało się długie i gęste, nieprzystające do tej fazy słońca. Drżenie głowy i przednich kończyn jakby pogłębiło się, odkąd Unnerby widział go po raz ostatni.

Przeszli przez ogromny hol i w dół szerokich, spiralnych schodów prowadzących kolejno przez wszystkie skrzydła „małego domku na wzgórzu” Sherkanera. Kręciło się tu mnóstwo ludzi, może była to służba, choć nikt nie nosił liberii, której wymagali zazwyczaj najwięksi bogacze. Właściwie miejsce to przypominało użytkową własność jakiejś korporacji lub rządu.

Unnerby przerwał nieustający monolog swego towarzysza:

— To wszystko jest tylko fasadą, prawda, Underhill? Król nigdy nie sprzedał tego wzgórza, po prostu przekazał je. — Służbom wywiadowczym.

— Nie, ja naprawdę jestem właścicielem tego gruntu, sam go kupiłem.

Ale, hm… przeprowadzam sporo konsultacji, a Victory — to znaczy wywiad Akord — uznała, że ze względów bezpieczeństwa lepiej będzie umieścić wszystkie laboratoria właśnie tutaj. Chciałbym pokazać ci kilka rzeczy.

— Cóż, taki jest cel mojej wizyty, Sherk. Sądzę, że pracujesz nad niewłaściwymi rzeczami. Przekonałeś Koronę do ogromnych inwestycji… Zakładam, że możemy tu swobodnie rozmawiać?

— Tak, tak, oczywiście.

Zazwyczaj Unnerby nie przyjąłby takiego zapewnienia, zaczynał jednak uświadamiać sobie, jak pilnie strzeżony jest ten budynek. Jego projekt wyszedł zapewne spod ręki Sherkanera — świadczył o tym choćby logarytmiczny, spiralny układ pomieszczeń — zarządzała nim jednak Victory; wszędzie czaili się — dopiero teraz to zrozumiał — strażnicy, ściany i dywany były idealnie czyste. To miejsce było prawdopodobnie równie bezpieczne jak laboratoria Unnerby’ego w Dowództwie Lądowym.

— No dobrze. Więc Korona wydaje ogromne kwoty na badania nad energią atomową. Zarządzam sprzętem wartym miliardy, mam pod sobą całą armię ludzi, w tym kilku niemal tak bystrych jak ty. — Choć Hrunkner Unnerby nadal był sierżantem, zajmował stanowisko, które nijak nie przystawało do tej rangi. Mógł śmiało powiedzieć, że rzeczywistość przerosła jego najśmielsze oczekiwania.

— To dobrze, bardzo dobrze. Victory bardzo w ciebie wierzy, wiesz o tym. — Wprowadził swego gościa do wielkiego, dziwacznego pokoju. Znajdowały się w nim biblioteczki i biurko, założone stertą raportów, książek i notatek. Biblioteczki były jednak przymocowane do urządzeń gimnastycznych dla koblików, a dziecięce książki przemieszane z instrumentami naukowymi. Dwójka maluchów zeskoczyła z pleców Sherkanera i wspięła się na urządzenia gimnastyczne. Teraz patrzyły na nich spod sufitu.

Sherkaner zsunął książki i czasopisma z niższej grzędy, po czym zaprosił Unnerby’ego do zajęcia miejsca. Bogu dzięki, że nie próbował zmienić tematu.

— Tak, ale nie widziałeś moich raportów.

— Owszem, widziałem. Victory mi je podsyła, choć nie miałem czasu ich przeczytać.

— A może powinieneś! — Przesyłają mu tajne raporty, a on nie ma czasuich przeczytać, a przecież to właśnie on rozpoczął to wszystko. — Posłuchaj, Sherkaner, sprawy nie wyglądają najlepiej. Zasadniczo możliwości energii atomowej są niemal nieograniczone. W praktyce… cóż, stworzyliśmy kilka naprawdę groźnych rodzajów trucizn. To rzeczy podobne do radu, ale znacznie łatwiejsze w produkcji. Mamy też izotop uranu, bardzo trudny do wyizolowania; gdyby nam się to jednak udało, stworzylibyśmy piekielną bombę; możemy dostarczyć ci taką ilość energii, która ogrzałaby miasto przez całą Ciemność, ale skumulowaną w jednej sekundzie!

— Doskonale! To dobry początek.

— Być może na tym początku się skończy. Musiałem oddać trzy laboratoria facetom, którzy pracują nad stworzeniem takiej bomby. Problem w tym, że mamy teraz pokój; informacje o takiej technologii wydostaną się w końcu na zewnątrz, najpierw do kopalń, a potem do innych państw.

Wyobrażasz sobie, co może się stać, kiedy Kindred, Tieferzy i Bóg wie kto jeszcze też zaczną produkować te rzeczy?

Ta ostatnia uwaga przebiła się wreszcie przez pancerz pogodnej nieuwagi, z jaką Underhill słuchał jego wywodów.

— Tak, rzeczywiście, sytuacja byłaby nieciekawa. Nie czytałem twoich raportów, ale Victory często się tutaj pokazuje. Technika daje nam cuda, lecz stwarza ogromne zagrożenie. Niestety jest to powiązane. Ale jestem przekonany, że nie przetrwamy, jeśli nie będziemy zajmować się tymi rzeczami. Ty widzisz tylko część tego wszystkiego. Posłuchaj, wiem, że Victory może załatwić ci więcej funduszy. Możemy urządzić ci nowe laboratoria, co tylko zechcesz…

— Sherkaner, powiedzieć ci szczerze, co o tym myślę?

— Cóż, hm… — Najwyraźniej domyślał się, co może usłyszeć.

— Gdybym miał teraz wszystkie pieniądze świata, zapewne mógłbym stworzyć system ogrzewania miasta. Co kilka lat dochodziłoby do katastrofalnych awarii, a gdyby nawet system pracował „właściwie”, jego substancja przepływowa — powiedzmy supergorąca para — byłaby tak radioaktywna, że wszyscy mieszkańcy twojego miasta wymarliby w ciągu pierwszych dziesięciu lat Ciemności. Po przekroczeniu pewnego punktu wrzucanie kolejnych funduszy i techników do projektu po prostu niczego nie zmieni.

Sherkaner nie odpowiedział mu od razu. Unnerby miał wrażenie, że jego uwaga skupiona jest na dwójce dzieci, które bawiły się pod sufitem.

Ten pokój był naprawdę przedziwną kombinacją bogactwa, intelektualnego chaosu typowego dla starego Underhilla i ojcowskiej troski nowego Underhilla. Tu i ówdzie spod stert książek, czasopism i zabawek przezierał puszysty dywan. Ściany pokrywała jedna z tych niezwykle drogich tapet iluzyjnych. Ogromne okna z kwarcowymi szybami ciągnęły się od podłogi aż po wysoki sufit. Teraz były lekko uchylone. Przez szpary sączył się zapach paproci. Przy biurkach Underhilla i biblioteczkach stały lampy elektryczne, jednak wszystkie były wyłączone. Do pokoju wpadało jedynie zielonkawe światło przefiltrowane przez paprocie, ale wystarczająco silne, by Unnerby mógł odczytać tytuły najbliższych książek.

Znajdowały się tam dzieła z zakresu psychologii, matematyki, elektroniki i astronomii — oraz mnóstwo bajek i opowiadań dla dzieci. Książki ułożono w niskie sterty, wypełniały większość przestrzeni pomiędzy zabawkami i sprzętem. Hrunkner nie zawsze mógł określić, które zabawki należały do dzieci, a które do Underhilla. Niektóre przedmioty wyglądały jak pamiątki z podróży, być może z placówek wojskowych, które odwiedzała Victory; tieferski gładzik do nóg, zasuszone kwiaty, które mogły być kiedyś garlandem wyspiarza. A w rogu… to wyglądało jak rakieta artyleryjska Mark 7, na miłość boską. Głowica została usunięta, a w miejscu materiałów wybuchowych znajdował się dom dla lalek.

— Masz rację, same pieniądze niewiele zmienią — odezwał się wreszcie Underhill. — Trzeba czasu, by stworzyć maszyny, które tworzą maszyny i tak dalej. Ale mamy jeszcze dwadzieścia pięć lat, a generał mówi mi, że genialnie sobie radzisz z zarządzaniem tak wielkim projektem.

Ta pochwała napełniła Hrunknera ogromną dumą, znaczyła dlań więcej niż wszystkie medale, które zgromadził podczas Wielkiej Wojny; gdyby jednak nie Smith i Underhill nigdy nie odkryłby w sobie takich talentów.

— Dziękuję ci bardzo — odparł burkliwie, starając się nie zdradzić, jak bardzo ucieszyła go ta opinia. — Ale mówię ci, to wszystko i tak nie wystarczy. Jeśli chcesz, żebym dokonał tego w ciągu najbliższych dwudziestu lat, potrzebuję czegoś więcej.

— Czego?

— Ciebie, do diabła! Twoich pomysłów! Od pierwszego roku projektu kryjesz się tutaj, w Princeton, i Bóg jeden wie, czym się zajmujesz.

— Och… Posłuchaj, Hrunkner, bardzo mi przykro, ale energia atomowa już mnie nie interesuje.

Znając Underhilla od tylu lat, Unnerby nie powinien być zaskoczony tym oświadczeniem. Mimo to miał ochotę zagryźć ręce. Oto człowiek, który porzucił przedmiot badań, kiedy inni nie wiedzieli jeszcze o jego istnieniu. Gdyby był zwykłym szaleńcem, Unnerby nie przejmowałby się tym specjalnie. W tej chwili jednak z przyjemnością by go zabił.

— Tak — kontynuował Underhill. — Potrzebujesz więcej zdolnych ludzi. Pracuję nad tym, wiesz; mam ci kilka rzeczy do pokazania. Ale i tak…

— mówił, nieświadomie dolewając oliwy do ognia — intuicja podpowiada mi, że problem energii atomowej okaże się stosunkowo łatwy w porównaniu z innymi wyzwaniami.

— Na przykład?

Sherkaner się roześmiał.

— Na przykład z wychowaniem dzieci. — Wskazał stary zegar z wahadłem wiszący na przeciwległej ścianie. — Myślałem, że inne kobliki już tu będą o tej porze. Może powinienem ci najpierw pokazać instytut. — Zeskoczył ze swojej grzędy i zaczął machać w ten głupawy sposób, w jaki rodzi ce machają do swych dzieci. — Schodźcie już, schodźcie. Rhapsa, odejdź od zegara! — Za późno; dziecko zbiegło z żerdzi, skoczyło na wahadło i ześliznęło się po nim na podłogę. — Mam tutaj tyle rzeczy… Boję się, że coś spadnie na dzieci i je rozgniecie. — Maluchy przetruchtały przez pokój i wskoczyły na swoje miejsca w futrze ojca. Były niewiele większe od leśnych wróżek.

Instytut Underhilla został oficjalnie uznany za wydział Królewskiej Szkoły. Budynek mieścił kilkanaście sal dydaktycznych, z których każda zajmowała fragment zewnętrznego obwodu. I to nie Korona opłacała większość ich, a przynajmniej tak twierdził Underhill. Badania w głównej mierze sponsorowały firmy, na których Underhill wywarł ogromne wrażenie.

— Mógłbym zatrudnić najlepszych naukowców z Królewskiej Szkoły, ale zawarliśmy umowę. Ich ludzie nadal mają zajęcia w centrum, ale pracują także tutaj, przy czym szkoła pokrywa część naszych kosztów. A tutaj liczą się tylko rezultaty.

— Nie ma zajęć?

Kiedy Sherkaner wzruszył ramionami, dzieciaki podskoczyły na jego grzbiecie i wydały z siebie podekscytowane, piskliwe dźwięki, które znaczyły prawdopodobnie: „Zrób to jeszcze raz, tato!”.

— Owszem, mamy zajęcia… w pewnym sensie. Chodzi głównie o to, by ludzie rozmawiali między sobą, specjaliści z różnych dziedzin. Studenci podejmują ryzyko, bo wiele rzeczy nie zostało jeszcze ujętych w sztywne ramy. Mam tu kilka osób, które świetnie się przy tym bawią, ale nie są dość dobre, żeby uzyskać jakieś konkretne wyniki.

W większości klas przy tablicy stały dwie lub trzy osoby, których poczynaniom przyglądał się tłum zasiadający na niskich grzędach. Trudno było określić, kto jest profesorem, a kto studentem. Kilka razy Hrunkner nie wiedział nawet, jakiej dziedziny dotyczy dyskusja. Przystanęli na moment przy jednej z klas. Koblik z obecnego pokolenia wykładał coś grupie starych koberów. Rysunki na tablicy wyglądały jak połączenie mechaniki nieba z elektromagnetyzmem. Sherkaner zatrzymał się i uśmiechnął do ludzi zgromadzonych w sali.

— Pamiętasz te dziwne światła na niebie, które widzieliśmy w Ciemności? Mam tutaj studenta, który uważa, że mogły je emitować jakieś obiekty w kosmosie, wyjątkowo ciemne obiekty.

— Nie były ciemne, kiedy je widzieliśmy.

— Tak! Ale może mają coś wspólnego z początkiem Nowego Słońca.

Prawdę mówiąc, nie jestem przekonany do tej hipotezy. Jaybert nie wie jeszcze zbyt wiele o mechanice nieba, ale za to świetnie zna się na elektromagnetyzmie. Pracuje nad urządzeniem, które może emitować fale długości zaledwie kilku cali.

— Tak? Kojarzy mi się to raczej z nadczerwienią niż z radiem.

— Nie jest to coś, co moglibyśmy kiedykolwiek zobaczyć, ale może okazać się naprawdę przydatne. Jaybert chce wykorzystać je jako echosondę do poszukiwania tych swoich skał w kosmosie.

Ruszyli ponownie w dół korytarza. Hrunkner zauważył, że Underhill nagle zamilkł, jakby chciał zmusić go do zastanowienia się nad tym pomysłem. Hrunkner Unnerby był bardzo praktycznym człowiekiem; podejrzewał, że właśnie dlatego generał Smith tak chętnie powierzała mu nadzór nad dużymi projektami. Lecz nawet on potrafił zapalić się do pomysłu, który mógł przynieść niesamowite efekty. Nie wiedział, jak zachowują się tak krótkie fale, lecz przypuszczał, że można je bardzo precyzyjnie ukierunkować — mieliby dość zastosowań dla takiej sondy tu, na ziemi, nim skierowaliby ją w kosmos. Hmm… Potrzeby wojska mogły się okazać znacznie ważniejsze niż wszystko, co planował ten Jaybert…

— Czy ktoś już zbudował taki nadajnik?

Jego zainteresowanie musiało być aż nadto widoczne; Underhill uśmiechał się coraz szerzej.

— Tak, sam Jaybert. To naprawdę genialna rzecz, coś, co on nazywa oscylatorem wnękowym. Zamontowałem małą antenę na dachu; przypomina raczej lustro teleskopowe niż maszt radiowy. Victory zainstalowała cały szereg przekaźników ciągnący się przez Zachodnie Pasmo aż do Dowództwa Lądowego. Słyszymy się równie dobrze jak przez telefon. Jestem pewien, że w końcu otrzymamy najbezpieczniejszą formę przekazu bez przewodowego, jaką tylko można sobie wyobrazić.

Nawet jeśli badania kosmiczne Jayberta nigdy nie dojdą do skutku. Sherkaner Underhill był szalony jak zawsze, a Unnerby zaczynał rozumieć, do czego zmierza i dlaczego nie chce porzucić wszystkiego, by pracować nad energią atomową.

— Naprawdę uważasz, że ta szkoła wyda geniuszy, których potrzebujemy w Dowództwie Lądowym?

— Na pewno ich znajdzie, a wydaje mi się, że my wydobywamy tutaj z ludzkiego materiału to, co najlepsze. Nigdy w życiu nie bawiłem się lepiej.

Ale trzeba być elastycznym, Hrunkner. Istotą prawdziwej kreatywności jest pewna swoboda, płynne przechodzenie od pomysłu do pomysłu, tworzenie nieskrępowane jakimiś stałymi wytycznymi. Oczywiście, nie zawsze można osiągnąć to, do czego się dąży. Myślę jednak, że od tej pory to wynalazek będzie matką potrzeby, a nie odwrotnie.

Sherkaner Underhill mógł tak mówić. On nie musiał wcielać teorii w praktykę.

Underhill zatrzymał się przy pustej klasie; spojrzał na tablicę. Znów jakiś niezrozumiały naukowy żargon.

— Pamiętasz te urządzenia, które Dowództwo Lądowe wykorzystywało w czasie wojny do sporządzania tabel balistycznych? Robimy teraz takie rzeczy z próżniowymi lampami elektronowymi i magnetowodami.

Są milion razy szybsze od tamtych gadżetów i możemy wprowadzać licz by jako ciągi symboli. Twoi fizycy na pewno będą tym zachwyceni. — Za chichotał. — Zobaczysz, Hrunk. Choć wszystkie patenty naszych wynalazków należą do sponsorów, ty i Victory też będziecie mieli powody do zadowolenia…

Kontynuowali marsz w górę spiralnych schodów. Po chwili dotarli do atrium położonego obok szczytu wzgórza. Wokół Princeton nie brakowało wyższych gór, lecz widok z tego miejsca i tak był jedyny w swoim rodzaju, nawet mimo zimnego deszczu. Unnerby widział trzysilnikowy samolot zniżający się nad płytą lotniska. Drogi wytyczone niedawno po drugiej stronie doliny miały kolor wilgotnego grafitu i świeżo położonego asfaltu.

Unnerby znał firmę, która wykonywała te prace. Wierzyli w pogłoski, że wkrótce pojawi się źródło energii pozwalające na życie w Ciemności. Jak wyglądałoby Princeton, gdyby rzeczywiście do tego doszło? Miasto pod gwiazdami, w głębokiej próżni, a jednak wciąż żywe. Najgorsze mogły się okazać ostatnie Lata Gaśnięcia, kiedy ludzie będą musieli się zdecydować, czy spędzić Ciemność w konwencjonalny sposób, czy też zaufać dokonaniom inżynierów Hrunknera Unnerby’ego. Hrunkner obawiał się najbardziej nie tyle porażki, ile częściowego sukcesu.

— Tato, tato! — Hrunkner ujrzał nagle dwójkę pięciolatków pędzących w ich stronę. Po chwili dołączyło do nich kolejnych dwoje koblików, lecz ci byli niemal dość duzi, by wyglądać na urodzonych w fazie. Przez ponad dziesięć lat Hrunkner Unnerby starał się nie zwracać uwagi na zboczenia swej szefowej; generał Victory Smith była najlepszym szefem wywiadu, jakiego mógł sobie wyobrazić, być może nawet lepszym od Struta Greenvala. Jej osobiste zwyczaje nie powinny mieć dlań znaczenia. Z pewnością nigdy nie przeszkadzał mu fakt, że urodziła się poza fazą; nie miała na to żadnego wpływu. Ale dlaczego zaczęła budować rodzinę na początku Nowego Słoń ca, dlaczego skazała swoje dzieci na ten okrutny los? One nie są nawet w tymsamym wieku. Dwa najmniejsze dzieciaki zeskoczyły z grzbietu Underhilla.

Przebiegły przez trawę i wspięły się na nogi dwojga najstarszych. Wyglądało to tak, jakby Smith i Underhill celowo prowokowali społeczeństwo, szargali największe świętości i czekali na reakcję. Wizyta, której tak długo unikał, okazywała się nawet trudniejsza, niż mógł przypuszczać.

Dwaj chłopcy — najstarsze dzieci — podnieśli maluchy i udawali przez moment, że niosą je jak prawdziwi ojcowie. Oczywiście nie mieli jeszcze futra na grzbietach, dzieciaki ześliznęły się więc z pancerza, ale chwyciły brzegi ich ubrań i wspięły się ponownie, zanosząc się przy tym głośnym śmiechem.

Underhill przedstawił całą czwórkę sierżantowi. Wszyscy razem ruszyli przez wilgotną trawę w stronę markizy. Był to największy plac zabaw, jaki Underhill widział poza szkolnym podwórzem, a także bardzo dziwny. Wyposażenie normalnej szkoły stopniowo się zmieniało, dopasowując się do aktualnego wieku uczniów. Zabawki w ogrodzie Underhilla przeznaczone były dla dzieci w różnym wieku. Znajdowały się tu pionowe urządzenia gimnastyczne, których mogą używać tylko dwulatki, piaskownice, kilka wielkich domów dla lalek i niskie stoliki z ilustrowanymi książkami i grami.

— To przez Junior nie spotkaliśmy się z tobą i panem Unnerby na do le, tato. — Dwunastolatek wskazał na jedno z pięcioletnich dzieci — Victory Junior? — Chciała ściągnąć was na górę, żebyśmy mogli pokazać panu Unnerby’emu wszystkie nasze zabawki.

Pięciolatki nie potrafią skrywać uczuć. Victory Junior miała jeszcze dziecięce oczy. Choć można nimi obracać o kilka stopni, jest ich tylko jedna para; dziewczynka musiała więc obracać się zawsze w stronę obiektu, który chciała obserwować. Nietrudno było się domyślić, na czym skupiona jest aktualnie jej uwaga. Dwoje wielkich oczu spojrzało najpierw na Underhilla i Unnerby’ego, a potem na starszego brata.

— Skarżypyta! — syknęła na niego. — Ty też chciałeś, żeby tu przyszli.

— Wykonała jakiś obraźliwy gest pod jego adresem, po czym przysunęła się bliżej do Underhilla. — Przepraszam, tato. Chciałam pokazać mój dom dla lalek, a Brent i Gokna musieli jeszcze dokończyć lekcje.

Underhill podniósł przednie ręce, by zamknąć ją w uścisku.

— Cóż, i tak chcieliśmy tutaj przyjść. — Potem zwrócił się do Unnerby’ego. — Podejrzewam, że generał przedstawiła cię jako wyjątkową postać, Hrunkner.

— Tak, pan jest Inżynierem! — powiedziała druga z pięciolatek. — Gokna? Pomimo protestów Junior to Brent i Jirlib mogli popisać się przed nim pierwsi. Hrunkner nie potrafił ocenić rzeczywistego poziomu ich edukacji.

Obaj mieli jakiś podstawowy program nauczania, poza tym jednak mogli zajmować się wszystkim, co tylko ich interesowało. Jirlib — chłopiec, który naskarżył na Junior — był kolekcjonerem. Unnerby nie widział jeszcze dzieciaka, który z taką pasją zajmowałby się skamieniałościami. Jirlib pożyczał z biblioteki Szkoły Królewskiej książki, które stanowiłyby spore wyzwanie dla dorosłych studentów. Miał kolekcję diamentowych skamieniałości, które zgromadził, podróżując ze swymi rodzicami do Dowództwa Lądowego. I podobnie jak jego ojciec miał głowę nabitą szalonymi teoriami.

— Nie jesteśmy tu pierwsi, wie pan. W warstwie sprzed stu milionów lat, tuż pod diamentami, leżą fosylia Khelma. Większość naukowców uważa, że to były zwykłe zwierzęta, ale to nieprawda. Oni mieli magiczną cywilizację, a ja zamierzam dowiedzieć się, jak wyglądała. — Właściwie wcale nie było to nowe szaleństwo, Unnerby jednak nieco się dziwił, że Sherkaner pozwala swym dzieciom czytać bzdurną paleontologię Khelma.

Brent, drugi dwunastolatek, pasował bardziej do stereotypu dziecka spoza fazy; zamknięty w sobie, trochę ociężały, być może cofnięty w rozwoju. Zdawało się, że nie wie, co zrobić z rękami i stopami, i choć miał mnóstwo oczu, nadal korzystał głównie z jednej pary, jakby był znacznie młodszy. Brent nie miał żadnych specjalnych zainteresowań prócz tego, co nazywał „testami taty”. Miał całe pojemniki zabawek budowlanych, lśniące metalowe kołki i złączki. Trzy spośród czterech stołów pokrywały skomplikowane struktury. Zmieniając odpowiednio liczbę kołków mocujących w każdej z piast, ktoś zbudował różnorodne, zakrzywione powierzchnie dla dziecka.

— Dużo myślałem o testach taty. Jestem w tym coraz lepszy. — Brent zaczął gmerać przy wielkim półokrągłym profilu, rozmontowując starannie ułożoną konstrukcję.

— Testy? — Unnerby spojrzał groźnie na Sherkanera. — Co ty robisz tym dzieciom?

Underhill jakby nie słyszał gniewu w jego głosie.

— Czyż dzieci nie są cudowne? To znaczy wtedy, kiedy nie są nieznośne… Obserwując dorastające dziecko, widzisz, jak rozwijają się kolejne mechanizmy myślenia, krok po kroku. — Przesunął ręką po plecach, poklepując delikatnie dzieci, które wróciły do bezpiecznego schronienia. — W pewnym sensie ta dwójka jest mniej inteligentna niż leśny tarant. Pewne wzory, struktury myśli, po prostu nie istnieją w umyśle dziecka. Kiedy bawię się z nimi, niemal czuję te bariery. Ale w miarę upływu lat umysł się rozrasta, pojawiają się nowe metody. — Wygłaszając ten krótki monolog, Underhill przechadzał się wzdłuż stołów. Jedna z pięciolatek — Gokna — tańczyła o pół kroku przed nim, naśladując jego gesty, nawet niekontrolowane drgawki. Underhill zatrzymał się przy stole zastawionym pięknymi butelkami z dmuchanego szkła w dziesiątkach barw i kształtów.

Kilka z nich napełnionych było wodą owocową i lodem, jakby ktoś przygotowywał tu dziwaczne przyjęcie w ogrodzie. — Ale nawet w umysłach pięciolatków istnieją jeszcze pewne ograniczenia. Mają zdolności językowe, ale nadal nie rozumieją podstawowych pojęć…

— I wcale nie chodzi o to, że nie rozumiemy seksu! — wtrąciła Gokna.

Choć raz Underhill wydawał się nieco zakłopotany.

— Obawiam się, że słyszała tę mowę już zbyt wiele razy. Starsi bracia powiedzieli jej już, co mówić, kiedy bawimy się w pytania.

Gokna pociągnęła go za nogę.

— Usiądźmy i pobawmy się. Chcę pokazać panu Unnerby’emu, co tu robimy.

— Dobrze, możemy to zrobić… gdzie jest twoja siostra? — Jego głos stał się nagle ostry i władczy. — Viki! Zejdź stamtąd! To niebezpieczne.

Victory Junior była już na przyrządach gimnastycznych dla dzieci, tuż pod markizą.

— Och, tato, nic mi się nie stanie, przecież jesteś tu z nami.

— To niczego nie zmienia. Proszę natychmiast stamtąd zejść.

Pomrukując gniewnie, Junior spełniła polecenie ojca, by za chwilę popisywać się w zupełnie inny sposób.

Jedno po drugim dzieci pokazywały mu swoje projekty. Dwoje najstarszych brało udział w ogólnokrajowym programie radiowym, w którym wyjaśniały zawiłości nauki młodym ludziom. Najwyraźniej to Sherkaner zajmował się produkcją tej audycji, choć Unnerby nie miał pojęcia, dlaczego to robi.

Hrunkner znosił wszystko cierpliwie, słuchając, uśmiechając się i udając. Dzieci Sherkanera były naprawdę cudowne, otwarte i bardzo inteligentne — z wyjątkiem Brenta. Wszystko to jeszcze bardziej przybiło Unnerby’ego, kiedy wyobraził sobie, jak będzie wyglądało ich życie w normalnym świecie.

Victory Junior miała dom dla lalek, ogromną budowlę sięgającą niemal paproci. Kiedy nadeszła jej kolej, dziewczynka ujęła go mocno za jedną z przednich rąk i zaciągnęła do otwartej strony domu.

— Widzi pan? — powiedziała, wskazując na mały otwór w piwnicy zabawkowego domu. Otwór podejrzanie przypominał wejście do gniazda termitów. — Mój dom ma nawet własną otchłań. I spiżarnię, i jadalnię, i siedem sypialni… — Victory musiała pokazać gościowi każde pomieszczenie i wytłumaczyć mu, do czego służą poszczególne meble. Kiedy otworzyła ścianę sypialni, w jej wnętrzu poruszały się jakieś małe stworzenia. — Mam nawet ludzi, którzy mieszkają w moim domku. Proszę zobaczyć aterkopy.

— Skala domu Viki była niemal idealnie dopasowana do małych owadów, przynajmniej w tej fazie słońca. Za jakiś czas ich nogi miały zamienić się w kolorowe skrzydła. Wtedy będą to leśne wróżki i wcale nie będą pasować do tego miejsca. Na razie jednak rzeczywiście wyglądały jak mali ludzie, przechodzący z pokoju do pokoju.

— Bardzo mnie lubią. Mogą wrócić do drzew, kiedy tylko chcą, ale ja zostawiam w pokojach małe kawałeczki jedzenia, więc odwiedzają mnie codziennie. — Pociągnęła za mały mosiężny uchwyt, a część jednego piętra wysunęła się jak szuflada. We wnętrzu znajdował się skomplikowany labirynt zbudowany z cienkich drewnianych listewek. — Przeprowadzam na wet z nimi eksperymenty, tak jak tata z nami, tyle że o wiele prostsze. — Jej oczy zwrócone były w dół, nie mogła więc widzieć reakcji Unnerby’ego.

— Kładę krople miodu przy tym wejściu, a potem wpuszczam je z drugiej strony. Potem mierzę im czas… Och, zgubiłeś się, prawda, maluszku? Siedzisz tu już od dwóch godzin. Przepraszam. — Sięgnęła do pudełka i delikatnie wyjęła z niej aterkopa i usadziła go na półce obok paproci. — Che, che… — Rechocik typowy dla Sherkanera. — Niektóre z nich są znacznie głupsze od pozostałych… a może to tylko kwestia szczęścia. No tak, ale jak mam policzyć jej czas, kiedy ona w ogóle nie przeszła przez labirynt?

— Ja… nie wiem.

Odwróciła się i podniosła na niego swe piękne oczy.

— Mama mówi, że mój braciszek został nazwany na pańską cześć.

Hrunkner?

— Tak. Chyba masz rację.

— Mama mówi, że jest pan najlepszym inżynierem na świecie. Mówi, że potrafi pan nawet zrealizować szalone pomysły taty. Mama chce, żeby pan nas lubił.

W spojrzeniu tego dziecka było coś dziwnego. Było tak bezpośrednie.

Ten, na kogo patrzyło, w żaden sposób nie mógł udawać, że nie chodzi o niego. Cały ból i zakłopotanie związane z tą wizytą skumulowały się w tej jednej chwili.

— Lubię was — powiedział.

Victory Junior patrzyła nań jeszcze przez chwilę, potem odwróciła wzrok.

— Rozumiem.

W atrium zjedli lunch z dziećmi. Zasłona chmur ustępowała coraz szybciej, robiło się gorąco, przynajmniej jak na wiosenny dzień dziewiętnastego roku w Princeton. Nawet pod markizą było tak ciepło, że wszystkie stawy Hrunknera pokryły się potem. Dzieciom wcale to nie przeszkadzało.

Nadal fascynował je człowiek, którego imię nosił ich brat. Z wyjątkiem Viki wszystkie były wesołe i rozbrykane, a Unnerby starał się w miarę możliwości spełniać ich zachcianki.

Kiedy kończyli jeść posiłek, pojawili się nauczyciele. Wyglądali na studentów z instytutu. Dzieci nie musiały więc chodzić do prawdziwej szkoły. Czy to ułatwi im kiedyś życie?

Dzieciaki chciały, by Unnerby został z nimi na lekcjach, ale Sherkaner kategorycznie odmówił.

— Skoncentrujcie się na nauce — powiedział.

Unnerby najgorszą część wizyty miał już za sobą — przynajmniej tak mu się wydawało. Po chwili sierżant i Underhill ponownie znaleźli się w chłodnym gabinecie na parterze budynku. Rozmawiali przez chwilę o konkretnych potrzebach Unnerby’ego. Nawet jeśli Sherkaner nie chciał pomóc mu osobiście, naprawdę miał tutaj kilku bystrych koberów.

— Chciałbym, żebyś porozmawiał z kilkoma teoretykami. I żebyś zobaczył się z naszymi ekspertami od maszyn liczących. Wydaje mi się, że bez trudu uporałbyś się z niektórymi problemami, gdybyś tylko mógł szybciej wykonywać działania różniczkowe. — Underhill wyprostował się na grzędzie za swoim biurkiem. Jego oblicze przybrało nagle zagadko wy wyraz. — Hrunkner… osiągnęliśmy dzisiaj więcej, niż przypuszczałem, więcej, niż moglibyśmy osiągnąć, rozmawiając godzinami przez telefon. Wiem, że podobałoby ci się w instytucie. Ale ty byś do niego nie pasował! Mamy mnóstwo techników, ale nasi teoretycy uważają, że mogą ich przestawiać według swojego widzimisię, Ty należysz do innej klasy. Ty jesteś człowiekiem, który mógłby rządzić teoretykami i wykorzystywać ich pomysły do osiągnięcia własnych celów.

Hrunkner uśmiechnął się słabo.

— Myślałem, że to wynalazek ma być matką potrzeby.

— Hm. Zwykle jest. Dlatego potrzebujemy ludzi takich jak ty, ludzi, którzy potrafią złożyć poszczególne elementy w całość. Przekonasz się dziś po południu, o czym mówię. To ludzie, których bardzo chętnie byś wykorzystał i vice versa… Żałuję tylko, że nie pojawiłeś się tu znacznie wcześniej.

Unnerby zaczął już formułować jakąś słabą wymówkę, ale się powstrzymał. Nie mógł już dłużej udawać. Poza tym znacznie łatwiej rozmawiało mu się z Sherkanerem niż z generałem.

— Wiesz, dlaczego nie przyjechałem wcześniej, Sherk. Prawdę mówiąc, w ogóle by mnie tutaj nie było, gdyby generał Smith nie wydała mi jednoznacznych rozkazów. Poszedłbym za nią do piekła, wiesz o tym. Ale ona chce czegoś więcej. Chce, bym zaakceptował waszą perwersję. Ja…

Macie takie piękne dzieci, Sherk. Jak mogliście zrobić im coś takiego?

Spodziewał się, że Underhill go wyśmieje albo zareaguje lodowatą wrogością, którą okazywała Smith przy najmniejszej wzmiance na ten temat. Tymczasem Underhill siedział przez chwilę w milczeniu, bawiąc się starą dziecięcą układanką. Małe kawałki drewna klikały głośno w ciszy gabinetu.

— Przyznajesz, że dzieci są zdrowe i szczęśliwe?

— Tak, choć Brent wydaje się… ociężały.

— Nie uważasz, że traktuję je jak zwierzęta doświadczalne?

Unnerby pomyślał o Victory Junior i jej labiryncie w domu dla lalek.

Cóż, kiedy on był w jej wieku, przypalał aterkopy za pomocą szkła powiększającego.

— Hm, ty eksperymentujesz ze wszystkim, Sherk, taki już jesteś. My ślę, że kochasz swoje dzieci jak każdy dobry ojciec. I tym trudniej przy chodzi mi zrozumieć, jak mogliście wydać je na świat poza fazą. I co z te go, że tylko jedno z nich nie jest w pełni sprawne umysłowo? Zauważyłem, że nie wspomniały ani słowem o jakichś kolegach, swoich rówieśnikach.

Nie możesz znaleźć normalnych dzieci w ich wieku, prawda?

Sądząc po grymasie Sherkanera, był to celny strzał.

— Sherk. Twoje biedne dzieci będą musiały żyć w społeczeństwie, które postrzega je jako zbrodnię przeciw naturze.

— Pracujemy nad tymi sprawami, Hrunkner. Jirlib mówił ci o „Dziecięcej godzinie nauki”, prawda?

— Zastanawiałem się, o co w tym chodzi. Więc Jirlib i Brent naprawdę występują w radiu? Ci dwaj mogliby uchodzić za dzieci z fazy, ale w końcu ktoś się domyśli i…

— Oczywiście. Jeśli nie, Victory Junior bardzo chętnie wystąpi w tym programie. Ja chcę, by publiczność w końcu to zrozumiała. Audycje będą dotyczyć różnych dziedzin nauki, ale tematem przewodnim będzie biologia i ewolucja. Opowiemy, jak Ciemność zmusiła nas do tego, by żyć w pewien określony sposób. Wyjaśnimy też, że wraz z rozwojem techniki przyczyny społeczne, dla których wszyscy rodzą się w tym samym okresie, staną się nieistotne.

— Nigdy nie przekonasz Kościoła Ciemności.

— Trudno. Mam nadzieję, że przekonam miliony otwartych ludzi, takich jak Hrunkner Unnerby.

Unnerby nie wiedział, co powiedzieć. Argumenty Sherkanera wydawały się rozsądne, a jednak… Czy on naprawdę nie rozumiał? Wszystkie przyzwoite społeczeństwa zgadzają się z pewnymi podstawowymi zasadami, niezbędnymi do przetrwania i zdrowego rozwoju ludzi. Wiele rzeczy może się zmienić, głupotą byłoby jednak odrzucanie tych zasad. Nawet jeśli rzeczywiście będą żyć w Ciemności, przyzwoity cykl życia pozostanie ten sam… Milczenie przeciągało się w nieskończoność. Ciszę przerywał jedynie stukot drewnianych klocków Sherka.

Wreszcie Sherkaner przemówił:

— Generał bardzo cię lubi, Hrunk. Byłeś jej najdroższym towarzyszem broni… co więcej, pomagałeś jej, kiedy została świeżo upieczonym porucznikiem, a wszystko wskazywało na to, że jej kariera skończy się na śmietniku.

— Jest najlepsza. Nie ma przecież wpływu na to, kiedy się urodziła.

— …Zgoda. Ale właśnie dlatego ostatnio tak zatruwa ci życie. Myślała, że ty, właśnie ty, najszybciej zaakceptujesz to, co robimy.

— Wiem, Sherk, ale nie mogę. Widziałeś mnie dzisiaj. Robiłem, co mogłem, ale twoje dzieciaki i tak mnie przejrzały. Przynajmniej Junior.

— Che, che, rzeczywiście. Mała Victory jest równie bystra jak jej matka. Ale — jak powiedziałeś — będzie musiała stawić czoło znacznie gorszym rzeczom… Posłuchaj, Hrunk, porozmawiam o tym z generał. Powinna zaakceptować to, co dostaje, nauczyć się trochę tolerancji — nawet jeśli będzie to tolerancja dla twojej nietolerancji.

— Ja… byłbym bardzo zobowiązany, Sherk. Dzięki.

— Tak czy inaczej, będziesz nas musiał teraz częściej odwiedzać. Ale możesz to robić na własnych warunkach. Dzieci chciałyby cię widzieć, ale to ty wyznaczysz odpowiedni dystans.

— Dobrze. Ja naprawdę je lubię. Boję się tylko, że nie mogę być tym, kim chciałyby, żebym był.

— Ha. W takim razie ustalenie właściwego dystansu będzie ich małym eksperymentem. — Sherkaner uśmiechnął się. — A zapewniam cię, że w razie potrzeby są bardzo elastyczne.

Dwadzieścia

Podczas okresu przygotowawczego przed wyprawą Pham Trinli był dla Ezra Vinha odległą i mało istotną ciekawostką. Postrzegał go jako ponurego, leniwego i niekompetentnego faceta. Był „czyimś krewnym”; tylko to tłumaczyło jego obecność w ekspedycji. Dopiero po zasadzce głośne, prostackie zachowanie Phama Trinli mocniej dotknęło Ezra. Czasami bywał zabawny; znacznie częściej Ezr po prostu nie mógł go znieść. Wachta Trinli nakładała się na wachtę Ezra w sześćdziesięciu procentach. Kiedy Ezr leciał do Hammerfest, Pham Trinli opowiadał sprośne historyjki technikom Reynolt. Kiedy odwiedzał salonik Benny’ego, Trinli siedział w towarzystwie Emergentów, głośny i zarozumiały, jak zawsze. Już od wielu lat — dokładnie od śmierci Jimmy’ego Diema — nikt nie uznałby jego zachowania za zdradę. Queng Ho i Emergenci musieli ze sobą żyć, a w towarzystwie Trinlego było też wielu Kupców.

Dzisiaj niechęć Ezra do tego człowieka zmieniła się w coś mroczniejszego. Stało się to podczas spotkania zarządu wachty, któremu jak zwykle przewodniczył Tomas Nau. To nie była już pusta propaganda Komisji Zarządzania Flotą Ezra. Doświadczenie i współpraca obu stron stanowiły warunek przetrwania. I choć nikt nie miał wątpliwości co do tego, kto podejmuje ostateczne decyzje, Nau często kierował się radami, jakie padały podczas tych zebrań. Ritser Brughel pozostawał aktualnie w uśpieniu, toteż zebranie mogło przebiegać bez patologicznych podtekstów. Z wyjątkiem Phama Trinli zarządcami byli ludzie, którzy naprawdę znali się na swojej pracy.

Przez pierwszą Ksekundę wszystko przebiegało gładko. Programiści Kala Omo przygotowali kilkadziesiąt wyświetlaczy dla Queng Ho. Nowy interfejs był ograniczony, ale lepszy niż nic. Annę Reynolt miała nowy harmonogram pracy dla fiksatów. Pełny plan okrywała jeszcze tajemnica, lecz wyglądało na to, że Trixię czeka trochę mniej pracy. Gonie Fong zaproponowała pewne zmiany w układzie wacht. Ezr wiedział, że większość tych zmian to zapłata za różne transakcje, których Gonie dokonywała po kryjomu, Nau jednak zaakceptował wszystkie bez słowa sprzeciwu. Podziemna gospodarka, którą kierowała ona i Benny, z pewnością znana była Tomasowi Nau… mijały jednak lata, a on konsekwentnie ją ignorował. Ikonsekwentnie na niej korzystał. Ezr Vinh nigdy by nie przypuszczał, że wolny handel może do tego stopnia usprawnić życie w tak małym i zamkniętym społeczeństwie jak ich stacja na LI. Większość ludzi spędzała wachty w towarzystwie swych ukochanych i przyjaciół. Wielu miało w swych pokojach maleńkie bonsai Qiwi Lisolet. Alokacja sprzętu odbywała się bardzo sprawnie. Może świadczyło to tylko o tym, jak beznadziejny był system alokacji Emergentów. Ezr nadal żył w przeświadczeniu, że Tomas Nau jest największym zbrodniarzem, jakiego kiedykolwiek znał, mordercą setek ludzi. Ale Nau był bardzo sprytny, układny i miły. Tomas Nau wiedział, że przyzwolenie na podziemny handel przyniesie mu więcej korzyści niż szkód.

— Dobrze, ostatni punkt. — Uśmiechnął się serdecznie. — Jak zwykle najbardziej interesujący i najtrudniejszy punkt. Qiwi?

Qiwi Lisolet podniosła się i zatrzymała, opierając rękę o sufit. Grawitacja w Hammerfest była bardzo słaba, wystarczała tylko do tego, by utrzymać bańki z napojami na stole.

— Interesujący? Też tak sądzę. — Skrzywiła się. — Ale to także bardzo irytujący problem. — Qiwi otworzyła głęboką kieszeń i wyciągnęła z niej garść wyświetlaczy — wszystkie opatrzone napisem „zatwierdzone do użytku Handlarzy”. — Wypróbujmy zabawki Kala Omo. — Rozdała je wszystkim zarządcom wachty. Ezr wziął jeden i uśmiechnął się w odpowiedzi na jej nieśmiały uśmiech. Qiwi nadal była niewiele wyższa od dziecka, lecz moc no zbudowana i niemal równie wysoka jak przeciętny dorosły mieszkaniec Strentmann. Nie była już małą dziewczynką ani nawet zdruzgotaną sierotą Wybuchu. Qiwi służyła przez wszystkie kolejne wachty, przeżyła wszystkie lata, jakie minęły od Wybuchu. Ponieważ aktywność OnOff znacznie już zmalała, Qiwi miała wreszcie szansę na tymczasowe zejście ze służby; Ezr dostrzegł, że w kącikach jej oczu tworzą się pierwsze, maleńkie zmarszczki. Ile ona ma teraz lat? Jest starsza ode mnie. Nawet teraz zachowywała się czasami jak dziecko, nie dokuczała już jednak Ezrowi.

A on wiedział, że opowieści o Qiwi i Tomasie Nau są prawdziwe. Biedna, przeklęta przez los Qiwi.

Qiwi Lin Lisolet stała się jednak kimś więcej, niż Ezr kiedykolwiek przypuszczał. Teraz Qiwi stabilizowała góry.

Poczekała, aż wszyscy nałożą wyświetlacze. Potem zaczęła mówić:

— Wiecie, że zajmuję się utrzymaniem naszej stacji na orbicie wokół LI. — Nad środkiem stołu zmaterializowały się nagle dwa ogromne diamenty. Po stronie Ezra spośród skał wyrastało maleńkie Hammerfest; jakaś taksówka cumowała właśnie do wysokiej wieży. Obraz był wyraźny, odcinał się od ściany i ludzi za nim. Kiedy jednak Ezr szybko odwrócił głowę do Qiwi i z powrotem, obraz lekko się rozmył. Automatyka nie nadążała do końca za ruchem, a iluzja stawała się wtedy niepełna. Bez wątpienia programiści Kala Orno musieli przeprowadzić częściową optymalizację.

Mimo to urządzenie bliskie było jakości sprzętu Queng Ho.

Na powierzchni skał ukazały się dziesiątki maleńkich, czerwonych punktów.

— To miejsca, w których umieszczone są silniki… — potem obok czerwonych pojawiły się jeszcze liczniejsze żółte punkty… — a to siatka czujników. — Roześmiała się, radosna i swobodna jak przed laty. — Właściwie to nie zwykłe czujniki, ale elementy gromadzące i przetwarzające dane.

Wracając do meritum; ja i moi ludzie mamy dwa problemy. Każdy z nich rozpatrywany oddzielnie wydaje się stosunkowo łatwy do rozwiązania; musimy utrzymać skały na orbicie wokół LI. — Skały zamieniły się w stylizowany symbol, krążący po krzywych Lissajous wokół ikonki LI. Po jednej stronie wisiała Arachna; znacznie dalej, lecz na tej samej linii znajdowała się OnOff. — Ustawiliśmy ją tak, że względem obserwatorów z Arachny zawsze znajdujemy się na tle słońca. Minie jeszcze wiele lat, nim ich technika rozwinie się na tyle, by mogli nas tu odkryć. Drugim celem stabilizacji jest utrzymanie Hammerfest i pozostałych zapasów lodu i śniegu w cieniu. — Powrót do pierwszego widoku na diamenty, teraz jednak substancje lotne oznaczone były błękitem i zielenią. Z każdym rokiem ten cenny zapas malał, pożerany przez ludzi i parowanie. — Niestety, te dwa cele częściowo nie dadzą się ze sobą pogodzić. Grupa skalna jest luźna. Czasami utrzymanie stacji na orbicie LI wywołuje moment obrotowy i skały się przesuwają.

— Skały drżą — powiedział Jau Xin.

— Tak. Tutaj, w Hammerfest czujecie to drżenie niemal bez przerwy. Bez stałego nadzoru sprawa wyglądałaby jeszcze gorzej. — Powierzchnia stołu konferencyjnego stała się modelem połączenia Diamentu Pierwszego i Drugiego. Qiwi przesunęła dłonią wzdłuż skalnych bloków i czterdziestocentymetrowy fragment powierzchni przybrał różowy odcień. — To zmiana, która omal nie wymknęła nam się spodkontroli.

Nie mamy jednak dość ludzi, by…

Pham Trinli zachowywał do tej pory milczenie, przyglądał się tylko Qiwi gniewnie spod przymrużonych powiek. To on pierwszy został wyznaczony przez Nau do realizacji tego zadania, lecz zawiódł na całej linii. Teraz eksplodował nagle gniewem.

— Bzdury. Myślałem, że chcecie poświęcić trochę wody, roztopić ją i skleić powierzchnie obu Diamentów.

— Zrobiliśmy to. Odnotowaliśmy pewną poprawę, ale…

— Ale nadal nie możecie nad tym zapanować, prawda? — Trinli odwrócił się do Naua i uniósł lekko ponad krzesło. — Grupmistrzu, mówiłem już, że to ja najlepiej nadaję się do tej pracy. Dziewczyna Lisoletów wie, jak obsługiwać programy dynamiczne i bardzo ciężko pracuje, ale nie ma ani odrobiny doświadczenia. — Ani odrobiny doświadczenia ? Ile lat miałaby się tym jeszcze zajmować, starcze?

Ale Nau tylko uśmiechnął się do Trinlego. Bez względu na to, jak idiotyczne były uwagi tego bufona, Nau zawsze zachęcał go do dyskusji.

Przez długi czas Ezr podejrzewał, że jest to przejaw jakiegoś sadystycznego poczucia humoru grupmistrza.

— Cóż, być może powinienem oddać to zadanie tobie, obrońco. Weź jednak pod uwagę, że nawet teraz oznaczałoby to przynajmniej jedną trzecią czasu na służbie. — Nau przemawiał uprzejmym tonem, ale Trinli wyczuł w nim prowokację. Ezr widział, jak w starym obrońcy rośnie gniew.

— Jedną trzecią? — powtórzył Trinli. — Mógłbym to zrobić przez jedną piątą wachty, nawet gdybym miał zespół złożony z samych nowicjuszy. Bez względu na to, jak wydajnie zostaną rozmieszczone silniki, sukces zależy przede wszystkim od jakości sieci naprowadzającej. Panna Lisolet nie zna wszystkich możliwości lokalizatorów, których używa do tej pracy.

— Proszę nam to wyjaśnić — powiedziała Annę Reynolt. — Lokalizator jest lokalizatorem. Używamy do tego projektu zarówno waszych, jak i naszych modeli. — Lokalizatory były podstawowym narzędziem każdej cywilizacji technicznej. Maleńkie urządzenia przesyłały do siebie zakodowane impulsy, wykorzystując czas przelotu i rozłożone algorytmy do precyzyjnego określenia pozycji każdego z nich. Kilka tysięcy lokalizatorów tworzyło siatkę pozycyjną na powierzchni skał. Razem stanowiły rodzaj sieci komputerowej dostarczającej informacji o pozycji, ustawieniu i relatywnej prędkości silników oraz masywu skalnego.

— Niezupełnie. — Trinli uśmiechnął się protekcjonalnie. — Nasze lokalizatory doskonale współpracują z waszymi, ale to ogranicza ich naturalne możliwości. Tak wyglądają podstawowe jednostki. — Starzec postukał w klawisze. — Panno Lisolet, te interfejsy są do niczego.

— Ja to zrobię — wtrącił Nau i rzucił w powietrze. — Oto dwa typy lokalizatorów, które tworzą siatkę pozycyjną.

Krajobraz zniknął, a zamiast niego pojawiły się na stole dwa urządzenia elektroniczne przystosowane do pracy w próżni. Choć Ezr nieraz już widział tego rodzaju demonstrację, nadal nie mógł do niej przywyknąć.

Podczas prezentacji z przygotowaną wcześniej określoną sekwencją obrazów przywoływanie ich głosem nie było niczym nadzwyczajnym. To, co zrobił Nau, pozostawało jednak poza możliwościami jakiegokolwiek interfejsu Queng Ho. Gdzieś na strychu Hammerfest kilku twardogłowych wsłuchiwało się uważnie w każde słowo, które padało na tej sali, by w odpowiedniej chwili wyszukać obraz potrzebny grupmistrzowi i przekazać go do automatyki floty lub innego zafiksowanego specjalisty. I oto w ich wyświetlaczach ukazywały się odpowiednie obrazy, tak szybko, jakby umysł Naua zawierał całą bazę danych floty.

Oczywiście Pham Trinli nie widział niczego nadzwyczajnego w tej magicznej sztuczce.

— Zgadza się. — Pochylił się niżej nad urządzeniami. — Tyle że to coś więcej niż same lokalizatory.

— Nie rozumiem — odezwała się Qiwi. — Potrzebujemy źródła energii, czujników.

Trinli uśmiechnął się triumfalnie.

— Ty tak uważasz i pewnie tak było naprawdę w pierwszych latach po Wybuchu, kiedy OnOff wszystko paliła. Ale teraz… — Sięgnął dalej, a jego palce zniknęły w obudowie urządzenia. — Czy mógłby pan pokazać wnętrze lokalizatora, grupmistrzu?

Nau skinął głową.

— Oczywiście. — Obraz lokalizatora Queng Ho został jakby rozcięty, znikały kolejne warstwy obudowy i elementy składowe urządzenia. W końcu nie zostało z niego nic prócz maleńkiego czarnego płatka, szerokiego zaledwie na milimetr.

Ezr, który siedział obok Tomasa Nau, wyczuł w nim dziwne napięcie, jakby starannie skrywane zainteresowanie. Po sekundzie wszystko wróciło do normy, a Ezr nie zdążył się nawet upewnić, czy było to tylko złudzenie.

— Ojej, jakie to małe. Przyjrzyjmy się temu z bliska.

Obraz czarnego płatka urósł do rozmiarów jednego metra na czterdzieści centymetrów. Automatyka wyświetlaczy wyrysowała na nim odpowiednie odbicia i cienie.

— Dziękuję. — Trinli wstał, by wszyscy mogli go widzieć ponad powiększonym obrazem urządzenia. — To jest podstawowy lokalizator Queng Ho, zazwyczaj zamknięty w specjalnych osłonach. Ale w przyjaznym środo wisku — nawet w cieniu na zewnątrz stacji — jest zupełnie samowystarczalny.

— Zasilanie? — spytała Reynolt. Trinli machnął lekceważąco ręką.

— Do zasilania wystarczą mikrofale, impulsy wysyłane jakieś dziesięć razy na sekundę. Nie znam szczegółów, ale widziałem projekty, w których wykorzystywano je w znacznie większych ilościach. Jestem pewien, że to pozwoliłoby nam lepiej kontrolować ruchy skał. Co do czujników, to te zabawki mają wbudowane kilka prostych rzeczy; mierzą temperaturę, natężenie światła i dźwięków.

— Ale jak to możliwe, żeby Qiwi i inni nic o tym nie wiedzieli? — wtrącił Jau Xin.

Trinli wzruszył ramionami. Nadal nie zdawał sobie sprawy, jak daleko zaprowadziła go własna próżność.

— Mówiłem już, Qiwi Lin Lisolet jest młoda i niedoświadczona. Lokalizatory ziarnowe nadają się do większości projektów. Poza tym ich ulepszone wersje są bardzo przydatne w operacjach wojskowych i pewnie dlatego w tekstach, które czyta Qiwi Lisolet, ta kwestia jest celowo pomijana. Ja pracowałem zarówno jako inżynier, jak i obrońca. Choć normalnie jest to zabronione, lokalizatory to doskonałe urządzenia zwiadowcze.

— Na pewno — zgodził się z nim Nau. — Lokalizatory i połączone z nimi czujniki są sercem każdego systemu ochrony. — A te pyłki miały już czujniki i niezależność. Nie były wbudowanym na stałe elementem systemu; same mogły tworzyć system.

— Co o tym myślisz, Qiwi? Czy więcej takich ziarenek ułatwiłaby ci pracę?

— Być może. Prawdę mówiąc, jestem ogromnie zaskoczona; nie przypuszczałam, że teksty techniczne mogą pomijać tak ważne zagadnienia.

— Zamyśliła się na moment. — Ale owszem, gdybyśmy mieli znacznie więcej lokalizatorów, prawdopodobnie moglibyśmy ograniczyć ludzki personel.

— Doskonale. Chcę, by obrońca Trinli zapoznał cię ze szczegółami i pomógł ci zainstalować rozszerzoną sieć.

— Chętnie przejmę tę pracę, grupmistrzu — zaoferował się Trinli.

Nau nie był jednak głupcem. Pokręcił głową.

— Nie, znacznie cenniejsza będzie pańska pomoc przy nadzorowaniu tego projektu. Chciałbym, żeby porozmawiał pan o tym z Annę. Myślę, że kiedy Ritser wróci na służbę, też go to zainteresuje. Myślę, że te urządzenia znajdą jeszcze kilka innych zastosowań, na przykład w zakresie bezpieczeństwa publicznego.

Pham Trinli wręczył więc Emergentom udoskonalone kajdany i łańcuchy. Starzec wykrzywił twarz w posępnym grymasie, jakby dopiero teraz zrozumiał swój błąd.

Ezr do końca dnia unikał towarzystwa. Nigdy nie przypuszczał, że może tak nienawidzić tego głupiego klauna. Pham Trinli nie był masowym mordercą, ale jego głupota i próżność przejawiały się w każdym geście i słowie. I właśnie przez tę głupotę zdradził tajemnicę, której istnienia wróg nawet się nie domyślał, tajemnicę, o której nie wiedział sam Ezr, tajemnicę, której inni nie wydali Tomasowi Nau i Ritserowi Brughlowi nawet za cenę życia.

Do tej pory myślał, że Nau utrzymuje przy sobie Phama Trinli tylko dla zabawy. Teraz znał już prawdziwą przyczynę. Nigdy od czasu tamtej nocy w parku Ezr nie czuł takiej wściekłości i żądzy odwetu. Gdyby tylko przy jakiejś okazji Pham Trinli mógł mieć śmiertelny wypadek…

Po drugim posiłku Ezr pozostał w swojej kwaterze. Jego zachowanie nie powinno budzić podejrzeń. O tej porze w saloniku Benny’ego spotykali się muzycy, a wspólne muzykowanie należało do jednego z tych zwyczajów Queng Ho, których Ezr nigdy nie lubił, nawet gdy występował w roli słuchacza. Poza tym miał jeszcze sporo pracy, która nie wymagała kontaktu z innymi ludźmi. Założył nowy wyświetlacz i zajrzał do Biblioteki Floty.

W pewnym sensie zachowanie Biblioteki Floty w nietkniętym stanie było jedną z największych porażek kapitana Parka. Każda flota podejmowała daleko idące środki ostrożności, pozwalające w razie zagrożenia zniszczyć najważniejsze części lokalnej biblioteki. Oczywiście zniszczenie całości było praktycznie niemożliwe. Biblioteki znajdowały się na wszystkich statkach floty. Poszczególne fragmenty ulokowane w tysiącach węzłów, w zależności od potrzeb. Pojedyncze kości — te przeklęte lokalizatory — zawierały obszerne teksty dotyczące obsługi i utrzymania urządzeń floty. Lecz najważniejsze bazy danych powinny być wyzerowane w bardzo krótkim czasie. Pozostałe pozycje również mogły się okazać przydatne dla wroga, ale terabajty istotnych danych zniknęłyby bezpowrotnie. Z nieznanych Ezrowi przyczyn nie doszło jednak do tego aktu destrukcji, nawet gdy stało się już jasne, że Emergenci pokonają flotę Parka.

A może Park zrobił wszystko, co powinien, ale wbrew wszelkim zasadom na statkach znajdowały się węzły pozasieciowe albo kopie rezerwowe z pełną zawartością biblioteki.

Tomas Nau potrafił docenić taki skarb. Niewolnicy Annę Reynolt analizowali zawartość biblioteki z nieludzką precyzją fiksatów, by prędzej czy później poznać wszystkie sekrety Kupców. Proces ten jednak mógł trwać latami; twardogłowi nie wiedzieli, od czego zacząć. Nau korzystał więc z pomocy niezafiksowanego personelu, którego zadaniem było nakreślenie ogólnego obrazu biblioteki. Ezr spędził nad tym już kilka Msekund. Nie było to łatwe zajęcie, musiał bowiem wykazać się jakimiś konkretnymi osiągnięciami… a jednocześnie starał się tak kierować pracami Emergentów, by odciągnąć ich uwagę od rzeczy, które mogły się okazać naprawdę przydatne. Wiedział, że w końcu może mu się powinąć noga i Tomas Nau przejrzy jego grę. Ten potwór był naprawdę sprytny; nieraz już Ezr zastanawiał się, kto wykorzystuje kogo.

Lecz dziś… Pham Trinli zdradził tak wiele.

Ezr zmusił się do zachowania spokoju. Zajmij się tylko biblioteką. Napisz jakiś głupi raport. Sięgnął do ręcznej kontrolki nowego, „usprawnionego” wyświetlacza. Przynajmniej reagował na prostsze komendy; wyświetlacz zastąpił rzeczywisty obraz jego kabiny widokiem wnętrza biblioteki. Kiedy rozglądał się dokoła, urządzenie śledziło jego ruchy, a obrazy przesuwały się przed oczami niemal tak gładko, jakby dokumenty były rzeczywistymi obiektami. Ale… znów sięgnął do kontrolki. Cholera.

Nie można przeprowadzić prawie żadnej regulacji. Okaleczyli interfejs albo zastąpili go jakimś emergenckim chłamem. To niewiele się różniło od zwykłej tapety!

Podniósł rękę, by zerwać wyświetlacz z głowy, zgnieść go. Uspokój się.

Nadal był zbyt poruszony idiotyczną wpadką Phama Trinli. Poza tym wyświetlacze stanowiły jednak znaczny postęp w porównaniu ze zwykłymi monitorami. Uśmiechnął się pod nosem, przypomniawszy sobie, jak przed laty rozwścieczona Gonie Fong ciskała klawiaturą o stół.

Czym więc mógłby się dzisiaj zająć? Czymś, co nie budziłoby podejrzeń Naua, a jednocześnie nie dało mu nic ponadto, czym już dysponował. Ach tak, superlokalizatory Trinlego. Znajdzie je pewnie gdzieś na uboczu, w jakiejś bezpiecznej sekcji. Wybrał kilka oczywistych kierunków poszukiwań. Żaden zwykły kadet nie miałby takiego widoku na bibliotekę. Nau uzyskał — w sposób, który Ezr mógł sobie tylko wyobrazić i który powracał doń w sennych koszmarach — wszystkie hasła dostępu i parametry bezpieczeństwa. Teraz Ezr mógł korzystać z biblioteki równie swobodnie jak kiedyś kapitan Park.

Na razie nie znalazł nic ciekawego. Podstawowe informacje o lokalizatorach były ogólnie dostępne. Ich niewielkie rozmiary nie stanowiły tajemnicy, lecz żaden tekst nie wspominał o tym, że mają wbudowane czujniki. Ezr nie znalazł także tych informacji w podręcznikach. Hm… Zatem Trinli twierdził, że w podręcznikach istnieją ukryte przejścia niewidoczne nawet z takiego poziomu dostępu, jakim dysponował kapitan?

Ezr zapomniał o gniewie, który palił jego wnętrze. Wpatrywał się przez chwilę w otaczający go krajobraz danych, by wreszcie odetchnąć z ulgą. Tomas Nau nie będzie specjalnie zdziwiony tą sytuacją. Prawdopodobnie też żaden z Kupców prócz Ezra Vinha nie będzie zdawał sobie sprawy, jak absurdalne muszą być deklaracje Phama Trinli.

Ezr Vinh wychował się w sercu wielkiej Rodziny kupieckiej. Jako dziecko często słuchał dyskusji o praktycznej realizacji strategii flot. Kapitan dysponował najwyższym poziomem dostępu do biblioteki, poziomem, który nie powinien już kryć żadnych sekretów. Oczywiście, to i owo mogło się zgubić; niektóre aplikacje były tak stare, że nikt nie mógł do nich dotrzeć. Jeśli jednak w grę nie wchodziły jakieś nadzwyczajne okoliczności — sabotaż, niestandardowy kapitan — biblioteka nie kryła żadnych wyizolowanych sekretów. Na dłuższą metę byłoby to prostu zbyt uciążliwe dla utrzymania systemu.

Ezr roześmiałby się głośno, gdyby nie podejrzewał, że te nowe wyświetlacze przekazują każdy dźwięk szpiegom Brughla. Była to jednak pierwsza radosna myśl tego dnia. Trinli nagadał nam bzdur! Stary głupiec często blefował, ale w obecności Tomasa Nau starał się zachować ostrożność. Kiedy będzie musiał podać Reynolt szczegóły, zacznie grzebać w podręcznikach… i niczego nie znajdzie. Ezr wcale mu jednak nie współczuł; choć raz stary dureń dostanie to, na co zasłużył.

Dwadzieścia jeden

Qiwi Lin Lisolet spędzała wiele czasu na zewnątrz. Miała nadzieję, że dzięki temu cudownemu urządzeniu, które obiecywał Pham Trinli, jej sytuacja wkrótce się poprawi. Qiwi leciała nisko nad skalną rozpadliną znaczącą miejsce, w którym Diament Pierwszy łączył się z Diamentem Drugim. Teraz miejsce to zalewał blask słońca, a składowane tu wcześniej substancje lotne zostały przesunięte albo wyparowały. Powierzchnia diamentu była jednolicie szara i gładka, niemal opalizowała. Światło spaliło milimetrową warstwę skały, zamieniając ją w grafit, rodzaj mikroregolitu skrywającego kryształowe wnętrze. Co dziesięć metrów wzdłuż krawędzi migotał jasny, kolorowy punkt — czujnik. Po obu stronach tej linii ustawiono silniki. Nawet z tak niewielkiej odległości wydawały się zupełnie bezczynne, Qiwi jednak znała swój sprzęt; silniczki działały w krótkich, milisekundowych impulsach, prowadzone programem, który gromadził i analizował dane z czujników. Lecz nawet takie sterowanie nie było dość precyzyjne.

Choć Qiwi poświęcała ponad dwie trzecie czasu swej służby na poprawianie pozycji silników, drgania skał nadal były niebezpiecznie duże. Doskonalsza sieć czujników i programy, o których mówił Trinli, mogły zapewnić lepsze, bardziej precyzyjne sterowanie silnikami. Wtedy każdego dnia dochodziłoby do milionów drgań, byłyby one jednak tak małe, że nikt nawet by ich nie zauważył. A ona nie musiałaby wtedy tak często wychodzić na zewnątrz. Qiwi zastanawiała się, jak będzie wyglądać jej życie, kiedy przejdzie na wolniejszy cykl wacht jak większość ludzi. Pozwoliłoby to na większe oszczędności, ale biedny Tomas stałby się jeszcze bardziej samotny.

Szybko jednak odsunęła od siebie tę myśl. Są rzeczy, które możesz naprawić, oraz te, których nie zmienisz. Powinnaś się cieszyć każdą zmianą nalepsze, jaką przyniosą lokalizatory Trinlego. Wzniosła się ponad skalną szczelinę i skontaktowała z pozostałymi członkami zespołu.

— To, co zwykle — rozbrzmiał w jej uchu głos Florii Peres. Floria leciała nad „wyższymi zboczami” Diamentu Trzeciego, czyli nad aktualną powierzchnią zerową bloku skalnego. Każdego roku tracili tam kilka silników. — Trzy obluzowane silniki… zdążyliśmy je złapać.

— Doskonale. Poślę tam potem Arna i Dima. Szybko nam dzisiaj poszło. — Uśmiechnęła się do siebie. Więcej czasu na bardziej interesujące sprawy. Przełączyła komunikator z publicznego kanału. — Hej, Floria, ty zajmujesz się destylarnią podczas tej wachty, tak?

— Jasne. — Floria zachichotała. — Zawsze staram się dostać tę robotę.

— Mam dla ciebie parę rzeczy. Może ubijemy interes?

— Może. — Floria spędzała na służbie tylko dziesięć procent obiektywnego czasu, ale zdążyła już załatwić kilka interesów z Qiwi. Była przecież Queng Ho. — Spotkajmy się w destylarni za kilka tysięcy sekund. Napijemy się herbaty.

Destylarnia znajdowała się po ciemnej stronie bloku skalnego, obok składowiska substancji lotnych. Budynek o pokrytych szronem wieżach i retortach lśnił w blasku Arachny; tam gdzie dochodziło do frakcjonowania i rekombinacji, rozpalał go czerwony blask. Produktami destylarni były proste materiały przeznaczone do fabryki oraz organiczny szlam dla bakterii. Większość stosowanych tu urządzeń pochodziła z floty Queng Ho. Emergenci także przywieźli ze sobą podobny sprzęt, został jednak zniszczony podczas bitwy. Bogu dzięki, że to nasza destylarnia została cała.

Naprawy i budowa nowych konstrukcji zmusiły ich do wykorzystania materiałów ze wszystkich okrętów. Gdyby rdzeń destylarni wykonali Emergenci, ich sytuacja wyglądałaby teraz znacznie gorzej.

Qiwi zacumowała swą taksówkę kilka metrów od destylarni. Wyładowała towar zamknięty w pojemniku termoizolacyjnym, i podciągnęła się po linach do wejścia. Budynek destylarni otaczały hałdy lodu i śniegu powietrznego z Arachny. Duża część zapasów, szczególnie śniegu powietrznego, wyparowała podczas Wybuchu i przy kilku innych okazjach, kiedy padały na nie bezpośrednio promienie słońca. Część pozostałego materiału usunięto w bezpieczne, zacienione rejony, część stopiono podczas nieudanej próby sklejenia diamentów, część zaś wykorzystano do produkcji środków niezbędnych do życia mieszkańcom stacji. Tomas planował wydrążyć w powierzchni Diamentu Pierwszego dziurę, która stanowiłaby bezpieczny magazyn dla substancji lotnych. Qiwi uważała, że nie będzie to konieczne. W miarę jak OnOff stopniowo przygasała, coraz łatwiej przychodziło im zachować resztę zapasów. Jednocześnie destylarnia przesuwała się powoli — mniej niż dziesięć metrów na rok — w głąb hałd lodu i śniegu, pozostawiając za sobą czysty, lśniący diament i ślady po kotwicach.

Kwatera Florii znajdowała się u podstawy najdalej wysuniętej do tyłu wieży destylarni. Jako część oryginalnego modułu Queng Ho kwatera ta nie była niczym więcej niż wypełnioną powietrzem skrzynią, w której można było jeść i spać. Przez długie lata Wygnania różni lokatorzy pokoju ubarwiali ją na swój sposób. Wchodząc do niego od dołu… Qiwi zatrzymała się na moment. Większość życia spędziła albo w zamkniętych pokojach czy tunelach, albo w otwartej przestrzeni kosmicznej. Ostatnie zmiany dokonane przez Florię uczyniły z tego miejsca coś pośredniego.

Wyobrażała sobie, co powiedziałby o tym Ezr; to naprawdę wyglądało jak mała chatka, przeniesiona żywcem z kart jakiejś bajki albo starej powieści, w której samotny farmer żył u podnóży gór pokrytych śniegiem, na skraju gęstego lasu.

Qiwi minęła wysięgniki i liny cumownicze — granicę magicznego lasu — i zapukała do drzwi chaty.

Handel zawsze sprawiał jej ogromną przyjemność. Wiele razy próbowała wytłumaczyć to Tomasowi. Biedak miał dobre serce, ale pochodził z kultury, która po prostu nie mogła tego zrozumieć.

Qiwi przyniosła część zapłaty za ostatni towar Florii; we wnętrzu pojemnika znajdowało się dwudziestocentymetrowe bonsai, coś, co ojciec Qiwi budował przez kilka Msekund. Mikroskopijne paprocie rozrosły się w bujne krzewy. Floria podniosła kulę do lampy umieszczonej na suficie pokoju i przyjrzała się dokładnie temu arcydziełu.

Liliputy! — Submilimetrowe owady. — Mają kolorowe skrzydła1.

Qiwi starała się zachowywać obojętną minę, w końcu jednak nie wy trzymała i wybuchnęła śmiechem.

— Ciekawa byłam, czy zauważysz. — Bonsai było mniejsze od większości dzieł jej taty, ale chyba najpiękniejsze, lepsze od wszystkiego, co widziała do tej pory w bibliotece. Sięgnęła do pojemnika i wyjęła drugą część zapłaty.

— A to jest od Gonie, osobiście. To stojak pod bonsai.

— To… to jest drewniane. — Floria była oczarowana bonsai. Na widok drewnianej konstrukcji zareagowała raczej zdumieniem. Wyciągnęła rękę, by dotknąć wypolerowanej powierzchni.

— Teraz możemy produkować to całymi tonami, swego rodzaju odwrotność suchego murszu. Gonie hoduje to w kadziach, więc wygląda trochę dziwnie. — Słoje zastępowały biofale zamknięte w ziarnie drewna. — Potrzebowalibyśmy więcej czasu i przestrzeni, żeby stworzyć prawdziwe słoje. — A może nie; tato uważał, że może tak ustawić biofale, by do złudzenia naśladowały prawdziwe słoje.

— To nie ma znaczenia — odparła Floria z roztargnieniem. — Gonie wygrała nasz zakład… a może wygrał go dla niej twój ojciec. Pomyśl tylko; prawdziwe drewno w dużych ilościach, nie tylko patyczki w kulach bonsai czy gałęzie w parku. — Spojrzała na uśmiechniętą Qiwi. — Założę się, że Gonie uważa to za coś więcej niż tylko zapłatę za nasze poprzednie umowy.

— Cóż… miałyśmy nadzieję, że dzięki temu łatwiej się dogadamy. — Usiadły, a Floria przyniosła obiecaną wcześniej herbatę z farmy Gonie — wcześniej uzyskiwały ją bezpośrednio z substancji lotnych otaczających destylarnię. Potem zaczęły przeglądać razem listę przygotowaną przez Benny’ego i Gonie. Nie były to tylko ich zamówienia, ale i towary, którymi handlowano codziennie w saloniku Benny’ego. Większość stanowiły przedmioty dla Emergentów. Boże, były tam rzeczy, których Tomas mógł po prostu zażądać i których z pewnością zażądałby Ritser Brughel.

Zastrzeżenia Florii dotyczyły problemów technicznych, potrzebowała kilku rzeczy do produkcji towarów, o które ją proszono. Oczywiście gotowa była zrobić wszystko, co w jej mocy, lecz niektóre rzeczy naprawdę trudno zdobyć. Kiedyś, podczas okresu przygotowawczego, gdy Qiwi miała dopiero siedem lat, tata zabrał ją do destylarni na Trilandzie.

— To właśnie odżywia bakterie, tak jak bakterie utrzymują park. Każ da warstwa jest piękniejsza od tej poniżej, ale nawet najniższa, destylarnia, jest formą sztuki. — Ali uwielbiał swoją pracę ponad wszystko, potrafił jednak docenić wysiłek innych. Floria Peres była utalentowaną chemiczką i wytwarzała substancje najwyższej jakości.

Cztery tysiące sekund później uzgodniły wreszcie, co Floria wyprodukuje do końca swojej wachty i jaką otrzyma za to zapłatę. Potem siedziały przez chwilę, popijając herbatę i gawędząc leniwie o tym, czym zajmą się w dalszej przyszłości, kiedy osiągną już najbliższe cele. Qiwi opowiedziała Florii o lokalizatorach, którymi chwalił się Trinli.

— To dobra wiadomość, oczywiście, jeśli ten stary pierdziel nie kłamie.

Może teraz będziesz mogła trochę częściej odpoczywać. — Floria spojrzała na Qiwi z zatroskaniem. — Byłaś małą dziewczynką, a teraz jesteś starsza ode mnie. Nie powinnaś tak wypalać życia tylko po to, by utrzymać w całości kilka kamyków.

— Nie jest tak źle. Musimy to robić, nawet jeśli nie mamy odpowiedniego wsparcia medycznego. — Poza tym Tomas jest zawsze na wachcie i potrzebuje mojej pomocy. — Poza tym wydłużona służba ma swoje zalety. Mam dostęp prawie do wszystkiego. Wiem, gdzie można ubić dobry interes, gdzie załatwić to i owo. Dzięki temu uczę się handlu.

— Hmm… — Floria odwróciła spojrzenie, by potem raptownie popatrzyć na Qiwi. — To wcale nie jest handel! To głupia zabawa! — Jej głos złagodniał.

— Przepraszam, Qiwi. Przecież nie możesz wiedzieć… ale ja wiem, jak wygląda prawdziwy handel. Byłam na Kielle. Byłam na Canberze. To… — objęła szerokim gestem całe LI — jest tylko udawaniem. Wiesz, dlaczego zawsze proszę o pracę w destylarni? Zrobiłam z tego pokoju coś w rodzaju domu, gdzie ja mogę udawać. Mogę sobie wmawiać, że jestem sama, daleko stąd.

Nie muszę mieszkać razem z Emergentami, którzy udają przyzwoitych ludzi.

— Ale wielu z nich to naprawdę przyzwoici ludzie!

Peres pokręciła głową.

— Może. I pewnie to jest właśnie najgorsze. Emergenci tacy jak Rita Liao i Jau Xin. Zwykli ludzie, co? A codziennie wykorzystują inne istoty ludzkie jak zwierzęta, gorzej, jak… jak części maszyny. A na dodatek jest to ich sposób na życie. Czy Liao nie jest „zarządcą programistów”, a Xin „zarządcą pilotów”? Największe zło we wszechświecie, a oni na tym żerują, a potem spokojnie siedzą z nami w saloniku Benny’ego. A my ich akceptujemy! — Floria wykrzyczała ostatnie słowa piskliwym, niemal histerycznym głosem i raptownie umilkła. Zamknęła oczy, a spod jej powiek wypłynęły łzy.

Qiwi sięgnęła do rąk Florii, nie wiedząc, czy ta jej po prostu nie uderzy. Znała ten ból, widziała go już u wielu ludzi. Do niektórych mogła dotrzeć, i wtedy ich pocieszyć. Inni, jak Ezr Vinh, skrywali go tak głęboko, że wyczuwała jedynie pulsującą, starannie kontrolowaną wściekłość.

Floria milczała, zgięta wpół. Po chwili jednak pochwyciła dłonie Qiwi i pochyliła ku nim głowę, szlochając.

— …nie winię cię… naprawdę… — wykrztusiła pomiędzy kolejnymi spazmami płaczu. — Wiem o twoim ojcu. — Umilkła na moment, próbowała się uspokoić. — Wiem, że kochasz tego Tomasa Nau. To nic złego. Nie po radziłby sobie bez ciebie, a wtedy pewnie wszyscy bylibyśmy już martwi.

Qiwi objęła swą przyjaciółkę, przyciągnęła ją do siebie.

— Ale ja go nie kocham — odparła, zadziwiając samą siebie. Floria podniosła na nią wzrok, równie zaskoczona. — To znaczy, szanuję go. Wspierał mnie w najgorszych chwilach, kiedy Jimmy zabił moją matkę. Ale… — Czuła się dziwnie, rozmawiając z Floria w ten sposób, wypowiadając głośno słowa, które dotąd formułowała tylko w myślach. Tomas jej potrzebo wał. Był dobrym człowiekiem wychowanym w straszliwym, irracjonalnym systemie. Dowodem jego dobroci był ogromny wysiłek, z jakim ratował to, co zostało z ich ekspedycji. Tomas zrozumiał zło i starał się położyć mu kres. Qiwi wątpiła, czy potrafiłaby zrobić aż tyle; prawdopodobnie przypominałaby raczej Ritę i Jau, akceptowałaby zaistniałą sytuację, wdzięcz na losowi, że udało jej się uniknąć sieci fiksacji. Tomas Nau naprawdę chciał to zmienić. Ale kochać go? Choć ceniła jego inteligencję, poczucie humoru, mądrość, Tomas wydawał jej się… odległy. Miała nadzieję, że ni gdy nie domyśli się, co naprawdę do niego Czuje. / mam nadzieję, że Floria unieszkodliwiła pluskwy Ritsera.

Qiwi odsunęła od siebie te myśli. Przez chwilę obie kobiety patrzyły na siebie w milczeniu, zdumione, że potrafiły odsłonić własne myśli i uczucia. Hmm. Qiwi poklepała Florię po ramieniu.

— Spędziłyśmy ponad rok na wspólnych wachtach, ale do tej pory nie miałam pojęcia, że tak się tym przejmujesz…

Floria wypuściła dłoń Qiwi i otarła zapłakane oczy. Kiedy przemówiła, jej głos wydawał się niemal spokojny.

— Tak. Dotąd udawało mi się nad tym panować. „Siedź cicho — mówiłam sobie — i bądź dobrym, posłusznym Handlarzem”. Jesteśmy w tym całkiem nieźli, nie uważasz? Może dlatego, że potrafimy dalekosiężnie planować. Ale teraz… Wiesz, że miałam we flocie siostrę?

— Nie. — Przepraszam. Przed bitwą we flocie było tak wielu Queng Ho, że Qiwi po prostu nie mogła poznać wszystkich.

— Luan dostała dziką kartę, niezbyt bystra, ale bardzo sympatyczna, łatwo zjednywała sobie ludzi… Mądry kapitan zawsze dołącza do załogi kilka takich osób. — Floria uśmiechnęła się przelotnie, natychmiast jednak posmutniała, przytłoczona ponurymi wspomnieniami. — Mam doktorat 2z inżynierii chemicznej, ale oni zafiksowali Luan, a mnie zostawili wolną.

To ja powinnam znajdować się na jej miejscu.

Floria spuściła wzrok, przejęta niesłusznym poczuciem winy. Może była odporna na zakażenie pleśnią, jak wielu Queng Ho. A może nie. Tomas potrzebował równie wielu zdrowych ludzi jak fiksatów, inaczej system by umarł. Qiwi otworzyła usta, by jej to wyjaśnić, ale Floria nie słuchała.

— Żyłam z tym. I śledziłam losy Luan. Zafiksowali ją na sztuce. Wach ta po wachcie rzeźbiła razem ze swoją grupą te fryzy na Hammerfest. Widziałaś ją pewnie setki razy.

Tak, z pewnością. Rzeźbiarze stanowili najniższą z grup fiksatów. Nie była to wysublimowana, trudna twórczość Alego Lina czy tłumaczy. Wzory emergenckiej „sztuki legend” nie pozostawiały miejsca na kreatywność.

Rzeźbiarze pracowali w diamentowych korytarzach, wykuwali centymetr po centymetrze wzory i kształty zaprojektowane przez Emergentów. Według oryginalnego planu Ritsera projekt ten miał wypalić „niepotrzebne zasoby ludzkie”, zmuszał ludzi do pracy bez opieki medycznej, aż do całkowitego wyczerpania.

— Ale oni nie pracują już wachta po wachcie, Florio. — Był to jeden z pierwszych sukcesów Qiwi. Warunki pracy rzeźbiarzy znacznie się polep szyły, zapewniono im też dostęp do zasobów medycznych. Wszyscy mieli dożyć końca Wygnania, obiecanej przez Tomasa wolności.

Floria skinęła głową.

— Zgadza się, i choć nasze wachty często się rozmijały, nadal pilnowałam Luan. Kręciłam się po korytarzach, czekałam na każdą okazję, by ją spotkać. Nawet rozmawiałam z nią o tej plugawej robocie, którą tak uwielbiała; o niczym innym nie chciała mówić. „Śmierć Frenkijskiej Bestii”. — Floria skrzywiła się z obrzydzeniem, wypowiadając ten tytuł. Potem jakby opadła z sił. — Mimo to mogłam ją widywać, i gdybym była dobrym, małym Handlarzem, któregoś dnia odzyskałaby wolność. Ale teraz… — spojrzała na Qiwi, a w jej głosie znów pojawiły się histeryczne tony — …teraz już jej nie ma, nawet w harmonogramie. Emergenci mówią, że to awaria kapsuły, że umarła w hibernacji. Kłamliwe, podłe gnojki…

Kapsuły hibernacyjne Queng Ho, prawidłowo użytkowane i eksploatowane przez okresy nie dłuższe niż cztery Gsekundy, były tak bezpieczne, że prawdopodobieństwo awarii równało się praktycznie zeru. Sprzęt Emergentów nie był już tak doskonały, a od czasu bitwy właściwie wszystkie urządzenia mogły ulec jakimś mikroskopijnym, lecz istotnym uszkodzeniom. Luan prawdopodobnie poniosła śmierć w straszliwym wypadku, echu szaleństwa, które niemal zabiło ich wszystkich. Jak mogę przekonać otym biedną Florię?

— Cóż, nie możemy być pewni wszystkiego, co nam mówią, Florio.

Emergenci żyją w złym systemie. Ale… Przez długi czas w ogóle nie schodziłam ze służby. Teraz pracuję przez pięćdziesiąt procent wachty, kilka razy dłużej niż inni. I wiesz co? Przez cały ten czas ani razu nie przyłapałam Tomasa na kłamstwie.

— No dobrze… — burknęła Floria.

— I dlaczego ktokolwiek chciałby zabić Luan?

— Nie powiedziałam „zabić”. I może twój Tomas nic o tym nie wie. Widzisz, nie tylko ja kręciłam się koło rzeźbiarzy. Dwa razy widziałam tam Ritsera Brughla. Kiedyś, kiedy wszystkie kobiety znalazły się w jednym miejscu, on stanął za nimi i tylko się przyglądał. Drugim razem… drugim razem był tylko on i Luan.

— Och… — Qiwi nie potrafiła powiedzieć nic więcej.

— Nie mam żadnych dowodów. Widziałam tylko gest, postawę, wyraz twarzy tego człowieka. Milczałam, a teraz Luan zniknęła.

Qiwi siedziała nieruchomo. Paranoiczne lęki Florii nie wydawały jej się już tak niedorzeczne. Ritser Brughel był potworem, którego w ryzach trzymał tylko system grupmistrzów. Qiwi wciąż nie mogła zapomnieć tamtego spotkania, okrutnych oczu, metalowego prętu uderzającego rytmicznie o otwartą dłoń. Wtedy Qiwi była z siebie dumna, zadowolona, że udało jej się go upokorzyć. Później dopiero zrozumiała, jak bardzo powinna się przerazić. Gdyby nie Tomas, na pewno by wtedy zginęła… albo spotkałoby ją coś jeszcze gorszego. Ritser wiedział, co się stanie, jeśli Tomas przyłapie go na gorącym uczynku.

Upozorowanie śmierci, nawet wykonanie nieusankcjonowanej egzekucji, było trudne. Grupmistrzowie mieli własne, trochę dziwaczne wymagania dotyczące dokumentacji. Jeśli Ritser nie wykazał dość sprytu, powinna znaleźć jakieś ślady jego oszustwa.

— Posłuchaj, Florio. Myślę, że mogę to sprawdzić. Nie wiem, co stało się z Luan, ale prędzej czy później dotrzemy do prawdy. I jeśli okaże się, że masz rację… Cóż, Tomas na pewno nie będzie tolerował takich zbrodni. Potrzebuje pomocy wszystkich Queng Ho, bo tylko wtedy mamy szansę przeżyć.

Floria spojrzała na nią poważnie, a potem mocno uściskała. Qiwi czuła, jak jej ciałem wstrząsają dreszcze, lecz tym razem przyjaciółka powstrzymała się od płaczu. Wreszcie, po długim milczeniu, Floria powiedziała:

— Dziękuję. Bardzo ci dziękuję. Przez te ostatnie Msekundy tak okropnie się bałam… i wstydziłam.

— Wstydziłaś? Czego?

— Kocham Luan, ale fiksacja zrobiła z niej obcego człowieka. Powinnam jakoś zareagować, kiedy zniknęła, wnieść skargę, kiedy zobaczyłam ją z Brughlem. Ale bałam się o siebie. Teraz… — Floria wypuściła Qiwi z objęć i spojrzała na nią, słabo się uśmiechając. — Teraz być może naraziłam na niebezpieczeństwo kogoś innego. Ale ty przynajmniej masz szansę. Wiesz, całkiem możliwe, że ona jeszcze żyje. Jeśli znajdziemy ją dość szybko…

Qiwi podniosła rękę.

— Może, może. Zobaczymy, co uda mi się odkryć.

— Tak. — Dokończyły herbatę, rozmawiając o wszystkim, co mogło pomóc Qiwi w poszukiwaniu Luan. Floria starała się zachować całkowity spokój, lecz ulga i zdenerwowanie przejawiały się w zbyt zamaszystych gestach i niewyraźnej mowie.

Qiwi pomogła jej umieścić bonsai w drewnianym uchwycie obok głównego źródła światła w pokoju.

— Mogę ci załatwić znacznie więcej drewna. Gonie naprawdę bardzo chce, żebyś zaprogramowała te metakrylity. Może wyłożysz ściany swoje go domku drewnem, jak kapitanowie z dawnych czasów.

Floria rozejrzała się po maleńkim pokoiku, udając ze śmiertelną powagą, że naprawdę rozważa taką propozycję.

— Rzeczywiście, to niezły pomysł. Powiedz jej to, pewnie dobijemy targu.

Qiwi zatrzymała się przy wewnętrznych drzwiach śluzy i naciągnęła kaptur. Przez moment na twarzy Florii znów pojawił się strach.

— Bądź ostrożna, Qiwi.

— Będę.

Qiwi dokończyła przeglądu, zatrzymując się przy kolejnych punktach, sprawdzając skały i przesyłając informacje wraz z propozycjami zmian do sieci twardogłowych. Jednocześnie jej umysł pracował na pełnych obrotach, penetrując przerażające korytarze i zakamarki. Dobrze, że miała czas na myślenie. Jeśli Floria miała rację, to nawet wspierana przez Tomasa narażała się na wielkie niebezpieczeństwo. Ritser miał po prostu zbyt dużą władzę. Jeśli sabotował hibernację albo fałszował świadectwa zgonu, musiał kontrolować sporą część sieci Tomasa.

Czy Ritser podejrzewa, że ja wiem? Qiwi leciała wzdłuż kanionu oddzielającego Diament Trzeci od Diamentu Czwartego. Arachna wisiała teraz dokładnie nad jej głową, zalewając błękitnym blaskiem jaskinie pomiędzy poszczególnymi blokami. Lodowe spoiwo lekko sublimowało.

To powinno dobrze ukryć sieć czujników, kiedy jednak Qiwi przybliżyła twarz do skał na odległość zaledwie kilku centymetrów, widziała je dokładnie. Nawet kiedy relacjonowała ten problem do bazy, inna część jej umysłu zastanawiała się nad znacznie groźniejszym pytaniem; Floria była dość sprytna, by oczyścić swoją kabinę z podsłuchu, nawet na zewnątrz. Qiwi także bardzo uważała na swój skafander. Tomas pozwolił jej unieszkodliwić wszystkie pluskwy, zarówno te oficjalne, jak i ukryte.

Sieci nie można już było tak łatwo oszukać. Jeśli Ritser robił to, o co podejrzewała go Floria, to prawdopodobnie monitorował nawet rozmowy grupmistrza. Jedno jej nieostrożne posunięcie mogło stać się dlań ostrzeżeniem.

Więc musisz bardzo, bardzo uważać. Potrzebowała pretekstu dla wszystkiego, co chciała teraz zrobić. Badania personelu, którymi miała zająć się wraz z Ezrem. Nikt nie powinien się dziwić, jeśli skończywszy pracę przy skałach, przejdzie do następnego zadania. Wysłała do Ezra wiadomość z prośbą o nawiązanie kontaktu, a potem weszła do bazy danych dotyczącej wacht i personelu. Powinna tu znaleźć dane Luan, ale te były przechowywane w lokalnej pamięci podręcznej, a jej procesory podlegały pod system bezpieczeństwa Tomasa.

Sprawdziła raport bio pod Luan Peres. Tak, zmarła podczas hibernacji.

Qiwi przebiegła szybko wzrokiem cały tekst. Roiło się w nim od fachowych określeń, domniemanych przyczyn awarii kapsuły. Qiwi przez kilka lat zajmowała się sprzętem hibernacyjnym i choć nie była specjalistą w tej dziedzinie, rozumiała większość zapisów raportu. Całość przypominała słowotok jakiegoś twardogłowego, coś, co można by otrzymać, poprosiwszy fiksata o wymyślenie prawdopodobnej przyczyny awarii.

Taksówka wyleciała z cienia, a blask słońca przyćmił błękitną poświatę Arachny. Powierzchnia diamentu pokryta była tutaj cienką warstwą grafitu. Qiwi przyciemniła nieco obraz i powróciła do raportu. Był niemal idealnie spreparowany. Mógłby ją zwieść, gdyby nie jej podejrzliwość, albo gdyby nie znała wszystkich wymagań emergenckiej administracji. Gdzie podziało się trzecie i czwarte potwierdzenie wyników sekcji zwłok? Reynolt zawsze wymagała tego od swych fiksatów; zawsze była okropną formalistką, a w takich wypadkach stawała się wręcz nieznośnie pedantyczna.

Raport został sfałszowany. Mogła udowodnić to Tomasowi w ciągu kilkudziesięciu sekund.

Cichy sygnał zabrzęczał w jej uchu.

— Ezr, witaj. — Cholera. Poprosiła go o kontakt tylko po to, by mieć ja kiś pretekst do ściągnięcia danych i sprawdzenia raportu Luan. Ale on jej odpowiedział. Przez moment wydawało się, że siedzi obok niej w tak sówce. Potem obraz zniknął, kiedy wyświetlacz obliczył, że nie może wy tworzyć takiej iluzji i po prostu przedstawił jego obraz przed oczami Qiwi.

Za jego plecami widać było błękitnozielone ściany strychu Hammerfest.

Odwiedzał Trixię, oczywiście.

Obraz był wystarczająco wyraźny, by dostrzegła zniecierpliwienie na jego twarzy.

— Postanowiłem skontaktować się z tobą jak najszybciej. Wiesz, że za sześćdziesiąt Ksekund schodzę ze służby.

— Tak, przepraszam, że zawracam ci głowę. Sprawdzałam dane personelu. Pamiętasz, że jesteśmy razem w komisji planowania? No więc chciałam cię o coś zapytać. — Gorączkowo szukała w myślach jakiegoś problemu, który usprawiedliwiłby ten kontakt.-Zabawne, jak nawet najmniejsze oszustwo od razu komplikuje życie. Wydukała kilka zdań, wreszcie zadała jakieś naprawdę głupie pytanie dotyczące grup o mieszanych specjalnościach.

Ezr patrzył na nią teraz trochę dziwnie. Wzruszył ramionami.

— Pytasz o koniec Wygnania, Qiwi. Kto wie, czego będziemy potrzebować, kiedy Pająki będą już gotowe do kontaktu. Myślałem, że obudzimy wtedy wszystkich specjalistów.

— Oczywiście, taki jest plan, ale chodzi mi o pewne szczegóły… — Qiwi nie zamierzała jednak wdawać się w te szczegóły. Teraz zależało jej głównie na tym, by jak najszybciej zakończyć tę rozmowę — …więc przemyślę to sobie dokładnie, a kiedy wrócisz na służbę, wspólnie się nad tym naradzimy.

Ezr skrzywił się lekko.

— To trochę potrwa. Schodzę na pięćdziesiąt Msekund. — Prawie dwa lata.

— Co? — Zazwyczaj Ezr schodził z wachty nie dłużej niż na kilkanaście Msekund.

— Wiesz, nowe twarze i tak dalej. — Niektórzy z jego wachty nie spędzili do tej pory zbyt wiele czasu na służbie. Tomas i komisja zarządzająca — łącznie z Qiwi i Ezrem! — uważali, że wszyscy powinni trochę popracować i brać udział w normalnych kursach treningowych.

— Zaczynasz trochę wcześnie. — A ona nie spodziewała się, że potrwa to aż pięćdziesiąt Msekund.

— Tak. Cóż, kiedyś trzeba zacząć. — Odwrócił wzrok od kamery. Patrzył na Trixię? Gdy powrócił spojrzeniem, nie wydawał się już zniecierpliwiony, lecz zaniepokojony. — Posłuchaj, Qiwi. Będę w lodzie przez całą pięćdziesiątkę, a potem jeszcze przez jakiś czas na krótkich cyklach. — Uniósł ręce, jakby uprzedzając protesty. — Nie narzekam! Sam brałem udział w podejmowaniu tej decyzji… Ale Trixia będzie na służbie przez cały ten czas.

Nigdy jeszcze nie przebywała tak długo sama. Nie będzie tu nikogo, kto mógłby się nią zaopiekować.

Qiwi żałowała, że nie może wziąć go za ręce i pocieszyć.

— Nikt jej nie skrzywdzi, Ezr.

— Tak, wiem. Jest zbyt cenna. Jak twój ojciec. — W jego oczach pojawił się jakiś błysk, nie był to jednak zwykły gniew. Biedy Ezr ją błagał. — Będą dbać o jej ciało, utrzymywać je we względnej czystości; musi przecież dla nich pracować. Ale nie chcę, żeby dręczono ją jeszcze bardziej niż teraz.

Zajmij się nią, Qiwi. Ty masz prawdziwą władzę, przynajmniej nad taką płotką jak Trud Silipan.

Po raz pierwszy Ezr naprawdę poprosił ją o pomoc.

— Zaopiekuję się nią, Ezr — odparła Qiwi łagodnie. — Obiecuję.

Po zakończeniu rozmowy Qiwi siedziała nieruchomo przez kilkanaście sekund. Dziwne, że przypadkowy telefon, który miał być tylko nieistotnym pretekstem, wywarł na niej takie wrażenie. Ale Ezr zawsze tak na nią działał. Kiedy miała trzynaście lat, Ezr Vinh wydawał jej się najcudowniejszym mężczyzną we wszechświecie — a zwracał na nią uwagę tylko wtedy, gdy mu dokuczała. Takie młodzieńcze zauroczenia powinny minąć, zniknąć bez śladu. Czasami zastanawiała się, czy masakra Diema okaleczyła jakoś jej duszę, zamknęła uczucia w takim stanie, w jakim znajdowały się w te ostatnie niewinne dni przed tragedią… Tak czy inaczej cieszyła się, że może coś dla niego zrobić.

Może paranoja była zaraźliwa. Luan Peres nie żyje. Teraz Ezr schodzi ze służby na dłużej, niż to planowali. Ciekawe, kto właściwie wyznaczał tę zmianę wachty? Qiwi zajrzała ponownie do swej pamięci podręcznej.

Zmiany w harmonogramie ustalała oficjalnie komisja wachty… ale te zatwierdzał Ritser Brughel. Zdarzało się to dość często; któryś z grupmistrzów musiał zatwierdzić wszystkie takie zmiany.

Taksówka Qiwi powoli wznosiła się nad powierzchnię diamentu. Z tej odległości bloki skalne wyglądały jak chaotyczna zbitka kamieni, blask odbity od powierzchni Diamentu Pierwszego przyćmiewał niemal wszystkie gwiazdy. Ten widok mógłby uchodzić za dziki, dziewiczy krajobraz, gdyby nie regularny kształt kwater Queng Ho. Na powiększonym obrazie Qiwi widziała dziesiątki budynków systemu LI. W cieniu skał kryła się destylarnia, Hammerfest i arsenał w Ll-A. W przestrzeni wokół nich orbitował budynek mieszkalny, magazyny, zniszczone i uszkodzone okręty, które przywiozły tutaj ich wszystkich. Qiwi wykorzystywała je czasem jako balast pomocniczy przy stabilizowaniu skał. Stanowiły dobrze utrzymany system dynamiczny, nawet jeśli wydawały się rozmieszczone dość chaotycznie w porównaniu z bliskim cumowaniem z początku Wygnania.

Qiwi oceniła położenie okrętów doświadczonym okiem, choć jej umysł rozważał znacznie bardziej zdradliwe problemy politycznej intrygi. Stary okręt QHS „Niewidzialna ręka”, prywatna posiadłość Ritsera, znajdował się niecałe dwa tysiące metrów od jej taksówki; mijając go, zbliży się o dalsze pięćset metrów do jego gardzieli. Hmm. A jeśli Ritser rzeczywiście porwał Luan Peres? Byłoby to jego największe wykroczenie przeciwko prawu ustalonemu przez Tomasa. A może jest ich znacznie więcej. Jeśli ta zbrodnia ujdzie mu na sucho, mogą zginąć kolejni Queng Ho. Ezr.

Qiwi wzięła głęboki oddech. Nie wszystko naraz, analizuj każdy problem po kolei. Załóżmy, że Floria ma rację i Luan nadal żyje, jako zabawkaw prywatnych kwaterach Ritsera? Tomas nie mógł traktować innego grupmistrza tak samo jak zwykłych członków załogi, musiał przestrzegać pewnych reguł, które znacznie opóźniłyby jego działania. A wtedy Luan umarłaby naprawdę, a wszystkie dowody po prostu… zniknęły.

Qiwi odwróciła się w stronę „Niewidzialnej ręki”, spojrzała na nią nieuzbrojonym okiem. Od kadłuba okrętu dzieliło ją tylko tysiąc siedemset metrów. Być może upłynie jeszcze wiele dni, nim znów uda jej się zbliżyć doń na taką odległość. Znajdowała się tak blisko, że widziała ślady prowizorycznych napraw i miejsca, gdzie w kadłub uderzyły promienie laserów Emergentów. Qiwi znała budowę „Niewidzialnej ręki” lepiej niż ktokolwiek z pozostałych przy życiu Queng Ho; mieszkała na tym okręcie przez 2wiele lat podróży, wykorzystywała go jako podręczny przykład podczas zajęć dotyczących okrętów kosmicznych. Znała ukryte przejścia i martwe pola. Co ważniejsze, miała kody dostępu z poziomu grupmistrza. Był to jeden z wielu dowodów zaufania, jakimi obdarzał ją Tomas. Do tej pory nie używała go tak, hm, prowokacyjnie, ale…

Qiwi przystąpiła do działania, nim jeszcze jej umysł podjął ostateczną decyzję. Połączyła się osobistym, zaszyfrowanym łączem z Tomasem i opowiedziała mu szybko o wszystkim, co już wiedziała, co podejrzewała i co zamierzała zrobić. Wysłała wiadomość. Teraz była pewna, że Tomas pozna prawdę i że będzie miała czym zagrozić Ritserowi, jeśli ten ją złapie.

Sześćset metrów od „Niewidzialnej ręki”. Qiwi naciągnęła kaptur i wyłączyła obieg powietrza w taksówce. Intuicja i wyświetlacz podpowiadały jej drogę skoku, który musiała wykonać, trajektorię, która zaprowadziłaby ją prosto do gardzieli okrętu, tak by przez cały czas była niewidoczna z pokładu. Otworzyła luk taksówki, poczekała, aż jej akrobatyczny instynkt powie już — i skoczyła w pustkę.

Qiwi przesuwała się powoli w głąb pustego magazynu „Niewidzialnej ręki”. Wykorzystując kody dostępu Tomasa i własną znajomość okrętu, dotarła do poziomu kwater mieszkalnych, nie włączając żadnego alarmu.

Co kilka metrów przystawiała ucho do ściany i po prostu nasłuchiwała. Była tak blisko pomieszczeń zajmowanych przez aktywnych ludzi, że słyszała ich rozmowy. Wszystko wydawało się normalne, nie słyszała żadnych gwałtownych ruchów, żadnych podniesionych głosów… Hm. Coś brzmiało jak krzyk.

Qiwi ruszyła szybciej. Czuła ten sam gniew, który Ritser Brughel obudził w niej podczas tamtego spotkania w parku przed laty — tyle że teraz była mądrzejsza i prócz gniewu odczuwała także większy strach. Podczas wspólnych wacht, które minęły od tamtego czasu, często czuła na sobie spojrzenie Ritsera. Zawsze spodziewała się, że kiedyś dojdzie do kolejnej konfrontacji. Mordercze, codzienne treningi Qiwi — ćwiczyła wszystkie sztuki walki — były nie tylko wyrazem hołdu dla jej matki, ale i zabezpieczeniem przez Ritserem Brughlem i jego stalowym prętem. Niewiele mi topomoże, jeśli strzeli do mnie z pistoletu. Lecz Ritser był takim idiotą, że nigdy nie zabiłby jej w ten sposób; chciałby się sycić swoim triumfem. Dzisiaj, w razie konieczności, mogłaby postraszyć go wiadomością, którą zostawiła Tomasowi. Zdusiła strach i przesunęła się bliżej miejsca, z którego dochodził czyjś płacz.

Qiwi zatrzymała się przy włazie. Nagle napięły się mięśnie jej ramion. Dziwne, chaotyczne myśli przebiegały jej przez głowę. Będę pamiętać. Będę pamiętać. Wariactwo.

Od tego miejsca jedyną ochroną miał być dla niej kod grupmistrza.

Prawdopodobnie to mogło jej nie wystarczyć. Ale potrzebuję tylko kilkusekund. Qiwi po raz ostatni sprawdziła nagrywarkę i łącze… i prześliznęła się na korytarz załogi.

Boże. Przez chwilę Qiwi rozglądała się dokoła zdumiona. Korytarz miał te same rozmiary co przed laty. Dziesięć metrów dalej zakręcał w prawo, ku kwaterom kapitana. Ale Ritser wyłożył wszystkie cztery ściany tapetą przedstawiającą wirujące kręgi różu. W powietrzu unosił się zapach zwierzęcego piżma. Był to świat zupełnie inny od tego, który pamiętała z „Niewidzialnej ręki”. Zebrawszy się na odwagę, ruszyła w głąb korytarza.

Teraz słyszała docierającą z oddali muzykę, głuche dudnienie perkusji. Ktoś śpiewał… ostre, warkliwe krzyki w rytmie perkusji.

Ramiona Qiwi, jakby kierowane jakimś zewnętrznym impulsem, napięły się, chciała odbić się od ściany i powrócić do włazu. Czy potrzebujęjeszcze innych dowodów? Tak. Spójrz tylko na system danych z miejscowej bazy. To znaczyłoby znacznie więcej niż dobór muzyki i obrazów, w jakich gustował Ritser.

Przesuwała się nadal w górę korytarza, od drzwi do drzwi. To były kwatery oficerów, wykorzystywane przez członków wachty podczas podróży z Trilandu. Przez trzy lata mieszkała w drugim pokoju od końca — i naprawdę nie chciała wiedzieć, jak ten pokój wygląda teraz. Kwatera kapitana znajdowała się tuż za rogiem. Przesunęła kartę kodową przez zamek, a drzwi odsunęły się na bok. W środku… to nie był pokój kapitana. Wyglądał jak skrzyżowanie siłowni z sypialnią. Tu także ściany pokrywały wideotapety. Qiwi przeciągnęła się ponad dziwnym stojakiem przypominającym drabinę i przesunęła na bok z dala od drzwi. Dotknęła wyświetlacza i poprosiła o miejscowe połączenie z siecią statku. Minęła krótka chwila, podczas której sprawdzono jej pozycję i autoryzację, a potem patrzyła już na nazwiska, daty i zdjęcia. Tak! Ritser miał na „Niewidzialnej ręce” swój mały prywatny magazyn kapsuł hibernacyjnych. Qiwi odszukała Luan Peres… tutaj wymieniona była jako żywa, pełniąca służbę!

Wystarczy; czas uciekać z tego piekła. Qiwi zawahała się jednak jeszcze przez chwilę. Znalazła tu tak wiele nazwisk, znajomych nazwisk i twarzy sprzed wielu lat. Przy każdym zdjęciu widniała ikonka oznaczająca, że dana osoba już nie żyje. Była dzieckiem, kiedy widziała tych ludzi po raz ostatni, ale nie takich… te twarze były opuchnięte, chorobliwie blade, straszliwie posiniaczone lub poparzone. Żywi, martwi, pobici, walczący do samego końca. To wszystko działo się przed Jimmym Diernem. Wiedziała, że były przesłuchania, okres wielu Ksekund pomiędzy bitwą a podjęciem regularnych wacht, ale… Qiwi czuła, jak lodowata groza ogarnia powoli jej ciało. Przebiegała wzrokiem kolejne nazwiska. Kira Pen Lisolet. Mama.

Posiniaczona twarz, martwe oczy wpatrzone w pustkę. Co Ritser ci zrobił?

Jak Tomas mógł o tym nie wiedzieć? Nie wiedziała nawet, kiedy sięgnęła po kolejne informacje przypisane do tego zdjęcia, ale nagle jej wyświetlacz uruchomił wideo imersyjne. Widziała ten sam pokój, lecz wypełniony obrazami i dźwiękami sprzed wielu lat. Jakby z drugiej strony 2stojaka dochodziło głośne sapanie i jęki. Qiwi przesunęła się na bok, a obraz posłusznie dostosował się do nowej perspektywy. Za rogiem stojaka ujrzała nagle twarz… Tomasa Naua. Młodszego Tomasa Naua. Zasłonięty po piersi metalową konstrukcją kołysał się miarowo, jakby poruszał biodrami. Na jego twarzy malowała się ekstatyczna rozkosz, którą Qiwi widziała już tyle razy w chwilach, gdy mogli być sami i swobodnie się kochać. Lecz ten Tomas sprzed lat trzymał w dłoni maleńki, poplamiony krwią nóż. Pochylił się do przodu, zniknął jej z oczu, pochylił się nad kimś, kto już nie jęczał, lecz przeraźliwie krzyczał. Qiwi podciągnęła się nad krawędź stojaka i spojrzała na prawdziwą przeszłość, na kobietę, którą okaleczał Tomas Nau.

— Mama! — Przeszłość nie słyszała jej krzyku; Nau nadal torturował jej matkę. Qiwi zgięła się wpół, wymiotując na stelaż. Nie widziała już nic, nadal jednak docierały do niej dźwięki z przeszłości, jakby wszystko odbywało się tuż obok, po drugiej stronie stojaka. Wstrząsana wymiota mi, Qiwi zdarła z głowy wyświetlacz, odrzuciła go na bok. Krztusiła się i bełkotała coś bezładnie, nie kontrolując własnego ciała.

Światło zmieniło się, gdy ktoś otworzył drzwi pokoju. Usłyszała głosy.

Głosy z teraźniejszości.

— Tak, jest tutaj, Marli.

— Fuj, ale paskudztwo. — Dwaj mężczyźni mieszkający w tym pokoju zbliżali się do kryjówki Qiwi. Wycofała się odruchowo, wsunęła pod koszmarny mebel i przylgnęła do podłogi.

Jakaś twarz spojrzała na nią z góry.

— Mam ją…

Qiwi poderwała się gwałtownie, kant jej dłoni minął szyję mężczyzny.

Uderzyła w cienką ściankę za jego plecami. Ból przeszył jej rękę aż po ramię.

Czuła ukłucia strzałek paralizatora. Odwróciła się, próbowała skoczyć na napastnika, ale jej nogi były już sparaliżowane. Obaj mężczyźni odczekali kilka sekund w bezpiecznej odległości. Potem strzelec, Marli, wyszczerzył zęby w uśmiechu i pochwycił jej bezwładne ciało. Nie mogła się ruszać. Z trudem oddychała. Czuła jednak, jak Marli przyciąga ją do siebie, jak przesuwa dłońmi po jej piersiach.

— Nie bój się, Tung, jest już bezpieczna. — Marli się śmiał. — A może powinieneś się bać. Spójrz tylko na tę dziurę w ścianie. Jeszcze jakieś cztery centymetry, a oddychałbyś tyłem szyi!

— A niech to Plaga — odparł Tung posępnie.

— Macie ją? To dobrze. — Głos Tomasa, od strony wejścia. Marli nagle zdjął dłonie z jej piersi. Przeciągnął ją dokoła stojaka, na otwartą przestrzeń.

Qiwi nie mogła odwrócić głowy. Widziała tylko to, co znajdowało się przed jej oczami. Tomas, spokojny jak zawsze. Spokojny jak zawsze. Spojrzał na nią przelotnie, skinął głową na Marlego. Qiwi chciała krzyczeć, lecz z jej ust nie wydobywał się żaden dźwięk. Tomas mnie zabije, jakwszystkich innych. A jeśli nie? Jeśli nie, to nic go nie uratuje.

Tomas odwrócił się od niej. Kilka kroków dalej stał Ritser Brughel, półnagi i rozczochrany.

— Ritser, to niewybaczalne. Po to dałem jej kody dostępu, żeby można ją było łatwo pochwycić. Wiedziałeś, że tu leci i tak się odsłoniłeś.

— A niech to Plaga — odparł Brughel piskliwym głosem. — Nigdy tak szybko tu nie wróciła. A ja miałem niecałe trzysta sekund od twojego pierwszego ostrzeżenia do jej przybycia. To się jeszcze nigdy nie zdarzyło.

Tomas zmarszczył gniewnie brwi.

— Ta druga okoliczność wcale cię nie usprawiedliwia, powinieneś być na to przygotowany. Co do pierwszej… — Spojrzał ponownie na Qiwi, a gniewny grymas na jego twarzy ustąpił miejsca zamyśleniu. — Tym razem musiało się wydarzyć coś nieprzewidzianego. Niech Kai sprawdzi, z kim ostatnio rozmawiała. — Odwrócił się do Marli i Tunga. — Włóżcie ją do skrzyni i zabierzcie do Hammerfest. Powiedzcie Annę to co zwykle.

— Jaki obszar pamięci, grupmistrzu?

— Sam porozmawiam o tym z Annę. Musimy najpierw przejrzeć nagrania.

Qiwi widziała ściany korytarza, ręce, które wyciągały ją na zewnątrz.

Ile razy to się już wydarzyło? Choć wytężała całą siłę woli, nie mogła poruszyć żadnym mięśniem. We wnętrzu krzyczała. Tym razem będę pamiętać. Będę pamiętać!

Dwadzieścia dwa

Pham sunął za Trudem Silipanem w górę centralnej wieży Hammerfest, w stronę strychu. W pewnym sensie była to chwila, na którą czekał od wielu Msekund — pretekst, by dostać się do wnętrza systemu fiksacji, by zobaczyć coś więcej niż ostateczny rezultat. Bez wątpienia mógłby dostać się tu wcześniej, Silipan już nieraz proponował mu taką wycieczkę.

Podczas wspólnych wacht Pham wygłosił już dość głupich uwag o fiksacji, poczynił też sporo zakładów z Silipanem i Xinem, którzy głośno wyśmiewali jego opinie; wizyta w tym miejscu była więc nieunikniona. Do tej pory jednak Pham nie czuł się do końca bezpiecznie. Nie oszukuj się.

Po tej historii z lokalizatorami musisz uważać na siebie bardziej niż kiedykolwiek.

— No, wreszcie będziesz mógł zajrzeć za kulisy, staruszku. Mam nadzieję, że potem zrezygnujesz już z tych swoich bzdurnych teorii. — Silipan uśmiechał się od ucha do ucha; najwyraźniej i on nie mógł się doczekać tej chwili.

Lecieli w górę, mijając wąskie tunele, które rozwidlały się we wszystkich niemal kierunkach. To miejsce stanowiło prawdziwy labirynt. Pham zrównał się z Silipanem.

— Niby czego mam się dowiedzieć? Że potraficie zamienić ludzi w automaty? I co z tego? Nawet twardogłowy nie potrafi wykonać więcej niż jedno czy dwa działania matematyczne na sekundę. Maszyny robią to trylion razy szybciej. Macie tę przyjemność, że możecie dyrygować twardogłowymi jak niewolnikami — i co z tego? Najwolniejsza, najmniej wydajna automatyka w historii ludzkości.

— Tak, tak. Powtarzasz to od lat. Ale wciąż się mylisz. — Wystawił nogę, przytrzymując się czubkiem stopy uchwytu. — Staraj się zachować cicho, dobrze? — Stanęli przed prawdziwymi drzwiami, a nie jednym z tych małych włazów niższych poziomów. Silipan otworzył je i obaj wpłynęli do środka. Od razu ogarnęła ich woń spoconych, stłoczonych ciasno ciał.

— Nieźle śmierdzą, co? Ale są zdrowi. Dbam o to — oświadczył Trud z dumą technika.

Przez całą długość sali ciągnęły się rzędy siedzeń ułożonych w trójwymiarową kratkę, której nie dałoby się stworzyć przy normalnym ciążeniu. Większość miejsc była zajęta. Siedzieli tu mężczyźni i kobiety w różnym wieku, wszyscy ubrani na szaro. Wielu z nich miało na głowach prawdziwe wyświetlacze Queng Ho. Nie tego spodziewał się Pham Trinli.

— Myślałem, że trzymacie ich w izolacji. — W ciasnych celach, o których opowiadał czasem rozżalony Ezr Vinh w saloniku Benny’ego.

— Niektórych. To zależy od zastosowania. — Wskazał na dyżurnych pokoju, dwóch mężczyzn ubranych jak sanitariusze. — Tak jest znacznie taniej. Dwaj faceci radzą sobie ze wszystkimi kłótniami i bójkami.

— Bójkami?

— Powiedzmy, sporami profesjonalistów. — Silipan zachichotał. — To zwykłe pyskówki. Są niebezpieczne tylko wtedy, kiedy naruszają równowagę pleśni.

Lecieli ukośnie do góry pomiędzy ciasno zapakowanymi rzędami.

Niektóre wyświetlacze były przezroczyste, Pham mógł więc widzieć, jak poruszają się oczy fiksatów. Nikt jednak nie zauważył Phama ani Truda; wzrok tych ludzi kierował się gdzie indziej.

Ze wszystkich stron dochodziło ciche mamrotanie, połączone głosy wszystkich twardogłowych obecnych w pokoju. Wielu ludzi mówiło głośno, wyrzucało z siebie krótkie, urywane zdania w nese, ale pozbawione jakiegokolwiek sensu. Całość tworzyła niemal hipnotyczny zaśpiew.

Fiksaci pisali coś bez przerwy na klawiaturach. Silipan wskazał na ich ręce z nieskrywaną dumą.

— Widzisz, mniej niż dwadzieścia procent z nich ma uszkodzone stawy; nie możemy sobie pozwolić na marnotrawstwo. I tak jest za mało ludzi, a Reynolt nie może całkowicie kontrolować wirusa. Ale ostatni wypadek śmiertelny mieliśmy ponad rok temu — i właściwie nie można go było uniknąć. Nie wiem jakim cudem, ale fiksat miał dziurę w jelicie i to zaraz po dokładnych badaniach. Był odizolowanym specjalistą. Przez jakiś czas nie przesyłał nam nic nowego, ale nie wiedzieliśmy, że pojawił się jakiś problem, dopóki gość nie zaczął śmierdzieć. — Więc niewolnik umarł od środka, zbyt oddany swemu zajęciu, by się skarżyć i zbyt zaniedbany, by ktokolwiek to zauważył.

Dotarli pod sam sufit pokoju, spojrzeli z góry na mamroczący tłum.

— W jednej kwestii miałeś rację, panie obrońco Trinli. Gdyby ci ludzie mieli dokonywać jakichś obliczeń albo coś porządkować, cała ta operacja byłaby idiotyzmem. Najmniejszy procesor w pierścionku może to zrobić miliard razy szybciej niż człowiek. Ale słyszysz, jak oni gadają do siebie?

— Tak, ale to nie ma żadnego sensu.

— To ich wewnętrzny żargon; wchodzą w to bardzo szybko, kiedy pracują w zespołach. Ale najważniejsze jest to, że oni nie wykonują najprostszych funkcji maszyn. Wykorzystują nasze zasoby komputerowe. Widzisz, dla nas, Emergentów, twardogłowi to kolejna warstwa systemu nad oprogramowaniem. Mogą wykorzystywać ludzką inteligencję, ale z uporem i cierpliwością maszyn. Dlatego też tak ważni są zafiksowani specjaliści, szczególnie technicy tacy jak ja. Fiksacja jest bezużyteczna, jeśli brakuje normalnych ludzi, którzy mogliby nią pokierować i utrzymać równowagę pomiędzy sprzętem, oprogramowaniem i fiksacja. Przy zachowaniu odpowiednich proporcji taka kombinacja przewyższa wszystko, co osiągnęli d» tej pory Queng Ho.

Pham wiedział o tym już od dawna, ale zaprzeczając, prowokował Emergentów pokroju Truda Silipana do bardziej szczegółowych wyjaśnień.

— Więc co właściwie robi ta grupa?

— Zaraz to sprawdzimy. — Gestem nakazał Phamowi nałożyć wyświetlacz. — Aha, widzisz? Podzieliliśmy ich na trzy grupy. Najwyższa grupa wykonuje proste procesy, twardogłowi, których można łatwo przeprogramować. Świetnie nadają się do rutynowych zadań, takich jak bezpośrednie pytania. Grupa środkowa zajmuje się programowaniem. Jako programista bojowy powinieneś być tym zainteresowany. — Wyświetlił jakieś tabele zależności. Na pierwszy rzut oka wydawały się zupełnie bezsensowne, ogromne bloki pozbawione jakiejkolwiek spójności. — To nowa wersja waszego kodu naprowadzającego.

— Bzdura. Nigdy nie mógłbym utrzymać czegoś takiego.

— Ty nie. Ale zarządca programistów, ktoś jak Rita Laio, może, jeśli tylko ma pod sobą zespół zafiksowanych programistów. W tej*chwili zajmują się przestawianiem i optymalizacją kodu. Zrobili to, na co zwykli ludzie nie potrafiliby się zdobyć. Zmieniając odpowiednio oprogramowanie, ci twardogłowi stworzyli kod o połowę mniejszy od waszego oryginału i pięć razy szybszy na tym samym sprzęcie. Wykryli też ponad sto błędów.

Pham milczał przez chwilę. Przeglądał labirynt tabel. Od lat zajmował się oprogramowaniem uzbrojenia. Pewnie, że kryły się tam jakieś drobne niedoróbki, jak w każdym dużym systemie. Ale kody uzbrojenia były przedmiotem tysięcy lat pracy, nieustającego dążenia do optymalizacji i usunięcia błędów… Oczyścił wyświetlacz i spojrzał na rzędy niewolników.

Taka straszna cena… za takie cudowne wyniki.

Silipan zachichotał.

— Nie oszukasz mnie, Trinli. Widzę, że jesteś pod wrażeniem.

— Jeśli to rzeczywiście działa… A co robi trzecia grupa? Ale Silipan zmierzał już do wyjścia.

— Ach, ci. — Machnął lekceważąco na twardogłowych po swojej prawej stronie. — To najnowszy projekt Reynolt. Przeglądamy korpus kodu systemowego waszej floty. Szukamy pułapek, pluskiew, takich rzeczy.

Było to beznadziejne przedsięwzięcie, którego podejmowali się tylko obłąkani administratorzy systemów, ale po tym, co dzisiaj zobaczył… nagle Pham nie czuł się już taki bezpieczny. Tle czasu minie, nim zauważą mojemodyfikacje?

Opuścili salę fiksatów i ruszyli w drogę powrotną w dół wieży.

— Widzisz, Pham, wy wszyscy, mam na myśli Queng Ho, żyliście z klapkami na oczach. Po prostu wiecie, że pewne rzeczy są niemożliwe.

Widzę to w waszej literaturze: „Błędy na wejściu dają błędy na wyjściu”.

„Problem z automatyką polega na tym, że wykonuje dokładnie to, o co ją prosisz”. „Automatyka nigdy nie może być prawdziwie twórcza”. Ludzkość przyjmowała takie twierdzenia od tysięcy lat. Ale my, Emergenci, udowodniliśmy, że jest inaczej! Dzięki twardogłowym mogę otrzymać właściwy sygnał wyjściowy z niejasnych danych na wejściu czy efektywne tłumaczenie języka naturalnego. Ludzki osąd staje się częścią automatyki!

Lecieli w dół z prędkością kilku metrów na sekundę; niewiele osób wznosiło się w przeciwnym kierunku. Światła na dole wieży błyszczały coraz jaśniej.

— No tak, a co z kreatywnością? — Pham wiedział, że Trud uwielbia rozwodzić się na ten temat.

— Nawet to, Pham. Oczywiście nie mówię o wszystkich formach kreatywności. Jak już wspominałem, niezbędni są prawdziwi zarządcy, tacy jak Rita i ja, no i grupmistrzowie nad nami. Ale powiem ci coś ciekawego o naprawdę twórczych ludziach, tych, którzy przechodzą potem do historii.

Często są to dziwacy, którzy nie prowadzą normalnego życia, są zafiksowani na jakimś jednym konkretnym temacie. Zdrowy psychicznie człowiek nie poświęciłby przyjaciół czy rodziny dla jakiejś abstrakcji.

Oczywiście dzięki temu taki maniak może odkryć lub stworzyć zupełnie nowe, genialne rzeczy. Widzisz, w tym sensie niepełna fiksacja zawsze była częścią ludzkości. My, Emergenci, po prostu zinstytucjonalizowaliśmy to szaleństwo, by mogła z niego korzystać cała społeczność.

Sihpan wyciągnął ręce na boki, dotykając lekko ścian i spowalniając opadanie. Został na moment w tyle, nim Pham także zaczął hamować.

— De czasu zostało ci do spotkania z Annę Reynolt? — spytał Silipan.

— Trochę ponad Ksekundę.

— Dobrze, będę się streszczał. Nie mogę przecież narażać szefowej na długie oczekiwanie. — Roześmiał się. Silipan najwyraźniej nie darzył Annę Reynolt szczególnym szacunkiem. Gdyby rzeczywiście była niekompetentna, Pham miałby znacznie łatwiejsze zadanie…

Przeszli przez drzwi ciśnieniowe do wnętrza czegoś, co mogło uchodzić za ambulatorium. Leżało tu kilka kapsuł hibernacyjnych, wyglądały na czasowe pojemniki dla pacjentów. Za nimi znajdowały się kolejne drzwi, ze specjalną pieczęcią grupmistrza. Trud zerknął nerwowo w tę stronę, po czym szybko odwrócił głowę.

— Tak. Więc tutaj odbywa się to wszystko, Pham. Prawdziwa magia fiksacji. — Przeciągnął Phama przez pokój, z dala od drzwi opatrzonych pieczęcią. Jakiś technik pracował przy bezwładnym ciele fiksata, próbując umieścić głowę „pacjenta” w jednym z wielkich pierścieni, które zajmowały większą część pokoju. Mogły to być aparaty diagnostyczne, choć wyglądały jeszcze prymitywniej niż większość sprzętu Emergentów.

— Znasz już podstawowe zasady, tak?

— Jasne. — Wytłumaczono je dokładnie wszystkim Queng Ho podczas pierwszej wachty po śmierci Jimmy’ego. — Macie tego specjalnego wirusa, pleśń mózgu. Zaraziliście nas wszystkich.

— Tak, tak. Ale to była operacja wojskowa. W większości wypadków wirus nie przedostał się przez barierę krew/mózg. — Ale kiedy mu się to uda… Wiesz, co to są komórki neuroglejowe? Tak naprawdę jest w ich mózgu znacznie więcej niż neuronów. Więc infekcja wykorzystuje te komórki glejowe jako rodzaj bulionu, zaraża niemal wszystkie. Po jakichś czterech dniach…

— …Macie fiksata?

— Nie. Mamy surowy materiał na twardogłowego; wielu z Queng Ho zatrzymało się na tym etapie — niezafiksowani, zupełnie zdrowi, ale z utrwaloną na stałe infekcją. U takich ludzi każdy neuron w mózgu przylega do zainfekowanych komórek. A każda zarażona komórka może wydzielać wiele substancji neuroaktywnych. Ten facet… — Trud odwrócił się do technika, który nadal pracował nad uśpionym fiksatem. — Bil, czemu ściągnęliście tutaj tego gościa?

Bil Phuong wzruszył ramionami.

— Bił się. Al musiał go ogłuszyć. Nie powinno dojść do ucieczki wirusa, ale Reynolt chce, żebym powtórzył podstawową piątkę na sekwencji z…

Obaj technicy rozmawiali przez chwilę, przerzucając się fachowymi, medycznotechnicznymi określeniami. Pham spojrzał z udawaną obojętnością na fiksata. W okresie przygotowawczym Egil był obrońcą i wesołym, towarzyskim człowiekiem. Teraz… teraz był zapewne lepszym analitykiem niż kiedykolwiek.

Trud kiwał głową, zastanawiając się głośno:

— Hm, nie rozumiem, dlaczego powtórka piątki miałaby tu w czymś pomóc. Ale to Reynolt jest szefem, nie? — Uśmiechnął się do swego towarzysza. — Hej, pozwól mi to zrobić. Chciałbym pokazać coś Phamowi.

— Ale ty się pod tym podpiszesz. — Phuong odsunął się na bok lekko znudzony. Silipan zajął miejsce obok szarego pierścienia. Pham zauważył, że urządzenie ma oddzielne kable zasilające, każdy grubości jednego centymetra.

— To rodzaj aparatu diagnostycznego, tak? Wygląda jak jakiś rupieć wygrzebany ze śmietniska.

— Ha. Niezupełnie. Pomóż mi włożyć głowę tego gościa do środka.

Uważaj, żeby nie dotykał bok… — Ostry sygnał alarmowy przerwał mu w pół słowa. — 1 na miłość boską, daj Bilowi ten pierścień. Jeśli staniesz w złym miejscu, magnesy urwą ci palec.

Nawet przy tak małej sile ciążenia niełatwo było im manewrować ciałem uśpionego fiksata. Wymagało to dużej precyzji, a grawitacja była wystarczająco silna, by ciągnąć głowę Egila ku niższej części otworu.

Trud odsunął się od pierścienia i uśmiechnął.

— Wszystko gotowe. Teraz zobaczysz, o co w tym wszystkim chodzi, staruszku. — Wypowiedział jakąś komendę, a w powietrzu między nimi pojawił się jakiś medyczny obraz, prawdopodobnie widok wnętrza głowy Egila.

Pham rozpoznawał niektóre fragmenty, większość różniła się jednak znacznie od tego, co znał do tej pory.

— Miałeś rację, Pham. To jest aparat do standardowego MRI, obrazowania rezonansem magnetycznym, stary jak świat. Ale wystarczająco dobry. Widzisz, harmonia podstawowej piątki jest generowana tutaj. — Maleńka strzałka przesunęła się wzdłuż złożonego łuku tuż pod powierzchnią mózgu. — Teraz pokażę ci rzecz najciekawszą, coś, co sprawia, że pleśń mózgu jest czymś więcej niż tylko neuropatyczną ciekawostką. — Na trójwymiarowym obrazie ukazała się galaktyka maleńkich, lśniących punktów.

Mieniły się różnymi barwami, choć większość była różowa. Punkty tworzyły mniejsze i większe grupy lub pasma, wiele z nich migotało w jednostajnym tempie. — Widzisz tu zainfekowane komórki neuroglejowe, czyli znaczące grupy komórek.

— A kolory?

— Pokazują, jakiego typu substancje są obecnie wytwarzane… Chciałbym, żebyś teraz… — kolejne komendy i Pham mógł po raz pierwszy zajrzeć do instrukcji obsługi pierścienia — …zmieniał moc wyjściową i częstotliwość wzdłuż tej ścieżki. — Mała strzałka przesunęła się wzdłuż pasma rozpalonych punktów. Trud uśmiechnął się do Phama. — Dlatego właśnie ten sprzęt to coś więcej niż zwykły aparat diagnostyczny. Widzisz, wirus wydziela pewne para- i diamagnetyczne białka, a te z kolei reagują w różny sposób na pola magnetyczne i pobudzają produkcję różnych substancji neuroaktywnych. Podczas gdy wy, Queng Ho, i cała ludzkość używacie MRI jedynie do diagnostyki, my, Emergenci, potrafimy wykorzystać go aktywnie i dokonywać konkretnych zmian w strukturze mózgu. — Wystukał coś na swojej klawiaturze; Pham usłyszał głośne skrzypienie, kiedy kable nadprzewodnika odsunęły się od siebie. Egil drgnął kilkakrotnie. Trud wyciągnął rękę, by go przytrzymać. — Cholera, nie mogę wprowadzić milimetrowych poprawek, kiedy on się tak rzuca.

— Nie widzę żadnych zmian na mapie mózgu.

— I nie zobaczysz, dopóki nie wyłączę trybu aktywnego. Nie można rzucać obrazu i modyfikować jednocześnie. — Zamilkł na chwilę, w skupieniu powtarzając czynności zapisane w instrukcji. — Prawie gotowe… jest!

Dobrze, zobaczmy, jak to wygląda. — W powietrzu ukazał się nowy obraz.

Błyszczące pasma świateł były teraz w większości niebieskie, pulsowały w szalonym tempie. — Trzeba trochę poczekać, aż to się uspokoi.

— Obserwując model, mówił dalej: — Widzisz, Pham. Właśnie w tym jestem naprawdę dobry. Nie wiem, czy znalazłbyś w waszej kulturze jakiś odpowiednik tego zawodu. Jestem trochę jak programista, ale nie koduję. Jestem też po trosze neurologiem, tyle że ja osiągam konkretne rezultaty. Chyba najbliżej mi do technika sprzętu komputerowego. Utrzymuję sprzęt, który wykorzystują potem jakieś większe szychy. Następnie, rzecz jasna, przypisują całą zasługę sobie. — Trud przerwał i zmarszczył brwi. — Hm… Cholera. — Spojrzał na przeciwną stronę pokoju, gdzie pracował drugi technik. — Bil, współczynnik leptyndopu tego gościa dalej jest za niski.

— Wyłączyłeś pole?

— Oczywiście. Podstawowa piątka powinna być już w normie.

Bil nie podszedł do nich, patrzył jednak z daleka na obraz mózgu.

Błyszcząca linia nadal pulsowała chaotycznie. Trud kontynuował:

— To nic groźnego, ale nie wiem, skąd się wzięło. Zajmiesz się tym?

— Wskazał kciukiem na Phama, jakby chciał powiedzieć, że ma inne, ważniejsze sprawy.

— Podpisałeś się pod tym? — spytał z powątpiewaniem Bil.

— Tak, tak. Więc co, dokończysz to?

— Dobra.

— Dzięki. — Silipan gestem zaprosił Phama do wyjścia. Model urządzenia do MRI zniknął. — Ta Reynolt. Daje zawsze najtrudniejsze zadania.

Potem, choćbyś zrobił wszystko jak najlepiej, i tak masz kłopoty.

Pham przepłynął za nim przez drzwi i w dół bocznego korytarza, wrzynającego się w głąb Diamentu Pierwszego. Ściany pokrywały niezwykle misterne płaskorzeźby. Był to ten sam styl precyzyjnej sztuki, który zdumiał Phama przy pierwszej wizycie na okręcie Emergentów, podczas „bankietu powitalnego”. Nie wszyscy twardogłowi byli wysokiej klasy specjalistami; minęli kilkunastu niewolników zgromadzonych przy ścianach tunelu. Pochylali się nad szkłami powiększającymi, a w dłoniach trzymali maleńkie dłuta. Pham odwiedził już kiedyś to miejsce, kilka wacht wcześniej. Wtedy płaskorzeźba istniała tylko w ogólnych zarysach, górzysty krajobraz z grupą żołnierzy zmierzających do jakiegoś nieokreślonego celu.

Nawet wtedy Pham domyślał się tylko owych kształtów, znał bowiem tytuł dzieła; „Śmierć frenkijskiej bestii”. Teraz większość postaci była już gotowa, sylwetki potężnych wojowników i herosów mieniły się tęczą barw.

Celem ich wyprawy był jakiś potwór. Stworzenie to nie wydawało się szczególnie oryginalne, typowe cthulhonickie monstrum rozdzierające ludzi wielkimi szponami i pożerające ich ciała. Emergenci bardzo się pysznili swym zwycięstwem nad Frenkami, Pham wątpił jednak, by potwory, z którymi przyszło im walczyć, rzeczywiście były tak niezwykłe. Zwolnił, by przyjrzeć się lepiej płaskorzeźbie, a Silipan wziął jego ciekawość za podziw.

— Rzeźbiarze posuwają się tylko o pięćdziesiąt centymetrów na Msekundę. Ale ta sztuka oddaje blask naszej przeszłości.

Blask?

— Reynolt chce ładnych rzeczy? — spytał z głupia frant.

— Ha. Reynolt wcale to nie obchodzi. Wykonanie tej pracy zlecił grupmistrz Brughel, z mojej rekomendacji.

— Myślałem, że grupmistrzowie są całkowicie niezależni na swoim terenie. — Pham rzadko widywał Reynolt na poprzednich wachtach, widział jednak, jak upokarzała Ritsera Brughla podczas spotkań z Nauem.

Trud nie mówił nic przez kilka sekund. Na jego twarzy pojawił się głupi uśmieszek, którym kwitował niektóre uwagi Phama podczas ich wspólnych posiedzeń w saloniku Benny’ego. Tym razem jednak uśmieszek zamienił się w głośny śmiech.

— Grupmistrz? Annę Reynolt? Pham, ubawiłem się dzisiaj jak nigdy, patrząc na twoją minę, ale to przebija już wszystko. — Przeleciał kolejnych kilka metrów, chichocząc głośno. Potem spojrzał na twarz Phama ściągniętą w gniewnym grymasie. — Przepraszam, Pham. Wy, Handlarze, macie takie osiągnięcia w różnych dziedzinach, ale jeśli chodzi o podstawy kultury, jesteście jak dzieci… Pokazałem ci klinikę fiksatów; nie stanie się chyba nic złego, jeśli wyjaśnię ci jeszcze kilka rzeczy. Nie, Annę Reynolt nie jest grupmistrzem, choć prawdopodobnie kiedyś była, i to potężnym. Reynolt jest po prostu jeszcze jedną twardogłową.

Pham pozwolił, by gniewna mina ustąpiła miejsca zdumieniu, które tym razem było prawdziwe.

— Ale… ona zarządza wieloma ważnymi projektami. Wydaje ci rozkazy.

Silipan wzruszył ramionami. Jego uśmiech zmienił się w cierpki grymas.

— Tak. Wydaje mi rozkazy. To rzadka sytuacja, ale się zdarza. Wolał bym pracować dla grupmistrza Brughla i Kala Omo, tyle że oni grają dość… ostro. — W jego głosie pojawiło się nerwowe drżenie.

— Chyba rozumiem — skłamał Pham. — Kiedy specjalista zostaje zafiksowany, skupia się wyłącznie na swojej specjalizacji. Artysta rzeźbi dla was ściany korytarzy, fizyk staje się kimś takim jak Hunte Wen, a za rządca jest… hm, nie wiem, zarządcą z piekła.

Trud pokręcił głową.

— To nie tak. Widzisz, specjalności techniczne daje się łatwo zafiksować. Nawet wśród Queng Ho mamy siedemdziesięcioprocentową skuteczność. Ale umiejętności związane z kontaktami międzyludzkimi — doradztwo, polityka, zarządzanie personelem — te właściwie w ogóle nie utrzymują się w fiksacji. Widziałeś już dość wielu twardogłowych; jednym, co łączy ich wszystkich, jest brak uczuć. Po prostu nie są w stanie wyobrazić sobie, co dzieje się w głowie normalnego człowieka. Mamy szczęście, że udało nam się zachować tylu dobrych tłumaczy; nigdy dotąd nie robiliśmy tego na taką skalę. Annę Reynolt jest więc kimś bardzo wyjątkowym. Plotki mówią, że była wysokim grupmistrzem w klice Xevalle. Większość ich została za bita albo wyczyszczono im mózgi, ale Reynolt podobno naprawdę wkurzyła klikę Naua. Zafiksowali ją dla żartu; może chcieli z niej zrobić zabawkę dla swoich mężczyzn. Ale wyszło trochę inaczej. Przypuszczam, że i tak była już niezłą maniaczką. Prawdopodobieństwo równało się niemal zeru, a jednak umiejętności organizacyjne Reynolt przetrwały.

Daleko w górze majaczył koniec tunelu. Światło padało na prosty, pozbawiony ozdób właz. Trud zatrzymał się i odwrócił do Phama.

— Jest cudakiem, ale i najcenniejszą własnością grupmistrza Naua.

Właściwie ona podwaja jego zasięg… — Skrzywił się. — Co wcale nie znaczy, że łatwo mi przyjmować od niej rozkazy. Powiem ci coś. Osobiście uważam, że grupmistrz ją przecenia. Rzeczywiście, jest kimś niezwykłym, dziwem natury… i co z tego? To tak jak pies, który pisze wiersze — tylko nikt nie zauważa, że te wiersze są grafomańskie.

— Zdaje się, że nie obchodzi cię specjalnie, czy Reynolt zna twoje zdanie.

Trud znów się uśmiechał.

— Oczywiście, że nie. To jedyny plus mojej sytuacji. Praktycznie nie da się jej oszukać w kwestiach związanych z moją pracą, ale poza tym jest jak każdy inny twardogłowy. Ba, zrobiłem jej nawet parę głupich żar.

— Urwał raptownie. — Nieważne. Powiedz jej, co kazał ci zrobić grupmistrz Nau, i wszystko będzie w porządku. — Mrugnął doń porozumiewawczo i ruszył w dół korytarza, byle dalej od biura Reynolt. — Obserwuj ją uważnie.

Zrozumiesz, o czym mówię.

Gdyby Pham wiedział o fiksacji Annę Reynolt, odłożyłby sprawę lokalizatorów na później. Teraz siedział jednak w jej biurze i nie miał wielkiego wyboru. Z drugiej strony cieszył się, że sprawy nabrały trochę tempa. Od śmierci Jimmy’ego każdy jego ruch był tak wyważony, tak bardzo ostrożny.

Najpierw Reynolt jakby w ogóle nie zauważyła jego obecności. Pham usiadł nieproszony na krześle po drugiej stronie biurka i rozglądał się po pokoju. Zupełnie nie przypominał biura Naua. Tutaj ściany były nagie, czysty diament. Nie zdobiły ich żadne obrazy, nawet te brzydactwa, które uchodziły za sztukę Emergentów. Biurko Reynolt zajmowały wyłącznie puste pojemniki i sprzęt komputerowy.

A sama Reynolt? Pham wpatrywał się w jej twarz intensywniej, niż pozwoliłby sobie na to w innej sytuacji. Do tej pory spędził w jej obecności może jakieś dwadzieścia Ksekund, przy czym Reynolt siedziała zazwyczaj przy drugim końcu stołu. Zawsze ubierała się bardzo prosto, nie nosiła żadnych ozdób, prócz tego srebrnego naszyjnika wpuszczonego w bluzkę.

Ze swymi rudymi włosami i jasną cerą mogłaby uchodzić za siostrę Ritsera Brughla. Podobny typ fizyczny spotykało się bardzo rzadko w tej części Ludzkiej Przestrzeni, powstawał zazwyczaj w wyniku lokalnych mutacji.

Annę mogła mieć trzydzieści lat, albo dwa wieki przy naprawdę dobrym wsparciu medycznym. W pewien szalony, egzotyczny sposób była piękna.

Fizycznie piękna. Więc byłaś grupmistrzem.

Reynolt podniosła wzrok, przez moment patrzyła Phamowi w oczy.

— Dobrze. Przyszedł pan, żeby wyjaśnić mi szczegóły związane z ty mi lokalizatorami.

Pham skinął głową. Dziwne. Patrzyła na jego usta, gardło, tylko przez moment na oczy. W jej spojrzeniu nie dostrzegł żadnych uczuć, żadnej chęci nawiązania kontaktu, Pham odniósł jednak niepokojące wrażenie, że Reynolt przejrzała jego maskę.

— Dobrze. Jakie są ich parametry?

Udzielał mrukliwych, mało konkretnych odpowiedzi, twierdząc, że nie zna szczegółów.

Reynolt nie przejmowała się tym. Zadawała kolejne pytania tym samym, spokojnym i lekko pogardliwym tonem.

— To za mało. Potrzebuję szczegółów.

— Jasne. Po to tu jestem. Pełną instrukcję obsługi można znaleźć na kościach lokalizatorów, ukrytą między tym, co mogą zobaczyć zwykli technicy.

Znów to przeciągłe, dziwne spojrzenie.

— Szukaliśmy. Nic tam nie ma.

To była najryzykowniejsza część planu. W najlepszym razie Nau i Brughel przyjrzą się nieco uważniej osobie Phama Trinli. W najgorszym… jeśli zrozumieją, że wyjawia sekrety, o których nie wiedzą nawet najwyżsi rangą obrońcy, znajdzie się w poważnych tarapatach. Pham wskazał na wyświetlacz na biurku Reynolt.

— Pani pozwoli — powiedział.

Reynolt nie zareagowała na ten arogancki gest, lecz sama nałożyła wyświetlacz i przyjęła przekazany przezeń obraz. Pham kontynuował:

— Pamiętam kod dostępu. Jest długi, ale… — Pełna wersja zakodowana była w jego własnym ciele, ale nie powiedział o tym. Spróbował użyć kilku nieprawidłowych kodów i denerwował się, kiedy zawodziły. Normalny człowiek, nawet Tomas Nau, wyraziłby już zniecierpliwienie albo się roześmiał.

Reynolt nic nie mówiła. Siedziała nieruchomo. Potem oświadczyła nagle:

— Nie mam do tego cierpliwości. Proszę nie udawać niekompetencji.

Wiedziała. Przez cały ten czas, od podróży z Trilandu aż do tej chwili, nikt nie przejrzał jego sztuczek. Liczył na więcej czasu; kiedy zaczną już używać nowych lokalizatorów, będzie mógł sporządzić dla siebie jakiś nowy kamuflaż. Cholera. Potem przypomniał sobie, co mówił Silipan. Annę Reynolt coś wiedziała. Najprawdopodobniej uznała po prostu, że Trinli jest zbędną informacją.

— Przepraszam — wymamrotał Pham. Wpisał właściwą sekwencję.

Z biblioteki floty nadeszło proste potwierdzenie. Srebrne ikonki zawisły w powietrzu między nimi. Inwentarz tajnych danych, specyfikacje komponentów.

— Dobrze. — Reynolt skinęła głową. Zrobiła coś ze swoją kontrolką, a jej biuro nagle zniknęło. Obydwoje lecieli przez inwentarz danych, by zatrzymać się pośród specyfikacji lokalizatorów.

— Rzeczywiście, jest temperatura, akustyka, natężenie światła… multispektrum. Ale to jest bardziej złożone, niż mówił pan na spotkaniu.

— Powiedziałem, że lokalizator jest dobry. Reszta to szczegóły.

Reynolt mówiła szybko, analizując kolejne parametry lokalizatorów.

Teraz wydawała się niemal podekscytowana. To urządzenie znacznie przewyższało produkty Emergentów.

— Niezależny lokalizator o doskonałych parametrach i zewnętrznym zasilaniu. — A widziała tylko tę część, którą Pham chciał jej pokazać.

— Owszem, ale jednak trzeba je napromieniowywać mikrofalami.

— No i dobrze. W ten sposób ograniczymy ich używanie, aż w pełni je zrozumiemy.

Wygasiła iluzoryczny obraz i znów siedzieli w jej biurze o zimnych, diamentowych ścianach. Pham czuł, że zaczyna się pocić. Nawet już na niego nie patrzyła.

— Według inwentarza mamy jeszcze kilkanaście milionów lokalizatorów, o których nie wiedzieliśmy do tej pory.

— Jasne. Kiedy nie są aktywne, zajmują objętość kilku litrów.

— Byliście głupcami, nie wykorzystując ich w systemie bezpieczeństwa.

Pham spojrzał na nią gniewnie.

— My, obrońcy, znaliśmy ich możliwości. W sytuacji zagrożenia…

Te szczegóły nie znajdowały się już jednak w obrębie fiksacji Annę Reynolt. Uciszyła go machnięciem ręki.

— Wygląda na to, że mamy ich nawet więcej, niż potrzeba do realizacji naszych planów.

Piękna najemniczka znów popatrzyła na twarz Phama. Przez moment ich spojrzenia się spotkały.

— Rozpoczął pan nową erę nadzoru, obrońco.

Pham spojrzał w jej czyste błękitne oczy i skinął głową; miał nadzieję, że nie pojmowała całej prawdy tego, co powiedziała. On zaś uświadomił sobie właśnie, że Reynolt jest kluczowym elementem jego planów. Annę Reynolt zarządzała niemal wszystkimi fiksatami. To poprzez nią Tomas Nau sprawował kontrolę nad większością operacji. Annę Reynolt wiedziała o Emergentach rzeczy, które musiał wiedzieć rewolucjonista, by w ogóle marzyć o powodzeniu swej misji. I Annę Reynolt była fiksatem. Mogła domyślić się, co knuje Pham albo stać się kluczem do zniszczenia Naua i Brughla.

W tymczasowej kwaterze nigdy nie panowała całkowita cisza. Budynek mieszkalny Kupców miał zaledwie sto metrów średnicy; poruszający się w nim ludzie tworzyli naprężenia, których nie dało się całkiem wytłumić.

Naprężenia termiczne wydawały od czasu do czasu głośne, ostre trzaski. Teraz jednak większość załogi była pogrążona w hibernacji; w kabinie Phama Nuwena panowała więc względna cisza. Pham unosił się w półmroku, udając drzemkę. Jego sekretne życie miało właśnie wkroczyć w nowy, bardzo pracowity etap. Emergenci nie wiedzieli, że zostali właśnie wciągnięci w pułapkę, która sięgała głębiej niż wiedza któregokolwiek z kapitanów floty Queng Ho. Była to jedna z dwóch czy trzech sztuczek, które Pham Nuwen zachował niemal wyłącznie dla siebie. Wiedziała o nich Sura i kilku innych, ale po Brisgo Gap ta wiedza nie stała się ogólnym dziedzictwem Queng Ho.

Pham zawsze się nad tym zastanawiał; Sura potrafiła być sprytna.

Ile czasu minie, nim ludzie Reynolt i Brughla nauczą się obsługiwać nowe lokalizatory? Mieli wystarczająco dużo tych gadżetów, by nie tylko uprościć stabilizację LI, ale i zasypać nimi całą przestrzeń mieszkalną.

Dziesięć razy na sekundę przez kwatery przebiegał impuls mikrofal — dość bezprzewodowej energii, by zasilić wszystkie lokalizatory. Tuż przed początkiem okresu snu zauważył pierwsze pyłki wpływające do pokoju przez wentylator. W tej chwili Brughel i Reynolt kalibrowali zapewne system. Już za moment Brughel i Nau będą gratulowali sobie jakości dźwięku i obrazu.

Być może wyłączą wreszcie te swoje prymitywne urządzenia szpiegowskie; nawet jeśli szczęście aż tak mu nie dopisze… cóż, za kilka Msekund będzie mógł manipulować ich sygnałami.

Coś niewiele cięższego od pyłku kurzu osiadło na jego policzku. Otarł twarz ręką, jakby coś go drażniło, i osadził pyłek tuż obok powieki. Kilka minut później wsadził inny głęboko do prawego ucha. Uśmiechnął się w duchu ironicznie, przypomniawszy sobie, ile wysiłku włożyli Emergenci w unieszkodliwienie urządzeń 1/0.

Lokalizatory rzeczywiście spełniały wszystkie funkcje, o których Pham powiedział Tomasowi Nau. Jak wszystkie tego typu urządzenia w ludzkiej historii, te określały nawzajem swoje położenie w przestrzeni — proste ćwiczenie, nic ponad obliczanie czasu lotu. Wersje Queng Ho były wyjątkowo małe, mogły być zasilane bezprzewodowo i miały prosty układ czujników. Stanowiły świetne urządzenia szpiegowskie, właśnie takie, jakich potrzebował grupmistrz Nau. Lokalizatory tworzyły rodzaj sieci komputerowej, a właściwie nietypowy, rozproszony procesor. Każdy maleńki płatek miał niewielką zdolność obliczeniową, a wszystkie komunikowały się ze sobą. Kilkaset tysięcy takich drobin, rozsianych na całej przestrzeni mieszkalnej Kupców, miało większą moc obliczeniową niż cały sprzęt przywieziony przez Naua i Brughla. Oczywiście, wszystkie lokalizatory — nawet emergenckie rupiecie — miały taki potencjał obliczeniowy. Prawdziwym sekretem modelu Queng Ho był fakt, że nie potrzebował on żadnego dodatkowego interfejsu dla wejścia i wyjścia. Każdy, kto znał ten sekret, mógł uzyskać bezpośredni dostęp do lokalizatorów, pozwolić, by lokalizatory wyczuły pozycję jego ciała, zinterpretowały właściwe kody i odpowiedziały wbudowanymi efektorami. Fakt, że Emergenci usunęli z kwater Queng Ho wszystkie interfejsy czołowe, nie miał tutaj żadnego znaczenia. Teraz interfejs Queng Ho był dostępny dla każdego, kto znał tajemnice.

To wymagało jednak specjalnej wiedzy i koncentracji. Nie było to coś, co mogło wydarzyć się przypadkiem czy pod przymusem. Pham ułożył się wygodnie w hamaku, udając, że wreszcie zasnął na dobre i przygotowując się do czekającej go pracy. Potrzebował szczególnego rytmu uderzeń serca, szczególnej kadencji oddechu. Czy ja to w ogóle pamiętam, potylu latach? Irracjonalny strach wybił go na moment z koncentracji. Jeden pyłek przy oku, drugi w uchu; to powinno wystarczyć do zestrojenia innych lokalizatorów unoszących się w pokoju. To powinno wystarczyć.

Nadal jednak nie mógł wprawić się we właściwy nastrój. Wciąż powracał myślami do Annę Reynolt i do tego, co pokazał mu Silipan. Był pewien, że fiksaci prędzej czy później przejrzą jego plany. Fiksacja była cudem. Pham Nuwen mógł stworzyć prawdziwe imperium Queng Ho — pomimo zdrady Sury — gdyby tylko miał takie narzędzia. Tak, cena była wysoka. Pham przypomniał sobie rzędy zombi na Strychu Hammerfest. Widział co najmniej kilka sposobów, które mogłyby uczynić ten system łagodniejszym, ale tak czy inaczej wykorzystanie zafiksowanych narzędzi wymagało pewnych poświęceń.

Czy ostateczny sukces, prawdziwe imperium Queng Ho, warte było tej ceny? Czy mógł ją zapłacić?

Tak i jeszcze raz tak!

W tym tempie nigdy nie osiągnie stanu koniecznego do dostępu. Cofnął się, rozpoczął od nowa cały proces relaksacyjny. Pozwolił, by jego wyobraźnia sięgnęła do wspomnień. Jak to wyglądało na samym początku?

Sura Vinh dostarczyła „Repryzę” i nadal bardzo naiwnego Phama Nuwena na księżyce miasta Namqem…

Pozostał tam przez piętnaście lat. To były najszczęśliwsze lata życia Phama Nuwena. Kuzyni Sury także przebywali wtedy w układzie Namqem — i zakochali się w pomysłach, które przedstawiali im Sura i jej młody barbarzyńca; metoda międzygwiezdnej synchronizacji, sprzedaż technologii bez szkody dla ich pozycji handlowej, spójna międzygwiezdna kultura handlowa. (Pham nauczył się już, że nie powinien mówić o planach sięgających poza ten punkt). Kuzyni Sury powrócili właśnie z jakichś bardzo zyskownych wypraw, lecz i oni widzieli ograniczenia wyizolowanego handlu. Pozostawieni sami sobie, zbiliby fortuny, nawet utrzymali je przez jakiś okres… w końcu jednak przepadliby w czasie i międzygwiezdnej ciemności. Naprawdę mieli ogromne uznanie dla wielu z planów Phama.

W pewnym sensie jego pobyt z Surą na Namqem przypominał ich pierwsze dni na „Repryzie”. To jednak ciągnęło się i ciągnęło bez końca, wspólne marzenia i radości. Pojawiły się też cuda, których jego twarda głowa, przeładowana wielkimi planami i zamierzeniami, nawet nie brała pod uwagę — dzieci. Nigdy nie wyobrażał sobie, jak różna może być rodzina od tego, co znał ze swego dzieciństwa. Ratko, Butra i Qo byli ich pierwszymi dziećmi. Mieszkał z nimi, uczył je, bawił się z nimi, pokazywał im cuda światowego parku Namqem. Pham kochał je znacznie mocniej niż siebie i niemal tak mocno jak Surę. Omal nie zrezygnował z Wielkiego Planu, by pozostać z nimi. Później jednak mógł to nadrobić, a Sura mu przebaczyła. Kiedy powrócił trzydzieści lat później, Sura czekała na niego z wieściami o pomyślnej realizacji innych części Planu. Wtedy ich pierwsze dzieci już same podróżowały po kosmosie i wnosiły swój wkład w tworzenie nowego Queng Ho.

Pham dorobił się floty trzech okrętów. Spotykały go różne niepowodzenia i katastrofy. Doświadczył zdrady. Zamle Eng zostawił go niemal na pewną śmierć w obłoku komety Kielle. Spędził tam dwadzieścia lat, dorabiając się wielkiej fortuny od zera, byle tylko uciec z tego miejsca.

Sura poleciała z nim w kilka misji, założyli nowe rodziny na kilku światach. Minął wiek. Trzy. Protokoły misji, które opracowali na starej „Repryzie”, dobrze im służyły, od czasu do czasu spotykali się ze swoimi dziećmi i dziećmi dzieci. Niektóre z nich były lepszymi przyjaciółmi niż Ratko, Bura czy Qo, nigdy jednak nie kochał ich tak bardzo. Pham widział, jak powoli tworzy się nowa struktura. Na razie był to tylko handel, czasami wzmocniony więzami rodzinnymi. Wiedział, że kiedyś przerodzi się to w coś znacznie większego.

Najtrudniejszą rzeczą było zrozumienie, że będą potrzebowali kogoś w centrum, przynajmniej w pierwszych wiekach. Coraz częściej Sura pozostawała na planecie, koordynując przedsięwzięcia Phama i innych.

Mimo to nadal mieli dzieci. Sura rodziła nowych synów i córki, kiedy Pham był o lata świetlne od domu. Żartował z nią z tego cudu, choć w rzeczywistości bolało go, że Sura ma innych kochanków. Sura uśmiechnęła się łagodnie i pokręciła głową.

— Nie, Pham. Każde dziecko, które nazywam swoim, jest także twoje. — W jej oczach pojawił się chytry błysk. — Przez lata napełniłeś mnie tak, że mogłabym urodzić ci całą armię. Nie mogę wykorzystać tego daru w całości, ale z pewnością będę go wykorzystywać.

— Tylko bez klonów — powiedział Pham ostrzej, niż zamierzał.

— Boże, nie… — Odwróciła wzrok. — Ja… jeden wystarczysz mi zupełności. — Może była równie przesądna jak on. A może nie. — Nie, używam naturalnych zygot. Nie zawsze jestem drugim dawcą albo jedynym dawcą.

Medycy z Namqem są w tym bardzo dobrzy. — Odwróciła się i zobaczyła jego twarz. — Przysięgam, Pham, wszystkie twoje dzieci mają rodziny.

Wszystkie są kochane… Potrzebujemy ich, Pham. Potrzebujemy rodzin i Wielkich Rodzin. Potrzebuje ich Plan. — Szturchnęła go żartobliwie, próbując przegnać wyraz dezaprobaty z jego twarzy. — Hej, Pham! Czyż to nie senne marzenie każdego barbarzyńskiego zdobywcy? Cóż, powiem ci, że przebiłeś ich wszystkich.

Tak. Tysiące dzieci z tysięcy partnerek, wychowanie i opieka bez żadnych kosztów z jego strony. Prowadząc kampanię królobójstwa i konkubinatu w krajach Północnego Wybrzeża, jego ojciec bezskutecznie próbował zrealizować podobny plan, tyle że na znacznie mniejszą skalę. Pham obywał się bez morderstw, bez przemocy. A jednak… od jak dawna Sura uprawiała ten proceder? Ile dzieci i ilu „dawców”? Wyobrażał ją sobie teraz, jak planuje drzewa genealogiczne, umieszcza odpowiednie talenty w każdej z nowo utworzonych Rodzin, rozsiewa je po całym Queng Ho.

Doznawał przedziwnych, sprzecznych uczuć, kiedy analizował tę sytuację.

Jak powiedziała Sura, było to senne marzenie każdego barbarzyńcy… ale także i swego rodzaju gwałt.

— Powiedziałabym ci na samym początku, Pham. Ale bałam się, że będziesz przeciwny. A to jest takie ważne. — W końcu Pham zaakceptował ten pomysł. Rzeczywiście, ten pomysł był ważny dla realizacji Planu. Z bólem jednak myślał o wszystkich dzieciach, których nigdy nie będzie mu dane poznać.

Przemieszczając się z prędkością 0,3 c, Pham Nuwen podróżował daleko. Wszędzie byli Kupcy, choć ci, którzy żyli w odległości większej niż trzydzieści lat świetlnych od centrum, rzadko nazywali siebie Queng Ho.

To nie miało znaczenia. Liczyło się tylko to, że rozumieli Plan. Przekonani przez Phama nieśli jego idee coraz dalej. Gdziekolwiek poleciał — i dalej, bo niektórym Kupcom wystarczały tylko informacje przekazane drogą radiową — rozprzestrzeniał ducha Queng Ho.

Pham zawsze powracał na Namqem, naginając Wielki Harmonogram niemal do granic możliwości. Sura się starzała. Miała teraz dwieście lub trzysta lat. Jej ciało nadal było jędrne i młode, lecz nieubłaganie zbliżał się czas, kiedy nawet najbardziej zaawansowana medycyna nie utrzyma jej w tym stanie. Nawet niektóre spośród ich dzieci zdążyły się już zestarzeć, gdyż zbyt długo przebywały w portach pomiędzy kolejnymi podróżami. Czasami Pham dostrzegał w oczach Sury starczą mądrość.

Zawsze, gdy wracał na Namqem, zadawał jej to pytanie. Wreszcie pewnej nocy, gdy leżeli obok siebie nasyceni po długim, rozkosznym akcie miłosnym, Pham wybuchnął gwałtownie:

— To nie tak miało wyglądać, Suro! Plan był dla nas obojga. Leć ze mną. Albo przynajmniej zacznij podróżować sama. — A wtedy będziemymogli się spotykać jeszcze przez wiele lat, do końca życia.

Sura odchyliła się od niego i wsunęła dłoń za jego kark. Uśmiechała się smutno.

— Wiem. Myśleliśmy, że oboje będziemy mogli swobodnie podróżować.

Zabawne, ale to największa pomyłka, jaką popełniliśmy w naszym oryginalnym Planie. Przyznaj uczciwie; wiedziałeś, że jedno z nas musi zostać w jakimś centralnym miejscu, musi radzić sobie z Planem niemal przez jedną, nieprzerwaną wachtę. — Podbój wszechświata niósł ze sobą tryliony drobnych problemów, którymi musiał zajmować się ktoś aktywny.

— Tak, w pierwszych wiekach. Ale nie przez… nie przez całe twoje życie!

Sura pokręciła głową. Jej dłoń delikatnie gładziła go po karku.

— Niestety… myliliśmy się. — Dostrzegła ból i niepokój na jego twarzy, przyciągnęła go do siebie. — Mój biedny, barbarzyński książę. — Słyszał lekką ironię w jej głosie. — Stanowisz mój wyjątkowy, niepowtarzalny skarb. A wiesz dlaczego? Bo jesteś geniuszem. Jesteś opętany. Ale kocham cię z jeszcze innego powodu. W środku jesteś jedną wielką sprzecznością.

Mały Pham dorastał na biednych przedmieściach piekła. Widziałeś zdradę i sam zostałeś zdradzony. Rozumiesz zło równie dobrze jak prawdziwy zbrodniarz. A mimo to mały Pham wierzy we wszystkie mity o rycerskości i honorze, mimo to poszukuje ideału. Gdzieś w twojej głowie te sprzeczności żyją obok siebie, a ty przez całe życie próbujesz je pogodzić, próbujesz dopasować do nich cały wszechświat. Będziesz bardzo bliski osiągnięcia tego celu, wystarczająco bliski dla mnie, dla każdego rozsądnego człowie ka — ale może nie dość bliski, byś sam czuł się usatysfakcjonowany. Muszę tu zostać, jeśli nasz Plan ma się powieść. A ty, z tego samego powodu, musisz mnie opuścić. Niestety, dobrze o tym wiesz, prawda, Pham?

Pham spojrzał na prawdziwe okna otaczające apartament Sury. Znajdowali się na szczycie ogromnego biurowca w kształcie wieży, wyrastającego z powierzchni największego księżyca Namqem. Nieruchomości na Tarelsku, szczególnie biurowce, osiągały niebotyczne wręcz ceny, co przy takiej mocy komunikacji sieciowej wydawało się zupełnie niezrozumiałe.

Kiedy ta wieża po raz ostatni była wystawiona na sprzedaż, wartość rocznego wynajmu ostatniego piętra równała się cenie statku kosmicznego.

Przez ostatnie siedemdziesiąt lat wieża wraz z przyległościami należała do rodzin Queng Ho, głównie potomków Phama i Sury. Była to najmniejsza część ich majątku, ukłon w stronę mody.

Teraz zbliżał się właśnie wieczór. Sierp Namqem wisiał nisko na niebie; światła dzielnicy biznesowej Tarelska skutecznie rywalizowały z blaskiem ojczystego świata. Za Ksekundę na niebie miały się pojawić stocznie Vinh & Mamso. Były to prawdopodobnie największe stocznie w Ludzkiej Przestrzeni. Lecz nawet one stanowiły tylko drobną część majątku Rodzin.

Za nią stało bogactwo całego Queng Ho, z każdym rokiem coraz większe, sięgające w coraz bardziej odległe zakątki Ludzkiej Przestrzeni. On i Sura założyli największą kulturę kupiecką wszech czasów. Tak widziała to Sura.

To było wszystko, co kiedykolwiek widziała. To było wszystko, czego kiedykolwiek chciała. Sura nie przejmowała się tym, że nie dożyje ery ich ostatecznego sukcesu… bo uważała, że ten nigdy nie nadejdzie.

Pham powstrzymał więc łzy, które gromadziły się pod jego powiekami. Objął Surę, przyciągnął do siebie delikatnie i pocałował ją w szyję.

— Tak, wiem — powiedział wreszcie.

Pham opóźnił swój odlot z Namqem o dwa lata, o pięć. Został tak długo, że nie mógł już dotrzymać Wielkiego Harmonogramu. Odwołał kilka ważnych spotkań. Kolejne opóźnienie stanowiło zagrożenie dla całego Planu. Kiedy wreszcie opuścił Surę, coś w nim umarło. Przetrwała ich przyjaźń, w pewnym abstrakcyjnym sensie przetrwała nawet ich miłość.

Otworzyła się jednak między nimi przepaść czasu, a Pham wiedział, że już nigdy nie zdoła jej zasypać.

Nim Pham Nuwen przeżył sto lat, zwiedził już ponad trzydzieści układów słonecznych, sto kultur. Istnieli Kupcy, którzy widzieli więcej, ale nie było ich wielu. Z pewnością Sura, zajęta planowaniem na Namqem, nigdy nie obejrzała tego, co Pham. Sura miała tylko książki i opowieści, raporty z odległych miejsc.

Dla rozumnych cywilizacji, nawet tych podróżujących w kosmosie, nic nie trwało wiecznie. Z cudem graniczył fakt, że ludzka rasa przetrwała dość długo, by uciec z Ziemi. Każda inteligentna rasa mogła się unicestwić na wiele różnych sposobów. Pułapki i ucieczki, zarazy, katastrofy atmosferyczne, zderzenia — to były najprostsze niebezpieczeństwa.

Ludzkość żyła dość długo, by zdać sobie sprawę z zagrożenia. Jednak nawet przy zachowaniu największych środków ostrożności każda cywilizacja techniczna nosi w sobie zalążek własnej zagłady. Wcześniej czy później jej struktury kostnieją, a polityka doprowadza ją do upadku. Pham Nuwen urodził się na Canberze w mrokach średniowiecza. Teraz wiedział, że tamtejsza sytuacja wcale nie była najgorsza — w końcu rasa ludzka przetrwała, nawet jeśli straciła na jakiś czas rozwiniętą technikę. Podczas pierwszych stu lat swego życia Pham odwiedzał niektóre światy kilkakrotnie. Czasami pomiędzy poszczególnymi wizytami mijały całe stulecia.

Widział więc, jak utopia Neumars staje się przeludnioną dyktaturą, jak oceaniczne miasta zamieniają się w slumsy dla miliardów. Siedemdziesiąt lat później powrócił do świata zamieszkanego przez kilkaset tysięcy ludzi, świata małych wiosek i dzikusów o pomalowanych twarzach, którzy znali wielką przeszłość swej planety tylko z żałobnych pieśni. Wyprawa zakończyłaby się całkowitym niepowodzeniem, gdyby nie pieśni Vilnios.

Ale Neumarowie i tak mieli szczęście w porównaniu z martwymi światami.

Stara Ziemia była czterokrotnie rekolonizowana od zera, nim zaczęła się diaspora.

Musiał istnieć jakiś lepszy sposób, a wizyta na każdym nowym świecie upewniała Phama, że on zna ten sposób. Imperium. Rząd tak wielki, że upadek całego układu słonecznego nie zachwiałby jego podstawami.

Kultura handlowa Queng Ho stanowiła początek. Wkrótce miała zamienić się w imperium handlowe Queng Ho… a kiedyś w prawdziwe imperium.

Queng Ho znajdowali się bowiem w wyjątkowej sytuacji. Każda cywilizacja Klientów u szczytu swej świetności rozwinęła niezwykłą naukę — a czasami poprawiała nawet te rozwiązania, które do tej pory wydawały się najlepsze i niedoścignione. Zwykle te osiągnięcia ginęły wraz z cywilizacją.

Jednak Queng Ho trwali wiecznie, gromadząc wszystko, co najlepsze. Dla Sury była to największa przewaga Queng Ho nad innymi kulturami handlowymi.

Dla Phama Nuwena było to coś więcej. Dlaczego mamy sprzedawaćwszystko, czego się nauczyliśmy? Owszem, możemy oddać cześć tej wiedzy.

Tak między innymi zarabiamy na życie. Ale gromadźmy najwspanialsze osiągnięcia ludzkiego postępu — przechowujmy je dla dobra wszystkich.

Stąd właśnie wzięły się lokalizatory Queng Ho. Pham wybrał się po nie do Trygve Ytre, najbardziej odległego od Namqem miejsca, jakie do tej pory odwiedził.

Słońce Trygve było jedną z tych małych, przyćmionych gwiazd M, robactwa tych części galaktyki, które nadawały się do kolonizacji. Na jedno słońce przypominające Słońce Starej Ziemi przypadały dziesiątki takich gwiazd — a większość miała planety. Miejsca te nie nadawały się raczej do zamieszkania, ekosfera gwiezdna była tak cienka, że cywilizacja bez wysoko rozwiniętej techniki nie przetrwałaby tam nawet kilku lat. W pierwszych tysiącleciach podboju kosmosu ludzkość ignorowała ten fakt i zasiedliła sporą liczbę podobnych światów. Naiwni, zbyt optymistyczni kolonizatorzy wierzyli, że ich technika będzie trwać wiecznie. A potem, po pierwszym Upadku, miliony ludzi zostały porzucone na światach lodu lub światach ognia, jeśli planeta znajdowała się po wewnętrznej stronie ekosfery gwiazdy.

Trygve Ytre stanowiła nieco bezpieczniejszy wariant, dość zresztą powszechny; gwieździe towarzyszyła planeta olbrzym, orbitująca nieco poza zasadniczą ekosfera. Planeta miała dwa księżyce, jeden wielkości Ziemi. Oba były zamieszkane w czasie, gdy odwiedził je Pham. Lecz większy, Ytre, był prawdziwym klejnotem. Pływy i ciepło wydzielane przez Trygve rekompensowały niedostatki słońca. Ytre miał lądy, powietrze i płynne oceany. Ludzie z Trygye Ytre przetrwali już co najmniej jeden upadek swej cywilizacji.

W tej chwili dysponowali techniką dorównującą największym osiągnięciom ludzkości. Mała flota Phama została ciepło przyjęta, znalazła przyzwoite stocznie w pasie asteroid odległym o miliard kilometrów od słońca. Pham zostawił załogi na pokładzie okrętów, sam zaś, korzystając z miejscowego transportu, udał się na Trygve i Ytre. Nie było to Namqem, ale ci ludzie widzieli już innych Kupców. Widzieli także okręty Phama i jego wstępną listę handlową. Większość oferowanych przez Phama towarów nie mogła mierzyć się z osiągnięciami mieszkańców Ytre.

Nuwen pozostał na Ytre przez jakiś czas, kilka tygodni, które miejscowi nazywali jednostkami. Jednostka taka trwała jakieś sześćset Ksekund, czyli tyle, ile zajmowało Ytre jedno okrążenie olbrzyma Trygve. Samo Trygve okrążało słońce w czasie sześciu Msekund. Kalendarz mieszkańców Ytre składał się więc równo z dziesięciu tygodni.

Choć świat ten balansował pomiędzy ogniem i lodem, spora część Ytre nadawała się do zamieszkania.

— Nasz świat jest klimatycznie stabilniejszy niż Stara Ziemia — chełpili się tubylcy. — Ytre leży głęboko w studni grawitacyjnej Trygve, nic nie zakłóca jej biegu.

Zabezpieczyli się też przed wszelkimi zagrożeniami. Słońce M3 miało niewiele ponad jeden stopień szerokości. Ktoś nierozsądny mógłby spojrzeć prosto na jego czerwony dysk, zobaczyć tam wirujące gazy, wielkie i ciemne plamy. Kilka sekund takiej obserwacji mogło spowodować poważne poparzenia, bo oczywiście gwiazda była znacznie jaśniejsza w podczerwieni niż w świetle widzialnym. Zalecane ochraniacze na oczy wyglądały jak zwykły, czysty plastik, ale Pham starał się ich nie używać bez wyraźnej potrzeby.

Jego gospodarze — grupa miejscowych przedsiębiorców — podejmowali go na własny koszt. Pham spędzał czas na nauce języka, starał się też znaleźć wśród swoich towarów coś, co mogło być wartościowe dla jego Klientów. Ci równie wytrwale dążyli do tego samego celu. Przypominało to szpiegostwo przemysłowe w odwróconej, karykaturalnej postaci.

Elektronika mieszkańców Ytre była lepsza od wszystkiego, co dotąd widział Pham, choć Queng Ho mogliby im podsunąć kilka usprawnień w oprogramowaniu. Automatyka medyczna znajdowała się z kolei na nieco niższym poziomie; tu właśnie Pham upatrywał swojej szansy, punktu zaczepienia podczas dalszych negocjacji.

Pham i jego ludzie skatalogowali wszystkie korzyści, jakie może przynieść im to spotkanie. Zyski byłyby znacznie większe od kosztów podróży.

Pham słyszał jednak pewne plotki. Jego gospodarze reprezentowali grupę — „kartel”, bo tylko tak dało się przetłumaczyć to słowo. Ukrywali przed sobą wiele rzeczy. Plotki mówiły o nowym typie lokalizatora, mniejszym od wszystkich, jakie skonstruowano do tej pory, i do tego niewymagającym wewnętrznego źródła zasilania. Wszystko, co dotyczyło lokalizatorów, zwłaszcza jakieś istotne usprawnienia, było zyskownym przedsięwzięciem; urządzenia te były spoiwem pozycyjnym, które czyniło wbudowane systemy tak potężnymi. Lecz te superlokalizatory zawierały podobno czujniki i efektory. Jeśli ta plotka miała potwierdzenie w rzeczywistości, mogła zaważyć na przyszłości całego Ytre, zdestabilizować jego system polityczny i militarny.

Pham Nuwen wiedział, jak zbierać informacje w społeczeństwie technicznym, nawet jeśli nie znał biegle języka tego społeczeństwa, i nawet jeśli pozostawał pod stałą obserwacją. W ciągu czterech tygodni dowiedział się, który kartel może być posiadaczem tego niezwykłego wynalazku. Znał nazwisko jego magnata: Gunnar Larson. Kartel Larsona nie wspominał o nowym lokalizatorze podczas negocjacji handlowych, a Pham nie chciał mówić o nim w obecności innych. Zaaranżował więc prywatne spotkanie sam na sam z Larsonem. Było to posunięcie, które zrozumieliby nawet wujkowie i ciotki Phama ze średniowiecznej Canberry, choć techniczne wybiegi konieczne do zorganizowania rozmowy pozostałyby dla nich czarną magią.

Sześć tygodni po lądowaniu na Ytre Pham Nuwen spacerował samotnie wzdłuż najmodniejszej otwartej ulicy w Dirby. Rozproszone chmury przypominały o niedawnym deszczu. Mieniły się odcieniami różu i szarości w przedwieczornym blasku. Słońce skryło się właśnie za Trygve. Łuk złota i czerwiem opasujący krawędź planety był jedynym widzialnym śladem słońca wchodzącego w fazę zaćmienia. Dysk olbrzyma zajmował dziesięć stopni nieba. Bezgłośne błękitne błyskawice migotały w okolicy jego biegunów polarnych.

Powietrze było zimne i wilgotne, bryza niosła słodkie, naturalne zapachy. Pham szedł niespiesznym, lecz jednostajnym tempem, ciągnąc mocno za smycz, kiedy jego psy chciały przyjrzeć się bliżej czemuś z boku promenady. Rola, w którą się wcielił, wymagała, by spacerował powoli, napawał się widokami, kłaniał uprzejmie przechodniom ubranym podobnie do niego. Był po prostu bogatym mieszkańcem tej dzielnicy, który wybrał się na przechadzkę, by podziwiać wieczorne niebo i popisywać się swymi psami. Tak przynajmniej pouczał go człowiek, który wraz z nim aranżował spotkanie.

— Ochrona na Huskestrade jest bardzo czujna. Jeśli jednak nie będzie pan miał jakiegoś pretekstu, żeby tamtędy chodzić, policja może pana zatrzymać. Proszę zabrać ze sobą jakieś drogie psy. To wystarczający powód, by wyjść na spacer.

Pham spoglądał na osłonięte drzewami pałace stojące wzdłuż promenady. Dirby wyglądało na spokojne miejsce. Kręciło się tu sporo policji… gdyby jednak dość wielu ludzi chciało coś zmienić, wystarczyłaby jedna noc ognia i zamieszek. Kartele prowadziły twardą, handlową grę, ale ich cywilizacja przeżywała właśnie swój rozkwit, najszczęśliwszy okres rozwoju. Może słowo „kartel” nie było nawet właściwym określeniem.

Niektórzy magnaci, wśród nich Gunnar Larson, pozowali na mędrców czerpiących pełnymi garściami ze skarbnicy starożytności. Larson był szefem, owszem, ale słowo określające jego pozycję znaczyło coś więcej. Pham znał termin „król filozof”. Ale Larsem był biznesmenem. Może jego tytuł znaczył „magnat filozof”. Hmm…

Pham dotarł do posiadłości Larsona. Skręcił w prywatną alejkę, która była niemal tak szeroka jak promenada. Obraz w jego wyświetlaczu przygasł, a potem zniknął zupełnie; po kilku kolejnych krokach miał już tylko naturalny widok. Pham był poirytowany, ale nie zaskoczony. Szedł dalej pewnym krokiem, jakby to miejsce należało do niego, pozwolił nawet psom załatwić się za dwumetrową rabatką z kwiatami. Niech magnatfilozof zrozumie mój głęboki szacunek dla całej tej tajemnicy.

— Proszę za mną — odezwał się nagle głos za jego plecami. Pham stłumił nerwowy odruch, odwrócił się i skinął spokojnie głową. W czerwonawym półmroku nie widział żadnej broni. Wysoko na niebie, dwa miliony kilometrów dalej, na powierzchni Trygve zamigotał łańcuch błękitnych błyskawic. Pham przyjrzał się uważniej swemu przewodnikowi i pozostałej trójce, ukrytej w ciemności. Nosili ubrania korporacji, nie mógł jednak nie zauważyć sztywnej, wojskowej postawy ani wyświetlaczy na ich oczach.

Pozwolił im zabrać psy. Właściwie zrobił to z ulgą. Cztery ogromne bestie o drapieżnym wyglądzie nie budziły jego zaufania. Choć nie sprawiały mu żadnych kłopotów, musiałby odbyć jeszcze wiele podobnych przechadzek, by zapałać do nich sympatią.

Pham i pozostali strażnicy przeszli jeszcze ponad sto metrów. Pham widział gałęzie kołysane delikatną bryzą, mech okrywający korzenie drzew. Zauważył już wcześniej, że im wyższą pozycję społeczną zajmował dany biznesmen, tym większym był miłośnikiem natury — i tym większą wagę przywiązywał do szczegółów. Bez wątpienia ta „leśna ścieżka” pielęgnowana była od wieków, by mogła upodobnić się do prawdziwego szlaku w dzikim terenie.

Ścieżka prowadziła na niewielkie wzgórze, gdzie nad strumykiem i niewielkim stawem znajdował się ogród. W czerwonawym blasku widać było wyraźnie zarysy stołów i ludzkiej postaci, która podniosła się, by powitać Phama.

— Magnacie Larson. — Pham wykonał lekki ukłon, którym — jak zaobserwował — pozdrawiali się równi sobie. Larson oddał powitanie. Pham nie widział jego twarzy, był jednak przekonany, że magnat się uśmiecha.

— Kapitanie Nuwen… proszę usiąść.

W niektórych kulturach prawdziwy handel zaczyna się dopiero wtedy, gdy wszyscy są śmiertelni znudzeni rozmową o niczym. Pham nie przypuszczał, że spotka się z tym i tutaj. Miał wrócić do hotelu za dwadzieścia Ksekund — i dobrze byłoby dla nich obu, gdyby inni magnaci nie wiedzieli, gdzie poszedł i z kim rozmawiał. Lecz Gunnar Larson wcale się nie spieszył. Pham mógł przyjrzeć mu się w tych krótkich chwilach, gdy oblewał ich blask błyskawic Trygve; wyglądał jak typowy mieszkaniec Ytre, ale był już bardzo stary — jego blond włosy wyraźnie się przerzedziły, bladoróżową skórę przecinały liczne zmarszczki. Siedzieli w czerwonawym półmroku przez ponad dwie Ksekundy. Starzec gawędził o historii Phama i przeszłości Trygve Ytre. Cholera, może chce się odegrać za te kwiatki. A może była to jakaś niezbadana tajemnica Ytre. Pham mógł się tylko pocieszać faktem, że Larson mówi płynnym aminese, nie dzieliła ich więc przynajmniej bariera językowa.

Posiadłość Larsona była niesamowicie cicha. Miasto Dirby liczyło niemal milion mieszkańców i choć żaden z domów nie był szczególnie wysoki, zabudowa rozciągała się co najmniej na tysiąc metrów od zatłoczonej Huskestrade. Tutaj jednak najgłośniejszym dźwiękiem był głos Gunnara Larsona i plusk małego wodospadu u podnóży pagórka. Oczy Phama przywykły już do półmroku. Widział odbicie Trygve w stawie. Dostrzegł zmarszczki na wodzie, kiedy jakieś wielkie, opancerzone stworzenie przepływało tuż pod jej powierzchnią. Właściwie zaczyna mi się podobać cyklświatła na Ytre. Trzy tygodnie temu Pham był pewien, że taki czas nigdy nie nadejdzie. Noce i dnie ciągnęły się w nieskończoność, ale zaćmienia przynosiły chwilową ulgę. Po jakimś czasie człowiek zaczynał nawet zapominać, że niemal wszystkie kolory są odcieniem czerwieni. Ten świat wydawał się wygodny i bezpieczny; jego mieszkańcy żyli w dobrobycie i pokoju niemal od tysiąca lat. Więc może jednak kryła się za tym jakaś mądrość…

Nagle, nie wypadając wcale z rytmu rozmowy o niczym, Larson spytał:

— Więc chciałby pan poznać sekret moich lokalizatorów?

Pham wiedział, że wyraz zdumienia pojawił się tylko w jego oczach.

— Po pierwsze chciałbym się dowiedzieć, czy coś takiego w ogóle istnieje. Plotki są zadziwiające… i mało konkretne.

Zęby starca błysnęły w uśmiechu.

— Och, istnieją, istnieją. — Zatoczył ręką szeroki łuk. — Pozwalają mi widzieć wszystko dokoła. Zmieniają tę ciemność w dzień.

— Rozumiem. — Starzec nie nosił wyświetlaczy. Czy widział sardoniczny grymas na twarzy Phama?

Larson roześmiał się cicho.

— O tak. — Dotknął skroni tuż za okiem. — Jeden znajduje się tutaj.

Inne zestrajają się z nim i bardzo precyzyjnie stymulują mój nerw wzrokowy. Wymaga to długich ćwiczeń i doświadczenia. Jeśli jednak dysponuje się odpowiednią liczbą lokalizatorów Larsona, mogą udźwignąć ten ciężar. Mogą syntezować widok z dowolnie obranego przeze mnie kierunku. — Uczynił jakiś niewyraźny gest rękami. — Widzę pańską twarz wy raźniej niż w jasny dzień, panie Nuwen. A dzięki lokalizatorom, które osiadły na pańskich rękach i szyi, mogę nawet zajrzeć do pańskiego wnętrza. Słyszę bicie pańskiego serca, pański oddech. Przy odrobinie koncentracji… — przechylił lekko głowę… — mogę nawet ocenić przepływ krwi w konkretnych obszarach pańskiego mózgu. Jest pan szczerze zdumiony, młody człowieku.

Pham zacisnął zęby, zły na samego siebie. Jego towarzysz spędził ponad Ksekundę, zestrajając system wokół niego. Gdyby spotykali się w biurze magnata, z dala od ogrodu i tego cichego mroku, Pham miałby się bardziej na baczności. Wzruszył ramionami.

— Pańskie lokalizatory są zdecydowanie najbardziej interesującym elementem obecnego etapu rozwoju cywilizacji Ytre. Chętnie kupiłbym kilka próbek — y choć w tej chwili oczywiście bardziej interesują mnie parametry i podstawa oprogramowania.

— Dlaczego?

— To oczywiste i… niezwiązane z tematem. Ważne jest to, co mogę dać panu w zamian. Wasza medycyna stoi na znacznie niższym poziomie niż w Namqem czy Kielle.

Wydawało mu się, że Larson skinął głową.

— Jest gorsza niż przed Upadkiem. Nigdy nie odzyskaliśmy straconych starych sekretów.

— Nazwał mnie pan „młodym człowiekiem” — powiedział Pham. — A ile właściwie pan ma lat? Dziewięćdziesiąt? Sto? — Pham i jego ludzie przejrzeli uważnie sieć Ytre, oceniając poziom nauk medycznych tubylców.

— Dziewięćdziesiąt jeden, w waszych Msekundowych latach — odparł Larson.

— Widzi pan, ja przeżyłem sto dwadzieścia siedem lat. Nie liczę oczywiście hibernacji. — I nadal wyglądam jak młody człowiek.

Larson milczał przez dłuższą chwilę, a Pham był pewien, że zdobył właśnie ważny punkt. Może ci „magnaci filozofowie” nie byli jednak tacy nieodgadnieni.

— Tak, chciałbym znów być młody. Miliony ludzi wydałyby miliony na to samo. Co może dać mi wasza medycyna?

— Wiek lub dwa w takiej formie, w jakiej ja obecnie się znajduję.

Kolejne dwa lub trzy wieki powolnego, lecz widocznego starzenia.

— Ach, to nawet odrobinę więcej, niż my potrafilibyśmy osiągnąć przed Upadkiem. Lecz bardzo starzy będą wyglądać i cierpieć tak samo jak zawsze. Istnieją wewnętrzne granice, których ludzkie ciało nie może przekroczyć.

Pham milczał uprzejmie, uśmiechał się jednak w duchu. Medycyna okazała się właściwym haczykiem. Dostanie lokalizatory w zamian za przyzwoitą naukę medyczną. Obie strony ogromnie na tym skorzystają.

Magnat Larson przeżyje kilka dodatkowych stuleci. Jeśli dopisze mu szczęście, obecny cykl jego cywilizacji potrwa nieco dłużej. Lecz za tysiąc lat, kiedy Larson obróci się już w proch, a jego cywilizacja upadnie — za tysiąc lat Pham i Queng Ho nadal będą podróżować między gwiazdami. I nadal będą mieć lokalizatory Larsona.

Larson wydawał z siebie dziwny, przytłumiony dźwięk. Po chwili Pham zrozumiał, że to kaszlący śmiech.

— Ach, proszę mi wybaczyć. Być może ma pan sto dwadzieścia siedem lat, ale w swym umyśle nadal jest pan młodym człowiekiem. Skrywa się pan za ciemnością i nieporuszoną twarzą — proszę się nie obrazić. Nie wyćwiczył pan jeszcze wszystkich odruchów. Dzięki moim lokalizatorom widzę pański puls i przepływ krwi w pańskim mózgu… Myśli pan, że kiedyś zatańczy na moim grobie, tak?

— Ja… — Do diabła. Ekspert korzystający z najlepszych czujników inwazyjnych nie mógł aż tak dalece poznać myśli drugiego człowieka. Larson po prostu zgadywał albo lokalizatory były jeszcze cenniejsze, niż Pham przypuszczał. Jego zdumienie i ostrożność zaprawione były gniewem. Larson kpił sobie z niego. Cóż, trzeba więc mówić prawdę:

— W pewnym sensie, tak. Jeśli dobijemy targu, będzie pan żył tyle samo lat co ja. Ale ja jestem Queng Ho. Przesypiam całe dziesięciolecia drogi między gwiazdami. Wasze cywilizacje to dla nas efemerydy. — Proszę.

To powinno podnieść ci ciśnienie.

— Kapitanie, przypomina mi pan nieco Freda z tej sadzawki. Znów nie chciałbym pana obrazić. Fred to luksterfiske. — Mówił zapewne o stworzeniu, które Pham zauważył wcześniej przy wodospadzie. — Freda ciekawi wiele rzeczy. Przygląda się panu, odkąd pan tu przyszedł. Widzi pan, teraz siedzi na krawędzi stawu. Dwie opancerzone macki leżą w trawie jakieś trzy metry od pańskich stóp.

Pham drgnął zaskoczony. Myślał, że to jakieś kłącza. Powiódł wzrokiem wzdłuż długich czułek, do samej wody… tak, teraz zauważył cztery czułki, dwie pary nieruchomych oczu. Błyszczały żółto w bladym świetle Trygve.

— Fred żyje już od bardzo dawna. Archeolodzy odnaleźli jego rodowód, to był mały eksperyment z miejscową fauną, przeprowadzony tuż przed Upadkiem. Był ulubieńcem jakiegoś bogacza, inteligencją dorównuje psu-Ale Fred jest bardzo stary. Przetrwał Upadek. W tych stronach stał się czymś w rodzaju legendy. Ma pan rację, kapitanie, jeśli żyje się dość długo, można wiele zobaczyć. W średniowieczu Dirby przez jakiś czas było ruiną, potem stało się zalążkiem wielkiego królestwa — jego lordowie zgłębiali sekrety wcześniejszej epoki, oczywiście czerpiąc z tego ogromne zyski. Przez jakiś czas na tym wzgórzu stał senat tych władców. Podczas renesansu miejsce to zajmowały slumsy, a jeziorko przy wzgórzu było otwartym ściekiem. Nawet ta nazwa, „Huskestrade”, obecnie najmodniejsze miejsce wśród wyższych klas Dirby — znaczyła kiedyś „Ulica ruder”.

Ale Fred przeżył to wszystko. Był legendą ścieków, jeszcze przed trzema wiekami ludzie nie wierzyli w jego istnienie. Teraz żyje z pełnymi honorami — w najczystszej wodzie. — W głosie starca pobrzmiewały czułe nuty.

— Więc Fred żyje już bardzo długo i wiele widział. Nadal jest sprawny intelektualnie, na tyle, na ile może być luksterfiske. Proszę tylko spojrzeć na jego oczy. Lecz Fred wie znacznie mniej o świecie i własnej historii niż ja, który czytam o tej historii.

— Nie uznałbym tego za dobrą analogię. Fred jest tylko zwierzęciem.

— To prawda. Pan jest inteligentnym człowiekiem i podróżuje pan między gwiazdami. Przeżył pan ponad sto lat, ale te lata rozciągnięte są na przestrzeni równie długiej jak życie Freda. Czy rzeczywiście widział pan coś więcej? Cywilizacje powstają i giną, lecz wszystkie cywilizacje techniczne znają już największe sekrety. Wiedzą, które mechanizmy społeczne zazwyczaj działają, a które szybko się degenerują. Wiedzą, jak odsunąć katastrofę i jak uniknąć najgłupszych błędów. Zdają sobie też sprawę, że mimo to każda cywilizacja musi wcześniej czy później upaść.

Urządzenia, które chce pan ode mnie kupić, nie istnieją być może w żadnej innej części Ludzkiej Przestrzeni, jestem jednak pewien, że równie dobry sprzęt został już kiedyś wynaleziony przez ludzi i że zostanie wynaleziony ponownie. To samo dotyczy technologii medycznych, które, jak pan słusznie zakłada, chcielibyśmy otrzymać w zamian. Ludzkość jako całość pozostaje w niezmiennym stanie, nawet jeśli powoli powiększa się obszar, który zamieszkujemy. Owszem, w porównaniu z panem jestem jak robak w lesie, żyję przez jeden dzień. Ale widzę tyle, co pan; żyję równie mocno jak pan. Mogę czytać książki historyczne i słuchać informacji radiowych, które wędrują między gwiazdami. Widzę wszystkie odmiany triumfu i barbarzyństwa, które dane jest widzieć wam, Queng Ho.

— My zbieramy najlepsze. Przy nas Queng Ho nigdy nie umiera.

— Ciekaw jestem. Kiedy byłem młodym człowiekiem, na Trygve Ytre przyleciała inna flota handlowa. Byli zupełnie niepodobni do was. Inny język, inna kultura. Międzygwiezdni Kupcy to po prostu nisza, nie kultura. — Sura mówiła to samo. Tutaj, w tym starym ogrodzie, te ciche słowa wydawały się mieć większą wagę, niż gdy wypowiadała je Sura Vinh; głos Gunnara Larsona był niemal hipnotyczny. — Tamci Kupcy mieli też inne cele. Chcieli zbić majątek, by kiedyś osiedlić się gdzieś i założyć cywilizację planetarną.

— Wtedy nie byliby już Kupcami.

— To prawda; być może byliby kimś więcej. Odwiedził pan wiele układów planetarnych. Wiem, że spędził pan sporo lat na Namqem, był pan tam dość długo, by docenić cywilizację planetarną. My mamy kilkaset milionów ludzi żyjących w obrębie kilku sekund świetlnych. Miejscowa sieć Trygve Ytre daje niemal każdemu obywatelowi taki widok na Ludzką Przestrzeń, który wy możecie uzyskać dopiero po przybyciu do jakiegoś portu… Pańskie życie pośród gwiazd to nic innego jak Rurytania Umysłu.

Pham nie rozpoznał tego porównania, zrozumiał jednak sens całej wypowiedzi.

— Magnacie Larson, zastanawiam się, dlaczego w ogóle chce pan żyć długo. Zrozumiał pan już wszystko — wszechświat wolny od postępu, gdzie wszystko umiera i niczego nie da się zatrzymać. — Pham po części ironizował, po części był naprawdę zdumiony. Gunnar Larson miał otwarte okna, ale widok był ponury.

Ledwie słyszalne westchnienie.

— Nie czytasz zbyt wiele, prawda, synu?

Dziwne. Pham miał wrażenie, że Larson już nie próbuje go wybadać.

W jego głosie pojawiło się coś na kształt smutnego rozbawienia.

— Czytam wystarczająco dużo. — Sura narzekała nawet, że Pham spędza zbyt wiele czasu na studiowaniu podręczników. Pham zaczął jednak późno i przez całe życie starał się nadrobić zaległości. No i co z tego, że jego edukacja była nieco wypaczona?

— Pyta pan, jaki jest właściwie sens tego wszystkiego, Cóż, każdy musi wybrać własną drogę w tej kwestii, znaleźć własne odpowiedzi. Różne ścieżki mają swoje zalety i wady, korzyści i zagrożenia. Lecz dla własnego, ludzkiego dobra… powinien pan to rozważyć: Każda cywilizacja ma swój czas. Każda nauka ma swe ograniczenia. I każdy z nas musi umrzeć, przeżywszy mniej niż pół tysiąca lat. Jeśli naprawdę rozumie pan te ograniczenia… wtedy gotów jest pan do rozwoju, do zrozumienia tego, co naprawdę się liczy. — Milczał przez chwilę. — Tak… proszę tylko wsłuchać się w spokój.

Taka umiejętność to prawdziwy dar. Zbyt dużo czasu spędzamy w szalonym pośpiechu. Proszę posłuchać wiatru w lestras. Spojrzeć na Freda, który wciąż nie może nam się nadziwić. Posłuchać śmiechu swoich dzieci i wnuków. Trzeba cieszyć się danym nam czasem, bez względu na to, jak go otrzymaliśmy i na jak długo.

Larson odchylił się na oparcie swego krzesła. Wpatrywał się w bezgwiezdną ciemność, środek dysku Trygve. Łuk czerwonego światła obejmował już cały krąg planety jednolitym, bladym pierścieniem. Błyskawice dawno już zniknęły; Pham przypuszczał, że można je zobaczyć tylko przy odpowiednim ustawieniu Ytre względem macierzystej planety.

— Przykład, kapitanie Nuwen. Proszę rozsiąść się wygodnie i popa trzeć; czasami, w samym środku zaćmienia, dane nam jest ujrzeć coś nie zwykle pięknego. Proszę obserwować środek dysku Trygve. — Mijały sekundy. Pham siedział z zadartą głową. Niższe szerokości Trygve były zazwyczaj ciemne… lecz teraz pojawił się tam czerwony blask, tak słaby, że Pham wziął go początkowo za złudzenie optyczne. Światło przybierało powoli na sile, było głęboko czerwone, niczym ostrze miecza zbyt jeszcze zimne, by bić w nie młotem. Tu i ówdzie przecinały je pasma ciemności.

— Światło pochodzi z wnętrza samego Trygve. Wie pan, że ta planeta nas ogrzewa. Czasami, kiedy doliny między chmurami ustawione są pod odpowiednim kątem, a w górnej warstwie nie szaleją burze, mamy bardzo dobry widok — możemy zobaczyć ten blask gołym okiem. — Światło stało się jeszcze jaśniejsze. Pham rozejrzał się po ogrodzie. Wszystko pokrywały różne odcienie czerwieni, ale teraz widział więcej niż w blasku błyskawic. Wysokie drzewa nad stawem stanowiły część wodospadu, tworzyły dodatkowe wiry i sadzawki. Między ich gałęziami przelatywały chmury jakichś ptaków, po chwili zaczęły śpiewać. Fred wyszedł ze stawu. Przysiadł na swych rozlicznych odnóżach i płetwach i wzniósł krótsze czułki ku rozpalonemu niebu.

Patrzyli w milczeniu. Pham obserwował Trygve podczas podróży z asteroid, a to, co widział teraz, nie zaskoczyło go. Cały ten spektakl był wynikiem odpowiedniego ułożenia ciał niebieskich* zbiegiem okoliczności.

A jednak… nie dziwił się, że ktoś przywiązany do jednego miejsca może wpadać w zachwyt, gdy wszechświat odsłoni przed nim jedną ze swych tajemnic. To zabawne, ale sam czuł w tej chwili dziwne uniesienie.

Po chwili serce Trygve znów okryło się ciemnością, a śpiew w drzewach umilkł; całe przedstawienie trwało nie dłużej niż sto sekund.

To Larson przerwał w końcu milczenie.

— Jestem pewien, że możemy dobić targu, mój młody stary człowieku. W pewnej mierze, a nie chciałbym ujawniać jakiej, zależy nam na waszej technologii medycznej. Mimo to byłbym wdzięczny, gdyby zechciał pan odpowiedzieć na moje pierwsze pytanie. Co zrobicie z lokalizatorami Larsona? Te urządzenia to marzenie każdego szpiega. Nadużywane, mogą prowadzić do wszechobecnego terroru i szybkiego końca cywilizacji. Komu je sprzedacie?

Z jakiegoś niezrozumiałego powodu Pham odpowiedział mu szczerze.

Kiedy wschodnia krawędź Trygve powoli jaśniała, Pham przedstawił swoją wizję imperium całej ludzkości. Było to coś, czego nigdy nie wyjawił zwykłemu Klientowi, coś, o czym mówił tylko tym nielicznym Queng Ho, którzy wydawali mu się dość inteligentni i elastyczni. Mimo to większość nie potrafiła zaakceptować całego planu. Podobnie jak Sura odrzucali rzeczywisty i ostateczny cel Phama, gotowi jednak czerpać korzyści z oryginalnej kultury Queng Ho…

— Zatrzymamy lokalizatory dla siebie. Zrezygnujemy z ogromnych zysków, musimy mieć jednak pewną przewagę nad cywilizacjami Klientów.

Wspólny język, zsynchronizowane plany podróży, publiczne bazy danych — wszystkie te rzeczy dadzą nam spójną kulturę. Lecz sekrety takie jak te lokalizatory zabiorą nas o krok dalej. W końcu nie będziemy tylko przypadkowymi mieszkańcami „niszy handlowej”, staniemy się trwałą kulturą ludzkości.

Larson milczał przez dłuższy czas.

— Masz wspaniałe marzenia, synu — przemówił wreszcie poważnym, pozbawionym cienia ironii głosem. — Liga ludzkości, która złamałaby wreszcie koło czasu. Przykro mi, ale nie wierzę, byśmy kiedykolwiek do tarli na szczyt tych marzeń. Lecz ich podnóża, niższe zbocza… są czymś cudownym i być może osiągalnym. Jasne czasy mogłyby okazać się jaśniejsze i zapewne trwałyby dłużej…

Larson był niezwykłym człowiekiem, choć Klientem. Lecz z jakiegoś niezrozumiałego powodu był tak samo zaślepiony jak Sura Vinh. Pham opadł bezwładnie na oparcie miękkiej drewnianej ławki. Po chwili Larson przemówił ponownie:

— Jest pan rozczarowany. Szanuje mnie pan i miał pan nadzieję na coś więcej. Ma pan słuszność w wielu, bardzo wielu sprawach, kapitanie. Widzi pan zadziwiająco wyraźnie jak na kogoś z … Rurytanii. — W jego głosie kryła się dobrotliwość. — Wie pan, mój ród liczy sobie dwa tysiące lat. W oczach Kupca to ledwie chwila, lecz tylko dlatego, że Kupcy spędzają większość czasu w uśpieniu. Poza wiedzą, którą zgromadziliśmy bezpośrednio, ja i ci przede mną, czytaliśmy o innych miejscach i czasach, o setkach światów, tysiącach cywilizacji. Niektóre z pańskich idei mogą się ziścić. Niektóre niosą więcej nadziei niż cokolwiek od czasów Epoki Niespełnionych Marzeń. Myślę, że mam kilka pomysłów, które mogłyby okazać się pomocne…

Rozmawiali przez całą resztę zaćmienia, kiedy dysk słońca wynurzył się znad wschodniej krawędzi Trygve i wspiął wysoko na nieboskłon. Niebo ponownie pokryło się błękitem. A oni nadal rozmawiali. Teraz to Gunnar Larson miał najwięcej do powiedzenia. Próbował wyrażać się jasno i treściwie, a Pham notował w pamięci wszystkie jego słowa. Może jednak aminese nie był tak doskonałym językiem, jak wydawało mu się wcześniej; Pham nigdy nie zrozumiał wielu rzeczy, o których mówił Larson.

Po drodze dobili targu i ustalili warunki wymiany lokalizatorów Larsona na technologię medyczną Queng Ho. Do listy nabytków dołączyły jeszcze inne — na przykład grupa stworzeń, które śpiewały podczas zaćmienia — ogólnie jednak wszystko odbyło się wyjątkowo sprawnie. Obie strony czerpały z tego tak wielkie korzyści… Phama przytłoczyły inne rzeczy, które miał mu do powiedzenia Gunnar Larson, rady, które mogły okazać się bezwartościowe, lecz niosły ziarno prawdziwej mądrości.

Podróż do Trygve Ytre była jedną z najbardziej zyskownych w handlowej karierze Phama, lecz to rozmowa z Gunnarem Larsonem, biznesmenem i filozofem, najmocniej utkwiła mu w pamięci. Później był pewien, że Larson odurzył go jakimiś psychoaktywnymi środkami; inaczej Pham nigdy nie poddawałby się tak łatwo jego sugestiom. Ale… może to było nieistotne. Gunnar Larson miał dobre pomysły — przynajmniej te, które zrozumiał Pham. Tamten ogród i wypełniająca go atmosfera spokoju, wyciszenia to było coś potężnego i znaczącego. Wracając z Trygve Ytre, Pham pojął, że ten spokój pochodził z żywego ogrodu, zrozumiał też moc, jaką krył w sobie choćby pozór mądrości. Można było połączyć te dwie wartości. Żywe materiały zawsze stanowiły ważną pozycję handlową… teraz jednak miały stać się czymś więcej. Etyka żywych istot miała znaleźć się w sercu nowego Queng Ho. Każdy okręt, który umie utrzymać park, powinien taki mieć. Queng Ho powinni gromadzić najlepsze z żywych rzeczy równie skrupulatnie i zapamiętale jak najlepszą technologię. Ta rada starca z Ytre była całkowicie zrozumiała. Dzięki temu Queng Ho mieli zyskać reputację miłośników natury, jej strażników i opiekunów.

Tak właśnie narodziła się tradycja parków i bonsai. Założenie i utrzymanie parków było bardzo kosztowne, lecz w ciągu tysiącleci, jakie minęły od wizyty Phama na Trygve Ytre, to właśnie ten element kultury Queng Ho zdobył sobie największą i najgłębszą miłość Kupców.

A Trygve Ytre i Gunnar Larson? Larson nie żył już od tysiącleci. Cywilizacja Ytre przeżyła go zaledwie o kilkadziesiąt lat. Ytre zamienił się w jedno wielkie państwo policyjne, wszechobecny terror doprowadził w końcu do chaosu i zniszczenia. Najprawdopodobniej to właśnie lokalizatory Larsona przyspieszyły ten proces. Cała jego mądrość i przenikliwość nie pomogły zbyt wiele jego światu.

Pham zmienił nieco swoją pozycję w hamaku. Myśli o Ytre i Larsonie zawsze wprawiały go w dziwny nastrój. To był zawsze stracony czas…

prócz dzisiejszego wieczoru. Dzisiaj potrzebował właśnie atmosfery tamtego spotkania. Potrzebował kinestetycznej pamięci zarządzania lokalizatorami. W jego pokoju z pewnością było ich już co najmniej kilkadziesiąt.

Jak wyglądał ruch i stan ciała, który pozwoliłby mu kontaktować się z nimi? Pham ukrył ręce pod nakryciem. Zacisnął dłonie w pięści i naciskał palcami niewidzialne klawisze. Oczywiście to byłoby zbyt proste. To nie mogło zadziałać w ten sposób. Pham westchnął, ponownie zmienił rytm oddechu i puls… i poczuł ten sam podziw i zdumienie, które towarzyszyły mu przy pierwszych ćwiczeniach z lokalizatorami Larsona, Blade niebieskie światło, bardziej niebieskie niż błękitne, błysnęło raz na skraju jego pola widzenia. Pham uchylił lekko powieki. W pokoju panowała ciemność. Światło wydobywające się z nocnego pulpitu było zbyt słabe, by odsłonić barwy. Jego hamak dryfował powoli w delikatnym podmuchu wentylatora. Błękitne światło nie pochodziło z żadnego zewnętrznego źródła, lecz z wnętrza jego nerwu wzrokowego. Pham opuścił powieki, skoncentrował się ponownie na oddechu. Po chwili znów ujrzał błękitne, migotliwe światło. Był to efekt zsyntetyzowanego promienia układu lokalizatorów prowadzonego od tych, które umieścił na skroni i w uchu.

Na razie komunikacja ta nie ukazywała mu niczego prócz migocących iskierek. System był tak zaprogramowany, by nie miały doń dostępu osoby niepowołane, bez odpowiedniego przygotowania. Tym razem Pham trzymał oczy zamknięte, nie zmienił rytmu oddechu ani pulsu. Złożył dwa palce i przycisnął je do dłoni. Minęła sekunda. Światło znów rozbłysło, reagując na jego ruch. Pham zakasłał, odczekał moment, poruszył ręką. Błękitne światło zamigotało: raz, dwa, trzy… był to ciąg impulsów odliczających w systemie dwójkowym. Odpowiedział tym samym, wykorzystując kody, które ustalił wiele lat temu.

Przeszedł przez kod wprowadzający. Był w środku! Światła, które migotały pod jego powiekami, nie tworzyły na razie żadnej spójnej całości.

Potrzebował jeszcze wielu Ksekund, by ustawić tak precyzyjny obraz, jaki mogła mu zapewnić sieć lokalizatorów. Nerw wzrokowy był po prostu zbyt duży, zbyt skomplikowany, by natychmiast przedstawić mu czysty, wyraźny widok. Nieważne. Liczyło się tylko to, że miał kontakt z siecią. Lokalizatory ustaliły już jego parametry fizyczne; mógł komunikować się z nimi na wiele sposobów. Pozostały mu jeszcze prawie trzy Msekundy obecnej wachty. Miał dość czasu, by zrobić to, co konieczne, wejść do sieci floty i stworzyć sobie nowy kamuflaż. Cóż by to mogło być? Coś wstydliwego, tak. Jakiś haniebny powód, dla którego Pham Trinli musiał przez wszystkie te lata odgrywać bufona. Historia, do której mogliby się odnieść Nau i Brughel i którą mogliby go szantażować. Co?

Pham czuł, jak chytry uśmieszek pojawia mu się na twarzy. ZamleEng, niech twoja podła dusza handlarza niewolników gnije po wsze czasyw piekle. Wyrządziłeś mi wiele krzywd. Może choć po śmierci przydasz mi siędo czegoś.

Dwadzieścia trzy

„Dziecięca godzina nauki”. Taka niewinna nazwa. Ezr powrócił po długiej przerwie do służby, by zrozumieć, że ten program stał się jego osobistym koszmarem. Qiwi obiecała; jak mogła do tego dopuścić? Lecz każde kolejne przedstawienie było jeszcze gorsze od poprzedniego.

A dzisiejsze mogło stać się najgorszym. Przy odrobinie szczęścia mogło stać się także ostatnim.

Ezr wleciał do saloniku Benny’ego tysiąc sekund przed rozpoczęciem programu. Aż do ostatniej chwili zamierzał oglądać go ze swego pokoju, masochizm wygrał jednak kolejną rundę. Usiadł w tłumie i przysłuchiwał się rozmowom.

Salonik Benny’ego stał się centralnym miejscem spotkań na LI. Minęło już szesnaście lat od jego powstania. Benny spędzał na służbie dwadzieścia pięć procent obiektywnego czasu; prowadził salon na zmianę z Gonie Fong i innymi. Stara tapeta zniszczyła się już w kilku miejscach, trójwymiarowy widok stracił nieco ze swej iluzoryczności. Wszystko było tutaj nieoficjalne, albo sprowadzone z innych miejsc stacji, albo wyprodukowane z diamentu, lodu i śniegu powietrznego. Ali Lin stworzył nawet grzybnię, która pozwalała na wyhodowanie niemal doskonałego drewna ze słojami. Podczas długiej nieobecności Ezra bar i ściany zostały wyłożone ciemnym, wypolerowanym drewnem. Było to miłe i przytulne miejsce, czasami pozwalało nawet zapomnieć na chwilę, że nie stworzyli go wolni Queng Ho…

Podczas nieobecności Ezra Benny dołożył do tabeli nowy element — aktualną datę Pająków, według notacji Trixii; 60//21. Dwudziesty pierwszy rok obecnego pokolenia Pająków, czyli sześćdziesiątego cyklu słonecznego od czasów założenia jakiejś tam dynastii. Stare przysłowie Queng Ho mówiło: „Jeśli zaczynasz używać kalendarza tubylców, to znak, że jesteś tam już zbyt długo”. 60//21. Dwadzieścia jeden lat od Wybuchu, od śmierci Jimmy’ego i pozostałych. Po cyfrach oznaczających pokolenie i rok następował numer kolejnego dnia i aktualny czas w ladillskich „godzinach” i „minutach”, systemie, którego tłumacze do tej pory nie usprawnili. Teraz wszyscy przychodzący do baru mogli odczytywać te informacje równie łatwo jak czasomierz Queng Ho. Wiedzieli co do sekundy, kiedy zacznie się przedstawienie Trixii.

Przedstawienie Trixii. Ezr zgrzytnął zębami. Przedstawienie odgrywane przez niewolników; a najgorszy był fakt, że nikomu to specjalnie nie przeszkadzało. Powoli, kawałek po kawałku, upodabniamy się do Etnergentów.

Jau Xin, Rita Liao i kilka innych par — wśród nich czworo Queng Ho — siedziało przy swych ulubionych stolikach, gawędząc o tym, co może się wydarzyć podczas dzisiejszej audycji. Ezr siedział z boku grupy, zafascynowany i zdegustowany jednocześnie. Teraz już nawet niektórzy z Emergentów byli jego przyjaciółmi. Jau Xin, na przykład. Xin i Liao byli ślepi na wiele problemów moralnych, jak typowi Emergenci, mieli jednak także wzruszające, ludzkie problemy. A czasami, kiedy nikt inny nie mógł tego dostrzec, Ezr widział coś w oczach Xina. Jau był bystry, miał naturę naukowca. Gdyby nie dopisało mu szczęście w emergenckiej loterii, zakończyłby swą uniwersytecką karierę jako fiksat. Większość nie przejmowała się takimi dylematami moralnymi; Jau tego nie potrafił.

— …obawiam się, że to będzie już ostatnie przedstawienie. — Rita Liao wyglądała na szczerze zmartwioną.

— Nie przejmuj się tak, Rito. Nie wiemy nawet, czy to jakiś poważny problem.

— To pewne. — Gonie Fong nadleciała z góry, głową w dół. Rozdała wszystkim bańki z piwem i napojami. — Myślę, że twardogłowi… — spojrzała przepraszająco na Ezra — …że tłumacze w końcu się w tym pogubili. Nawet zapowiedzi tej audycji nie mają sensu.

— Ależ skąd. Są całkiem jednoznaczne. — To jeden z Emergentów, który w całkiem rozsądny sposób próbował wytłumaczyć, co znaczy określenie „perwersja spoza fazy”. Problem nie leżał tutaj w tłumaczeniu, lecz w ludzkiej niezdolności do akceptacji czegoś zupełnie Odmiennego.

„Dziecięca godzina nauki” była jedną z pierwszych audycji radiowych, jakie przetłumaczyła Trixia i inni. Samo dopasowanie głosu do przełożonych wcześniej form pisanych było ogromnym triumfem. Pierwsze audycje — nadane piętnaście obiektywnych lat wcześniej — tłumaczone były tylko na piśmie. Dyskutowano nad nimi w saloniku Benny’ego z tym samym abstrakcyjnym zainteresowaniem, z jakim traktowano najnowsze teorie twardogłowych o pochodzeniu i naturze gwiazdy OnOff. W miarę upływu lat audycja zyskiwała coraz większą popularność. Świetnie. Tyle że gdzieś podczas ostatnich pięćdziesięciu Msekund Qiwi Lin zawarła umowę z Trudem Silipanem. Co dziewięć lub dziesięć dni Trixia i inni wystawiani byli na widok publiczny i odgrywali przedstawienie na żywo. Podczas obecnej wachty Ezr nie zamienił z Qiwi więcej niż dziesięć słów. Obiecała,że będzie opiekować się Tńxią. Co można powiedzieć komuś, kto nie dotrzymuje takiej obietnicy? Nawet teraz jednak nie wierzył, że Qiwi jest zdrajczynią. Ale sypiała z Tomasem Nau. Może wykorzystywała tę pozycję, by bronić interesów Queng Ho. Może. Na razie jednak wydawało się, że to Nau czerpie z tego najwięcej korzyści.

Ezr widział do tej pory cztery „spektakle”. Każdy z fiksatów angażował w tę interpretację taki ładunek emocji, na jaki nie zdobyłby się żaden zwykły tłumacz ani żaden sztuczny system.

Zdaniem twardogłowych gospodarz programu nazywał się Rappaport Digby. „Skąd oni biorą te dziwaczne nazwiska?” — pytali wciąż ludzie. Ezr wiedział, że większość pochodzi od Trixii. Była to jedna z niewielu rzeczy, o których mógł naprawdę porozmawiać z Trixią, tu wreszcie przydawała mu się jego znajomość Pierwszego Klasycyzmu. Czasami Trixia prosiła go o nowe słowa. Właściwie to Ezr zaproponował nazwisko „Digby”, wiele lat temu. Trixia uznała, że pasuje do czegoś, co widziała w charakterze tego konkretnego Pająka. Ezr znał tłumacza, który grał Rappaporta Digby. Poza przedstawieniem Zinmin Broute był typowym twardogłowym, zafiksowanym, niekomunikatywnym, łatwo popadającym w złość. Teraz jednak, kiedy pojawił się jako Pająk Rappaport Digby, był miły i rozmowny, cierpliwie wyjaśniał dzieciom jakieś problemy naukowe…

Wyglądało to tak, jakby ciało zombi zostało na chwilę ożywione przez duszę innego człowieka.

Każda nowa wachta widziała dzieci Pająków nieco inaczej. W końcu większość pracowała w dwudziestopięcioprocentownym cyklu na rok życia każdego z członków załogi przypadały cztery lata czasu obiektywnego — życia Pająków. Rita z grupą przyjaciół próbowała dopasować do głosów wizerunki ludzkich dzieci. Ich zdjęcia rozsiane były po całej wideotapecie w saloniku. Obrazy wyimaginowanych ludzkich dzieci, z imionami wybranymi przez Trixię. „ Jirlib” był niski, miał rozczochrane włosy i łobuzerski uśmiech na twarzy. „Brent” był większy, wydawał się jednak spokojniejszy i skromniejszy od swego brata. Benny powiedział Ezrowi, że Ritser Brughel zamienił kiedyś uśmiechnięte twarze na podobizny prawdziwych Pająków; niskich, przeraźliwie chudych, opancerzonych — tak właśnie wyglądali mieszkańcy Arachny na pomniku, który Ezr widział podczas rekonesansu w dolinie, i na zdjęciach wykonanych z satelitów szpiegowskich.

Ten wybryk niczego jednak nie zmienił; Brughel nie rozumiał, co kryje się za tak dużą popularnością „Dziecięcej godziny nauki”. Tomas Nau z pewnością rozumiał i był zadowolony, że klienci saloniku Benny’ego mogą w ten sposób poznawać największy czysto ludzki problem, jaki stał przed jego maleńkim królestwem. Nawet bardziej niż członkowie ekspedycji Queng Ho, Emergenci pragnęli życia w luksusie. Spodziewali się, że znajdą w układzie OnOff niewyczerpane zasoby, że małżeństwa zawarte i zaplanowane w domu doczekają się tutaj dzieci i rodzin…

Teraz wszystko to zostało przesunięte w bliżej nieokreśloną przyszłość. Nasze pozafazowe tabu. Pary takie jak Xin i Liao miały teraz tylko marzenie o przyszłości — i dziecięce słowa i myśli zawarte w tłumaczeniu „Dziecięcej godziny nauki”.

Nim jeszcze rozpoczęły się te spektakle na żywo, ludzie zauważyli, że wszystkie dzieci Pająków są w tym samym wieku. Mijał rok za rokiem, kiedy jednak do programu trafiały nowe dzieci, były w tym samym wieku co ich poprzednicy. Najwcześniejsze przekłady dotyczyły magnetyzmu i elektryczności statycznej, pomijały przy tym zupełnie matematyczną stronę zagadnienia. Dopiero późniejsze lekcje wprowadziły analizę i metody ilościowe.

Jakieś dwa lata temu w programie zaszła subtelna zmiana, o której wspomnieli w swych pisemnych raportach wszyscy fiksaci i którą natychmiast instynktownie wyczuli Jau Xin i Rita Liao: prowadzącymi zostali „Jirlib” i „Brent”. Przedstawiono ich jak wszystkie inne dzieci, lecz według przekładu Trixii byli młodsi od pozostałych. Gospodarz Digby nigdy nie wspomniał o tej różnicy, a matematyka i inne nauki wykładane w programie wkraczały na coraz wyższe poziomy zaawansowania.

„Victory Junior” i „Gokna” dołączyły do programu całkiem niedawno, już podczas obecnej wachty. Ezr widział, jak przedstawia je Trixia.

Czasami podnosiła głos jak zniecierpliwione dziecko, niekiedy zaś dusiła się od tłumionego śmiechu. Obrazy Rity ukazywały tę dwójkę jako roześmiane siedmiolatki. Wszystko to wydawało się Ezrowi podejrzane, jakby przygotowane na ich zamówienie. Dlaczego przeciętny wiek dzieci w programie miałby się obniżać? Benny uważał, że powód jest oczywisty.

Zmieniło się po prostu kierownictwo „Dziecięcej godziny nauki”. Pisanie nowych lekcji powierzono wszechobecnemu Sherkanerowi Underhillowi, który najwyraźniej był ojcem wszystkich nowych dzieci w audycji.

Kiedy Ezr powrócił na służbę, przedstawienie stało się już tak popularne, że salonik Benny’ego z trudem mieścił wszystkich chętnych. Ezr widział dotąd cztery spektakle, a każdy był dla niego prawdziwym koszmarem. A potem — przerwa. „Dziecięca godzina nauki” nie była nadawana już od dwudziestu dni. Zamiast niej na antenie pojawiał się surowy komunikat: „Po licznych interwencjach słuchaczy właściciele tej stacji 2nadawczej uznali, że rodzina Sherkanera Underhilla praktykuje pozafazową perwersję. Kierownictwo stacji postanowiło jednocześnie, że do czasu podjęcia ostatecznych decyzji w tej kwestii emisja «Dziecięcej godziny nauki» zostaje wstrzymana”. Broute odczytywał to oświadczenie głosem zupełnie niepodobnym do głosu Rappaporta Digby. Ten był zimny i odległy, pełen oburzenia.

Choć raz Arachna stała się na powrót obcym, zupełnie im nieznanym światem. Tradycja Pająków pozwalała rodzić dzieci tylko na początku Nowego Słońca. Kolejne pokolenie były od siebie wyraźnie oddzielone, każde maszerowało przez życie w tej samej grupie wiekowej. Ludzie mogli się tylko domyślać, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy, najwyraźniej jednak „Dziecięca godzina nauki” była przykrywką dla poważnego naruszenia tego tabu. Audycja nie pojawiła się o ustalonej porze po raz pierwszy, potem po raz drugi. W saloniku Benny’ego panowało ogólne przygnębienie, pojawiało się w nim coraz mniej ludzi; Rita zaczęła przebąkiwać coś o usunięciu głupawych obrazków. A Ezr zaczął łudzić się nadzieją, że będzie to koniec cyrku.

Liczył jednak na zbyt wiele. Cztery dni temu salonik znów wypełnił się radosnym tłumem, choć tajemnica nie została jeszcze ostatecznie rozwiązana. Wszystkie stacje radiowe w „Akord” podały, że rzecznik Kościoła Ciemności spotka się z Sherkanerem Underhillem i odbędzie z nim publiczną debatę na temat „przyzwoitości” jego programu radiowego. Trud Silipan obiecał, że twardogłowi będą gotowi do przetłumaczenia audycji w tym nowym formacie.

Teraz zegar Benny’ego odliczał sekundy do tego specjalnego wydania „Dziecięcej godziny nauki”.

Trud Silipan zajmował swe ulubione miejsce po drugiej stronie saloniku, jakby zupełnie ignorował to napięcie. Przyciszonym głosem rozmawiał o czymś z Phamem Trinlim. Ci dwaj ciągle trzymali się razem, planowali przedsięwzięcia, których nigdy nie wcielali potem w życie. Zabawne,zawsze miałem Tńnlego za głośnego bufona. Opowieści o „magicznych lokalizatorach” Trinlego wcale nie były blefem; Ezr dostrzegał maleńkie pyłki we wszystkich pomieszczeniach stacji. Nau i Brughel wykorzystywali już te urządzenia. Pham Trinli znał sekret, o którym nie wspominały nawet najgłębiej ukryte sekcje biblioteki floty. Być może tylko Ezr Vinh zdawał sobie z tego sprawę, że Pham Trinli wcale nie był takim bufonem, za jakiego uchodził. Coraz częściej docierała do Ezra świadomość, że ten starzec wcale nie jest głupi. W bibliotece floty kryło się wiele tajemnic; musiały istnieć w czymś tak starym i tak rozległym. Ale żeby ten człowiek wiedział o sprawie tak ważnej… Pham Trinli musiał urodzić się naprawdę bardzo dawno temu.

— Hej, Trud! — krzyknęła Rita, wskakując na zegar. — Gdzie są twoi fiksaci? — Tapeta w saloniku nadal przedstawiała gęsty las w jakimś balacreańskim rezerwacie przyrody.

Trud Silipan wstał od swego stolika i przeleciał przed tłum zgromadzony na sali.

— Wszystko jest w porządku. Właśnie dostałem wiadomość. Radio Princeton rozpoczęło wstęp do „Dziecięcej godziny nauki”. Dyrektor Reynolt przyprowadzi za chwilę twardogłowych. W tej chwili synchronizują się jeszcze ze strumieniem słów.

Liao wyraźnie się uspokoiła.

— Świetnie! Dobra robota, Trud.

Silipan ukłonił się nisko, przyjmując pochwały za coś, do czego nie przyłożył ręki.

— Więc za kilka minut powinniśmy się dowiedzieć, jakież to dziwne rzeczy ten Underhill robił ze swoimi dziećmi… — Trud przechylił lekko głowę, słuchając wiadomości na prywatnym kanale. — Już są!

Zniknął soczysty, niebieskozielony krajobraz. Ściana za barem otworzyła się nagle na jedną z sali konferencyjnych w Hammerfest. Z prawej strony wysunęła się Annę Reynolt, jej ręka była zniekształcona przez ostry kąt perspektywy; część tapety po prostu nie mogła poradzić sobie z trójwymiarowym obrazem. Za Reynolt sunęło dwóch techników i pięcioro twardogłowych… zafiksowanych osób. Jedną z nich była Trixia.

W tym miejscu Ezr miał ochotę krzyczeć albo uciec, schować się w jakimś ciemnym miejscu i udawać, że świat nie istnieje. Zazwyczaj Emergenci ukrywali fiksatów głęboko w swoich systemach, jakby wiedzeni resztkami wstydu. Zazwyczaj Emergenci woleli otrzymywać wyniki z komputera i wyświetlaczy, dane ułożone starannie w tabelkach i wykresach.

Benny powiedział mu, że na początku do saloniku transmitowano tylko głosy tłumaczy. Potem Trud opowiedział wszystkim o spektaklu odgrywanym przez twardogłowych i do głosu dołączył także przekaz wideo. Z pewnością fiksaci nie mogli odczytać ruchów ciała z audycji radiowej. Nie to było jednak istotne; choć poczynania twardogłowych mogły być całkowicie nonsensowne, właśnie tego chciały upiory zgromadzone w saloniku.

Trixia była ubrana w luźny skafander. Częściowo splątane włosy unosiły się wokół głowy. Ezr wyczesał je dokładnie niecałe czterdzieści Ksekund wcześniej. Zniecierpliwionym gestem odegnała od siebie techników i przytrzymała się krawędzi stołu. Rozglądała się nieprzytomnie na boki, mamrocząc coś pod nosem. Otarła twarz rękawem i przypięła się do krzesła.

Inni fiksaci, równie nieprzytomni jak Trixia, poszli w jej ślady. Większość miała na głowach wyświetlacze. Ezr wiedział, co widzą i słyszą w tej chwili, transdukcję języka Pająków na średnim poziomie. To był cały świat Trixii.

— Mamy synchronizację, pani dyrektor — powiedział jeden z techników do Reynolt.

Dyrektor zasobów ludzkich przeleciała wzdłuż rzędu niewolników, zamieniając miejscami niektórych z nich — Ezr nie miał pojęcia, dlaczego to robiła. Wiedział jednak, że ta kobieta ma wyjątkowy talent. Była 2suką o zimnych oczach, ale wiedziała, co robić, by fiksaci osiągali jak najlepsze rezultaty.

— Dobrze, zaczynamy… — Podleciała w górę, znikając z oczu publiczności zgromadzonej w saloniku. Zinmin Broute wstał ze swego miejsca i przemawiał już doniosłym głosem:

— Nazywam się Rappaport Digby, a słuchacie państwo audycji „Dziecięca godzina nauki”…

Tego dnia tata zabrał ich wszystkich do stacji radiowej. Jirlib i Brent zajęli miejsca na najwyższym pokładzie samochodu — zachowywali się poważnie i odpowiedzialnie, a przy tym wyglądali niemal jak dzieci urodzone w fazie, nie wywoływali więc sensacji na ulicy. Rhapsa i Mały Hrunk byli jeszcze na tyle mali, że mogli skryć się w futrze taty; musieli poczekać jeszcze co najmniej rok, by przestano ich nazywać maskotkami rodziny.

Gokna i Victory siedziały z tyłu, każda na osobnej grzędzie. Victory patrzyła przez przyciemnioną szybę na ulice Princeton. To wszystko sprawiało, że czuła się trochę jak królewskie dziecko. Przechyliła lekko głowę w stronę swej siostry; może Gokna była jej służącą.

Gokna parsknęła wyniośle. Były do siebie tak podobne, że obie z pewnością myślały o tym samym — i obie widziały siebie w roli królowych.

— Tato, skoro nie będziemy dzisiaj występować, to po co z tobą jedziemy?

Ojciec się roześmiał.

— Och, nigdy nie wiadomo. Kościół Ciemności uważa, że ma monopol na prawdę. Ale ciekaw jestem, czy ta ich rzecznik zna w ogóle jakieś dzieci spoza fazy. Może okaże się, że w gruncie rzeczy jest całkiem sympatyczna. Kiedy staniecie przed nią, nie będzie chyba dyszeć na was ogniem tylko dlatego, że jesteście spoza fazy.

To było możliwe. Victory pomyślała o wuju Hrunku, który nigdy nie akceptował ich rodziny… a jednocześnie bardzo ich kochał.

Samochód jechał przez zatłoczone ulice w górę śródmiejskiej alei prowadzącej do wzgórz radiowych. Stacja Princeton była najstarszą rozgłośnią w mieście — tata mówił, że zaczęła nadawać przed ostatnią Ciemnością, gdy była jeszcze stacją wojskową. W tym pokoleniu właściciele wznieśli ją na starych fundamentach. Mogli mieć studia w mieście, bardziej zależało im jednak na podtrzymaniu tradycji. Podróż do stacji była bardzo ekscytująca, droga wiła się wokół najwyższej góry w mieście, znacznie wyższej nawet od tej, na której znajdował się ich dom. Ziemię na zewnątrz wciąż pokrywał poranny szron. Victory przeszła na grzędę Gokny i obie przysunęły się do okna, by mieć lepszy widok. Był środek zimy, a słońce wchodziło już w środkowe lata Jasności, lecz one dopiero drugi raz widziały szron. Gokna wyciągnęła rękę w stronę wschodu.

— Spójrz, jak jesteśmy wysoko… widać stąd Poszarpańce!

— A na szczytach leży śnieg! — wykrzyknęły obie zgodnym chórem.

Lecz widoczna w oddali biel była tylko porannym szronem. Pierwszy śnieg mógł zawitać do regionu Princeton dopiero za kilka lat, i to jeśli zimy będą dość ostre. Ciekawe, jakie to uczucie chodzić po śniegu? Albo wpadać w zaspę? Przez chwilę obie się nad tym zastanawiały, zapominając o innych wydarzeniach dnia, przede wszystkim debacie radiowej, która zaprzątała umysły wszystkich, nawet pani generał, przez ostatnie dziesięć dni. Najpierw wszystkie kobliki, a szczególnie Jirlib, obawiały się tej debaty.

— To koniec audycji — powiedział ich starszy brat. — Teraz ludzie wiedzą o nas. — Generał przyjechała specjalnie z Dowództwa Lądowego, by oznajmić im, że nie ma się czym martwić, że tata zajmie się wszystkimi skargami. Nie powiedziała jednak, że wrócą do programu. Generał Victory Smith była przyzwyczajona do spotkań z żołnierzami, członkami sztabu. Nie umiała pocieszać dzieci. Gokna i Victory uważały w skrytości ducha, że cała ta historia z radiem przerażała mamę bardziej niż wszystkie wojenne przygody z przeszłości.

Tylko tata nie tracił dobrego humoru.

— Właśnie na to czekałem od samego początku — powiedział mamie po jej powrocie z Dowództwa Lądowego. — Czas już wyjść z tym do ludzi.

Ta debata odsłoni wiele rzeczy. — Były to te same argumenty, które powtarzała mama, ale w ustach taty brzmiały one radośniej. Przez ostatnie, dziesięć dni bawił się z nimi nawet częściej niż zwykle. — Jesteście moimi specjalnymi ekspertami w tej debacie, więc mogę spędzać z wami cały czas i mimo to być obowiązkowym pracownikiem. — Chodził bokiem to tu, to tam, udając, że zajmuje się jakąś niewidzialną pracą. Dzieciaki to uwielbiały i nawet Jirlib i Brent podzielali optymizm swego ojca. Generał wyjechała na południe poprzedniej nocy; jak zwykle miała na głowie większe zmartwienia niż problemy rodzinne.

Szczyt Wzgórza Radiowego wznosił się ponad wierzchołkami drzew.

Niskie janowce okrywały ziemię wokół parkingu. Dzieci wysiadły z samochodu, dziwiąc się mroźnemu powietrzu. Mała Victory czuła dziwne pieczenie we wszystkich drogach oddechowych, jakby… jakby i tam tworzył się szron. Czy to możliwe?

— Chodźcie, dzieci. Gokna, nie gap się tak. — Tata i jego starsi synowie wprowadzili je na stare szerokie stopnie stacji. Schody były szorstkie, nadpalone w kilku miejscach, jakby w zamyśle właścicieli miały sprawiać wrażenie, że reprezentują jakąś starodawną tradycję.

Ściany we wnętrzu budynku obwieszone były portretami właścicieli i wynalazców radia (w tym wypadku byli to ci sami ludzie). Prócz Rhapsy i Hrunka wszyscy już tu kiedyś byli. Jirlib i Brent prowadzili program przez dwa lata, przejmując go od dzieci z fazy, kiedy tata kupił koncesję 2na ten program. Obaj chłopcy sprawiali wrażenie starszych, niż byli w rzeczywistości, a Jirlib przewyższał inteligencją wielu dorosłych. Wydawało się, że nikt nie podejrzewa nawet, ile mają lat. Tata trochę się denerwował z tego powodu.

— Chcę, żeby ludzie sami się domyślili, ale są zbyt głupi, by uświadomić sobie prawdę! — Więc w końcu do programu dołączyły Victory i Gokna. Świetnie się bawiły, udając o wiele starsze osoby, odgrywając rolę z głupiego scenariusza, który wykorzystywały podczas audycji. A pan Digby był dla nich bardzo miły, nawet jeśli nie był prawdziwym naukowcem.

Głosy Gokny i Junior brzmiały jednak bardzo młodo. W końcu ktoś stracił wiarę w czystość moralną wszystkich audycji radiowych i zrozumiał, że publiczność została narażona na kontakt ze straszliwą perwersją. Radio Princeton było jednak prywatną rozgłośnią, a co ważniejsze, miało wykupione własne pasmo częstotliwości. Właściciele należeli do pokolenia 58, które nadal liczyło się z każdym groszem. Tylko skuteczny bojkot słuchaczy zorganizowany przez Kościół Ciemności mógł powstrzymać Radio Princeton od nadawania „Dziecięcej godziny nauki”. Stąd też ta debata.

— Ach, doktor Underhill, jakże się cieszę! — Madame Subtrime wy padła pospiesznie ze swej budki. Kierownik stacji wyglądała tak, jakby składała się wyłącznie z przeraźliwie chudych, długich rąk i nóg, a jej ciało było niewiele większe od głowy. Gokna i Viki uśmiały się nieraz do łez, naśladując jej ruchy. — Nie uwierzy pan, jakie zainteresowanie wzbudziła ta debata. Nadajemy aż na Wschodnie Wybrzeże. Bez przesady mogę twierdzić, że mamy słuchaczy z całego świata!

Bez przesady mogę twierdzić… Ukryta przed panią kierownik Gokna poruszała ustami w rytm jej słów. Victory zachowała poważną minę i udawała, że niczego nie zauważa.

Tata skłonił lekko głowę przed madame Subtrime.

— Cieszę się, że jesteśmy tacy popularni, madame.

— O tak, w istocie! Sponsorzy dosłownie biją się o czas reklamowy w przerwach programu. Mówię panu, biją się! — Uśmiechnęła się do dzieci. — Wy będziecie mogły oglądać wszystko z kabiny inżyniera.

Wprawdzie orientowali się, gdzie to jest, ale posłusznie ruszyli za panią kierownik, słuchając jej nieustającego monologu. Nikt nie wiedział, co naprawdę myśli o nich madame Subtrime. Jirlib twierdził, że wcale nie jest głupia i że pod tą fasadą gaduły kryje się zimny licznik pieniędzy.

— Wie dokładnie, co do grosza, ile może zarobić na całej tej awanturze.

— Może, ale Viki i tak ją lubiła, wybaczała jej nawet piskliwy głos i głupią paplaninę. Zbyt wielu ludzi było tak zaślepionych swą wiarą, że nic nie obudziłoby w nich choć odrobiny tolerancji.

— Didi ma dzisiaj dyżur. Znacie ją. — Madame Subtrime zatrzymała się przy wejściu do kabiny inżyniera dźwięku. Dopiero teraz zauważyła dziecięce główki wystające z futra na grzbiecie Sherkanera.

— Och, ma pan też i takie maleństwa? Ja… czy mogą zostać z pańskimi dziećmi? Nie wiem, kto inny mógłby się nimi zająć.

— Nie ma problemu, madame. Zamierzam przedstawić Rhapsę i Małego Hrunkera reprezentantowi Kościoła.

Madame Subtrime zamarła. Wszystkie jej nogi i ręce znieruchomiały jednocześnie na całą sekundę. Po raz pierwszy Viki widziała ją naprawdę zaskoczoną. Potem jej ciało rozluźniło się i pojawił się szeroki uśmiech.

— Doktorze Underhill! Czy ktoś mówił już panu, że jest pan geniuszem?

Tata odpowiedział jej równie szerokim uśmiechem.

— Owszem, ale nikt nigdy nie miał do tego równie dobrych podstaw…

Jirlib, dopilnuj, żeby wszyscy zostali w pokoju Didi. Jeśli zechcę, żebyście wyszli, dam wam znać.

Dzieciaki wspięły się do kabiny inżyniera. Didire Ultmot siedziała na swej grzędzie przed konsolą. Gruba szyba oddzielała jej pokój od studia nagraniowego. Tafla szkła nie przepuszczała dźwięków i nie była całkiem przezroczysta. Dzieci podeszły bliżej do szklanej ściany. Na grzędzie w studiu już ktoś siedział.

Didire machnęła ręką w tamtą stronę.

— To przedstawicielka Kościoła. Przyszła o godzinę za wcześnie. — Didi była bardzo atrakcyjną, pogodną i nieco impulsywną dwudziestojednolatką. Nie dorównywała może inteligencją niektórym spośród studentów taty, ale była bardzo bystra. Pracowała na stanowisku głównego technika Radia Princeton. W wieku czternastu lat została głównym operatorem i znała się na inżynierii elektrycznej równie dobrze jak Jirlib.

Właściwie chciała zostać inżynierem właśnie w tej dziedzinie. Powiedziała o tym Jirlibowi i Brentowi przy ich pierwszym spotkaniu, kiedy naj starsi bracia zaczęli prowadzić audycję. Viki pamiętała dziwne zachowa nie Jirliba, kiedy ten opowiadał im o tej rozmowie; wydawało się, że Didire kompletnie go zauroczyła. Miała wtedy dziewiętnaście lat, a Jirlib tylko dwanaście… ale był duży jak na swój wiek. Dopiero po kolejnych dwóch programach zorientowała się, ze Jirlib jest spoza fazy. Odebrała to jako celową, osobistą obrazę. Biedny Jirlib przez kilka dni po tym wy darzeniu snuł się jak własny cień. W końcu poradził sobie z tym jakoś wiedział, że w przyszłości czekają go większe rozczarowania.

Didire też jakoś przez to przeszła. Dopóki Jirlib trzymał się od niej z dala, była miła. A czasami, kiedy się zapominała, była najzabawniejszą i najciekawszą osobą z obecnego pokolenia, jaką Viki kiedykolwiek poznała.

Gdy nie występowały w studiu, pozwalała Viki i Goknie siadać przy swojej grzędzie i obserwować, jak manewruje dziesiątkami przełączeń. Didire była bardzo dumna ze swej tablicy kontrolnej. Właściwie — prócz faktu, że obudowę wykonano z drewna, a nie lśniącego metalu — tablica wyglądała niemal równie profesjonalnie, jak niektóre urządzenia w Domu na Wzgórzu.

— Więc jaka jest ta kober z kościoła? — spytała Gokna. Podobnie jak Viki przycisnęła swe główne oczy do szklanej ściany. Szyba była tak gruba, że wiele barw nie mogło się przez nią przebić.

Didi wzruszyła ramionami.

— Wołają na nią wielebna Pedure. Dziwnie mówi. Myślę, że jest Tieferem. Spójrzcie tylko na ten jej kapłański szal. To nie tylko kwestia kiep skiego widoku z tego miejsca; on naprawdę jest ciemny we wszystkich pasmach prócz nadczerwieni.

Hmm. Drogi. Mama miała taki mundur, ale prawie nikt jej w nim nie widział.

Didi uśmiechnęła się złośliwie.

— Jestem pewna, że zwymiotuje, kiedy zobaczy dzieciaki w futrze waszego taty.

Niestety, nie mieli aż tyle szczęścia. Kiedy jednak kilka sekund później Sherkaner Underhill wszedł do studia, wielebna Pedure zesztywniała z oburzenia. Sekundę później Rappaport Digby wpadł w pośpiechu do studia i pochwycił słuchawki. Digby prowadził.„Dziecięcą godzinę nauki” od samego początku, na długo przed tym, nim w programie pojawili się Brent i Jirlib. Był starym poczciwiną, a Brent twierdził, że jest też jednym z właścicieli stacji. Viki nie bardzo w to wierzyła, widząc, z jakim lekceważeniem traktuje go Didi.

— Uwaga wszyscy w studiu — rozległ się wzmocniony głos Didi. Tato i wielebna Pedure wyprostowali się na swych grzędach. — Za piętnaście se kund wchodzimy na antenę. Będzie pan gotowy, panie Digby, czy mam puścić trochę ciszy?

Digby spojrzał na nią znad grubego pliku jakichś notatek.

— Może się pani śmiać, panno Ultmot, ale czas antenowy to pieniądz.

Tak czy inaczej, będę…

— Trzy, dwa, jeden… — Didi przerwała mu bezceremonialnie i wycią gnęła w jego stronę długą, spiczastą rękę.

Kober natychmiast przeszedł do rzeczy, jakby czekał na ten sygnał w cierpliwym skupieniu. Powoli, z namaszczeniem wypowiadał słowa, które od ponad piętnastu lat stanowiły znak rozpoznawczym tego programu:

— Nazywam się Rappaport Digby, a słuchacie państwo audycji „Dzie cięca godzina nauki”…

Kiedy Zinmin Broute rozpoczął tłumaczenie, jego ruchy przestały być nerwowe i chaotyczne. Patrzył prosto przed siebie i uśmiechał się lub krzywił twarz w zupełnie naturalny sposób, jakby emocje wywołujące te grymasy były rzeczywiste. I może były rzeczywiste — dla jakiegoś opancerzonego pająka na powierzchni Arachny. Czasami zdarzały mu się krótkie chwile wahania. Jeszcze rzadziej Broute się odwracał, zapewne gdy z boku jego wyświetlacza ukazywała się jakaś ważna informacja. Pomijając jednak te drobne potknięcia, właściwie niedostrzegalne dla laika, fiksat mówił równie płynnie jak każdy ludzki spiker czytający z notatek zapisanych w jego ojczystym języku.

Broute jako Digby zaczął od krótkiej historii programu i pochwał na jego cześć, potem opisał cień, jaki padł na niego w ostatnich dniach. „Spoza fazy”, „perwersja narodzin” — Broute wypowiadał te określenia z taką swobodą, jakby znał je od dziecka.

— Dziś, zgodnie z obietnicą, powracamy na antenę. Zarzuty, jakie wy sunięto w ostatnich dniach, są bardzo poważne. Panie i panowie, zarzuty te są prawdziwe. — Na trzy sekundy w studiu zapadła dramatyczna cisza, potem znów przemówił prowadzący: — Zastanawiacie się państwo zapew ne, dlaczego mieliśmy w takim razie odwagę lub czelność powrócić. Od powiedzią będzie dzisiejsze, specjalne wydanie „Dziecięcej godziny na uki”. Przyszłość programu zależy w głównej mierze od państwa reakcji na to, co usłyszycie dzisiaj…

Silipan parsknął głośno.

— Co za hipokryta. — Xin zgromił go spojrzeniem. Trud przeniósł się więc na miejsce obok Ezra. Taka sytuacja zdarzała się już wcześniej; Si lipan myślał zapewne, że skoro Ezr siedzi na skraju grupy, to chce słu chać jego analiz.

Tymczasem Broute przedstawiał uczestników dyskusji. Silipan przymocował do kolana komputer i otworzył go. Było to prymitywne urządzenie Emergentow, ale wsparcie fiksatow czyniło je bardziej wydajnym niż cokolwiek, co stworzyła do tej pory ludzkość. Trud wcisnął klawisz z napisem „wyjaśnienie”, a cichy, kobiecy głos poinformował go: „Oficjalnie wielebna Pedure reprezentuje tradycyjny Kościół. W rzeczywistości… — głos umilkł na chwilę, prawdopodobnie czekając na wyniki analizy z bazy danych — … nie pochodzi z Akord. Prawdopodobnie jest agentem rządu Kindred.

Xin obejrzał się na nich, zapominając na moment o Broucie-Digbym.

— Niech to Plaga, ci ludzie to prawdziwi fundamentaliści. Czy Underhill o tym wie?

Głos z podręcznego komputera Truda odpowiedział:

— To możliwe. „Sherkaner Underhill” ma silne powiązania z łączno ścią wywiadu Akord… Jak dotąd nie natrafiliśmy na żadną informację wojskową dotyczącą tego wywiadu, ale cywilizacja Pająków nie dysponu je jeszcze zaawansowaną automatyką. Mogliśmy coś przeoczyć.

Trud przemówił do urządzenia:

— Mam dla was małe zadanie. Co Kindred chciałoby zyskać na tej debacie? — Podniósł wzrok na Jau i wzruszył ramionami. — Nie wiem, czy dostaniemy jakąś odpowiedź. Teraz mają tam urwanie głowy.

Broute kończył już przedstawiać rozmówców. Rolę wielebnej Pedure miała odgrywać Xopi Reung. Xopi była drobną, szczupłą Emergentką.

Ezr znał jej imię tylko z tabel i rozmów z Annę Reynolt. Ciekawe, czy ktokolwiek inny wie, jak się nazywa ta kobieta? Z pewnością nie Jau i Rita.

Trud musiał to wiedzieć, musiał znać nazwiska swych podopiecznych, tak jak kiedyś pasterz znał wszystkie zwierzęta ze swego stada. Xopi Reung była młoda; została obudzona, by zastąpić jakiegoś zmarłego fiksata. Reung pracowała już od czterdziestu Msekund. To ona była w głównej mierze odpowiedzialna za ostatnie postępy w nauce języków Pająków, w szczególności języka „Tieferow”. Niemal równie dobrze posługiwała się też „standardowym językiem Akord”. Ezr wcale nie wykluczał możliwości, że kiedyś może być nawet lepsza od Trixii. W normalnym świecie Xopi byłaby wspaniałym naukowcem, znanym w całym swym układzie słonecznym.

Lecz Xopi Reung została wybrana w Loterii grupmistrza. Podczas gdy Xin, Liao i Silipan prowadzili w pełni świadome życie, Xopi była częścią automatyki, pozbawioną ludzkich odruchów i uczuć. Xopi Reung przemówiła:

— Dziękuję panu, panie Digby. Radio Princeton zapewnia sobie sławę, umożliwiając nam tę rozmowę. — Podczas przydługiego wstępu Broute’a, Reung wierciła się nerwowo, kręciła głową na wszystkie strony niczym ptak. Być może jej wyświetlacz był rozregulowany, a może lubiła rozmieszczać ważne informacje w różnych częściach pola widzenia. Kiedy jednak zaczęła mówić, w jej oczach pojawił się jakiś drapieżny błysk.

— Niezbyt udane tłumaczenie — poskarżył się ktoś.

— Ona jest nowa, pamiętaj — odparł Trud.

— A może ta Pedure naprawdę dziwnie mówi. Powiedziałeś, że jest cudzoziemką.

Reung jako Pedure pochyliła się nad stołem. Jej głos był niski i jedwabisty.

— Dwadzieścia dni temu wszyscy odkryliśmy źródło zepsucia w czymś, co miliony ludzi przyjmowały w dobrej wierze w swych domach, co sączyło się do uszu ich mężów i dzieci. — Mówiła przez kilka chwil, formułując dziwne, niezdarne i pełne frazesów zdania. — …Słuszne więc wydaje mi się, że Radio Princeton daje nam teraz okazję, by oczyścić atmosferę. Jaja… — Reung umilkła nagle, jakby nie mogła znaleźć właściwych słów. Przez moment znów wyglądała jak fiksat, kręciła nerwowo głową. Potem uderzyła otwartą dłonią o blat stołu i opadła na krzesło, zaciskając mocno usta.

— Mówiłem wam, kiepski z niej tłumacz.

Dwadzieścia cztery

Opierając ręce i przednie nogi na ścianie, Viki i Gokna mogły trzymać główne oczy przy szybie. Była to niewygodna pozycja i obie dziewczynki co chwila przemieszczały się wzdłuż szyby.

— Dziękuję, panie Digby. Radio Princeton zapewnia sobie sławę, umożliwiając tę rozmowę… — ple, ple,”ple.

— Dziwnie mówi — rzuciła Gokna.

— Mówiłam ci to już. Jest cudzoziemką — odparła z roztargnieniem Didi, zajęta realizacją programu. Wydawało się, że nie zwraca szczególnej uwagi na treść dyskusji, która toczyła się w studiu. Brent przysłuchiwał jej się ze spokojną fascynacją, podczas gdy Jirlib na przemian podchodził do okna, to znów próbował przysunąć się bliżej Didi. Po kilku przykrych doświadczeniach nauczył się już, że nie powinien udzielać jej żadnych rad, ale nadal lubił stać blisko. Czasami zadawał odpowiednio naiwne pytanie.

Kiedy Didi nie była akurat zajęta, dawała się wciągnąć w rozmowę.

Gokna uśmiechnęła się do Viki.

— Nie, chodzi mi o to, że wielebna Pedure mówi jak idiotka.

— Hm. — Viki nie wiedziała, co ma o tym sądzić. Ubranie Pedure rzeczywiście było dziwne. Do tej pory Viki widziała kapłańskie szaty tylko w książkach. Obszerna peleryna okrywała niemal całe ciało Pedure prócz głowy i paszczy. Wydawało się jednak, że kryje w sobie wielką siłę. Viki wiedziała, co większość ludzi myśli o takich dzieciach jak ona. Pedure była tylko wyrazicielem tych poglądów, prawda? Otaczała ją jednak niepokojąca, złowroga aura,… — Myślisz, że naprawdę wierzy w to, co mówi?

— Jasne, że wierzy. Dlatego jest taka zabawna. Widzisz, jak tato się uśmiecha? — Sherkaner Underhill siedział po drugiej stronie studia, delikatnie głaszcząc swoje dzieci. Nie powiedział dotąd ani słowa, lecz po jego obliczu błądził lekki uśmieszek. Z futra wyglądały lękliwie dwie pary dziecięcych oczu. Rhapsa i Hrunk nie mogli rozumieć wszystkiego, co się wokół nich dzieje, wyglądali jednak na przerażonych.

Gokna też to zauważyła.

— Biedne dzieci. Tylko one się jej boją. Patrz! Pokażę wielebnej Pe dure Dziesiątkę. — Odwróciła się od okna i podbiegła do bocznej ściany — a potem w górę regału z taśmami audio. Dziewczynki miały siedem lat, by ły już za duże na takie akrobacje. O-o. Regał odchylił się od ściany, taśmy przesunęły się niebezpiecznie blisko krawędzi półek. Gokna dotarła jed nak na szczyt, nim ktokolwiek prócz Viki zrozumiał, co chce zrobić. Stąd wyskoczyła i pochwyciła górną ramę dźwiękoszczelnego okna. Jej ciało za toczyło szeroki łuk i przylgnęło do szyby z głośnym plaskiem. Przez se kundę Gokna była idealną Dziesiątką rozpostartą na oknie. Pedure za siadająca po drugiej stronie szyby patrzyła na nią w osłupieniu. Obie dziewczynki ryknęły śmiechem. Nieczęsto udawało się zrobić tak idealną Dziesiątkę i błysnąć bielizną prosto w oczy ofiary.

— Przestańcie! — syknęła Didi. Jej ręce przesunęły się przez pulpit kontrolny. — Ostatni raz weszliście do mojego pokoju! Jirlib, chodź tutaj!

Pilnuj swoich siostrzyczek, bo zaraz wszystkich was stąd wyrzucę.

— Tak, tak! Przepraszam bardzo. — Jirlib naprawdę wyglądał na skruszonego. Podbiegł do szyby i ściągnął z niej Goknę. Po sekundzie dołączył do niego Brent, który zajął sięYictory.

Jirlib nie był zły, raczej zasmucony. Przytrzymał Goknę bardzo blisko swej głowy.

— Musicie się uspokoić. Choć raz bądźcie poważne. — Viki pomyślała, że bardziej niż ich wygłupy poruszył go gniew Viki. Ale to nie miało większego znaczenia. Gokna natychmiast spoważniała, dotknęła ręką pożywiającą paszczy brata i powiedziała cicho:

— Tak. Będę grzeczna do końca audycji. Obiecuję.

Viki spojrzała na Didire, która mówiła właśnie coś do Digby’ego.

Viki nie słyszała jej słów, ale widziała, jak stary kober kiwa głową. Uspokoił rozsierdzoną Pedure i zwrócił się do taty. Ich szalone wygłupy nie miały więc żadnego wpływu na to, co działo się po drugiej stronie szyby.

Viki była pewna, że kiedyś wpakują się z Gokną w porządne tarapaty, ale chyba ten czas jeszcze nie nadszedł.

Xopi usiadła powoli, jakby zdumiona własnym zachowaniem. Zazwyczaj fiksaci próbowali odgrywać te spektakle w czasie realnym. Silipan twierdził, że jest to tylko częściowo jego zasługa — zafiksowani tłumacze naprawdę lubili pozostawać w synchronizacji ze strumieniem słów. W pewnym sensie naprawdę lubili grać. Dziś po prostu nie wychodziło im to najlepiej.

Wreszcie Broute pozbierał się jakoś i udzielił głosu Sherkanerowi Underhillowi.

Sherkaner Underhill. Tłumaczyła go Trixia Bonsol. Któż inny mógłby to robić? Trixia pierwsza rozszyfrowała język mówiony Pająków. Jau powiedział Ezrowi, że początkowo Trixia odgrywała wszystkie role, tłumaczyła głosy dzieci, dorosłych, pytania od słuchaczy audycji. Kiedy inni twardogłowi nabrali już wprawy i przejęli poszczególne partie, Trixia nadal tłumaczyła te najtrudniejsze.

Sherkaner Underhill; był to prawdopodobnie pierwszy Pająk znany im z imienia i nazwiska. Nazwisko Underhill przewijało się zresztą w niezliczonej ilości audycji radiowych. Początkowo wydawało się, że to on jest autorem dwóch trzecich wynalazków, które nadawały rozpęd rewolucji przemysłowej. Dopiero po jakimś czasie tłumacze zrozumieli swój błąd; „Underhill” było bardzo rozpowszechnionym nazwiskiem, jeśli zaś mówiono o tym Sherkanerze Underhillu, chodziło zazwyczaj o pracę któregoś z jego studentów. Ten facet musiał być więc jakimś urzędnikiem, założycielem Instytutu Princeton, gdzie znajdowała się większość jego studentów. Odkąd jednak Pająki wynalazły przekaźniki mikrofalowe, satelity szpiegowskie zbierały mnóstwo tajnych, lecz łatwych do rozszyfrowania informacji. Imię i nazwisko „Sherkaner Underhill” pojawiało się niemal w dwudziestu procentach ściśle tajnych wiadomości przekazywanych na terenie Akord. Najwyraźniej była to nazwa jakiejś instytucji.

Najwyraźniej dopóki nie dowiedzieli się, że ten „Sherkaner Underhill” ma dzieci, które występują w programie radiowym. Choć nie do końca rozumieli istotę „Dziecięcej godziny nauki”, wiedzieli, że audycja ma duże znaczenie polityczne. Tomas Nau bez wątpienia oglądał to wydanie ze swojej kwatery w Hammerfest. Ciekawe, czy Qiwi jest z nim. Mówiła Trixia:

— Dziękuję panu, panie Digby. Bardzo się cieszę, że mogę być tu dzi siaj z państwem. Czas już porozmawiać otwarcie o pewnych problemach.

Mam nadzieję, że młodzi ludzie, zarówno ci urodzeni w fazie, jak i poza nią, słuchają nas uważnie. Wiem, że moje dzieci to robią.

Trixia spojrzała na Xopi ze spokojem i pewnością siebie. W jej głosie słychać było jednak delikatne drżenie. Ezr patrzył na jej twarz. Ile lat miała teraz Trucia? Harmonogramy wacht fiksatów objęte były tajemnicą — może dlatego, że tak wielu z nich pracowało bez przerwy. Normalny człowiek uczyłby się przez całe życie tego, czego Trixia dowiedziała się w ciągu kilkunastu lat. Przynajmniej na początku Ezr spotykał ją na każdej wachcie, nic też nie wskazywało na to, by schodziła ze służby w tym samym czasie co on. Wyglądała dziesięć razy starzej niż Trixia przed fiksacją. A kiedy grała Underhilla, sprawiała wrażenie jeszcze starszej.

— Chciałbym sprostować jedną rzecz, o której mówiła pani Pedure — kontynuowała Trixia. — Nie było żadnego spisku, który miałby na celu za chowanie w tajemnicy wieku moich dzieci. Moi najstarsi synowie prowa dzili program przez długi czas. To chyba całkiem naturalne, że brali w nim udział, a z listów, które wtedy otrzymywali, wiem, że cieszyli się popular nością zarówno wśród dzieci z obecnego pokolenia, jak i wśród ich rodzi ców.

Xopi spojrzała z ukosa na Trixię.

— Oczywiście działo się tak tylko dlatego, że nie przyznawali się gło śno do swojego wieku. W radiu trudno dostrzec tak niewielką różnicę.

W radiu pewne… nieprzyzwoitości… przechodzą niezauważone.

Trixia się roześmiała.

— Rzeczywiście. Chciałbym jednak, by nasi słuchacze zastanowili się nad jedną sprawą. Większość lubi Jirliba, Brenta, Goknę iViki. Poznając moje dzieci, nieświadomi słuchacze zrozumieli być może prawdę, która inaczej umknęłaby ich uwadze; dzieci spoza fazy są równie przyzwoite jak wszystkie inne. Powtarzam jednak, że niczego celowo nie ukrywałem. W końcu… cóż, w końcu fakty stały się tak oczywiste, że nikt nie mógł ich zignorować.

— Tak rażące, chciał pan powiedzieć. Pańskie córki mają niewiele ponad siedem lat. Takiej nieprzyzwoitości nie da się ukryć nawet w radiu. A gdy spotkaliśmy się dziś w studiu, zauważyłam, że nosi pan na grzbiecie dwoje niemowlaków. Proszę mi powiedzieć, czy istnieją jakieś granice zła i krzywd, przed którymi pan się w końcu zatrzyma?

— Jakiego zła, jakich krzywd, pani Pedure? Nasza publiczność słuchała moich dzieci przez ponad dwa lata. Znają Jirliba, Brenta, Viki i Goknę jako prawdziwych i sympatycznych ludzi. Widzi pani Małego Hrunka 2i Rhapsę, którzy zerkają na panią z moich ramion… — Trbda przerwała na moment, jakby pokazując coś swojemu rozmówcy. — Wiem, że niepokoi panią, może nawet przeraża widok małych dzieci urodzonych tak późno po Latach Gaśnięcia. Jednak za rok lub dwa będą już umiały mówić, a ja chciałbym, by w „Dziecięcej godzinie nauki” występowały dzieci w różnym wieku, także te najmłodsze. Na pewno z programu na program nasza publiczność będzie nabierać coraz większego przekonania, że te małe kobliki są równie wartościowe jak dzieci urodzone pod koniec Łat Gaśnięcia.

— Absurd! Ten plan powiedzie się tylko wtedy, jeśli będzie pan podkradał się krok po kroku, przekonywał ludzi, by zaakceptowali tę perwersję i tamtą, aż… aż…

— Aż co? — spytała Trixia, uśmiechając się dobrotliwie.

— Aż… aż… — Ezr widział, jak Xopi patrzy dzikim wzrokiem na Trixię. — Aż przyzwoici ludzie będą całować takie niewydąrzone larwy, jakie nosi pan na plecach! — Xopi poderwała się z krzesła, wymachując gwałtownie rękami.

Trixia nadal się uśmiechała.

— Odpowiem krótko, pani Pedure — tak. Nawet pani widzi, że mo żemy to zaakceptować. A dzieci spoza fazy nie są larwami. Nie potrze bują Pierwszej Ciemności, by otrzymać duszę. Są stworzeniami, które za sługują na miłość i które potrafią dawać miłość innym. W miarę upływu lat „Dziecięca godzina nauki” uświadomi to wszystkim, być może na wet pani.

Xopi usiadła. Wyglądała jak zawodnik, który chwilowo został pokonany i szuka innej linii ataku.

— Widzę, że apele do przyzwoitości nie robią na panu wrażenia, panie Underhill. Wśród naszej publiczności mogą znajdować się słabi ludzie, którzy prowadzeni przez pana krok po kroku zaakceptują w końcu to zboczenie. Każdy z nas ma skłonności do zła, to nie ulega wątpliwości.

Ale każdego z nas pociąga też dobro, niewinność. Tradycja pomaga nam dokonać właściwego wyboru… widzę jednak, że dla pana i panu podobnych tradycja znaczy niewiele. Jest pan naukowcem, prawda?

— Hm, tak.

— I jednym z czworga tych, którzy chodzili w Ciemności?

— …Tak.

— Nasza publiczność być może nie zdaje sobie sprawy, że za „Dziecięcą godziną nauki” stoi osoba tak wyróżniona przez los. Jest pan jednym z czworga, którzy widzieli na własne oczy Najgłębszą Ciemność. Nic nie jest już dla pana tajemnicą. — Trixia zaczęła odpowiadać, lecz Xopi jako Pedure zagłuszyła jej słowa. — Myślę, że to wyjaśnia wiele pańskich błędów. Jest pan ślepy na wysiłki i dokonania poprzednich pokoleń, na powolną naukę tego, co jest bezpieczne, a co groźne w pajęczych sprawach.

Prawo moralne ma racjonalne podstawy, proszę pana! Bez prawa moralnego pod koniec Lat Gaśnięcia pracowici zbieracze byliby okradani przez leniwych. Bez prawa moralnego niewinni ludzie w swych otchłaniach padaliby ofiarą tych, którzy zbudzili się pierwsi. Wszyscy chcemy wielu rzeczy, lecz niektóre z nich niszczą pozostałe marzenia.

— To prawda, pani Pedure, ale do czego właściwie pani zmierza?

— Chcę powiedzieć, że istnieją konkretne, racjonalne powody, dla których należy przestrzegać zasad moralnych, szczególnie zasad dotyczących pozafazowości. Trywializuje pan wiele rzeczy, lecz nawet pan musi wiedzieć, że Ciemność dokonuje wielkiego oczyszczenia. Słuchałam pańskich dzieci. Dziś przed audycją obserwowałam ich zachowanie. W pańskim sekrecie kryje się pewien skandal, niezbyt jednak zaskakujący. Przynajmniej jedno z pańskich dzieci — zdaje się, że ma na imię Brent? — jest kretynem, prawda?

Xopi zamilkła, lecz Trixia wcale jej nie odpowiadała. Patrzyła nieruchomo w jeden punkt; nie próbowała śledzić strumienia danych. I nagle Ezr doświadczył przedziwnej zmiany punktu widzenia. Zmiany tej nie wywołały słowa tłumaczy czy nawet emocje zawarte w tych słowach. Wywołało je… milczenie. Po raz pierwszy Ezr uświadomił sobie z całą mocą, że Pająk jest osobą, kt;órą można zranić.

Milczenie przeciągało się jeszcze przez kilka sekund.

— Ha — odezwał się Silipan. — To potwierdza wiele z naszych wcze śniejszych domysłów. Pająki są bardzo płodne, a potem Matka Natura za bija te najsłabsze podczas Ciemności. Sprytne.

Liao skrzywiła się lekko.

— Tak, chyba tak. — Sięgnęła dłonią do ramienia męża.

Zinmin Broute gwałtownie przerwał ciszę.

— Panie Underhill, czy zamierza pan odpowiedzieć na pytanie wielebnej Pedure?

— Tak. — Głos Trixii drżał jeszcze mocniej niż poprzednio. — Brent nie jest kretynem. Jest małomówny i uczy się inaczej niż inne dzieci. — W jej głosie znów pojawił się entuzjazm i cień uśmiechu. — Inteligencja to taka niezwykła rzecz. W Brencie widzę…

Xopi przerwała jej w pół zdania.

— Ja widzę w Brencie klasyczny przykład nieszczęśliwego dziecka spoza fazy. Moi drodzy, wiem, że siła Kościoła znacznie ucierpiała w tym pokoleniu. Zmienia się tyle rzeczy, stare struktury często uważane są za przejaw tyranii. Dawniej dzieci takie jak Brent pojawiały się tylko w mia steczkach i wsiach ukrytych gdzieś w głuszy, gdzie zawsze istniało barba rzyństwo i perwersja. Dawniej taką rzecz łatwo było wytłumaczyć; rodzi ce nie zważali na Ciemność, niepodobni w tym nawet do zwierząt. Wyda li biednego Brenta na świat, skazali go na kilka lat życia w poniewierce i zasłużyli sobie w ten sposób na pogardę przyzwoitych ludzi. Lecz w na szych czasach to intelektualiści tacy jak Underhill… — skinienie głową w stronę Trixii — dopuszczają się tego grzechu. Wyśmiewają się z tradycji, a ja museę z nimi walczyć, używając ich własnych argumentów. Proszę tylko spojrzeć na to dziecko, panie Underhill. Ilu jeszcze takich Brentów ukrywa pan przed nami? Trixia:

— Wszystkie moje dzieci…

— Ach, tak. Z pewnością były też inne ofiary. Znamy sześcioro pańskich dzieci. Ile jeszcze zostało w domu? Czy zabija pan te najbardziej upośledzone? Jeśli świat podda się pańskiej perwersji, cywilizacja zginie jeszcze przed nadejściem kolejnej Ciemności, zalana hordami źle poczętych i niedołężnych koblików. — Pedure jeszcze przez dłuższą chwilę perorowała w tym duchu. Właściwie jej zarzuty były bardzo konkretne; zdeformowane dzieci, przeludnienie, zamieszki w otchłaniach na początku Ciemności — tak właśnie mogły wyglądać następstwa powszechnego pędu ku rodzeniu dzieci poza fazą. Xopi mówiła tak długo, aż niemal zabrakło jej tchu.

Broute odwrócił się do Trixii jako Underhilla.

-.Jak brzmi pańska odpowiedź?

Trixia:

— Ach, jak to miło, że mogę jednak coś powiedzieć. — Trixia znów się uśmiechała, ton jej głosu był niemal tak lekki, jak na początku programu.

Jeśli atak na jego syna wyprowadził Underhilla z równowagi, to długie przemówienie Pedure pozwoliło mu tę równowagę odzyskać. — Po pierw sze, wszystkie moje dzieci żyją. Jest ich tylko sześcioro. To nie powinno nikogo dziwić. Bardzo trudno jest począć dzieci poza fazą. Jestem pewien, że wszyscy o tym wiedzą. Niełatwo też pielęgnować pierścienie niemow lęce spoza fazy dość długo, by dzieciom wykształciły się oczy. Natura rze czywiście woli, by kobliki poczynane były tuż przed Ciemnością.

Xopi zerwała się z miejsca, przemawiając głośno:

— Słuchajcie uważnie, przyjaciele! Underhill przyznaje właśnie, że popełnia zbrodnię przeciw naturze!

— Wcale nie. Ewolucja zmusiła nas do tego, byśmy żyli zgodnie z rytmem natury. Lecz czasy się zmieniają…

— Czasy się zmieniają? — powtórzyła Xopi z sarkazmem. — Nauka pozwoliła panu chodzić w Ciemności, a teraz jest pan większy od natury?

Trixia znów się roześmiała.

— Och, nadal jestem tylko jej częścią. Lecz nawet przed erą zaawansowanej technologii… czy wie pani, że dziesięć milionów lat temu długość cyklu słonecznego wynosiła mniej niż jeden rok?

— Fantazja. Jak żywe stworzenia mogły przetrwać…

— No właśnie, jak? — Trixia uśmiechnęła się szeroko, a w jej głosie pobrzmiewały triumfalne nuty. — Lecz skamieniałości dowodzą tego niezbicie.

Dziesięć milionów lat temu cykl był znacznie krótszy, a rozpiętość temperatur i natężenia światła znacznie mniejsze. Żywe stworzenia nie potrzebowały otchłani i hibernacji. Potem, zmuszone okolicznościami, przystosowały się do coraz dłuższego cyklu i ekstremalnych warunków. Przypuszczam, że był to bardzo trudny proces, wymagał wielu poważnych zmian.

A teraz…

Xopi przerwała mu energicznym gestem. Wymyślała je sama czy też przekaz radiowy w jakiś sposób je implikował?

— Fantazja czy nie, nadal nie zostało to udowodnione. Proszę pana, nie będę spierać się z panem o ewolucję. Niektórzy przyzwoici ludzie w nią wierzą, lecz nadal jest to tylko hipoteza i nie może stanowić podstawy do czynienia istotnych wyborów, stanowiących o życiu i śmierci.

— Ha! Punkt dla taty. — Viki i Gokna, które przysiadły na grzędzie ponad Brentem i Jirlibem, wymieniały półgłosem komentarze. Kiedy Didire ich nie widziała, stroiły też różne miny do wielebnej Pedure. Po tej pierwszej, niezrównanej Dziesiątce nic już nie robiło na niej wrażenia, ale dziewczynki czuły się lepiej, pokazując wielebnej, co o niej myślą.

— Nie martw się, Brent. Tato dopadnie tę Pedure.

Brent był jeszcze bardziej milczący niż zazwyczaj.

— Wiedziałem, że kiedyś do tego dojdzie. I tak nie było łatwo. Teraz tato musi tłumaczyć się też ze mnie.

Właściwie tata omal nie przegrał, kiedy Pedure nazwała Brenta kretynem. Viki nigdy jeszcze nie widziała go tak zagubionego. Teraz jednak odzyskiwał utracony grunt. Viki miała wcześniej nadzieję, że Pedure będzie kompletnym ignorantem, lecz ona najwyraźniej sporo wiedziała o tym, co mówił do niej tato. To nie miało większego znaczenia. Wielebna Pedure mimo wszystko nie mogła się równać z nim wiedzą. Poza tym tata miał rację. Teraz nabrał rozpędu i przeszedł do kontrataku.

— Dziwne, że tradycja nie interesuje się jeszcze bardziej odległą prze szłością, pani Pedure. Ale to nieważne. Zmiany, których nauka dokonuje w obecnym pokoleniu, są tak wielkie, że aby właściwie je unaocznić, po służę się konkretnym przykładem. Natura zmusiła nas do przyjęcia pew nych określonych schematów — jednym z nich jest cykl pokoleń, zgoda.

Gdybyśmy nie poddali się temu rytmowi, pewnie już byśmy nie istnieli.

Proszę jednak pomyśleć o stratach, droga pani. Wszystkie nasze dzieci znajdują się na tym samym poziomie rozwoju. Każdego roku odrzucają za bawki i przyrządy szkolne, które leżą bezużyteczne aż do następnego po kolenia. Takie marnotrawstwo nie jest już koniecznością. Dzięki nauce…

Wielebna Pedure gwizdnęła przeciągle, jakby ogromnie czymś zaskoczona, po czym uśmiechnęła się sarkastycznie.

— Więc przyznaje pan to otwarcie! Chce pan, by ta pozafazowa perwersja była sposobem na życie, a nie tylko pańskim wyizolowanym grzechem.

— Oczywiście! — ożywił się jeszcze bardziej tata. — Chcę, by ludzie wiedzieli, że żyjemy w epoce radykalnie odmiennej od wszystkich poprzednich. Chcę, by ludzie mogli mieć dzieci w każdej fazie słońca.

— Tak. Chce pan zarazić tym zboczeniem nas wszystkich. Proszę mi powiedzieć, panie Underhill, czy prowadzi pan już tajne szkoły dla dzieci spoza fazy? Gzy ukrywa pan gdzieś setki, tysiące takich stworzeń, czekając na naszą akceptację?

— Nie. Jak dotąd nie udało mi się znaleźć rówieśników moich dzieci.

Od lat bardzo chcieli znaleźć jakichś rówieśników, z którymi mogliby wspólnie bawić się i uczyć. Szukała ich także mama, na razie bez powodzenia. Gokna i Viki uznały więc, że inne dzieci spoza fazy muszą być bardzo dobrze ukryte… albo jest bardzo niewiele. Czasami Viki zastanawiała się, czy naprawdę nie są przeklęci.

Wielebna Pedure odchyliła się do tyłu na swej grzędzie i uśmiechnęła niemal przyjacielsko.

— To jest dla mnie największym pocieszeniem, panie Underhill. Nawet w naszych czasach większość ludzi jest przyzwoita, a pańska perwersja nadal pozostaje zjawiskiem wyjątkowo rzadkim. Niemniej „Dziecięca godzina nauki” nadal jest popularna, choć dzieci urodzone w fazie mają już ponad dwadzieścia lat. Pańska audycja jest przynętą, która nie istniała nigdy wcześniej. I dlatego też nasza dzisiejsza dyskusja jest bardzo ważna.

— Tak, ja też tak uważam.

Wielebna Pedure przekrzywiła głowę. Co za pech. Zrozumiała, że tata naprawdę tak myśli. Jeśli wciągnie go w spekulacje, sprawy mogą wyglądać niewesoło. Następne pytanie Pedure zostało wypowiedziane niewinnym tonem szczerego zaciekawienia.

— Wydaje mi się, panie Underhill, że rozumie pan prawo moralne.

Czy uważa je pan może za coś podobnego do prawa kreatywnej sztuki, prawa, które może być łamane przez największych myślicieli, takich jak pan?

— Największych myślicieli, fuj. — Pytanie najwyraźniej jednak poruszyło wyobraźnię taty, odciągnęło go od perswazyjnej retoryki. — Wie pani, pani Pedure, nigdy nie patrzyłem w ten sposób na zasady moralne. Co za interesujący pomysł! Sugeruje pani, że może ono być ignorowane przez tych, którzy mają jakiś wewnętrzny… co? Talent do dobroci? Z pewnością nie. Choć przyznam, że jestem zupełnym analfabetą, jeśli chodzi o spory moralne. Lubię się bawić i lubię myśleć. Spacer w Ciemności był wydarzeniem istotnym dla wysiłku wojennego, a także wielką przygodą. Nauka doprowadzi do cudownych zmian w najbliższej przyszłości rodzaju pajęczego. Wspaniale się bawię, opracowując te nowe wynalazki, i chciałbym, by publiczność — łącznie z tymi, którzy są ekspertami od zasad moralnych — zrozumiała konsekwencje tych zmian.

— Rozumiem — odparła wielebna Pedure. Sarkazm w jej głosie mógł usłyszeć tylko ktoś, kto słuchał jej równie uważnie jak Mała Victory. — A pan chce, by nauka zajęła miejsce Ciemności jako czasu wielkiego oczyszczenia i tajemnicy?

Underhill machnął lekceważąco rękami pożywiającymi. Najwyraźniej zapomniał, że występuje w radiu.

— Nauka uczyni Ciemność równie nieszkodliwą i znaną jak noc, któ ra przychodzi po każdym dniu.

Didi krzyknęła ze zdumienia. Viki po raz pierwszy widziała, by młoda inżynier zareagowała jakoś na treść audycji, którą realizowała. Tymczasem po drugiej stronie szyby Rappaport Digby usiadł idealnie prosto, jakby ktoś wbił mu włócznię w odwłok. Tato nawet tego nie zauważył, a odpowiedź wielebnej Pedure była tak swobodna, jakby rozmawiali o nadchodzącym deszczu.

— Więc twierdzi pan, że będziemy żyć i pracować przez całą Ciemność, jakby była to jedna, długa noc?

— Tak! Jak pani myśli, do czego prowadzą badania nad energią atomową?

— Więc wszyscy będziemy chodzić w Ciemności, ba, nie będzie żadnej Ciemności, żadnej tajemnicy, żadnej otchłani dla umysłu pajęczości. Nauka zabierze wszystko.

— Nonsens. Na tym jednym małym świecie nie będzie już prawdziwej Ciemności. Ale Ciemność będzie istnieć zawsze. Proszę wyjść dziś wieczorem na dwór, pani Pedure, spojrzeć na niebo. Jesteśmy otoczeni Ciemnością, i zawsze będziemy. I tak jak nasza Ciemność kończy się z początkiem Nowego Słońca, tak większa Ciemność kończy się na obrzeżach milionów milionów gwiazd. Proszę tylko pomyśleć! Jeśli kiedyś cykl naszego słońca trwał krócej niż rok, to jeszcze wcześniej świeciło być może bez żadnych przerw. Niektórzy spośród moich studentów uważają, że większość gwiazd wygląda tak, jak nasze słońce, tyle że znacznie młodziej, i że wiele z nich ma planety, światy podobne do naszego. Chce pani ciemności, która nigdy ustaje, Ciemności, na której może polegać pajęczość? Droga pani Pedure, w niebie jest otchłań, która nigdy się nie kończy. — Tata gładko przeszedł do swojej ulubionej koncepcji podróży kosmicznych. Nawet najlepsi studenci tracili wątek, kiedy tata zaczynał o tym mówić; tylko garść szaleńców specjalizowała się w astronomii. Wszystko wydawało się tu poprzewracane do góry nogami. Dla większości ludzi twierdzenie, że światła równie stałe jak gwiazdy mogą być słońcami, było znacznie abstrakcyjniejsze niż większość religii.

Digby i wielebna Pedure słuchali z otwartymi paszczami wywodów taty, który z coraz większym zapałem rozwijał swoją teorię. Digby zawsze lubił część audycji poświęconą nauce, a teraz siedział jak zahipnotyzowany.

Pedure z kolei… szybko otrząsnęła się z szoku. Albo słyszała to już wcześniej, albo uznała za pomysł niedorzeczny i niegodny jej uwagi.

Wskazówki zegara zawieszonego na ścianie sali nagraniowej odmierzały ostatnie minuty dzielące ich od orgii reklam, którymi zawsze kończyła się audycja. Wyglądało na to, że to tata będzie miał ostatnie słowo… Viki była jednak pewna, że wielebna Pedure obserwuje zegar uważniej 2niż ktokolwiek inny w studiu, czekając na jakąś strategiczną, starannie wybraną chwilę.

I rzeczywiście, kilkanaście sekund później Pedure pochwyciła mikrofon i przemówiła na tyle głośno, by zagłuszyć słowa Sherkanera.

— Bardzo interesujące, ale kolonizacja przestrzeni między gwiazda mi z pewnością leży poza możliwościami obecnego pokolenia.

Tata machnął lekceważąco rękami.

— Być może, ale…

Wielebna Pedure kontynuowała, pytając z akademickim zaciekawieniem:

— Więc wielka zmiana naszych czasów polega jedynie na podboju następnej Ciemności, tej, która kończy obecny cykl słońca?

— Zgadza się. My wszyscy — również wszyscy, którzy słuchają tej audycji — nie będziemy potrzebowali już otchłani. Wszystkie wielkie miasta otrzymają dość energii, by utrzymać odpowiednią temperaturę przez ponad dwa wieki — przez całą Ciemność. Więc…

— Rozumiem. Wiąże się to z wielkimi projektami budowlanymi, jakimiś kopułami, w których zamknięto by miasta?

— Tak. Potrzebne będą też odpowiednio duże farmy i…

— I to jest także jeden z powodów, dla którego chce pan stworzyć dodatkowe pokolenie dorosłych. Dlatego propaguje pan narodziny poza fazą.

— Och, niezupełnie. To po prostu jedna z cech nowej sytu…

— Zatem Akord wkroczy w nadchodzącą Ciemność z setkami milionów żywych ludzi. A co z resztą świata?

Tata zrozumiał wreszcie, że może mieć poważne kłopoty.

— Hm, ale inne zaawansowane technicznie kraje mogą zrobić to sa mo. Biedniejsze nacje będą miały swoje konwencjonalne otchłanie, a ich przebudzenie nadejdzie później.

Teraz głos Pedure dźwięczał twardo, jakby ta pewna już była wygranej.

— „Ich przebudzenie nadejdzie później”. Podczas Wielkiej Wojny cztery osoby pokonały najpotężniejszy kraj świata. W czasie następnej Ciemności będą ich miliony. To wygląda jak przygotowania do największej masakry w historii.

— Nie, to wcale nie tak. Nie zrobilibyśmy…

— Przykro mi, ale nasz czas dobiegł już końca.

— Ale…

Digby nie zważał na protesty taty.

— Dziękuję państwu za wizytę w studio… — ple, ple, ple.

Pedure wstała z miejsca, gdy tylko Digby oficjalnie zakończył audycję.

Mikrofony zostały już wyłączone, Viki nie mogła więc słyszeć jej słów.

Wielebna najwyraźniej wymieniała uprzejmości z prowadzącym. Tata miał bardzo niewyraźną minę. Kiedy wielebna Pedure przechodziła obok niego, poderwał się z grzędy i ruszył za nią, coś jej tłumacząc i żywo gestykulując.

Jedyną reakcją Pedure był uśmiech wyższości.

Tymczasem Didi Ultmot przesuwała dźwignie, nagłaśniając najważniejszą część programu, reklamy. Wreszcie odwróciła się od pulpitu. Jej oblicze wyrażało zdumienie i zakłopotanie zarazem.

— Wiecie co, wasz tata ma naprawdę… dziwne… pomysły.

W głośnikach rozbrzmiały głośne akordy — prawdopodobnie pajęcza muzyka — potem dołączyły do nich słowa.

— Ostre ręce to szczęśliwe ręce. Używajcie cynowych…

Reklamy były czasami najciekawszym punktem programów Radia Princeton. Odświeżacz pancerza, gładzik do oczu, nogawice — nazwy niektórych produktów miały nawet jakiś sens, w odróżnieniu od punktów sprzedaży. Inne wydawały się bezsensownymi zbitkami słów, szczególnie jeśli był to jakiś nieznany do tej pory produkt, a przekładu dokonywał podrzędny tłumacz.

Tak właśnie było dzisiaj. Reung, Broute iTrbda siedzieli nieruchomo, odcięci od strumienia słów. Opiekunowie biegli już, by sprowadzić ich ze sceny. Dziś także tłum zgromadzony w saloniku Benny’ego zupełnie ignorował reklamy.

— Dzieci były zabawniejsze, ale…

— Słyszeliście, co mówił o lotach kosmicznych? Ciekawe, czy to wpły nie jakoś na harmonogram. Jeśli…

Ezr nie zwracał uwagi na rozmowy. Nadal wpatrywał się w ścianę, nieświadom tego, co dzieje się wokół. Trucia wyglądała gorzej niż zwykle.

Wydawało mu się, że widzi na jej twarzy złość i rozpacz. Często miał takie wrażenie, ale Reynolt twierdziła, że to zachowanie to nic innego, jak pragnienie szybkiego powrotu do pracy.

— Ezr? — Ktoś dotknął delikatnie jego ramienia. Qiwi. Podczas programu musiała wśliznąć się niezauważenie do saloniku. Robiła to już wcześniej, oglądała program zaszyta gdzieś w kącie, milcząca. Teraz miała czelność zachowywać się jak przyjaciółka. — Ezr, ja…

— Poczekaj. — Ezr odwrócił się od niej.

Patrzył więc prosto na Trixię, kiedy to się wydarzyło; opiekunowie usunęli Broute’a z pokoju. Kiedy prowadzili Xopi Reung obok Trixii, ta krzyknęła przeraźliwie, poderwała się z krzesła i zacisnąwszy pięści, uderzyła młodszą kobietę w twarz. Xopi odleciała do tyłu, wyrywając się z uścisku opiekuna. Przez moment wpatrywała się w osłupieniu w krew płynącą z jej nosa, potem otarła twarz wierzchem dłoni. Tymczasem drugi technik pochwycił rozkrzyczaną Trixię, nim ta mogła znów zrobić komuś krzywdę. Słowa Trixii przedostały się jakoś na ogólny kanał audio.

— Zła Pedure! Giń! Giń!

— O Boże. — Trud Silipan poderwał się z miejsca i przepychał przez tłum w stronę wyjścia. — Reynolt się wścieknie. Muszę wracać do Hammerfest.

— Idę z tobą. — Ezr minął Qiwi i zanurkował do drzwi. W saloniku jeszcze przez moment panowała pełna zdumienia cisza, potem wszyscy zaczęli mówić jednocześnie…

…ale Ezr był już wtedy daleko, ścigał Silipana. Szybko pokonali korytarz, zmierzając do śluz taksówek. Silipan zatrzymał się przy wejściu, wystukał coś na planerze, potem odwrócił się do Ezra.

— A wy dwaj czego chcecie?

Ezr obejrzał się przez ramię, zobaczył Phama Trinli, który także opuścił salonik Benny’ego, i ruszył za nimi.

— Muszę tam pójść, Trud — powiedział Ezr. — Muszę zobaczyć Trixię.

Trinli także wyglądał na zmartwionego.

— Czy to wpłynie jakoś na naszą umowę, Silipan? Będziemy musieli upewnić się…

— O cholera. Tak, trzeba się będzie nad tym zastanowić. Dobrze.

Chodź. — Spojrzał na Ezra. — Ty nie. I tak w niczym nie pomożesz.

— Idę tam, Trud. — Ezr uniósł zaciśnięte pięści, naparł całym ciałem na Silipana.

— Dobra, już dobra! Tylko nie wchodź nam w drogę. — Po chwili zamek śluzy zamrugał na zielono i wszyscy znaleźli się we wnętrzu pojazdu.

— Taksówka! — zawołał głośno Silipan.

— Słucham pana?

— Jak najszybciej do Hammerfest. — Normalnie musieliby podać najpierw kody dostępu i cel podróży — najwyraźniej jednak automatyka rozpoznała głos i ton Truda.

— Tak jest. — Taksówka ruszyła gwałtownie z prędkością równą niemal jednej dziesiątej grawitacji. Silipan i jego towarzysze przypięli się do swych miejsc.

— Wpakowałem się w niezłe kłopoty. Reynolt powie, że byłem nieobecny na posterunku.

— A nie było tak? — Trinli siedział obok Silipana.

— Oczywiście, ale to nie powinno mieć znaczenia. Do diabła, jeden opiekun powinien wystarczyć dla całej tej bandy tłumaczy. Ale teraz wszystko spadnie na mnie.

— Czy Trixii coś się stało?

— Dlaczego Bonsol to zrobiła? — spytał Trinli.

— Nie mam pojęcia. Wiesz, że oni się kłócą i biją, szczególnie jeśli są specjalistami w tej samej dziedzinie. Ale to przyszło znikąd. — Silipan umilkł raptownie. Przez dłuższą chwilę wpatrywał się w swój wyświetlacz.

Wreszcie oświadczył: — Wszystko będzie w porządku, wszystko będzie w porządku. Założę się, że dostawali jeszcze jakiś sygnał z dołu. Wiecie, włączony mikrofon, błąd inżyniera dźwięku. Może Underhill uderzył tego drugiego Pająka. Wtedy zachowanie Bonsol byłoby po prostu „odpowiednim przekładem”… Cholera!

Tym razem Silipan naprawdę się zaniepokoił, głośno rozważał różne możliwości i wyjaśnienia. Trinli zachowywał się tak, jakby w ogóle tego nie zauważył. Uśmiechnął się szeroko i poklepał Emergenta po ramieniu.

— Nie przejmuj się. Wiesz, że Qiwi Lisolet też ma w tym udział. To znaczy, że grupmistrz Nau też chce szerzej wykorzystywać fiksatów. Powiemy, że byłeś w kwaterach, bo musiałeś mi pomóc przy realizacji.

Taksówka zakręciła ostro, podchodząc do lądowania. Skały i Arachna przesunęły się po niebie.

Dwadzieścia pięć

Nie widzieli wielebnej Pedure, wychodząc z gmachu radia. Tata był trochę przybity, uśmiechał się jednak i śmiał, kiedy dzieciaki mówiły mu, jak bardzo podobało im się jego wystąpienie. Nie zbeształ nawet Gokny za Dziesiątkę. W drodze powrotnej do Domu na Wzgórzu Brent siedział z przodu, obok taty.

Gokna i Victory nie rozmawiały zbyt wiele w samochodzie. Obie wiedziały, że wszyscy się oszukują.

Kiedy wrócili do domu, do kolacji zostały jeszcze dwie godziny. Służba kuchenna twierdziła, że generał Smith wróciła już z Dowództwa Lądowego i że powinna być na kolacji. Gokna i Viki wymieniły porozumiewawcze spojrzenia. Ciekawe, co mama powie tacie. Oczywiście nie zrobi tego przy wszystkich. Emm. Więc co zrobimy z resztą popołudnia? Siostry rozdzieliły się, penetrując samodzielnie spiralne korytarze Domu na Wzgórzu. Znały je na pamięć, wiedziały też, że część pomieszczeń — całkiem spora część — pozostaje zawsze zamknięta. Niektóre były tak pilnie strzeżone, że nigdy nie udało im się ukraść do nich kluczy. Generał miała tam swoje biura, choć najważniejsze rzeczy znajdowały się w Dowództwie Lądowym.

Viki zajrzała do gabinetu taty na parterze i do kafejki techników, nie zatrzymała się tam jednak długo. Przekonywała Goknę, że tata nie będzie się ukrywał, ale teraz uświadomiła sobie, że nie znaczy to jeszcze, iż łatwo go będzie znaleźć. Odwiedzała więc kolejne laboratoria, znajdując w nich typowe objawy jego bytności, studentów w różnych fazach zamyślenia i nagłego, zaskakującego olśnienia. (Studenci nazywali to „zaślepieniem Underhilla”; jeśli człowiek odchodził zamyślony i zaintrygowany, to tata prawdopodobnie powiedział mu coś wartościowego. Jeśli doznawał nagłego olśnienia, to prawdopodobnie tata oszukał jego i siebie jakimiś fałszywymi wnioskami).

Nowe laboratorium sygnałowe znajdowało się na samym szczycie domu, pod dachem najeżonym eksperymentalnymi antenami. Viki natknęła się na Jayberta Landersa, który właśnie stamtąd wracał. Kober nie przejawiał żadnych oznak „zaślepienia Underhilla”. Niedobrze.

— Cześć, Jaybert. Widziałeś moich…

— Tak, oboje są w laboratorium — odparł, wskazując ręką za siebie.

Aha! Viki nie ruszyła jednak od razu w tamtą stronę. Jeśli generał już tam była, to może uda jej się wcześniej zdobyć jakieś cenne informacje.

— Więc co się dzieje, Jaybert?

Oczywiście, Jaybert był przekonany, że Viki pyta o jego pracę.

— Fatalna sprawa. Założyłem dziś rano nową antenę na łącze z Do wództwem Lądowym. Najpierw wszystko ładnie się zestroiło, ale potem pojawiły się te piętnastosekundowe fragmenty, jakby na linii optycznej były dwie stacje. Chciałem spytać twojego ojca… — Viki szła z nim w dół schodów, przytakując jakimś niezrozumiałym uwagom o stopniach wzmoc nienia i kłopotach z zestrojeniem. Jaybert na pewno bardzo się ucieszył, że tak szybko udało mu się zdobyć zainteresowanie taty, ale Underhill musiał ucieszyć się jeszcze bardziej, miał bowiem wymówkę, by zaszyć się w laboratorium sygnałowym. A wtedy pojawiła się mama…

Viki zostawiła Jayberta przy jego gabinecie, sama zaś wspięła się na schody, tym razem podchodząc do bocznego wejścia laboratorium. Na końcu korytarza widniała jasna kolumna światła. Ha! Drzwi były uchylone.

Viki słyszała głos mamy. Podkradła się ostrożnie do drzwi.

— …po prostu nie rozumiem tego, Sherkaner. Jesteś bardzo inteli gentnym człowiekiem. Jak mogłeś zachować się jak ostatni idiota?

Victory Junior zawahała się na moment, omal nie wycofała się z ciemnego korytarza. Nigdy jeszcze nie słyszała mamy tak rozgniewanej. To…

bolało. Z drugiej strony, Gokna dałaby wszystko, by usłyszeć jej relację, yiki przesunęła się odrobinę do przodu, przechyliła głowę, by zajrzeć do wnętrza pokoju. Laboratorium wyglądało niemal dokładnie tak, jak je zapamiętała, pełne oscyloskopów i nagrywarek. Z kilku urządzeń Jayberta zdjęto obudowy, najwyraźniej jednak mama pojawiła się w laboratorium, nim tata i jego uczeń zdążyli przystąpić do jakichś poważniejszych prac.

Mama stała przed tatą, zasłaniając mu widok na drzwi.

— …naprawdę było tak aż tak źle? — mówił tata.

-Tak!

Sherkaner Underhill jakby skulił się pod twardym spojrzeniem generał.

— Nie wiem. Dałem się podejść. Ta uwaga o małym Brencie. Wiedzia łem, że powinienem się tego spodziewać. Rozmawialiśmy o tym wcześniej.

Rozmawiałem o tym nawet z Brentem. I mimo wszystko straciłem głowę.

Mama machnęła ręką, zbywając tę uwagę.

— To nie był wcale największy problem, Sherk. Zareagowałeś właściwie, jak zachowałby się każdy kochający ojciec. A kilka minut później dałeś się zwieść…

— Prócz astronomii mówiłem tylko o rzeczach, które i tak mieliśmy zamieścić w audycji w przyszłym roku.

— Ale powiedziałeś o wszystkich naraz!

— …wiem. Pedure zachowywała się jak inteligentna, szczerze zaciekawiona osoba. Jak Hrunk albo ludzie z Domu na Wzgórzu. Zadała kilka interesujących pytań, a mnie poniosło. Ale wiesz co? Nawet teraz, w gruncie rzeczy ta Pedure jest bystra i elastyczna. Myślę, że gdybym miał dość czasu, mógłbym ją przekonać.

Generał roześmiała się ponuro.

— Boże w Głębiach, jakiż z ciebie głupiec! Sherk… — Mama wyciągnę ła rękę i delikatnie dotknęła taty. — Przepraszam. Zabawne, ale nie złosz czę się tak nawet na swoich podwładnych.

Tata przemówił do niej łagodnym tonem, jakim zwracał się do Rhapsy czy Małego Hrunka.

— Wiesz, dlaczego tak jest, kochanie. Kochasz mnie równie mocno jak siebie samą. I wiem, że też bardzo się martwisz.

— Tylko w środku, cicho i w środku. — Milczeli przez chwilę, a Viki pożałowała, że jednak nie zdecydowała się wcześniej wycofać. Kiedy jednak mama znów przemówiła, jej głos był całkiem normalny. — Oboje to popsuliśmy. — Otworzyła swoją walizkę podróżną i wyjęła jakieś papiery. — W następnych latach „Dziecięca godzina nauki” miała przedstawić możliwości i zalety życia Ciemności. Wiedzieliśmy, że musimy się liczyć z konsekwencjami militarnymi, nie przypuszczaliśmy jednak, że nastąpi to tak szybko.

— Konsekwencje militarne?

— Na pewno z pogorszeniem sytuacji politycznej. Wiesz, że ta Pedure jest z Tiefstadtu.

— Jasne. Trudno nie rozpoznać jej akcentu.

— Dobrze się skrywa, po części dlatego, że to prawda. Wielebna Pedure jest klerykiem w Kościele Ciemności. Ale jest także agentem wywiadu Akcji Bożej.

— Kindred.

— Zgadza się. Od końca wojny mieliśmy dobre układy z Tieferami, ale Kindred zaczyna to zmieniać. Mają już pod kontrolą kilka mniejszych stanów. Są legalnym odłamem Kościoła, ale…

Daleko, w głębi korytarza ktoś zapalił światło. Mama podniosła rękę i zamarła w bezruchu. Oj. Może nie zauważyła drobnej sylwetki. Nie ruszając się z miejsca, Smith wyciągnęła długą rękę w stronę Viki.

— Junior! Zamknij drzwi i wracaj do swojego pokoju.

— Tak, mamo — odparła Victory potulnie.

Kiedy zamykała drzwi, słyszała jeszcze ostatnie słowa mamy:

— Cholera. Wydaję pięćdziesiąt milionów rocznie na systemy bezpie czeństwa, a daję się podejść własnej córce…

W klinice w Hammerfest w tej chwili panował straszny tłok. Podczas poprzednich wizyt Phama był tutaj tylko Trud, czasami jeszcze jakiś inny technik i jeden lub dwóch „pacjentów”. Dzisiaj — cóż, większe zamieszanie mógłby wywołać tylko granat ręczny wrzucony między fiksatów, choć różnica nie byłaby zbyt wielka. Obie jednostki MRI były zajęte. Jeden z opiekunów przygotowywał Xopi Reung do badania; kobieta jęczała, próbowała mu się wyrwać. W kącie siedział związany Dietr Li — fizyk? — i mamrotał coś do siebie.

Reynolt wisiała głową w dół, zaczepiona czubkiem stopy u uchwyt na suficie, miała więc dobry widok na MRI, a nie przeszkadzała przy tym technikom. Nie odwróciła głowy, kiedy weszli do środka.

— Dobrze, indukcja zakończona. Zwiążcie jej ręce. — Technik wysunął swego pacjenta na środek pokoju. Była to Trixia Bonsol; rozglądała się dokoła, najwyraźniej nikogo nie rozpoznając, po czym nagle wybuchnęła płaczem.

— Zdefiksowaliście ją! — krzyknął Vinh, przepychając się obok Truda i Trinlego. Pham zaczepił but w ścianie i pochwycił go, wykonując wszystko jednym płynnym ruchem. Vinh zakręcił się w miejscu i uderzył o ścianę.

Reynolt spojrzała w jego stronę.

— Milcz albo wyjdź — powiedziała. Potem zwróciła się do Bila Phuonga. — Proszę wprowadzić doktor Reung. Chcę… — Pozostała część wypo wiedzi stanowiła żargon naukowy, którego nie rozumiał nawet Pham. Nor malny biurokrata wyrzuciłby ich na zewnątrz. Annę Reynolt wcale to nie obchodziło, dopóki nie wchodzili jej w drogę.

Silipan powrócił do Phama i Vinha. Wydawał się przybity i posępny.

— Tak, zamknij się Vinh. — Spojrzał na wyświetlacz MRI. — Bonsol na dal jest zafiksowana. Przytłumiliśmy tylko trochę jej zdolności lingwi styczne. Łatwiej będzie nad nią zapanować. — Zerknął niepewnie na Bon sol. Kobieta zgięła się wpół na tyle, na ile pozwoliły jej więzy. Nadal szlo chała rozpaczliwie.

Vinh próbował przez chwilę wyrwać się z uchwytu Phama, potem znieruchomiał, a jego ciałem wstrząsały tylko ledwie wyczuwalne dreszcze.

Przez sekundę wydawało się, że zacznie histerycznie krzyczeć. W końcu jednak odwrócił tylko głowę od Bonsol i mocno zacisnął powieki.

W pokoju rozległ się donośny głos Tomasa Nau.

— Annę? Straciłem trzy nici analityczne, odkąd zaczął się ten prze stój. Nie wiesz, czy…

Reynolt odpowiedziała mu niemal takim samym tonem, jakim zwracała się doVinha.

— Daj mi Ksekundę. Mam tu co najmniej pięć przypadków ucieczki wirusa…

— Boże… informuj mnie o wszystkim, Annę.

Reynolt rozmawiała już z kimś innym.

— Horn! Co się dzieje z doktorem Li?

— Zachowuje się racjonalnie, słuchałem go. Coś musiało się wyda rzyć podczas audycji i…

Reynolt przepłynęła przez pokój do Li, omijając jakoś wszystkich techników, fiksatów i urządzenia.

— To dziwne. Fizycy nie powinni otrzymywać bezpośredniego prze kazu audycji.

Technik postukał w kartę przypiętą do bluzki Li.

— Z jego logu wynika, że słyszał tłumaczenie.

Pham zauważył, że Silipan przełknął ciężko. Czyżby to on był temu winny? Do diabła. Jeśli odsuną go od tej pracy, Pham straci kontakt z centrum fiksacji.

Reynolt jednak nadal nie dostrzegała swego technika. Pochyliła się nisko nad doktorem Li, słuchała przez chwilę jego mamrotania.

— Masz rację. Utknął na tym, co Pająki mówiły o OnOff. W jego przy padku to nie jest ucieczka wirusa. Obserwujcie go uważnie i dajcie mi znać, kiedy zacznie się zapętlać.

Rozległy się kolejne głosy ze ścian, głosy fiksatów:

— …Laboratorium na Strychu w dwudziestu procentach niesprawne…

prawdopodobna przyczyna: międzyspecjalistyczne reakcje na strumień audio ID2738 „Dziecięca godzina nauki”… Niestabilności nie zostały jeszcze wytłumione…

— Słyszę was, Strych. Przygotujcie się do szybkiego zamknięcia. — Reynolt wróciła do Trixii Bonsol. Patrzyła przez chwilę na płaczącą kobietę, a jej spojrzenie wyrażało jednocześnie ogromne zainteresowanie i nieludzką obojętność. Odwróciła się nagle i odszukała wzrokiem Truda Silipana. — Ty! Chodź tutaj.

Trud natychmiast ruszył w stronę swej szefowej.

— Tak, proszę pani! — Choć raz w jego głosie nie krył się choćby cień pogardy czy ironii. Reynolt oczywiście nie znała takiego pojęcia jak ze msta, lecz jej werdykty stanowiły wytyczne dla Brughla i Naua. — Spraw dzałem efektywność tłumaczeń, proszę pani, jak dobrze rozumieją je oso by postronne — czyli klienci saloniku Benny’ego.

Reynolt nie słuchała jego tłumaczeń.

— Sprowadź drugi zespół. Chcę sprawdzić log doktor Bonsol. — Pochy liła się niżej nad Trixią i przyjrzała jej badawczo. Kobieta przestała już płakać. Jej ciałem wstrząsały spazmatyczne drgawki. — Nie wiem, czy uda nam się ją uratować.

Ezr Vinh poruszył się w uścisku Phama, przez moment znów wydawało się, że zacznie krzyczeć. Potem spojrzał dziwnie na Phama i uspokoił się.

Pham rozluźnił uścisk i poklepał go łagodnie po ramieniu.

Obaj patrzyli w milczeniu na to, co działo się w pokoju. Wprowadzano i wyprowadzano kolejnych „pacjentów”. Zdolności kilku z nich zostały sztucznie przytłumione, jak w przypadku Trixii. Po odłączeniu od MRI Xopi Reung zachowywała się podobnie jak ona. Przez kilka ostatnich wacht Pham miał mnóstwo okazji, by obserwować Silipana przy pracy i wyciągać od niego różne pożyteczne informacje. Udało mu się nawet zajrzeć do początkowego rozdziału podręcznika dotyczącego fiksacji. Dziś po raz pierwszy mógł zobaczyć, jak pracuje Reynolt i inni technicy.

Wydarzyło się tutaj coś naprawdę groźnego. Ucieczka wirusa. Zmagając się z tym problemem, Reynolt była bliższa prawdziwych ludzkich emocji niż kiedykolwiek w obecności Phama. Niektóre części zagadki zostały rozwiązane niemal natychmiast. Pytanie zadane przez Truda na początku debaty rozpoczęło poszukiwania wśród różnych specjalności. Dlatego tak wielu twardogłowych słuchało tłumaczenia na żywo. Ich analizy rozwijały się normalnie przez kilkaset sekund, kiedy jednak przekazano wyniki, doszło do przepięcia w komunikacji pomiędzy tłumaczami. Zazwyczaj służyła ona wzajemnej konsultacji, zestrajania słów, które wypowiadali głośno. Tym razem były to jakieś chaotyczne bzdury. Najpierw Trijria, a potem pozostali tłumacze zaczęli dryfować, chemia ich mózgu wskazywała na niekontrolowany wyciek wirusa. Do poważnych zniszczeń już doszło, nim Trbria zaatakowała Xopi Reung, to wydarzenie oznaczało jednak początek masowej ucieczki pleśni. Każda wiadomość przekazywana w sieci fiksatów wywoływała lawinę podobnych wycieków. Nim technicy w pełni zdali sobie sprawę z powagi sytuacji, około dwudziestu procent fiksatów zostało już dotkniętych ucieczką, w ich mózgach doszło do niekontrolowanego rozrostu wirusa, który zalewał je psychoaktywnymi i toksycznymi substancjami.

Twardogłowi z nawigacji byli całkowicie zdrowi. Szpiedzy Brughla zaatakowani zostali w umiarkowanym stopniu. Pham obserwował wszystkie poczynania Reynolt, starał się zapamiętać każdy szczegół, każdą wskazówkę. Gdybym mógł zrobić coś podobnego z siecią wspierania LI, gdybymmógł unieszkodliwić ludzi Brughla…

Annę Reynolt jakby była wszędzie. Wszyscy technicy zasięgali jej opinii. To ona uratowała większość fiksatów Ritsera; to ona doprowadziła do ponownego wznowienia działalności Strychu. Pham uświadomił sobie, że bez Annę Reynolt być może nie udałoby się niczego ocalić. W rodzimym układzie słonecznym tego rodzaju sytuacje stanowiły zapewne normalną rzecz. Tam istniały uniwersytety, z których czerpano materiał ludzki, setki klinik, w których fiksowano nowo stworzonych specjalistów. Tutaj, dwadzieścia lat świetlnych od cywilizacji Emergentów, sytuacja wyglądała całkiem inaczej. Drobne niepowodzenia mogły nabrać niebezpiecznych rozmiarów… a bez pomocy jakiegoś nieprawdopodobnie kompetentnego zarządcy, bez Annę Reynolt, operacja Tomasa Nau mogła zakończyć się fiaskiem.

Mózg Xopi Reung przestał funkcjonować wkrótce po tym, jak wyciągnięto ją z MRI. Reynolt przerwała na chwilę pracę przy ponownym uruchamianiu Strychu, próbowała ratować tłumaczkę. Bez powodzenia. Sto sekund później pleśń zaatakowała pień mózgu Reung… a reszta nie miała już znaczenia. Reynolt jeszcze przez sekundę patrzyła na nieruchome ciało, marszcząc brwi. Potem kazała technikom wynieść je na zewnątrz.

Pham patrzył, jak technicy wynoszą z kliniki Trixię Bonsol. Nadal żyła, odprowadzała ją sama Reynolt.

Trud Silipan ruszył za nią do drzwi. Nagłe jakby przypomniał sobie o dwójce towarzyszy. Gestem przywołał ich do wyjścia.

— Dobra, Trinli, koniec przedstawienia.

Twarz Silipana była blada i posępna. Bezpośrednia przyczyna ucieczki pleśni nadal pozostawała nieznana; musiała to być jakaś niejasna interakcja między fiksatami. Wykorzystanie sieci twardogłowych przez Silipana — pytanie zadane przezeń na początku debaty — powinno było być równie nieszkodliwe jak wykorzystanie zasobów informacyjnych. Trud miał jednak wyjątkowego pecha. Nawet jeśli jego pytanie nie wywołało wycieku, to było z nim mocno związane. Gdyby to Queng Ho badali tę sprawę, postępek Silipana byłby tylko dodatkową wskazówką. Niestety Emergenci definiowali grzech i winę w zupełnie inny sposób.

— Nic ci nie będzie, Trud?

Silipan wzruszył ramionami i gestem wyprosił ich z kliniki.

— Wracajcie do kwater… a ty dopilnuj, żeby Vinh dał na razie spokój swojej fiksatce. — Potem odwrócił się i ruszył za Reynolt.

Pham i Vinh przemierzali puste korytarze Hammerfest, śledzeni przez wszechobecne oczy szpiegów. Vinh milczał. W pewnym sensie dzisiejszy dzień był dlań najtragiczniejszy od wielu lat, prawdopodobnie od śmierci Jimmy’ego Diema. Jak na potomka w ntym pokoleniu Ezr Vinh miał niepokojąco znajomą twarz. Przypominał Phamowi młodego Ratko; miał też sporo cech Sury. Nie była to miła myśl. Może podświadomość próbujemi coś powiedzieć… Tak. Nie tylko w klinice, ale przez całą wachtę. Ten dzieciak często zerkał na niego… a spojrzenia te raczej wyrażały zaciekawienie niż pogardę. Pham sięgnął myślą wstecz, przypominając sobie zachowanie Trinlego. Z pewnością trochę ryzykował, tak mocno interesując się fiksacją. Podejrzane układy z Trudem stanowiły jednak dobry pretekst. Nie, nawet wtedy gdy stali w klinice, a umysł Phama był całkowicie skoncentrowany na Reynolt i Bonsol — nawet wtedy wyglądał tylko jak nieco oszołomiony, stary szarlatan, który martwi się jedynie o swoje interesy. A jednak ten młody Vinh jakoś go przejrzał. Jak? I co z tym zrobić?

Wyszli z głównego korytarza pionowego i ruszyli w dół korytarza, do śluz taksówek. Płaskorzeźby stworzone przez fiksatów były wszędzie, na sufitach, ścianach, podłogach. Miejscami diamentowe ściany miały zaledwie kilka centymetrów grubości. Błękitne światło — światło Arachny — sączyło się łagodnie przez kryształ, mocniejsze lub słabsze w zależności od głębokości rzeźby. Ponieważ diamenty w LI zawsze zwrócone były tą samą stroną do Arachny, natężenie światła nie zmieniało się od lat. Być może w innych okolicznościach Pham Nuwen zachwycałby się tą sztuką, lecz wiedział, jak ją stworzono. Wachta po wachcie przemierzał ten korytarz wraz z Trudem Silipanem i widział rzeźbiarzy pochylonych nad swą pracą. Nau i Brughel marnowali życie zwykłych fiksatów, by stworzyć to dzieło. Pham przypuszczał, że co najmniej dwoje z nich umarło już ze starości. Pozostali także byli dziś nieobecni, być może kończyli rzeźby w mniejszych korytarzach.

Kiedy ja to przejmę, wszystko się zmieni. Fiksacja była straszliwym narzędziem, którego należało używać tylko w naprawdę krytycznych sytuacjach.

Przeszli bocznym korytarzem o ścianach wyłożonych drewnem. Korytarz ten prowadził do prywatnych kwater Tomasa Nau.

Była tam Qiwi Lin Lisolet. Usłyszała ich z dala czy widziała, jak wychodzą z kliniki? Tak czy inaczej, musiała czekać już od dłuższego czasu, stała bowiem stopami na podłodze, jak przy normalnej grawitacji planetarnej.

— Ezr, proszę. Możemy porozmawiać przez chwilę? Nigdy nie przy puszczałam, że te audycje…

Vinh leciał przed Phamem, zatopiony w myślach. Poderwał gwałtownie głowę, usłyszawszy Qiwi. Przez moment wydawało się, że nie zauważy jej i poleci dalej. Wtedy Qiwi przemówiła. Vinh odepchnął się od ściany, nurkując szybko w jej kierunku. Był to gest równie brutalny i wrogi, jak uderzenie pięścią w twarz.

— Hej, spokojnie! — krzyknął Pham i zmusił się do pozostania w miej scu, jakby nie potrafił podjąć szybko decyzji. Już raz zasadził się dzisiaj na tego chłopca, a tym razem sytuacja byłaby dla szpiegów aż nazbyt jed noznaczna. Poza tym Pham widział, jak Qiwi pracuje na zewnątrz. Miała lepszą kondycję niż ktokolwiek inny na LI, a do tego była urodzoną akrobatką. Może Vinh powinien dostać od niej porządną nauczkę i zrozumieć, że nie może wyładować gniewu na innych.

Lecz Qiwi nie broniła się, nawet nie drgnęła. Vinh wziął szeroki zamach i wymierzył jej siarczysty policzek, który odsunął ich od siebie na moment.

— O tak, porozmawiamy! — powiedział chrapliwym głosem. Znów ode pchnął się od ściany, dogonił Qiwi i uderzył ją po raz drugi. I znów Qiwi się nie broniła, nie podniosła nawet ręki, by osłonić twarz.

A Pham Nuwen leciał do przodu, nim zdążył nawet pomyśleć o tym, co robi. Jakaś część jego umysłu śmiała się zeń, kpiła ze starego głupca, który ryzykował lata maskarady, by obronić jedną dziewczynę. Lecz ta sama część zagrzewała go do czynu.

Lot Phama zamienił się w pozornie niekontrolowany korkociąg, rozpędzony mężczyzna przypadkowo uderzył ramieniem w brzuch Vinha i rzucił go na ścianę. Pewien, że pozostaje w tej chwili poza zasięgiem którejkolwiek z kamer, Pham wbił łokieć w żołądek przeciwnika. Ułamek sekundy później Vinh uderzył tyłem głowy o ścianę. Gdyby nadal znajdowali się w korytarzu o ścianach z rzeźbionego diamentu, takie uderzenie mogłoby skończyć się tragicznie. Tu jednak Vinh był tylko lekko oszołomiony, bezwładnie odsunął się od ściany. Małe krople krwi odrywały się od jego głowy.

— Na przyszły raz wybierz kogoś równego sobie, Vinh! Tchórzliwe, nędzne robactwo. Wszystkie wasze Wielkie Rodziny są takie. — Gniew Phama był prawdziwy, lecz w dużej mierze Pham złościł się na samego siebie za to, że naraził na szwank swój kamuflaż.

Vinhowi powoli powracał rozsądek. Spojrzał na Qiwi, dryfującą cztery metry dalej w głąb korytarza. Dziewczyna także nań patrzyła, a jej twarz wyrażała dziwną mieszankę zdumienia i determinacji. Potem Vinh przesunął wzrok na Phama, a ten poczuł zimny dreszcz. Może kamery Brughla nie wychwyciły wszystkich szczegółów walki, ten dzieciak jednak dobrze wiedział, jak precyzyjnie obliczony był atak Phama. Przez moment obaj mężczyźni patrzyli sobie w oczy, potem Vinh odwrócił się gwałtownie i ruszył w stronę śluz. Była to ucieczka zawstydzonego i pobitego człowieka. Pham widział w jego oczach coś jeszcze; będzie musiał coś zrobić z EzremVinhem.

Qiwi ruszyła za nim, ale zatrzymała się po kilku sekundach. Zawisła na skrzyżowaniu korytarzy, patrząc w kierunku, w którym odszedł Vinh.

Pham zbliżył się do niej. Wiedział, że powinien się stąd wynosić. Z pewnością obserwowało go już kilka kamer, a on nie był odpowiednim towarzyszem dla Qiwi. Co powiedzieć, by móc bezpiecznie odejść?

— Nie martw się, dzieciaku. Vinh nie jest tego wart. Nie będzie cię już niepokoił; obiecuję.

Dopiero po kilku sekundach dziewczyna drgnęła i odwróciła się do niego. Boże, była tak podobna do swojej matki; Nau niemal przez cały czas trzymał ją na służbie. Jej oczy wypełniały łzy. Nie widział żadnych skaleczeń ani krwi, ale na jej ciemnej skórze tworzyły się już siniaki.

— Naprawdę nie chciałam zrobić mu krzywdy. Boże, nie wiem, co zro bię, jeśli Trixia umrze. — Qiwi przejechała dłonią po krótko przyciętych ciemnych włosach. Dorosła czy nie, wyglądała na równie zagubioną jak pod czas pierwszych dni po „zdradzie” Diema. Była tak samotna, że zwierzała się nawet takiemu bufonowi jak Pham Trinli. — Kiedy… kiedy byłam mała, podziwiałam Ezra Vinha bardziej niż kogokolwiek we wszechświecie, z wy jątkiem moich rodziców. — Spojrzała na Phama i uśmiechnęła się boleśnie.

— Tak bardzo chciałam, by dobrze o mnie myślał. A gdy zaatakowali nas Emergenci, kiedy Jimmy Diem zabił moją mamę i wszystkich innych…

Wszyscy jesteśmy w bardzo małej szalupie. Nie możemy pozwolić sobie na więcej ofiar. — Potrząsnęła lekko głową. — Wiedziałeś, że Tomas nie scho dzi ze służby od czasu masakry Diema? Przeżył wszystkie te lata, co do se kundy. Tomas jest taki poważny, taki pracowity. Wierzy w fiksację, ale jest otwarty na nowe pomysły. — Mówiła mu to, co chciała powiedzieć Ezrowi. — Salonik Benny’ego nie istniałby bez Tomasa. Nie istniałby handel ani żad ne bonsai. Krok po kroku uczymy Emergentów zrozumienia dla naszego sposobu na życie. Któregoś dnia Tomas będzie mógł uwolnić mojego tatę, Trixię i wszystkich fiksatów. Któregoś dnia…

Pham chciał wyciągnąć do niej ręce i pocieszyć ją. Pham Nuwen był być może jedyną żyjącą osobą — oczywiście prócz samych morderców — która wiedziała, co naprawdę stało się z Jimmym Diemem, i która wiedziała, co Nau i Brughel robią z Qiwi Lin Lisolet. Powinien był pożegnać ją jakąś prostacką odzywką i odejść, ale nie potrafił tego zrobić. Wisiał tylko w miejscu, zakłopotany i zasmucony. Tak. Któregoś dnia. Któregoś dnia, moje dziecko, zostaniesz pomszczona.

Dwadzieścia sześć

Kwatery Ritsera Brughla i jego stanowisko dowodzenia znajdowały się na pokładzie „Niewidzialnej ręki”. Często zastanawiał się, skąd Handlarze wzięli taką doskonałą nazwę, wyrażającą w dwóch słowach istotę służby bezpieczeństwa. „Niewidzialna ręka” była najmniej uszkodzonym spośród wszystkich okrętów Queng Ho i Emergentów. Kwatery załogi pozostały praktycznie nietknięte. Główny napęd mógł prawdopodobnie podtrzymać przez kilka dni ciąg równy 0,1 g. Po bitwie systemy łączności i zarządzania zostały przystosowane do standardów fiksacji. Tutaj, na „Niewidzialnej ręce”, Brughel czuł się jak Bóg.

Niestety, izolacja fizyczna nie zapewniała ochrony przed ucieczką wirusa. Wyciek został wywołany emocjonalnym zachwianiem umysłu fiksatów.To oznaczało, że mógł przenosić się poprzez sieć komunikacyjną, choć zwykle dotykał tylko ściśle współpracujących ze sobą twardogłowych. W domu takie wypadki były na porządku dziennym, dlatego też musieli mieć stały zapas nowych specjalistów. Tutaj, na tym zapomnianym przez Boga odludziu, wyciek stwarzał śmiertelne zagrożenie. Ritser zdał sobie z tego sprawę niemal równie szybko jak Reynolt, lecz nie mógł sobie pozwolić na wyeliminowanie tylu twardogłowych naraz. Reynolt jak zwykle potraktowała jego ludzi jak towar drugiej klasy, ale jakoś sobie poradził.

Podzielił szpiegów na małe grupy zarządzane niezależnie. Przekazywane przez nich informacje były poszatkowane, wymagały głębszej analizy. Nie przeoczyli jednak nic ważnego… a Brughel był pewien, że wkrótce nadrobią zaległości.

W ciągu pierwszych dwudziestu Ksekund stracił trzech szpiegów. Kazał Omo wyrzucić ich ciała, pozostałych zaś nie odrywać od pracy. Poleciał do Hammerf est, odbył długą naradę z Tomasem Nau. Wyglądało na to, że Reynolt straci co najmniej sześcioro ludzi, w tym dużą część działu tłumaczeń. Starszy grupmistrz był pod wrażeniem sprawności, z jaką Brughel opanował ucieczkę wirusa wśród swego personelu.

— Trzymaj swoich ludzi w pogotowiu, Ritser. Annę uważa, że tłumacze zbyt utożsamiali się z Pająkami podczas tej przeklętej debaty, że wyciek był eskalacją normalnych sporów twardogłowych. Może, ale debata tematycznie dość odbiegała od centrum fiksacji tłumaczy. Kiedy wszystko się już ustabilizuje, sprawdzisz wszystkie nagrania, sprawdzisz je co do sekundy. Może znajdziesz coś ciekawego.

Po kolejnych sześćdziesięciu Ksekundach Brughel i Nau uznali, że kryzys minął, przynajmniej dla fiksatów ze służby bezpieczeństwa. Grupsierżant Omo ponownie połączył szpiegów z ludźmi Reynolt, tym razem jednak poprzez buforowane łącze. Zabrał się też do szczegółowej analizy zapisów z krytycznych chwil. Przestój rzeczywiście zakłócił pracę ludzi działu Ritsera, choć tylko na krótką chwilę. Przez jakieś tysiąc sekund zupełnie stracili kontrolę nad bazą. Bliższe badania wykazały, że żaden sygnał nie wydostał się poza bazę; nadal pozostawali w ukryciu.

W końcu Ritser musiał przyznać, że wyciek był po prostu nieszczęśliwym wypadkiem. Analizując jednak materiał związany z tą sprawą, znaleźli kilka interesujących drobiazgów.

Ritser spędzał większość czasu na mostku „Niewidzialnej ręki”, skąd miał doskonały widok na cały masyw skalny LI i na Arachnę. Ponieważ jednak Ciret i Marli pomagali przywrócić porządek w Hammerfest, Brughel musiał dołączyć do osamotnionych Tana i Kala Omo, którzy zawiadywali ponad setką szpiegów.

— Vinh trzykrotnie przekroczył poziom alarmowy podczas tej wach ty, grupmistrzu. Dwa razy podczas ucieczki wirusa.

Podlatując do Omo, Ritser zerknął w dół na fiksatów pełniących służbę. Mniej więcej jedna trzecia z nich spała w swych miejscach. Pozostali byli zanurzeni w strumieniach danych, przeglądali zapisy i konsultowali je z twardogłowymi Reynolt zamkniętymi w Hammerfest.

— Dobra, więc co na niego macie?

— To jest analiza nagrania z kamery w laboratorium Reynolt i w korytarzu obok rezydencji grupmistrza Naua. — Poszczególne sceny przemykały szybko przed jego oczami, podkreślone tam, gdzie szpiedzy widzieli jakieś interesujące przejawy języka ciała.

— Nic konkretnego?

Wąska twarz Omo wykrzywiła się w ponurym uśmiechu.

— Gdybyśmy byli w domu, byłoby tego aż nadto, ale tutaj, przy tym regulaminie…

— Jasne. — Regulamin stosowany przez grupmistrza na LI w Emergencji już dawno doprowadziłby do jego upadku. Przez ponad dwadzieścia lat Tomas Nau pozwalał Handlarzom na łamanie prawa, co stanowiło też gorszący przykład dla jego podwładnych. Początkowo doprowadzało to Ritsera do wściekłości. Teraz… Teraz zaczynał go rozumieć. Tomas miał rację w wielu sprawach. Nie mogli pozwolić sobie na dalsze straty. Dając ludziom więcej swobody, pozwalając im spokojnie rozmawiać, zbierali cenne informacje, które mogli wykorzystać w przyszłości, kiedy wszystko wróci do normy. — Więc co tu macie ciekawego?.

— Analitycy Siedem i Osiem zwracają uwagę na ostatnie dwa wydarzenia. — Siedem i Osiem siedzieli na skraju pierwszego rzędu. Jako dzieci mieli pewnie normalne imiona, ale to było dawno temu, nim jeszcze znaleźli się w Akademii Policyjnej. Cywile mogli się bawić w jakieś frywolne imiona i tytuły, tutaj jednak nikt nie miał czasu na podobne bzdury. — Vinh interesuje się czymś, co wzbudza u niego większe emocje niż zazwyczaj. Proszę spojrzeć na ten wykres.

Kolorowe wykresy nic nie mówiły Ritserowi, ale też jego zadaniem było kierowanie pracą policji, a nie wgłębienie się w jakieś analizy medyczne. Omo kontynuował:

— Przygląda się Trinlemu z wielką podejrzliwością. To samo powta rza się w korytarzu przy śluzach taksówek.

Brughel przejrzał szybko zapis wizyty Vinha w Hammerfest.

— Dobra. Bił się z Trinlim. Groził Trudowi Silipanowi. Boże… — Brughel nie mógł powstrzymać śmiechu — …napadł na dziwkę Tomasa Nau. Ale mówiłeś, że przekroczenie poziomów alarmowych dotyczyło języka ciała i kontaktu wzrokowego?

Omo wzruszył ramionami.

— Widoczne zachowanie Vinha pasuje do jego problemów. I nie pod pada pod regulamin.

Więc Qiwi Lisolet została spoliczkowana i to dosłownie na progu kwatery Tomasa. Ritser uśmiechał się od ucha do ucha. Od tylu już latTomas oszukiwał tę małą zdzirę. Okresowe czyszczenie pamięci Lisolet stało się jasnym punktem w życiu Ritsera, szczególnie odkąd zobaczył jej reakcję na pewne nagranie wideo. Musiał jednak przyznać, że trochę zazdrości Tomasowi. On, Ritser Brughel, nie mógłby długo bawić się w taką maskaradę, nawet przy tych środkach. Kobiety Ritsera po prostu szybko się zużywały. Kilka lat temu musiał co jakiś czas prosić Tomasa o kolejne zabawki. W końcu wykorzystał wszystkie najatrakcyjniejsze spośród tych, które nie były im naprawdę potrzebne. Czasami dopisywało mu szczęście, jak w przypadku Flori Peres. Na pewno zauważyłaby luki w pamięci Qiwi; inżynier czy nie, musieli ją zabrać. Niestety, takie sytuacje należały do rzadkości… a Wygnanie miało się ciągnąć jeszcze przez długie lata. Brughel szybko odsunął od siebie te ponure myśli.

— Dobrze. Chcesz powiedzieć, że zdaniem Siódmego i Ósmego Vinh ukrywa coś, co wcześniej nie było obecne w jego świadomości, przynaj mniej nie na tym poziomie intensywności.

W domu, w Emergencji, nie mieliby z tym żadnego problemu. Po prostu zajęliby się poważniej tym dupkiem i wyciągnęli z niego wszystkie odpowiedzi. Tutaj… cóż, mieli już szansę, by trochę go przycisnąć; nie dowiedzieli się prawie niczego. Za dużo Queng Ho miało efektywne bloki, zbyt wielu nie dało się właściwie zainfekować pleśnią.

Brughel jeszcze raz obejrzał wyróżnione fragmenty.

— Hmm. Myślicie, że domyśla się, żeTrinli to naprawdę Zamle Eng?

— Handlarze byli naprawdę szaleni; tolerowali różne formy zepsucia, nie nawidzili jednak jednego ze swych ludzi tylko dlatego, że ten handlował żywym towarem. Ritser skrzywił się z niesmakiem. O Plaga. Jak dalekoupadliśmy. Szantaż to broń, która przystoi grupmistrzom, ale dla ludzi takichjak Pham Trinli powinien wystarczyć zwykły terror. Raz jeszcze obejrzał materiał zgromadzony przez Omo. Nie był zbyt przekonujący.

— Czasami zastanawiam się, czy nie ustawiliśmy zbyt nisko progu czujności u naszych ludzi.

Omo sugerował to już od dawna. Grupsierżant był jednak zbyt inteligentny, by przypominać teraz o tym Brughlowi.

— To możliwe. Z drugiej strony, gdyby zarządcy nie mieli żadnych problemów do analizy, normalni ludzie staliby się niepotrzebni. — Wizja jednego grupmistrza rządzącego wszechświatem fiksatów była czystą fantazją. — Wie pan, czego bym naprawdę chciał, grupmistrzu Brughel?

— Czego?

— Żebyśmy mogli sprowadzić do Hammerfest lokalizatory Queng Ho.

W tej chwili mamy gorszy sprzęt w naszych własnych kwaterach niż w przestrzeni Queng Ho. Gdyby to wszystko wydarzyło się tam, znalibyśmy ciśnienie krwi Vinha, jego puls… ba, gdyby lokalizatory znalazły się na jego głowie, mielibyśmy nawet EEG. Wykorzystując procesory sygnałowe Handlarzy i naszych fiksatów, moglibyśmy praktycznie czytać w jego myślach.

— Tak, wiem. — Lokalizatory Queng Ho stanowiły gigantyczny postęp w stosunku do poprzednich standardów bezpieczeństwa. W kwaterach Handlarzy krążyły setki tysięcy tych miniaturowych urządzeń — prawdopodobnie setki znajdowały się także w otwartych przestrzeniach Hammerfest. Musieli tylko przeprogramować system Hammerfest na impulsy mikrofal, a zasięg lokalizatorów natychmiast zostałby znacznie powiększony. Mogliby wreszcie zapomnieć o żmudnej analizie nagrań z ukrytych kamer i innych równie prymitywnych metodach. — Porozmawiam o tym jeszcze raz z grupmistrzem Nauem. — Programiści Annę badali lokalizatory Handlarzy od ponad dwóch lat, bezskutecznie szukając jakichś ukrytych pułapek.

A tymczasem…

— No tak, Vinh jest już w kwaterach Queng Ho, więc możecie wyko rzystać lokalizatory. — Uśmiechnął się chytrze do Omo. — Niech zajmie się nim jeszcze kilku twardogłowych. Zobaczymy, co wykaże szczegółowa ana liza.

Ezr dotrwał już spokojnie do końca kryzysu. Z Hammerfest docierały regularne meldunki o aktualnej sytuacji. Wyciek pleśni został zahamowany.

Prócz Xopi Reung zmarły jeszcze trzy zafiksowane osoby. Trzy kolejne były „poważnie uszkodzone”. Ale Trixia została oznaczona jako „nieuszkodzona,przywrócona do służby”.

W saloniku Benny’ego toczyła się zażarta dyskusja na temat przyczyn ucieczki. Rita twierdziła, że to przypadek losowy.

— W naszym sklepie na Balacrei takie wypadki zdarzały się co kilka lat; tylko raz udało nam się znaleźć przyczynę. To cena, którą płacimy za 2utrzymywanie dużej grupy fiksatów. — Rita i Jau Xin obawiali się jednak, że ucieczka oznacza koniec transmisji tłumaczeń „Dziecięcej godziny nauki” i to w jakiejkolwiek formie. — Gonie Fong twierdziła, że to nie ma znaczenia, że Sherkaner Underhill przegrał swą dziwną debatę z Pedure, i że i tak nie będzie już czego tłumaczyć. Trud Silipan nie uczestniczył w dyskusji; nadal przebywał w Hammerfest, choć raz naprawdę pracując. Pham Trinli godnie go jednak zastępował, rozwijając teorię Silipana, że Trixia naśladowała prawdziwą walkę — i że to właśnie było przyczyną wycieku. Ezr słuchał wszystkiego w milczeniu, otępiały i obojętny.

Następny dyżur miał dopiero za czterdzieści Ksekund, ale wrócił wcześniej do swej kwatery. Wiedział, że minie sporo czasu, nim znów będzie miał ochotę odwiedzić salonik Benny’ego. Wydarzyło się tak wiele rzeczy, a wszystkie były wstydliwe, bolesne albo niebezpiecznie tajemnicze. Unosił się w półmroku swego pokoju, dręczony obrazami z niedawnej przeszłości. Myślał o jednym problemie… potem uciekał do czegoś innego, równie straszliwego, uciekał znowu… by wreszcie wrócić do początku.

Qiwi. To było najgorsze. Uderzył ją dwa razy. Mocno. Gdyby PhamTrinli mnie nie powstrzymał, biłbym ją nadal? Otwierała się przed nim straszliwa otchłań, której nigdy sobie nawet nie wyobrażał. Jasne, zawsze się bał, że któregoś dnia popełni błąd, że może nawet zachowa się jak tchórz, ale… dzisiaj znalazł w sobie coś nowego, coś podłego i hańbiącego.

Qiwi pomogła wprowadzić Trixię do przedstawień. Jasne. Ale nie ona jedyna. Owszem, Qiwi korzystała z opieki Tomasa Nau… ale, Boże, przecież była jeszcze dzieckiem, kiedy to wszystko się zaczęło. Więc dlaczegona nią napadłem? Bo kiedyś wydawało się, że naprawdę jej na tym zależy?

Bo wiedział, że nie będzie się bronić? To właśnie powtarzał nieubłagany głos w głębi jego umysłu. W gruncie rzeczy Ezr Vinh może wcale nie był niekompetentny czy słaby, może był po prostu podły. Umysł Ezra tańczył wokół tej konkluzji, zbliżał się do niej coraz bardziej i bardziej, aż uciekł na bok, do…

Pham Trinli. To była prawdziwa tajemnica. Trinli dwukrotnie powstrzymał go dzisiaj od popełnienia jeszcze większego głupstwa i podłości. Bolesna rana na głowie przypominała mu o uderzeniu spowodowanym „nieudolnym” blokiem Trinlego. Ezr widział wcześniej Trinlego w publicznej siłowni. Stary obrońca ćwiczył dość często, ale jego ciało nie było w najlepszej kondycji. Nie miał też szczególnie dobrego refleksu. A jednak wiedział, jak się poruszać, jak odpowiednio kierować zdarzeniami. Wracając myślami do przeszłości, Ezr przypominał sobie sytuacje, w których Trinli zawsze znajdował się na właściwym miejscu… Park w kwaterach Queng Ho tuż po masakrze. Co on właściwie wtedy powiedział? Nie zdradził żadnego sekretu przed kamerami, nie przyciągnął nawet uwagi Ezra, a jednak obudził w nim jakoś pewność, że Jimmy Diem został zamordowany, że nie popełnił wcale zbrodni, o którą oskarżał go Nau. Pham robił wszystko głośno, dla siebie, nieudolnie, a jednak… Ezr analizował wszystkie szczegóły, drobne zdarzenia, które mogły ujść uwagi innych. Może zrozpaczony poddawał się jakimś złudzeniom. Kiedy nie ma żadnej nadziei na pomyślne rozwiązanie, zaczyna się szaleństwo. A wczoraj coś w nim pękło…

Trixia. To właśnie była przyczyna bólu, wściekłości i strachu. Wczoraj Trixia była bardzo bliska śmierci, jej ciało udręczone i poskręcane jak ciało Xopi Reung. Może nawet gorzej… Przypomniał sobie jej twarz, kiedy wyszła z MRI. Trud powiedział, że przytłumiono czasowo jej zdolności lingwistyczne. Ale niewykluczone, że kłamał, tak jak kłamali Reynolt, Brughel i Nau. Może Trixia została jednak zdefiksowana na jakiś czas, ujrzała wreszcie rzeczywisty świat, zobaczyła, jak się postarzała, zrozumiała, że skradziono jej życie. A ja pewnie nigdy się tego nie dowiem. Będę obserwował ją rok po roku, ws’ciekły, bezsilny… i bezczynny. Musiał przecież w kogoś uderzyć, ukarać…

I znów powrócił do Qiwi.

Minęły dwie Ksekundy, cztery. Dość czasu, by powracać wielokrotnie do nierozwiązywalnych problemów i pytań. Kilkakrotnie doświadczał już wcześniej podobnego stanu. Czasami spędzał całą noc na próżnych i bolesnych rozmyślaniach. Czasami tak się tym męczył, że po prostu zasypiał — i to był koniec udręki. Dziś, wróciwszy po raz enty do tematu Phama Trinlego, Ezr rozzłościł się na samego siebie. Być może oszalał, i co z tego? Jeśli mógł się tylko łudzić nadzieją ratunku, to dlaczego nie miałby tego robić? Vinh wstał i nałożył wyświetlacz. Kilkadziesiąt sekund zajęło mu spełnienie wszystkich procedur dostępu do biblioteki. Nadal nie mógł przyzwyczaić się do prymitywnych interfejsów Emergentów. Po chwili jednak zapaliły się wokół niego okna z tekstem ostatniego raportu, który sporządzał dla Nau.

Co więc wiedział o Phamie Trinli? A właściwie co takiego wiedział on, a nie wiedzieli Nau i Brughel? Trinli był niezwykle sprawny w walce wręcz. I ukrywał tę umiejętność przed Emergentami, prowadził z nimi jakąś grę… A po dzisiejszym dniu musiał zrozumieć, że Vinh wie o tym.

Może Trinli był po prostu podstarzałym przestępcą, który próbuje wtopić się w otoczenie i przetrwać. Skąd w takim razie wiedziałby o lokalizatorach? Trinli ujawnił ten sekret Tomasowi Nau, dając mu tym samym niesamowitą władzę. Maleńkie urządzenia znajdowały się wszędzie. Choćby ta kropka na jego dłoni — mogła to być kropelka potu, ale i lokalizator.

Mikroskopijne płatki donosiły szpiegom o pozycji jego ramion i palców, o każdym ruchu głowy. Nic nie mogło się teraz ukryć przed ludźmi Nau.

W bibliotece nie znalazł najmniejszej wzmianki o tych niezwykłych urządzeniach, nawet na najwyższych poziomach dostępu. PhamTrinli znał więc sekrety pochodzące z odległej przeszłości Queng Ho. I prawdopodobnie to, co powiedział Tomasowi Nau, było tylko przykrywką dla… no właśnie, dla czego?

Ezr zastanawiał się nad tym pytaniem przez dłuższą chwilę, lecz nie znalazł żadnej odpowiedzi. Myśl o człowieku. Pham Trinli. Stary wyjadacz. Znał ważne tajemnice sponad poziomu tajemnic floty Queng Ho.

Najprawdopodobniej był świadkiem początków współczesnego Queng Ho, kiedy to Pham Nuwen, Sura Vinh i Rada Brisgo Gap dokonywali swego dzieła. Trinli był więc niezwykle stary w latach obiektywnych. Nie było to niemożliwe ani nawet szczególnie rzadkie. Długie podróże mogły przenosić Kupca przez tysiąc lat obiektywnego czasu. Rodzice Ezra mieli kilku przyjaciół, którzy chodzili jeszcze po Starej Ziemi. Jednak nieprawdopodobne wydawało się, by którykolwiek z nich miał dostęp do najniższych poziomów automatyki Queng Ho.

Nie, jeśli szalone rozumowanie Ezra tworzyło jakąś logiczną całość, to Trinli musiał być postacią znaną mu z kart historii. Kim?

Palce Vinha uderzały o klawiaturę. Jego obecne zadanie stanowiło dobry pretekst do pytań, które chciał zadać. Nau żądny był wszelkich informacji o Queng Ho. Vinh miał pisać dlań streszczenia i proponować kierunki badań prowadzonych przez twardogłowych. Choć Nau zawsze był miły i układny, Ezr dawno już zrozumiał, że ten człowiek jest nawet bardziej szalony niż Brughel. Nau uczył się, by kiedyś rządzić.

Bądź ostrożny. Miejsca, do których chciał naprawdę zajrzeć, musiały jakoś wiązać się z tematem jego raportu. Przede wszystkim jednak powinien prowadzić poszukiwania chaotycznie, by szpiedzy Brughla nie mogli się domyślić, co jest prawdziwym obiektem jego zainteresowania.

Potrzebował listy mężczyzn Queng Ho budujących podstawy współczesnej floty, którzy żyli jeszcze w czasie, gdy ekspedycja kapitana Parka opuściła Triland. Lista skurczyła się znacznie, kiedy wyeliminował tych, którzy z pewnością znajdowali się wtedy z dala od tej części Ludzkiej Przestrzeni. Stała się jeszcze krótsza, gdy pozostawił tylko tych, którzy byli obechi w Brisgo Gap. Połączenie pięciu zmiennych boole’owskich, kilka komend lub uderzeń w klawiaturę — Ezr nie mógł sobie jednak pozwolić na taką prostotę. Każda zmienna była częścią innych poszukiwań, dotyczyła rzeczy, których naprawdę potrzebował do raportu. Wyniki rozsiane były na długich stronach analiz, nazwisko tutaj, nazwisko tam. Czasomierz zawieszony pod sufitem wskazywał, że zostało jeszcze piętnaście Ksekund do chwili, gdy ściany jego kwatery rozpalą się blaskiem świtu… ale miał już swoją listę. Csy mógł z niej cokolwiek wywnioskować? Garść nazwisk, niektóre zupełnie mu nieznane, inne nieprawdopodobne. Międzygwiezdna sieć Queng Ho stanowiła ogromny twór, w pewnym sensie największą strukturę w całej historii ludzkości. Była jednak również nieaktualna, zawarte w niej dane pochodziły sprzed dziesiątek, czasami setek lat. Nawet Queng Ho czasami okłamywali się nawzajem, szczególnie gdy chodziło o niewielkie odległości, a zamęt w danych mógł przynieść duże korzyści handlowe. Garść nazwisk. Ilu i jakich? Nawet zwykłe przeglądanie listy musiało być bardzo powolne, inaczej szpiedzy z pewnością by to zauważyli.

Niektóre nazwiska rozpoznawał od razu; Tran Vinh.21, wnuk Sury Vinh i męski założyciel tej gałęzi Rodziny Vinh, z której pochodził Ezr; King Xen.03, główny obrońca Sury w Brisgo Gap. Xen nie mógł być Trinlim, miał bowiem tylko sto dwadzieścia centymetrów wzrostu i niemal tyle samo szerokości. Inne nazwiska należały do ludzi, którzy nigdy nie byli sławni. Jung, Trap, Park… Park?

Vinh nie potrafił ukryć zdumienia. Jeśli szpiedzy Brughla nadal go obserwowali, z pewnością nie uszło to ich uwagi. Te przeklęte lokalizatory wyczuwały prawdopodobnie jego puls, może nawet ciśnienie krwi. Skoro itak to widzą, odegraj komedię.

— Boże Wszelkiego Handlu — wyszeptał Vinh, przywołując na okna obraz i bioinformacje. Wyglądało na to, że rzeczywiście był to S.J. Park, kapitan floty i dowódca wyprawy na gwiazdę OnOff. Ezr powrócił myślami do wspomnień z dzieciństwa, do swego pierwszego spotkania z kapitanem; tamten Park nie wydawał się bardzo stary… Właściwie niektóre biodane były dość niejasne. A zapis DNA nie pasował do późniejszego Parka. Hmm. To mogło zwieść Naua i Reynolt, ludzi spoza Queng Ho. Ezr znał jednak dobrze stosunki panujące w kupieckich Rodzinach i wiedział, że dzieje się tam wiele na pozór niewytłumaczalnych rzeczy. S.J. Park z Brisgo Gap — sprzed dwóch tysięcy lat — był kapitanem okrętu. Poróżnił się potem z Ratko Vinh. Doszło wtedy do jakiegoś skandalu związanego z nieudanym kontraktem małżeńskim. Dane nie mówiły nic konkretnego o tym, co działo się później z S.J. Parkiem.

Vinh sprawdził kilka oczywistych tropów, potem zrezygnował z poszukiwań, jakby znudzony już tą zaskakującą, lecz nie sensacyjną wiadomością. Pozostałe nazwiska na liście… sprawdzenie ich zajęło mu kilka kolejnych Ksekund, żadne jednak nie wyglądało znajomo. Wciąż powracał myślami do S.J. Parka i omal nie wpadł w panikę. Jak dokładnie wróg możeodczytywać moje reakcje? Spojrzał na zdjęcia Trixii, poddał się dobrze znanemu bólowi; robił to często przed pójściem do łóżka. Tym razem łzy były tylko zasłoną dla gorączkowych rozmyślań. Jeśli Park rzeczywiście był tym, za kogo go uważał, musiał mieć bardzo długą przeszłość. Nic dziwnego, że rodzice Ezra traktowali go znacznie poważniej niż jakiegoś młodego kapitana. Boże, on mógł nawet brać udział w wyprawie Phama Nuwena na drugą stronę. Po Brisgo Gap, kiedy Nuwen stał się bajecznie bogaty, wyruszył z wielką flotą na drugi koniec Ludzkiej Przestrzeni. Było to typowe zagrania Nuwena. Drugi kraniec Ludzkiej Przestrzeni odległy był co najmniej o czterysta lat świetlnych. Informacje handlowe dotyczące tego obszaru zdezaktualizowały się, nim flota dotarła na miejsce. Trasa podróży wiodła przez najstarsze rejony Ludzkiej Przestrzeni. Jeszcze przez długie stulecia sieć Queng Ho informowała o postępach floty księcia Canberry, która na przemian rozrastała się, to znów kurczyła. Później wiadomości nadchodziły coraz rzadziej, często były niejasne lub wręcz nieprawdziwe.

Nuwen prawdopodobnie nigdy nie dotarł do celu swej podróży. Jako dziecko Ezr często bawił się z przyjaciółmi w Zaginionego Księcia. Ta historia mogła mieć wiele różnych zakończeń, zarówno radosnych, jak 3i tragicznych. Najprawdopodobniej uczestnicy wyprawy po prostu się zestarzeli, zagrożeni bankructwem sprzedali okręty gdzieś w odległym punkcie przestrzeni. Tak czy inaczej flota Nuwena nigdy nie wróciła.

Ale mogli wrócić niektórzy jej członkowie. Być może część osób zniechęciła się do tak długiej podróży, która na zawsze oddaliłaby ich od ich własnych czasów. Kto znał tożsamość tych właśnie ludzi? Prawdopodobnie S.J. Park. Prawdopodobnie S.J. Park wiedział, kim naprawdę jest Pham Trinli — i starał się zachować to w tajemnicy. Kto z ery Brisgo Gap mógł być tak ważny, tak dobrze znany? S.J. Park był lojalny względem tego człowieka. Kto?

I wtedy Ezr przypomniał sobie, że kapitan Park osobiście wybrał nazwę dla swego okrętu flagowego. „Pham Nuwen”.

Pham Trinli. Pham Nuwen. Zaginiony książę Canberry.

Więc jednak oszalałem. Wystarczyło sprawdzić kilka informacji z biblioteki, by definitywnie wykluczyć taką możliwość. Tak, ale to niczego by nie dowodziło; gdyby miał rację, sama biblioteka stanowiłaby subtelne kłamstwo. Tak, jasne. Właśnie takich rozpaczliwych halucynacji musi strzec się najbardziej. Przy zbyt dużych oczekiwaniach można wyciągać błędne wnioski z niepewnych przesłanek. Ale przynajmniej trochęsię uspokoiłem!

Zrobiło się bardzo późno. Jeszcze przez chwilę patrzył na zdjęcia Trixii zatopiony w smutnych wspomnieniach. Wracał też myślami do ostatnich Ksekund. Wiedział, że będą jeszcze inne fałszywe alarmy, lecz miał przed sobą wiele lat, całe życie spokojnych poszukiwań. Znajdzie w końcu jakiś wyłom w murze, a wtedy nie będzie się musiał zastanawiać, czy nie jest to tylko wytwór jego chorej wyobraźni.

Nadszedł sen i koszmary wypełnione starym smutkiem, nowym wstydem i nowym szaleństwem. Po jakimś czasie wszystko ucichło. Ezr leżał pogrążony w spokojnej, pozbawionej wszelkich myśli otchłani.

I wtedy przyszedł następny sen, tak wyrazisty, że dopiero gdy się skończył, Ezr zaczął wątpić w jego realność. Maleńkie światełka migotały przed jego oczami, lecz tylko wtedy, gdy trzymał powieki zamknięte.

Gdy je otworzył, w pokoju jak zawsze panowała ciemność. Zamknął oczy, a światła znów zaczęły mrugać.

Maleńkie punkciki mówiły do niego, przekazywały jakieś sygnały.

Kiedy był bardzo młody, często się w to bawił, przeskakiwał ze skały na skałę podczas wycieczek w otwartą przestrzeń. Teraz ten sam wzór powtarzał się bez końca, a pogrążony w półśnie Vinh odczytał jego znaczenie bez najmniejszego wysiłku:

SKIŃ GŁOWĄ, JEŚLI MNTE ROZUMIESZ… SKIŃ…

Vinh jęknął głośno zaskoczony, a wzór natychmiast się zmienił: MILCZ MILCZ MILCZ… przez długi czas. Potem kolejna zmiana: SKIŃ GŁOWĄ, JEŚLI MNIE ROZUMIESZ… SKIŃ…

To było proste. Vinh poruszył głową o ułamek centymetra.

DOBRZE. UDAWAJ, ŻE ŚPISZ. ZAMKNIJ DŁOŃ. WYSTUKUJ NA DŁONI.

Po wszystkich tych latach konspiracja nagle stała się taka łatwa. Wystarczy tylko udawać, że dłoń to klawiatura i wystukiwać na niej wiadomości do współspiskowców. Oczywiście! Jego dłonie znajdowały się pod przykryciem, więc nikt ich nie widział! Roześmiałby się głośno, tyle że to byłoby podejrzane. Teraz wiedział już z całą pewnością, kto przyszedł im na ratunek. Zamknął prawą dłoń i napisał:

WITAJ O POTĘŻNY KSIĄŻĘ. DLACZEGO CZEKAŁEŚ TAK DŁU-GO?

Przez dłuższą chwilę nie otrzymywał żadnej odpowiedzi. Powoli zaczął zapadać w sen.

Wreszcie:

WIEDZIAŁEŚ JUŻ WCZEŚNIEJ? A NIECH MNIE. Kolejna długa pauza. PRZEPRASZAM. MYŚLAŁEM, ŻE JESTEŚ ZAŁAMANY.

Vinh skinął w myślach głową, dumny z siebie. Może któregoś dnia Qiwi mu wybaczy, Trixia wróci do życia i …

ILU MAMY LUDZI? — wystukał do Księcia.

TAJEMNICA. TYLKO JA WTEM. KAŻDY MOŻE MÓWIĆ, ALE NIKT NIE ZNA NIKOGO INNEGO. Pauza. DO DZISIAJ.

Aha. Niemal idealna konspiracja. Członkowie mogli współpracować, ale nikt prócz księcia nie mógł zdradzić nikogo innego. Teraz wszystko będzie znacznie łatwiejsze.

JESTEM BARDZO ZMĘCZONY. CHCĘ SPAĆ. POROZMAWIAMY PÓŹNIEJ.

Pauza, Czy jego prośba była aż tak dziwna? Noc jest do spania.

DOBRZE. PÓŹNIEJ.

Kiedy powoli opuszczała go świadomość, Vinh wtulił się głębiej w hamak i uśmiechnął do siebie. Nie był sam. I przez cały czas sekret znajdował się tak blisko, bliżej niż na wyciągnięcie ręki. Zdumiewające!

Nazajutrz Vinh obudził się wypoczęty i dziwnie radosny. Hm… Co mogło go wprawić w taki stan?

Wsunął się do torby prysznicowej i namydlił. Wczorajszy dzień był tak posępny, tak wstydliwy. Gorzka rzeczywistość wracała do niego, choć zadziwiająco powoli. …Tak, miał pewien sen. To nie było takie niezwykłe, ale większość jego snów niosła ze sobą tylko ból i cierpienie. Vinh uruchomił suszenie i zawisł na chwilę w strumieniach ciepłego powietrza. Czego dotyczył ten sen?

Ach tak! Jeden z wariantów cudownej ucieczki, tym razem jednak nie skończył się źle. Nau i Brughel nie wyskoczyli z ukrycia w ostatniej chwili.

Więc jaka tym razem była ta sekretna broń? Ach, jak to we śnie, jakimś cudownym sposobem jego dłoń zamieniła się w łącze, przez które kontaktował się z głównym konspiratorem. Pham Trinli? Ezr zachichotał pod nosem. Niektóre sny są bardziej absurdalne od innych; dziwne tylko, że ten nadal wprawiał go w dobry nastrój.

Włożył ubranie i wyleciał na korytarz, rozpędzony odbijał się raz za razem od ścian, omijając tych, którzy poruszali się wolniej lub lecieli w przeciwnym kierunku. Pham Nuwen. Pham Trinli. Miliardy ludzi nosiły zapewne takie imię, setki okrętów zostały nazwane na cześć Phama Nuwena. Wspomnienia poszukiwań z poprzedniej nocy powoli przesączyły się do jego umysłu, przypomniał sobie wszystkie szalone pomysły, które zaprzątały jego umysł, nim położył się do łóżka.

Lecz prawda o kapitanie Parku nie była snem. Nim dotarł do salonu, poruszał się już wolniej.

Ezr wpłynął powoli do środka, przywitał się przy drzwiach z Hunte Wenem. Wśród obecnych panował raczej pogodny nastrój. Ezr dowiedział się wkrótce, że Reynolt przywróciła do służby wszystkich zainfekowanych fiksatów. Pham Trinli siedział pod sufitem i rozprawiał głośno o przyczynach wystąpienia wycieku i sposobach jego zahamowania. To był właśnie Pham Trinli, z którym Ezr miał do czynienia przez kilkanaście czy kilkadziesiąt sekund podczas każdej wachty od czasów zasadzki. Nagle sen i poszukiwania z poprzedniego wieczora zostały zredukowane do właściwej, zupełnie absurdalnej perspektywy.

Trinli musiał słyszeć, jak rozmawiał z Huntem. Stary oszust odwrócił się i przez chwilę patrzył na Vinha. Nic nie powiedział, nie skinął głową, nie zrobił nic, co mogłoby wzbudzić podejrzenia szpiegów. Lecz dla Ezra Vinha ta chwila trwała całą wieczność. W tej chwili zniknął stary Pham Trinli, gaduła i bufon, pojawił się ktoś o ogromnym autorytecie, ktoś, kto jednym spojrzeniem przypominał mu o rozmowie z minionej nocy. To nie był sen. Naprawdę nawiązali ze sobą łączność. A ten starzec naprawdę był zaginionym księciem Canberry.

Dwadzieścia siedem

-Ale to pierwszy śnieg. Nie chcesz zobaczyć? — Victory uderzyła w błagalny ton, który nie robił wrażenia na nikim prócz tego jednego starszego brata.

— Już się bawiłaś w śniegu.

Jasne, kiedy tata zabrał ich w podróż na daleką północ.

— Ale Brent! To pierwszy śnieg w Princeton. W radiu mówili, że po krył całe Poszarpańce.

Brent pochłonięty był swoją pracą, budowaniem coraz bardziej skomplikowanych konstrukcji z rurek, piast i profili. Sam nigdy by nawet nie pomyślał o wymknięciu się z domu. Pracował jeszcze przez kilkadziesiąt sekund, ignorując Viki. Właściwie Brent traktował tak wszystkie nieoczekiwane zdarzenia. Dobrze radził sobie z rękami, myślenie przychodziło mu jednak powoli. Poza tym był bardzo nieśmiały — gburowaty, mówili czasem dorośli. Nie poruszył głową, Viki wiedziała jednak, że na nią patrzy. Jego ręce poruszały się nieprzerwanie wokół modelu, budując nowe struktury lub zmieniając stare. Wreszcie Brent powiedział:

— Mieliśmy nigdzie nie wychodzić bez pozwolenia taty.

— Oj tam. Wiesz, że on jeszcze śpi. Ten poranek jest wyjątkowo zimny, ale nic nie zobaczymy, jeśli nie wyjdziemy już teraz. A o tatę się nie martw, zostawię mu wiadomość.

Gokna długo by się z nią spierała, zbijała każdy jej argument równie logicznym i sprytnym uzasadnieniem. Jirlib rozgniewałby się, słysząc taką propozycję. Brent nie spierał się jednak ani nie złościł. Jeszcze przez kilka minut pracował nad swoim modelem, część jego uwagi zajęta była Viki, część konstrukcją rosnącą pod jego rękami, część widokiem za oknem, gdzie ciągnęły się ośnieżone górskie szczyty. Ze wszystkich jej braci i sióstr tylko on naprawdę nie chciałby tam pójść. Z drugiej strony był jedynym, którego udało jej się dzisiaj znaleźć, a wyglądał nawet poważniej niż Jirlib.

Po kilku kolejnych minutach oświadczył wreszcie:

— Cóż, dobrze, skoro tego chcesz. — Victory uśmiechnęła się w duchu; od początku pewna była zwycięstwa. Przechytrzenie kapitana Downinga mogło być trudniejsze, choć i tu nie spodziewała się większych proble mów.

Był wczesny ranek. Promienie słońca nie dotarły jeszcze do ulic położonych poniżej Domu na Wzgórzu. Victory smakowała kryształowo czyste, zimne powietrze, każdy oddech, który przenikał jej klatkę piersiową delikatnym kłuciem. Kwiaty i leśne wróżki nadal leżały zwinięte ciasno w gałęziach drzew; być może w ogóle nie zamierzały wyjść dzisiaj na zewnątrz. W szronie najzimniejszych zagłębień pojawiły się kryształowe robaki. Ci odważni, mali pionierzy nie mieli przed sobą długiego żywota — w zeszłym roku Viki przygotowywała audycję radiową na ich temat, wiedziała więc, jak wygląda ich rozwój. Te najmniejsze robaki mogły żyć tylko wtedy, gdy przez cały dzień temperatura utrzymywała się na odpowiednio niskim poziomie. Nawet gdy taka sytuacja stawała się normą, musiało minąć jeszcze sporo czasu, by się przystosowały.

Viki maszerowała szybko przez zimny poranek, bez trudu dotrzymując kroku starszemu bratu. O tak wczesnej porze ulice były niemal całkiem puste. Gdyby nie odgłosy dalekiej budowy mogłaby sobie wyobrazić, że są zupełnie sami, że miasto zostało opuszczone przez wszystkich mieszkańców. Próbowała wyobrazić sobie, jak będzie to wyglądać w przyszłości, kiedy będą mogli wychodzić na zewnątrz w najgorszych nawet warunkach, jak ich tata podczas wojny z Tieferami. Przez całą drogę w dół wzgórza Viki rozwijała tę ideę, dopasowując każdy element mroźnego poranka do swej fantastycznej wizji. Brent słuchał jej z uwagą, podsuwając od czasu do czasu pomysły, które zdumiałyby większość dorosłych przyjaciół taty. Brent wcale nie był taki tępy i miał naprawdę bujną wyobraźnię.

Poszarpańce znajdowały się w odległości trzydziestu mil od Domu na Wzgórzu, za wysokim zamkiem króla, po drugiej stronie miasta. Nie mogli nawet marzyć o tym, by dotrzeć tam na piechotę. Dziś jednak wielu ludzi wybierało się w góry najbliższe Princeton. Pierwszy śnieg zawsze stanowił okazję do zabaw i festynów, choć oczywiście trudno było przewidzieć, kiedy nadejdzie. Viki wiedziała, że gdyby synoptycy spodziewali się dzisiaj tak dużych opadów, tata wstałby wcześniej, a mama przyleciałaby z Dowództwa Lądowego. Wycieczka w góry stałaby się ważnym rodzinnym wydarzeniem, ale nie byłaby ani w połowie tak ekscytująca jak wyprawa na własną rękę.

Przedsmak przygody czekał ich już na dole wzgórza. Brent miał teraz szesnaście lat i był dość duży jak na swój wiek. Mógł uchodzić za dziecko z fazy. Często już wcześniej wychodził sam do miasta. Powiedział, że wie, gdzie zatrzymują się autobusy ekspresowe. Dzisiaj jednak nie kursowały żadne autobusy, na ulicach z rzadka tylko pojawiały się jakiekolwiek samochody. Czyżby wszyscy już wyjechali w góry?

Brent maszerował od przystanku do przystanku, coraz mocniej poirytowany. Viki szła za nim w milczeniu, choć raz nie czyniąc żadnych sugestii; Brent miał o sobie tak niskie mniemanie, że rzadko przejawiał jakąkolwiek inicjatywę. Viki było bardzo przykro, gdy w takich sytuacjach okazywało się, że popełnił jakiś błąd. Po trzecim falstarcie Brent przysiadł w miejscu. Przez moment Viki myślała, że zamierza czekać na pustym przystanku aż do skutku — nie była to szczególnie miła perspektywa. Znajdowali się na zewnątrz już od godziny, a nie widzieli jeszcze nawet autobusu miejskiego. Może powinna jednak zająć się tym problemem… Po minucie jednak Brent wstał i ruszył na drugą stronę ulicy.

— Założę się, że robotnicy z Wielkiej Budowy nie dostali dzisiaj wolnego. To tylko o milę na południe stąd. Tam zawsze jeżdżą autobusy.

Ha. Właśnie to miała zaproponować Viki. Chwała cierpliwym.

Na ulicy nadal zalegał poranny cień. Tu i tam, w co ciemniejszych zagłębieniach szron był tak głęboki, że mógł właściwie uchodzić za śnieg. Szli przez zaniedbany, zapuszczony tereny na którym rosły tylko jakieś kłącza i chwasty. W gorące, wilgotne dni pomiędzy sztormami roiłoby się tutaj od muszek i pijaków.

Po drugiej stronie ulicy ciągnęły się wielopiętrowe magazyny. Panowały tu cisza i bezruch, tylko ziemia drżała lekko, wstrząsana wielkimi maszynami Kopaczy. Przez bramę budowy wjeżdżały i wyjeżdżały ciężarówki. Po jakimś czasie Viki i Brent stanęli przed ogrodzeniem, za którym mogli przebywać tylko pracownicy budowy. Viki pociągnęła starszego brata za rękę, namawiając go, by przeczołgali się pod ogrodzeniem.

— Hej, bez naszego taty nie byłoby tego wszystkiego. Mamy prawo to zobaczyć! — Brent nigdy nie przyjąłby takiej argumentacji, ale jego mała siostra była już po drugiej strome ogrodzenia. Musiał iść, by ją ochraniać.

Przeczołgali się obok wysokich stosów stali zbrojeniowej i stert kamieni. To miejsce wydawało się dziwnie obce i niebezpieczne. W Domu na Wzgórzu wszystko było tak bezpieczne, tak uporządkowane…Tutaj znajdowały się setki intrygujących miejsc, w których ktoś nieostrożny mógłby stracić nogę czy oko. Ba, gdyby przewrócić jedną z tych wielkich płyt, zgniotłaby człowieka na miazgę. Wszystkie te przerażające i… ekscytujące wizje rysowały się jasno w umyśle Viki. Ostrożnie podkradli się na skraj kesonu, unikając spojrzeń robotników i okazji do spowodowania groźnego wypadku.

Krawędź kesonu zabezpieczona była tylko prowizorycznym sznurkowym ogrodzeniem. Jeśli chcesz jeszcze pożyć, nie spadaj stąd! Viki i jej brat przylgnęli mocniej do gruntu i wysunęli głowy ponad skraj przepaści.

Musieli odczekać chwilę, aż ich wzrok przywyknie do ciemności. Fale rozgrzanego powietrza wędrujące w górę otchłani niosły ze sobą zapach palonego oleju i gorącego metalu, tak intensywny, że Viki kręciło się od niego w głowie. I dźwięki; krzyki robotników, zgrzyt metalu o metal, dziwne syczenie. Viki przesunęła się jeszcze trochę do przodu, opuszczając niżej głowę. W półmroku jarzyły się dziwne, niesamowite światła. Viki widziała już kiedyś małe lampy łukowe w laboratorium taty. Te były ogromne; rozpalone kolumny światła emitowały kolory, które można ujrzeć wyraźnie tylko na dysku słońca. Blask odbijał się od zakapturzonych robotników, lekko przygasał, to znów przybierał na sile… Obok płonęły także lampy elektryczne, które rzucały kręgi jednolitych barw w różnych punktach otchłani. Do Ciemności zostało jeszcze dwanaście lat, a tam w dole budowano całe miasto. Viki widziała kamienne aleje, ogromne tunele wydrążone w ścianach szybu. Wydawało jej się także, że od tych tuneli odchodzą mniejsze korytarze… przejścia do innych budowli? Domy i ogrody miały powstać dopiero w następnej kolejności, ale większość jaskiń została już wykopana. Spoglądając w dół,Viki doznawała całkiem nowego uczucia, naturalnej tęsknoty do bezpiecznego schronienia otchłani. Lecz to, co tworzyli ci robotnicy, było tysiąc razy większe od jakiejkolwiek zwykłej otchłani. Do przespania całej Ciemności wystarczyła odrobina miejsca w sadzawce i zapasy na pierwsze lata Jasności. Takie miejsca istniały już w miejskiej otchłani pod centrum starego miasta — i to istniały tam już niemal od dwudziestu pokoleń. Ta nowa konstrukcja miała służyć do życia, do aktywności. W niektórych miejscach, gdzie można było zapewnić odpowiednią izolację termiczną i dopływ powietrza, miasto powstawało 3na poziomie gruntu. Gdzie indziej sięgało setki stóp w głąb ziemi, tworząc jakby odwrócony obraz budynków, które wznosiły się teraz na powierzchni Princeton.

Viki patrzyła i patrzyła, pogrążając się w marzeniach. Do tej pory była to dla niej tylko odległa, niezbyt rzeczywista przyszłość. Mała Victory czytała o tym, słyszała rozmowy rodziców i audycje radiowe na ten temat.

Wiedziała, że wielu ludzi właśnie dlatego nienawidzi ich rodziny.

Nienawidzono ich także za „pozafazową perwersję”, jak nazywali to ich najzagorzalsi przeciwnicy. Z tych dwóch powodów nie mogli wychodzić sami do miasta. Tata często mówił o ewolucji dokonującej się w ich czasach, o tym, jak ważne dla rozwoju cywilizacji jest stwarzanie nowych szans i zadań małym dzieciom. Problem w tym, że wcale nie stosował tego w praktyce. Zawsze gdy Viki chciała podjąć jakieś ryzyko, tata stawał się nadopiekuńczy i otaczał jej projekt kordonem bezpieczeństwa.

Viki uświadomiła sobie nagle, że chichocze z satysfakcją.

— Co? — spytał Brent.

— Nic. Pomyślałam tylko, że dzisiaj zobaczymy wreszcie prawdziwy świat, czy tacie się to podoba, czy nie.

Brent był wyraźnie zakłopotany. Ze wszystkich jej braci i sióstr on traktował zasady ustalane przez tatę najpoważniej i bardzo nie lubił ich łamać.

— Chyba powinniśmy już stąd iść. Na powierzchni są robotnicy i idą w naszą stronę. Poza tym, jak długo jeszcze będzie leżał ten śnieg?

Viki niechętnie podporządkowała się bratu i ruszyła jego śladem przez labirynt cudownie wielkich i masywnych rzeczy, które wypełniały skład przy placu budowy. W tej chwili nawet perspektywa jazdy po śniegu nie wydawała jej się taka kusząca.

Kiedy dotarli wreszcie na przystanek autobusowy, czekało ich tam spore zaskoczenie; w niewielkim oddaleniu od tłumu pasażerów stali Jirlib i Gokna. Nic dziwnego, że nie mogła znaleźć ich dzisiaj rano. Wymknęli się bez niej! Viki szła spokojnie w ich kierunku, starając się zachować obojętną minę. Gokna uśmiechała się przemądrzale, jak to ona, Jirlib miał dość przyzwoitości, by wyglądać na zakłopotanego. On i Brent, jako najstarsi z rodzeństwa, powinni zapobiec temu wyjściu. Wszyscy czworo zbili się w ciasną grupkę, odwrócili się od pełnych potępienia spojrzeń tłumu.

— Co tak późno? Nie mogliście wymknąć się strażnikom Downinga?

— ciche mamrotanie panny Przemądrzalskiej.

Viki:

— Nie przypuszczałam, że ty w ogóle ośmielisz się spróbować. I tak sporo już dzisiaj zrobiliśmy.

Panna Przemądrzalska:

— Na przykład co?

Viki:

— Na przykład byliśmy w Nowym Podziemiu.

Panna Przemądrzalska:

— Phi…

Jirlib:

— Zamknijcie się obie. W ogóle nie powinno was tu być.

— Ależ my jesteśmy gwiazdami radia, Jirlib — oświadczyła z dumą Gokna. — Ludzie nas kochają.

Jirlib przysunął się jeszcze bliżej i zniżył głos.

— Przestań. To prawda, że sporo ludzi lubi „Dziecięcą godzinę”, ale znacznie więcej chętnie uciszyłoby was na zawsze.

Prowadzenie audycji radiowej było najwspanialszą rzeczą, jaką robiła do tej pory Viki, ale od dyskusji z wielebną Pedure nie była już taka sama.

Teraz, gdy wszyscy znali ich wiek, Viki czuła się tak, jakby nieustannie musiała coś udowadniać. Znaleźli nawet inne dzieci spoza fazy, ale żadne z nich nie nadawało się do radia. Viki i Gokna nie zaprzyjaźniły się z innymi koblikami, nawet z parą w ich wieku. To były dziwne, nieprzyjazne istoty, doskonale pasujące do stereotypu pozafazowych dzieci. Tata mówił, że to wina ich wychowania, lat spędzonych w ukryciu. To właśnie było najbardziej przerażające; Viki rozmawiała o tym tylko z Gokną, i to szeptem w środku nocy. A jeśli to Kościół miał rację? Może ona i Gokna tylko sobie wyobrażały, że mają dusze.

Przez chwilę wszyscy czworo stali w milczeniu, myśląc o tym, co powiedział Jirlib. Potem Brent spytał:

— Więc co tutaj robisz, Jirlib? — To pytanie zadane przez kogokolwiek innego byłoby zaczepką, wezwaniem do kłótni. Słowne utarczki pozosta wały jednak poza obszarem zainteresowań Brenta. On pytał ze zwykłej ciekawości, po prostu chciał znać przyczynę.

Dlatego właśnie jego słowa ugodziły Jirliba mocniej, niż mogłaby to zrobić jakakolwiek złośliwość.

— Um, ee… Jadę do centrum. W Muzeum Królewskim jest wystawa fosyliów Khelma… Ale to nie ja jestem tu problemem. Wyglądam dość poważnie, by uchodzić za dorosłego. — Tak było w istocie. Jirlib nie był może tak duży jak Brent, ale w szparach jego kurtki pojawiało się już ojcowskie futro. Viki nie zamierzała jednak pozwolić, by tak łatwo wykręcił się od odpowiedzi. Wyciągnęła rękę w stronę Gokny.

— Więc co to jest? Twój oswojony tarant?

Mała panna Przemądrzalska uśmiechnęła się słodko. Jirlib przeszył ją wściekłym spojrzeniem.

— Wy dwie jesteście chodzącymi katastrofami, wiecie o tym? — Cie kawe, jak Gokna namówiła Jirliba, by wziął ją ze sobą? Pytanie to rozbu dziło profesjonalną ciekawość Viki. Bez wątpienia to właśnie ona i Gok na w całej rodzinie potrafiły najlepiej manipulować ludźmi. Dlatego też czasem tak trudno było im się porozumieć.

— Nasza podróż ma przynajmniej poważny, naukowy cel — powiedzia ła Gokna. — A wy dokąd się wybieracie?

Viki machnęła rękami pożywiającymi przed twarzą siostry.

— My jedziemy zobaczyć śnieg. To bardzo pouczające doświadczenie.

— Ha! Przyznaj lepiej, że chciałaś się w nim wytarzać.

— Zamknijcie się. — Jirlib uniósł głowę i ogarnął spojrzeniem innych ludzi stojących na przystanku. — Wszyscy powinniśmy wracać do domu.

Gokna przybrała bardziej pojednawczy ton.

— Ale Jirlib, to byłoby jeszcze gorsze. Mamy kawał drogi do domu.

Pojedźmy autobusem do muzeum… o popatrz, już jest. — Autobus nadjechał w idealnym momencie. — Kiedy tam dotrzemy, wszyscy ci śniegowi maniacy wrócą już do miasta i będziemy mogli pojechać autobusem prosto do domu.

— Hej, nie przyszłam tu po to, żeby oglądać jakieś podrabiane skamieniałości! Chcę zobaczyć śnieg.

Gokna wzruszyła ramionami.

— No to masz pecha, Viki. Zawsze możesz wsadzić głowę do zamrażalnika, kiedy wrócimy do domu.

— Ja… — Viki widziała, że cierpliwość Jirliba już się wyczerpuje, poza tym nie miała żadnego dobrego argumentu. Wystarczyło teraz jedno słowo Brenta, a chcąc nie chcąc, musiałaby wracać do domu. — …ee, doskonały dzień na wycieczkę do muzeum.

Jirlib uśmiechnął się kwaśno.

— Tak, a kiedy tam przyjedziemy, Rhapsa i Mały Hrunk już pewnie będą na nas czekać. — Gokna i Viki roześmiały się głośno. Rhapsa i Hrunk nie byli już małymi dziećmi, nadal jednak niemal przez cały dzień prze bywali w towarzystwie taty. Wizja dwóch maluchów przechytrzających ochroniarzy mamy była zarazem zabawna i nieprawdopodobna.

Wszyscy czworo zbliżyli się do tłumu pasażerów i ostatni wsiedli do autobusu… A niech tam. We czwórkę na pewno byli bezpieczniejsi niż tylko we dwoje, a w Muzeum Królewskim nic im nie groziło. Nawet jeśli tata ich złapie, powiedzą, że nie podejmowali niepotrzebnego ryzyka. A będzie miała jeszcze wiele okazji, by zobaczyć z bliska śnieg.

Autobusy komunikacji miejskiej różniły się bardzo od samochodów i samolotów, którymi podróżowała do tej pory Viki. Tutaj panował tłok.

Przez całą długość autobusu ciągnęły się sznurowe sieci — niemal takie jak w dziecięcych salach zabaw — rozwieszone co pięć stóp. Pasażerowie czepiali się ich rękami i nogami i zwisali pionowo na sznurach. Dzięki temu w autobusie mogło się zmieścić więcej ludzi, choć wyglądało to idiotycznie.

Tylko kierowca miał prawdziwą grzędę.

Ten autobus nie byłby taki zatłoczony, gdyby wszyscy pasażerowie nie odsunęli się daleko od czwórki dzieci. No i dobrze, niech się odsuwają.

Me obchodzi mnie to. Viki przestała przyglądać się innym pasażerom i wyjrzała za okno. Ze względu na ogrom prac wykonywanych przy budowie podziemnego miasta brakowało środków na remonty niektórych ulic. Każda dziura i nierówność kołysała mocno obciążonymi sieciami — było to nawet zabawne. Potem nawierzchnia wyrównała się — wjeżdżali do najmodniejszej dzielnicy nowego centrum. Rozpoznawała niektóre napisy umieszczone na wysokich budynkach, korporacje takie jak Podziemna Moc czy Królewska Radiofonika. Niektóre spośród największych przedsiębiorstw w Princeton w ogóle by nie istniały, gdyby nie jej ojciec. Z dumą patrzyła na wszystkich ludzi wchodzących do tych budynków i wychodzących z nich. Tata był ważny dla wielu z nich, i to w dobry, kreatywny sposób. Brent przesunął się bliżej Viki i pochylił się do niej.

— Wiesz co, wydaje mi się, że ktoś nas śledzi. Jirlib także usłyszał te słowa i zesztywniał na sieci.

— Co takiego? Gdzie?

— Te dwa roadmastery. Jadą tuż za autobusem.

Przez sekundę Viki czuła zimny strach, a potem ogromną ulgę. Roześmiała się głośno.

— Pewnie wcale nikogo nie przechytrzyliśmy dziś rano. Tata po prostu pozwolił nam iść, a ludzie kapitana Downinga pilnują nas jak zawsze.

— Te samochody nie wyglądają jak nasze — odparł Brent.

Dwadzieścia osiem

Przystanek znajdował się obok Muzeum Królewskiego, tak że po wyjściu z autobusu Viki i jej rodzeństwo stanęli tuż pod schodami prowadzącymi do starego gmachu.

Przez chwilę Viki i Gokna milczały jak zaklęte, wpatrując się w wielki kamienny łuk. Robiły kiedyś audycję o tym miejscu, nigdy jednak go nie widziały. Muzeum Królewskie miało tylko trzy piętra, nie dorównywało wysokością nowoczesnym budynkom. Lecz ten gmach był czymś więcej niż wszystkie drapacze chmur. Obok fortyfikacji muzeum należało do najstarszych, nienaruszonych konstrukcji na powierzchni Princeton. Już od pięciu pełnych cyklów słońca pełniło funkcję najważniejszego muzeum Rodziny Królewskiej. Oczywiście w tym czasie budynek powiększył się o kilka mniejszych pomieszczeń, lecz zgodnie z tradycją ogólna forma musiała pozostać wierna wizji króla Długorękiego. Z zewnątrz budynek przypominał fragment odwróconego skrzydła samolotu. Ten aerodynamiczny łuk był wynalazkiem architektów, którzy żyli dwa pokolenia przed erą nauki. Stare budynki w Dowództwie Lądowym nie wyróżniały się przy tym niczym szczególnym, chroniły je przecież ściany głębokiej doliny.

Przez chwilę Viki próbowała sobie wyobrazić, jak wyglądało to miejsce tuż po przebudzeniu słońca; budynek tulił się do ziemi, smagany 3wiatrami pędzącymi z szybkością dźwięku, słońce prażyło go piekielnie gorącymi promieniami o barwach sięgających od ultrado nadczerwieni. Więc dlaczego król Długoręki budował na powierzchni, w tak odsłoniętym miejscu? By rzucić wyzwanie Ciemności i Słońcu, oczywiście. By wznieść się ponad głębię małych kryjówek i rządzić.

— Hej, wy dwie, zasnęłyście czy co? — poderwał je nagle głos Jirliba, który wraz z Brentem stał już przy wejściu do budynku. Dziewczynki szybko, bez słowa wspięły się na schody.

Jirlib szedł dalej, mrucząc do siebie coś o roztargnionych smarkulach.

Brent został nieco z tyłu, utrzymywał jednak stałą odległość.

Weszli do mrocznego wejścia, zostawiając za sobą odgłosy miasta.

Dwaj żołnierze z gwardii królewskiej pełnili straż w ciemnych niszach po bokach wejścia. Z przodu czekał prawdziwy strażnik — bileter. Starożytne ściany holu obwieszone były plakatami reklamującymi aktualne wystawy.

Jirlib nic już nie mówił, kręcił się tylko podekscytowany wokół „artystycznej wizji” fosyliów Khelma. Teraz iViki zrozumiała, jakim to sposobem taka bzdura trafiła do Królewskiego Muzeum. Tematem sezonu w muzeum były „Pseudonauka we wszystkich swych odmianach”. Plakaty zapraszały więc na wystawy dotyczące szamanizmu otchłannego, samospalania, wideomancji ita da! — fosyliów Khelma. Jirlib jednak jakby nie zauważał, w jakim towarzystwie znalazło się jego ukochane hobby.

Wystarczał mu tylko fakt, że muzeum wreszcie je uhonorowało.

Wystawy czasowe znajdowały się w nowym skrzydle. Sale miały tutaj bardzo wysokie sufity, a lustrzane rury rzucały na marmurowe podłogi złote odbicia słonecznego światła. W tej chwili byli całkiem sami, co jeszcze wzmacniało aurę niesamowitości, która wypełniała te wielkie, jasne pomieszczenia. Kiedy nie rozmawiali, nawet odgłosy ich kroków odbijały się echem od ścian. Odnosiło to większy skutek niż wszystkie tabliczki z prośbami o zachowanie ciszy. Viki z fascynacją przyglądała się wszystkim dziwacznym eksponatom. Tata uważał, że takie rzeczy są zabawne — „jak religia, choć nie tak groźne”. Niestety Jirliba interesowały tylko jego własne dziwactwa. Nieważne, że Gokna zapomniała niemal o całym świecie, pochłonięta wystawą dotyczącą samospalania. Nieważne, że Viki chciała zobaczyć lśniące lampy obrazowe w sali wideomancji. Jirlib szedł prosto na wystawę fosyliów i nie zamierzał pozwolić swym siostrom na jakieś samodzielne wycieczki.

Ach, cóż… Właściwie fosylia zawsze intrygowały Viki. Odkąd sięgała pamięcią, Jirlib był nimi zafascynowany; tutaj wreszcie mogli zobaczyć prawdziwe eksponaty.

Przy wejściu do sali znajdowała się ogromna wystawa diamentowych otwornic, sięgająca od sufitu aż do podłogi. Ile ton pyłu skalnego trzeba przesiać, by znaleźć tak doskonałe próbki? Typy skamieniałości starannie oznaczono zgodnie z różnymi teoriami naukowymi, lecz same kryształowe szkielety zostały umieszczone na płytkach za szkłami powiększającymi; w blasku słońca iskrzyły się i migotały niczym diademy, bransolety i zdobione klejnotami peleryny. W porównaniu z tym zbiorem kolekcja Jirliba była niczym. Pośrodku sali znajdował się stół z mikroskopami, dzięki którym każdy zainteresowany mógł przyjrzeć się lepiej diamentom. Viki popatrzyła przez okular. Widziała już takie rzeczy wiele razy, lecz te skamieniałości znajdowały się w idealnym stanie, a ich różnorodność wydawała się wręcz przytłaczająca. Większość była symetryczna w sześciu płaszczyznach, wiele jednak miało małe haczyki i wypustki, które zapewne pomagały żywym stworzeniom poruszać się w ich mikroskopijnym środowisku. Żadna z tych istot nie żyła już od ponad pięćdziesięciu milionów lat. Lecz w niektórych skałach osadowych warstwa diamentowych skamieniałości miała setki stóp grubości; na wschodzie diament był paliwem tańszym od węgla. Największe spośród tych stworzeń było niewiele większe od muchy, kiedyś jednak to właśnie one rządziły światem. Potem, przed jakimiś pięćdziesięcioma milionami lat — ba. Zostały po nich jedynie szkielety. Wuj Hrunkner mówił, że warto o tym pamiętać, kiedy realizuje się szalone pomysły taty.

— Chodźcie, chodźcie. — Jirlib mógł całymi godzinami przeglądać wła sną kolekcję skamieniałości. Dziś jednak poświęcił królewskiej wysta wie niecałe trzydzieści sekund; napis na kolejnych drzwiach zapraszał do obejrzenia fosyliów Khelma. Wszyscy czworo w milczeniu ruszyli pospiesz nym krokiem w tamtą stronę. Pojedynczy snop światła padał na stoły usta wione pośrodku sali. Ściany tonęły w ciemnościach rozpraszanych tylko tu i ówdzie przez małe, kolorowe lampki.

Weszli cicho do sali. Gokna pisnęła ze strachu. W mroku majaczyły jakieś postacie… o wiele wyższe niż nawet najwięksi dorośli. Stały na trzech długich nogach, wznosząc ręce i przednie nogi niczym gałęzie drzewa. Właśnie tak wyobrażał sobie istoty sprzed tysiącleci Chundra Khelm — wydawało się, że wystawa spełni więc wszelkie oczekiwania zwolenników jego teorii.

Viki przeczytała podświetlone napisy pod figurami i uśmiechnęła się lekko.

— Nieźle, co? — zwróciła się do swej siostry.

— Tak, nigdy nie przypuszczałam… — Potem i ona przeczytała opis. — Och, to tylko kukły.

— Nie kukły — odparł Jirlib — ale rekonstrukcja oparta na wykopaliskach.

— Viki słyszała jednak rozczarowanie w jego głosie. Szli powoli przez ciemną salę, przyglądając się kolejnym postaciom. Przez kilka minut te dziwne kształty wydawały się kuszącą tajemnicą, niedostępną zwykłym śmiertelnikom. Znajdowały się tu wszystkie rasy opisane przez Khelma, w sumie ponad pięćdziesiąt modeli. Większość wykonano jednak dość nieudolnie, jakby zajmował się tym jakiś niedoświadczony lalkarz. Entuzjazm Jirliba przygasał coraz bardziej przy każdym kolejnym opisie. Niektóre z nich były dość obszerne. „Rasy starsze od naszej o długie tysiąclecia… stworzenia, które prześladowały Arachnan starożytności… Najciemniejsze otchłanie być może nadal kryją ich potomstwo, z których kiedyś wyrośnie zguba naszej cywilizacji”. Ten ostatni napis znajdował się obok figury przypominającej ogromnego taranta szykującego się do ataku na zwiedzających. Wszystko to było jedną wielką kpiną, czego domyśliłby się nawet najmniejszy braciszek i siostrzyczka Viki. Chundra Khelm przyznawał, że ślady jego „zaginionej cywilizacji” znajdują się pod warstwą skamieniałości. Gdyby tak było, te legendarne istoty wyginęłyby co najmniej przed pięćdziesięcioma milionami lat — na długo przed tym, nim pojawili się najstarsi proto-Arachnanie.

— Myślę, że oni się z tego wyśmiewają, Jirl — powiedziała Viki. Tym razem jednak wcale nie chciała dokuczyć starszemu bratu. Nie lubiła, kiedy obcy ludzie kpili z jej rodziny, nawet jeśli robili to nieświadomie.

Jirlib westchnął ciężko.

— Tak, masz rację. Im dalej w głąb sali, tym bardziej starają się być zabawni. Cha, cha. — Zatrzymał się przy ostatnim napisie. — Ba, nawet przy znają się do tego! Patrz, co tu napisali: Jeśli doszliście do tego miejsca, rozumiecie już, jak niedorzeczne są hipotezy Chundry Khelma. Czym jed nak są fosylia Khelma? Mistyfikacją na niespotykaną dotąd skalę? Czy jakimś rzadkim fenomenem skał metamorficznych? Osąd należy do was…”.

— Jirlib umilkł raptownie, ujrzawszy jasno oświetloną grupę skał pośrod ku sali, zakrytą do tej pory przez regał z eksponatami.

Jirlib znalazł się przy niej jednym długim skokiem. Drżąc z podniecenia, oglądał wielkie kryształy. Każdy z nich wystawiony był oddzielnie, doskonale widoczny we wszystkich kolorach światła słonecznego. Właściwie te odłamki skalne wyglądały jak nieoszlifowane kawałki marmuru.

Jirlib westchnął, tym razem jednak z podziwu.

— To są prawdziwe fosylia, chyba najlepsze prócz tych, które znalazł sam Chundra Khelm.

Gdyby je wyszlifować, niektóre kryształy nawet stałyby się ładne.

Kryły się w nich ciemniejsze plamy i wstęgi przypominające barwą raczej podstawową formę węgla niż marmur. Wysiliwszy odrobinę wyobraźnię, można było ujrzeć w nich regularne kształty, nieco powykręcane i wykrzywione. Nadal jednak nie przypominały niczego, co kiedyś mogło żyć.

Po drugiej stronie wystawy znajdował się kryształ pocięty starannie na plastry grubości jednej dziesiątej cala, tak cienkie, że przeświecało przez nie słońce. Ponad setkę takich plastrów, ustawionych w odległości kilku dziesiętnych cala od siebie, umocowano na stalowej ramie. Obserwator stojący tuż obok ramy i przesuwający głową w górę i w dół mógł się przekonać, jak ów ciemny kształt ułożony jest we wnętrzu kryształu. Było to naprawdę piękne. Jirlib stał z głową przy ramie, przesuwając się tylko na boki, by zajrzeć do wszystkich szpar.

— To było kiedyś żywe. Wiem to, wiem to na pewno — powtarzał. — Milion razy większe od jakiegokolwiek owada, ale oparte na tych samych zasadach. Gdybyśmy tylko mogli zobaczyć, jak to wszystko wyglądało wtedy, przed katastrofą. — Powtarzali to wszyscy zwolennicy teorii Khelma — ale ta rzecz była prawdziwa. Nawet Gokna nie mogła się od niej oderwać; Viki musiała długo czekać na swoją kolej. Obeszła powoli całą grupę skał, obejrzała kilka widoków pod mikroskopem, przeczytała pozostałe opisy.

Według autorów wystawy te kryształy stanowiły jedne z najlepszych próbek fosyliów na całym świecie. Viki pomyślała, że to powinno zniechęcić biednego Jirliba bardziej niż idiotyczne figurki i prześmiewcze napisy.

Nawet jeśli rzeczywiście były to kiedyś żywe stworzenia, to z pewnością nie pozostawiły żadnego śladu swej inteligencji. Jeśli istoty sprzed milionów lat miały być tym, czym chciał je widzieć Jirlib, ich osiągnięcia powinny zdumiewać. Więc gdzie się podziały ich maszyny, ich miasta?

Westchnienie. Viki odsunęła się cicho od Gokny i Jirliba. Oddaliła się od nich kilkanaście kroków, ci jednak byli tak pochłonięci przezroczystym kamieniem, że w ogóle tego nie zauważyli. Może udałoby jej się wymknąć do sąsiedniej sali, by obejrzeć wystawę wideomancji. Wtedy zobaczyła Brenta. Ten wcale nie zaprzątał sobie głowy wystawą. Przyczaił się za wielkim stołem w rogu sali, tuż obok wyjścia, do którego zmierzała Viki.

Nie zauważyłaby go, gdyby nie jego oczy błyszczące w kolorowym świetle lamp. Ze swej kryjówki Brent mógł widzieć oba wejścia i jednocześnie obserwować ich poczynania przy głównych stołach.

Viki pomachała doń i ruszyła do drzwi. Brent nie poruszył się ani jej nie zawołał. Może bawił się w jakieś podchody albo rozmyślał o swoich zabawkach budowlanych. Może nie będzie próbował jej zatrzymać, aż zniknie mu z widoku. Viki przeszła pod wysoko sklepionym łukiem do sali wideomancji.

Wystawa zaczynała się od obrazów i mozaik sprzed wielu pokoleń. Idee związane z wideomancją sięgały daleko w przeszłość, do starożytnych przesądów, które głosiły, że jeśli ktoś stworzy doskonały obraz swego przeciwnika, zdobędzie nad nim władzę. To przekonanie inspirowało wielu artystów, doprowadziło do stworzenia nowych barwników i nowych sposobów mieszania farb. Lecz nawet teraz najdoskonalsze obrazy były tylko cieniem tego, co mogły zobaczyć oczy Pająków. Współczesna wideomancją głosiła, że nauka może stworzyć obraz doskonały i zrealizować w ten sposób odwieczne marzenia.

Tata uważał, że wideomancją to jedna wielka bzdura.

Viki szła między wysokimi stojakami ze świecącymi lampami obrazowymi. Setki krajobrazów, zamglonych i niewyraźnych… lecz najbardziej zaawansowane technicznie lampy pokazywały kolory, któjre można zobaczyć tylko w słońcu i najlepszych laboratoriach. Z roku na rok lampy ulepszano. Ludzie zaczynali nawet mówić o radiu obrazkowym. Ten pomysł naprawdę fascynował Małą Victory — choć oczywiście cała ta gadanina o kontrolowaniu umysłów to absurd.

Gdzieś z drugiej strony sali dobiegły ją strzępy jakiejś rozmowy, dziecięcy szczebiot przypominający głosy Rhapsy i Małego Hrunka. Viki znieruchomiała ze zdumienia. Minęło kilka sekund… a w przeciwległym wyjściu ukazała się dwójka dzieci. Viki przypomniała sobie sarkastyczną prognozę Jirliba, że spotkają tu również Rhapsę i Hrunka. Przez moment myślała, że rzeczywiście miał rację. Lecz nie, do sali weszła dwójka nieznanych jej dorosłych, a dzieci były nieco młodsze niż jej mały brat i siostrzyczka.

Viki pisnęła coś w podnieceniu i ruszyła w głąb sali, w stronę dzieci.

Dorośli — rodzice? — zastygli na moment, potem porwali dzieciaki i ruszyli pospiesznie do wyjścia.

— Proszę zaczekać! Halo, proszę zaczekać! Chcę tylko porozmawiać.

— Viki zwolniła krok i podniosła ręce w przyjaznym uśmiechu. Widziała, że Gokna i Jirlib oderwali się wreszcie od wystawy fosyliów i patrzą ze zdumieniem w jej stronę.

Rodzice zatrzymali się, powoli ruszyli z powrotem. Zarówno Gokna, jak i Viki na pierwszy rzut oka wyglądały na dzieci spoza fazy. To chyba ośmieliło nieznajomych bardziej niż cokolwiek innego.

Rozmawiali przez kilka minut, wymieniając uprzejmości. Trenchet Suabisme zajmowała się planowaniem w przedsiębiorstwie budującym Nowe Podziemie; jej mąż był tam badaczem.

— Wydawało nam się, że dziś jest dobry dzień na wycieczkę do muzeum, bo prawie wszyscy wyjechali w góry, na śnieg. Wy też mieliście taki plan?

— O tak — odparła Gokna; w przypadku jej i Jirliba była to może nawet prawda. — Cieszymy się jednak bardzo, że mogliśmy poznać państwa i… i państwa dzieci. Jak się nazywają? — Czuli się naprawdę przedziwnie, poznawszy ludzi, którzy wydawali im się bliżsi niż ktokolwiek prócz członków własnej rodziny. Trenchet i Alendon najwyraźniej doświadczali tego samego uczucia. Dzieci kręciły się zniecierpliwione w ich ramionach, nie chcąc powrócić na grzbiet Alendona. Po kilku minutach rodzice posadzili je z powrotem na podłodze. Dzieci natychmiast wskoczyły na ręce Gokny i Viki. Bez ustanku wydawały z siebie jakieś niezrozumiałe dźwięki, rozglądały się dokoła z podnieceniem swymi dziecięcymi oczyma. To, które wspięło się na Viki — była to zdaje się Aleąuere — nie mogło mieć więcej niż dwa lata. Viki stwierdziła z zaskoczeniem, że Rhapsa i Mały Hrunk nie wydawali jej się kiedyś tacy słodcy. Ale kiedy oni mieli dwa lata, Viki miała dopiero lat siedem i nadal starała się całkowicie zajmować sobą rodziców. Ta para w niczym nie przypominała ponurych, gburowatych dzieci spoza fazy, które poznawali do tej pory.

W największe zakłopotanie wprawiła jednak Viki reakcja dorosłych, kiedy ci dowiedzieli się, kim są ich rozmówcy. Trenchet Suabisme była naprawdę zszokowana.

— Właściwie powinnam się była tego domyślić. Kim innym moglibyście być?… Wiecie, kiedy byłam nastolatką, słuchałam waszych programów radiowych. Wydawałyście się tak okropnie młode, jedyne dzieci spoza fazy, jakie kiedykolwiek słyszałam. Naprawdę bardzo lubiłam ten program.

— Tak — zgodził się z nią Alendon. Uśmiechnął się, kiedy Aleąuere wsunęła się do bocznej kieszeni w kurtce Viki. — Dzięki temu, że wiedzie liśmy o waszym istnieniu, sami zdecydowaliśmy się z Trenchet na dzieci.

Nie było łatwo; straciliśmy pierwsze pierścienie. Ale kiedy wyrastają im już oczy, są naprawdę cudowne.

Dziecko popiskiwało radośnie, badając zakamarki ubrania Viki.

Wreszcie wysunęło głowę, wymachując rękami pożywiającymi. Viki odwróciła się do tyłu, by połaskotać maleńkie ręce. Świadomość, że ktoś jednak słuchał ich audycji i zrozumiał przesłanie taty, napełniała ją ogromną dumą, ale…

— To smutne, że nadal musicie państwo unikać tłumów. Chciałabym, żeby takich ludzi jak wy było znacznie więcej.

Nieoczekiwanie Trenchet zachichotała.

— Czasy się zmieniają. Coraz więcej ludzi wierzy w to, że nie będzie my spać podczas Ciemności. Zaczynają rozumieć, że niektóre zasady mu szą się zmienić. Będziemy potrzebować dorosłych dzieci, które pomogą nam dokończyć budowę. Znamy jeszcze dwie pary w Nowym Świecie, któ re chcą mieć dzieci spoza fazy. — Poklepała męża po ramionach. — Nie bę dziemy sami.

Viki ogarnął ogromny entuzjazm. Aleąuere i drugi koblik — Birbop? — byli równie mili jak Rhapsa i Mały Hrunk, ale także inni. Teraz może wreszcie poznają więcej normalnych dzieci w swoim wieku. Viki czuła się tak, jakby otworzyła okno w ciemnym pokoju i ujrzała wszystkie kolory słońca.

Szli powoli w dół sali wideomancji, zatopieni w rozmowie. Gokna uważała, że Dom na Wzgórzu powinien stać się miejscem spotkań rodzin z dziećmi spoza fazy. Viki podejrzewała, że pomysł ten nie przypadnie do gustu tacie ani mamie, choć z różnych powodów. Ogólnie jednak… można opracować jakiś plan; byłoby to pożądane z wielu względów. Viki została nieco w tyle, nie zwracała już większej uwagi na dyskusję. Pochłaniało je zabawianie małej Aleąuere. Musiała przyznać, że opiekowanie się koblikiem to zajęcie znacznie przyjemniejsze od jazdy na śniegu.

Potem usłyszała stukot licznych stóp o marmur, kroki kilku osób.

Czterech? Pięciu? Zbliżały od strony tych samych drzwi, przez które przeszła przed chwilą Viki. Ktokolwiek by to był, czekał go interesujący widok — sześcioro dzieci spoza fazy, od niemowląt do niemal dorosłych nastolatków.

Czterej spośród nowo przybyłych, dorośli z obecnego pokolenia, dorównywali posturą potężnym ochroniarzom mamy. Nie zatrzymali się ani nawet nie okazali zaskoczenia, ujrzawszy wszystkie dzieci. Ich ubrania utrzymane były w tym samym, trudnym do określenia fasonie i barwie, które Viki widziała codziennie w domu na wzgórzu. Przewodziła im szczupła, surowa kober z poprzedniego pokolenia. Viki powinna czuć ulgę; to musieli być ludzie, których zauważył przedtem Brent. Nie rozpoznawała ich jednak…

Dowódca ogarnęła wszystkich jednym spojrzeniem, po czym zwróciła się do Trenchet Suabisme.

— Przejmujemy je. Generał Smith chce widzieć wszystkie dzieci z powrotem w domu.

— C-co? Chyba czegoś tu nie rozumiem… — Suabisme uniosła ręce skonfundowana.

Piątka obcych nadal szła naprzód, a przywódca grupy kiwała głową z przyjaznym uśmiechem. Jej wyjaśnienia były jednak absurdalne.

— Dwoje strażników to po prostu za mało na tyle dzieci. Po waszym wyjeździe dowiedzieliśmy się, że mogą być problemy. — Dwóch spośród żołnierzy stanęło pomiędzy dziećmi i małżeństwem Suabisme. Viki po czuła, jak ktoś pchnął ją lekko w stronę Jirliba i Gokny. Ludzie mamy ni gdy nie zachowywali się w ten sposób. — Przepraszam, ale sytuacja jest wyjątkowa…

Potem wydarzyło się kilka rzeczy naraz, zupełnie bezsensownych.

Trenchet i Alendon krzyczeli ze złości i strachu. Dwaj najwięksi strażnicy odpychali ich od dzieci. Jeden sięgał do torby.

— Hej, zgubiliśmy jednego! — Brent.

Wysoko pod sufitem coś się poruszyło. Wystawa wideomancji składała się z wysokich półek z lampami obrazowymi. Najbliższa z nich przewracała się właśnie na ziemię, przy akompaniamencie zgrzytu metalu i syku tryskających na wszystkie strony iskier. Viki dojrzała Brenta zeskakującego z góry, tuż przed upadającą konstrukcją.

Podłoga zadrżała pod jej stopami, kiedy metalowy regał uderzył o marmur. Wszędzie dokoła rozlegał się huk implodujących lamp obrazowych, buczenie prądu o wysokim napięciu. Regał spadł dokładnie pomiędzy nią i małżeństwem Suabisme — na dwóch nieznajomych ochroniarzy.

Viki widziała krew tryskającą na marmur. Spod metalu wystawały dwie nieruchome ręce; tuż obok nich leżał karabin o krótkiej lufie.

Potem czas ruszył gwałtownie z miejsca. Ktoś pochwycił Viki wpół i odciągnął od zniszczonej konstrukcji. Słyszała krzyki Gokny i Jirliba, następnie głuchy odgłos uderzenia. Gokna wrzasnęła przeraźliwie, a Jirlib umilkł.

— Dowódco, co z…

— Nieważne! Mamy całą szóstkę. Szybko, szybko!

Nim wyniesiono ją z sali, Viki spojrzała jeszcze za siebie. Obcy zostawili jednak swych martwych towarzyszy, a wysoka metalowa konstrukcja zasłaniała dalszą część sali, w której powinni znajdować się Trenchet i Alendon.

Dwadzieścia dziewięć

To popołudnie miało na zawsze wryć się w pamięć Hrunknera Unnerby’ego. Pracował z Victory Smith od wielu lat, lecz nigdy jeszcze nie widział, by była tak bliska załamania. Tuż po południu zaczęło się prawdziwe szaleństwo, Sherkaner Underhill złamał wszystkie zasady wojskowej łączności, by poinformować ich przez łącze mikrofalowe o porwaniu dzieci.

Generał Smith zdjęła go z linii, po czym natychmiast zwołała zebranie swojego sztabu. Nagle Hrunkner Unnerby zamienił się z dyrektora projektu w kogoś w rodzaju… w rodzaju sierżanta. Przygotował samolot do lotu.

Wraz z niższym personelem sprawdził bezpieczeństwo na ziemi. Nie chciał, by generał narażała się na niepotrzebne ryzyko. Wróg lubił stwarzać takie właśnie sytuacje, by w chwili gdy wydaje się, że nie ma już nic ważniejszego, uderzyć w prawdziwy cel.

Podróż z Dowództwa Lądowego do Princeton zajmowała niecałe dwie godziny. Samolot nie był jednak latającym centrum dowodzenia; takie rzeczy nie mieściły się w obecnym budżecie. Przez dwie godziny generał skazana była tylko na łączność bezprzewodową o małej wydajności. Przez dwie godziny pozostawała z dala od centrum dowodzenia w Dowództwie Lądowym czy jego odpowiednika w Princeton. Przez dwie godziny mogła słuchać tylko fragmentarycznych raportów i próbować koordynować odpowiedzi. Przez dwie godziny mogła się tylko zamartwiać i bić z myślami.

Wylądowali w Princeton po południu, kolejne pół godziny zajęła im droga do Domu na Wzgórzu.

Samochód nie zdążył się jeszcze dobrze zatrzymać, kiedy Sherkaner Underhill otwierał już drzwi i wyciągał ich na zewnątrz. Pochwycił Unnerby’ego za ramię, zwracając się jednocześnie do generał.

— Dzięki, że przywiozłaś Hrunknera. Potrzebuję was obojga. — Potem przeprowadził ich przez foyer i zaciągnął do swojego biura na parterze.

Unnerby miał okazję obserwować Sherkanera w wielu trudnych sytuacjach: kiedy próbował przekonać go do swego pomysłu podczas wojny z Tieferami, kiedy prowadził wyprawę przez próżnię Najgłębszej Ciemności, kiedy negocjował umowy handlowe. Sherk nie zawsze wygrywał, ale zawsze był pełen wyobraźni i niespodzianek. Wszystko było dlań wielkim eksperymentem i cudowną przygodą. Nawet kiedy ponosił porażkę, zastanawiał się od razu, jak wykorzystać ją do bardziej interesujących eksperymentów. Lecz dzisiaj… dzisiaj Sherkaner poddał się rozpaczy.

Wyciągnął drżące ręce ku Smith, jakby szukając u niej pocieszenia.

— Znajdziemy ich, musi być przecież jakiś sposób. Musi być. Mam komputery i mikrofalowe połączenie z Dowództwem Lądowym. — Wszyst kie środki, które dotąd tak dobrze mu służyły. — Mogę je tu bezpiecznie sprowadzić, wiem, że mogę.

Smith przez chwilę trwała w bezruchu. Potem przysunęła się bliżej do 3Sherkanera, położyła rękę na jego ramionach, pieszcząc jego futro. Przemawiała łagodnym, choć stanowczym głosem, niemal jak żołnierze pocieszający innego po utracie towarzyszy broni.

— Kochanie, na pewno zrobisz wszystko, co w twojej mocy. — Na ze wnątrz zrobiło się nagle ciemno. Wiatr uderzał w uchylone okna, liście paproci kołysały się gwałtownie. Do pokoju wpadał tylko nikły blask przefiltrowany przez warstwę burzowych chmur i gęste krzewy paproci.

Generał stała obok Sherkanera, oboje patrzyli na siebie w milczeniu.

Unnerby czuł niemal fale strachu i wstydu przepływające między nimi.

Nagle Sherkaner postąpił do przodu i objął mocno swą żonę. Do świstu wiatru dołączył cichy szelest jego płaczu. Po chwili Smith uniosła jedną z tylnych rąk, gestem prosząc Hrunknera, by opuścił pokój.

Unnerby odpowiedział jej skinieniem głowy. Gruby dywan zasłany był zabawkami — Sherkanera i dzieci — sierżant stąpał jednak ostrożnie i wymknął się bezszelestnie na korytarz.

Kiedy ukryte za burzowymi chmurami słońce zaczęło chylić się ku zachodowi, półmrok zamienił się niemal w całkowitą ciemność. Unnerby nie widział, co dzieje się na zewnątrz, gdyż stanowisko dowodzenia w Domu na Wzgórzu miało tylko maleńkie, wąskie okna. Smith pojawiła się tam prawie pół godziny po Unnerbym. Przyjęła skinieniem głowy honory, które oddali jej podwładni, po czym zajęła miejsce na grzędzie obok Hrunknera.

Ten pomachał pytająco rękami.

— Sherk sobie poradzi — odparła. — Jest teraz ze studentami, próbu je coś zrobić. No dobrze, jak wygląda sytuacja?

Unnerby pchnął w jej stronę stertę raportów.

— Kapitan Downing i jego zespół nadal tu są, jeśli chce pani z nimi porozmawiać, ale wszyscy… — wszyscy, którzy przylecieli tu z Dowództwa Lądowego — …uważamy, że to nie ich wina. Dzieciaki były po prostu zbyt sprytne. — Dzieci ośmieszyły zespół profesjonalnych ochroniarzy. Oczywi ście żyły z nimi już od dłuższego czasu, znały ich zwyczaje, przyjaźniły się z niektórymi członkami zespołu. I aż do tej pory zewnętrzne zagrożenie pozostawało tylko w sferze teorii i plotek. Wszystko pracowało na korzyść koblików, kiedy te zdecydowały się wybrać na wycieczkę… Lecz ten ze spół ochroniarzy wywodził się z personelu generał Victory Smith, jego członkowie byli inteligentnymi, oddanymi ludźmi; to, co się wydarzyło, bolało ich niemal tak samo jak Sherkanera Underhilla.

Smith odsunęła raporty.

— Dobrze. Niech Daram i jego zespół wracają do pracy. Zajmij ich czymś. Co z wynikami badań? — Gestem przyzwała do siebie pozostałych współpracowników.

Punkt dowodzenia w domu miał bardzo dobre mapy, prawdziwy stół sytuacyjny. Dzięki łączu mikrofalowemu mógł praktycznie zastąpić centrum dowodzenia w Dowództwie Lądowym.

Przez pokój przewijali się ciągle jacyś ludzie. Wielu z nich przyleciało niedawno z Dowództwa Lądowego i nie zdążyło jeszcze zarazić się ponurą atmosferą panującą w Domu na Wzgórzu; wnosili doń powiew świeżości i podnosili nieco na duchu tych, którzy poddawali się rozpaczy. Mieli pewne tropy, dokonywali pewnych postępów… niosących zarówno nadzieję, jak i złowieszcze oznaki klęski.

Szef działu zajmującego się inwigilacją Kindred przybył godzinę później. Rechner Thract zajmował to stanowisko od niedawna, był młodym koberem i imigrantem z Tiefstadtu. Hrunkner dziwił się początkowo, że to właśnie jemu powierzono tak odpowiedzialne zadanie. Rechner był bardzo inteligentny, ale wydawał się raczej typem naukowca niż żołnierza. Może jednak to właśnie czyniło go właściwą osobą na właściwym miejscu; ogromnie potrzebowali ludzi naprawdę rozumiejących Kindred. Podczas Wielkiej Wojny Kindred należał oficjalnie do Imperium Tief stadtu, potajemnie jednak wspierał Akord. Victory Smith uważała, że właśnie to państwo będzie następnym wielkim zagrożeniem — choć może było to tylko wynikiem podejrzliwości, jaką żywiła do wszystkich tradycjonalistów.

Thract zawiesił płaszcz przeciwdeszczowy na wieszaku i otworzył swój kosz. Wyjął z niego plik dokumentów i położył je przed Smith.

— To sprawka Kindred, generale.

— Czemu mnie to nie dziwi? — mruknęła Smith. Unnerby wiedział, że musi być ogromnie zmęczona, lecz wydawała się świeża i niemal normalna.

Niemal. Była równie spokojna, równie uprzejma jak na każdej naradzie. Jak zawsze zadawała rzeczowe, inteligentne pytania. Unnerby dostrzegał jednak różnicę, lekkie rozproszenie. Nie przypominało to niepokoju czy strachu; wydawało się raczej, że umysł generał jest gdzieś indziej, jej myśli krążą wokół innego tematu. — Ale jeszcze dziś rano wcale nie byliśmy tego tacy pewni. Co się zmieniło, Rachner?

— Mamy dwa ważne zeznania i wyniki sekcji zwłok. Koberzy, którzy zginęli w muzeum, byli bardzo wysportowani, ale nie wyglądali na atletów; ich pancerze były mocno poobijane, w jednym znaleźliśmy nawet zasklepiony otwór po kuli.

Victory wzruszyła ramionami.

— To oczywiste, że zajmowali się tym profesjonaliści. Jak wiesz, otrzymywaliśmy różne groźby od zorganizowanych grup tradycjonalistów. Mogli kogoś wynająć.

— Tak, ale to był Kindred, nie miejscowi tradycjonaliści.

— Mamy jakieś konkretne dowody? — spytał Unnerby, oddychając w duchu z ulgą i wstydząc się jednocześnie tego uczucia.

— Hm… — Thract zastanawiał się nie tylko nad odpowiedzią, ale i nad osobą pytającego. Kober nie mógł zdecydować, jakie miejsce zajmuje Unnerby — cywil nazywany „sierżantem” — w hierarchii dowodzenia. Przyzwyczaj się do tego, synu. — Kindred przywiązuje wielką wagę do swych religijnych korzeni, ale do tej pory starali się nie mieszać do naszych spraw wewnętrznych, co najwyżej wspierali skrycie lokalne grupy tradycjonalistów.

Ale… dzisiaj zdecydowali się na radykalny krok. To byli profesjonaliści z Kindred. Zrobili wszystko, co w ich mocy, żeby to ukryć, nie wiedzieli jednak, jak zaawansowana jest nasza medycyna sądowa. Pomógł nam test wymyślony przez jednego ze studentów pani męża. Pyłek, jaki znaleźliśmy w drogach oddechowych obu ciał, jest obcy; mogę pani nawet powiedzieć, z której bazy Kindred wylecieli ci ludzie. Ci dwaj nie byli u nas dłużej niż przez piętnaście dni. Smith skinęła głową.

— Gdyby byli dłużej, pyłek by zniknął?

— Zgadza się, zostałby przechwycony przez ich układ odpornościowy i wyrzucony. Ale i tak poznalibyśmy większą część prawdy.

Widzi pani, druga strona miała dzisiaj większego pecha niż my. Zostawili dwóch żywych świadków. — Thract zawahał się na moment, najwyraźniej przypomniawszy sobie, że nie jest to zwyczajne zebranie sztabu, że to, co on nazwie sukcesem operacyjnym, dla Smith może okazać się tragiczną porażką.

Generał jakby tego nie zauważała.

— Tak, ta para. Małżeństwo, które przyprowadziło dzieci do muzeum.

— Właśnie. Po części to przez nich nie powiódł się pierwotny plan nieprzyjaciela. Ludzie pułkownik Underville — szefowej służb wewnętrznych — rozmawiali z nimi przez całe popołudnie; bardzo chcą nam pomóc.

Zna pani ich pierwsze zeznania, jeden z pani synów przewrócił regał i zabił dwóch porywaczy.

— Wszystkie dzieci były żywe, kiedy je porywano.

— Tak. Ale pułkownik Undeirille dowiedziała się czegoś jeszcze. Jesteśmy już niemal całkiem pewni. Porywacze zamierzali zabrać wszystkie pani dzieci. Kiedy zobaczyli maluchy Suabisme, byli przekonani, że to pani kobliki. Na świecie nie ma zbyt wielu dzieci spoza fazy, nawet teraz.

Zakładali więc, całkiem logicznie, że małżeństwo Suabisme to nasi ochroniarze.

Boże w zimnych głębiach ziemi. Unnerby wyjrzał przez wąskie okno.

Wydawało się, że jest tam teraz jaśniej niż przedtem, światło pochodziło jednak z aktynicznych lamp strażników. Wiatr wciąż przybierał na sile, ciskając kroplami deszczu o szybę i kołysząc liśćmi paproci. Czekała ich niespokojna, burzowa noc.

Więc Kindred popełnili błąd, bo mieli zbyt dobrą opinię o ochronie Akord. No tak, to oczywiste, że ktoś powinien być z dziećmi.

— Sporo się dowiedzieliśmy od tych dwojga, generale; wiemy, co mó wili porywacze, kiedy weszli do sali i gdy sytuacja wymknęła im się spod kontroli… Ci ludzie nie zamierzali zostawiać żadnych świadków. Suabi sme mieli dzisiaj niezwykłe szczęście, choć oni zapewne tak nie uważa ją. Ta dwójka, którą zabił pani syn, oddzielała ich od dzieci. Jeden trzy mał w ręce odbezpieczony karabin. Pułkownik Undeirille przypuszcza, że napastnicy mieli za zadanie porwać wszystkie dzieci i nie zostawić żadnych świadków. Właściwie martwi cywile i rozlew krwi nawet pasował do ich scenariusza, bo winą można by obarczyć nasze grupy tradycjonalistów.

— W takim razie dlaczego nie mieliby też zostawić kilku martwych dzieci? To ułatwiłoby im ucieczkę. — Victory zadała to pytanie spokojnym, niemal obojętnym tonem, ale Unnerby wyczuwał w nim ogromne napięcie.

— Nie wiemy, proszę pani. Pułkownik Underville przypuszcza jednak, że porywacze nadal są w kraju, być może nawet w Princeton.

— Och? — Sceptycyzm walczył z nadzieją. — Wiem, że Belga zareagowała bardzo szybko, a druga strona też miała swoje problemy. Dobrze. To będzie twoja pierwsza duża akcja w kraju, Rachner, ale chcę, żebyś ściśle współpracował z wywiadem wewnętrznym. Będziesz też musiał wciągnąć do tego policję miejską i handlową. — Klasyczna anonimowość wywiadu Akord miała zostać w najbliższym czasie wystawiona na ciężką próbę. — Staraj się być miły dla ludzi z miasta i handlu. Nie jesteśmy w stanie wojny.

Oni mogą narobić Koronie sporo kłopotów.

— Tak, proszę pani. Wraz z pułkownik Underville uruchomiliśmy już wspólne patrole z policją miejską. Kiedy zainstalujemy telefony, będziemy mieli tutaj wspólny punkt dowodzenia.

— Doskonale… Zdaje się, że pomyślałeś o wszystkim wcześniej niż ja, Rachner.

Thract uśmiechnął się lekko, wstając z miejsca.

— Uratujemy pani dzieci, generale.

Smith zaczęła odpowiadać, zauważyła jednak dwie małe główki wyglądające zza drzwi.

— Wiem, że to zrobicie, Rachner. Dziękuję ci.

Thract odsunął się od stołu, a w pokoju zapanowała na moment niezręczna cisza. Dwoje najmłodszych dzieci Underhilla — może jedyne, jakie pozostały przy życiu — weszło nieśmiało do pokoju. Tuż za nimi postępował dowódca ochrony i trzech żołnierzy. Kapitan Downing niósł złożony parasol, najwyraźniej jednak ani Rhapsa, ani Mały Hrunk nie korzystali z tej osłony. Ich kurtki były przemoczone, a na czarnych pancerzach błyszczały krople deszczu.

Victory nie uśmiechnęła się do dzieci. Ogarnęła spojrzeniem mokre ubrania i parasol.

— Biegaliście po podwórzu?

Odpowiedziała jej Rhapsa; Hrunkner nigdy jeszcze nie widział tej małej diablicy tak potulnej i skruszonej.

— Nie, mamo. Byliśmy z tatą, ale on jest teraz zajęty. Zostaliśmy więc z kapitanem Downingiem… — Umilkła, spoglądając niepewnie na swego strażnika.

Młody kapitan natychmiast stanął na baczność, wyglądał jednak jak żołnierz, który był świadkiem straszliwej klęski swych wojsk.

— Przepraszam, pani generał. Postanowiłem nie korzystać z parasola.

Chciałem mieć dobry widok na wszystkie strony.

— Słusznie, Daram. I… dobrze, że je tutaj przyprowadziłeś. — Umilkła, wpatrując się w swe dzieci. Rhapsa i Mały Hrunk stali przez chwilę w bezruchu, także odpowiadając jej niemym spojrzeniem. Nagle, jakby pchnięte tym samym impulsem, rzuciły się przez pokój ku matce. Chlipiąc głośno i popiskując, wspięły się na Smith, obejmując ją jak ojca. Teraz, kiedy pękła wreszcie tama ich uczuć, płakały głośno i zasypywały matkę pytaniami. Czy wiadomo już coś o Goknie, Viki, Jirlibie i Brencie? Co się teraz stanie? Nie chciały być same.

Uspokoiły się dopiero po dłuższej chwili. Smith patrzyła na nie, przechylając lekko głowę. Unnerby ciekaw był, o czym teraz myśli. Nadal miała dwoje dzieci. Przedziwnym zbiegiem okoliczności napastnicy porwali dwoje innych maluchów. Podniosła rękę w stronę Unnerby’ego.

— Hrunkner, mam do ciebie prośbę. Znajdź małżeństwo Suabisme.

Poproś ich… zaoferuj im moją gościnę. Jeśli chcą to przeczekać w Domu na Wzgórzu… będę zaszczycona.

Byli bardzo wysoko, w jakimś pionowym szybie wentylacyjnym.

— Nie, to nie jest szyb wentylacyjny! — zaoponowała Gokna. — W praw dziwym szybie pełno jest jakichś rur i kabli.

Nie słyszeli szumu wentylatorów, tylko świst wiatru dochodzący gdzieś z góry. Viki skierowała spojrzenie właśnie w tamtą stronę. Dojrzała zakratowane okienko pod sufitem, na wysokości jakichś pięćdziesięciu stóp.

Wąska smuga światła wpadająca przez okno odbijała się od metalowych ścian szybu. Tu, w dole, panował półmrok, było jednak dość jasno, by mogli dojrzeć maty do spania, chemiczną toaletę i metalową podłogę. W miarą upływu czasu w ich więzieniu robiło się coraz cieplej. Gokna miała rację. Znali się wystarczająco dobrze na technice, by wiedzieć, jak wyglądają pomieszczenie użytkowe, takie jak szyb wentylacyjny. Lecz czym w takim razie był ten dziwny pokój?

— Spójrzcie na to. — Wskazała na metalowe dyski przyspawane niechlujnie w różnych punktach ścian. — Może to miejsce zostało porzucone…

albo nie, jest jeszcze w budowie!

— Tak — zgodził się z nią Jirlib. — To wszystko jest jeszcze bardzo świeże. Zaspawali prowizorycznie otwory wejściowe, nie zajęło im to pewnie więcej niż godzinę. — Gokna skinęła głową, nie próbując nawet zatrzymać dla siebie ostatniego słowa. Tak wiele zmieniło się od dzisiejszego ranka.

Jirlib nie był już wyniosłym, zirytowanym rozjemcą ich sporów. Znajdował się teraz pod ogromną presją, musiał też mieć paskudne poczucie winy.

Wraz z Brentem byli przecież najstarsi z całego rodzeństwa, a pozwolił, by do tego doszło. Nie okazywał jednak otwarcie bólu ani zmartwienia, był tylko bardziej cierpliwy niż zwykle.

A kiedy mówił, jego siostry słuchały. I to nie ze względu na jego wiek, po prostu był najinteligentniejszy z nich wszystkich.

— Wydaje mi się, że wiem już, gdzie jesteśmy. — Przerwały mu dzieci, które znów zaczęły się wiercić na jego grzbiecie. Futro Jirliba było jeszcze o wiele za krótkie, by zapewnić im odpowiednie warunki, a on sam już zaczynał śmierdzieć. Aleąuere i Birbop na przemian płakali za swymi rodzicami, to znów niepokojąco milczeli, przywierając ciasno do grzbietu biednego Jirliba. Wyglądało na to, że teraz znów zaczną hałasować. Viki wyciągnęła ręce, zapraszając do siebie małą Aleąuere.

— To znaczy gdzie? — spytała Gokna zadziwiająco pokojowym tonem.

— Widzisz te sieci aterkopów? — odparł Jirlib, wskazując na górę. Sieci były świeże, maleńkie kawałki jedwabiu powiewające na wietrze obok zakratowanego okna. — Każdy podgatunek ma własny wzór. Ten występuje w okolicach całego Princeton, ale gnieżdżą się tylko w najwyższych miejscach. Szczyt Domu na Wzgórzu jest dla nich prawie za niski. Więc…

Przypuszczam, że nadal jesteśmy w mieście i to w miejscu tak wysokim, że musi być widoczne z odległości wielu mil. Jesteśmy albo w dzielnicy wzgórz, albo w tym nowym drapaczu chmur w centrum.

Aleąuere znów zaczęła płakać. Viki pokołysała ją łagodnie. Zawsze potrafiła uciszyć w ten sposób Małego Hrunka, ale… Cud! Płacz Aleąuere ustał. Może była po prostu tak przybita, że nie miała już siły hałasować.

Lecz nie, po kilku sekundach dziewczynka uśmiechnęła się do niej i odwróciła tak, by mogła wszystko widzieć. Dobry mały koblik! Viki kołysała ją jeszcze przez chwilę, po czym przemówiła:

— Zgoda. Może wozili nas w kółko… ale centrum miasta? Słyszeliśmy kilka samolotów, ale co z hałasem ulicznym?

— Słychać go wszędzie dokoła. — Były to niemal pierwsze słowa, które wypowiedział Brent od chwili porwania. Tępy i powolny, taki był Brent. I był też jedynym spośród nich, który zrozumiał we właściwym czasie, co miało się wydarzyć tego ranka. To on odłączył się od pozostałych i ukrył w ciemności. Brent był równie duży jak dorosły — wspinaczka na półkę z lampami obrazowymi mogła przyprawić go o kalectwo. Kiedy wyciągnięto ich z budynku muzeum, Brent utykał. Nie powiedział ani słowa podczas podróży do ich obecnego więzienia, machał tylko ręką, kiedy Jirlib i Gokna pytali go, czy dobrze się czuje.

Wyglądało na to, że złamał jedną przednią nogę i zranił jeszcze co najmniej jedną inną, nie pozwolił im jednak obejrzeć obrażeń. Viki dobrze go rozumiała. Brent czuł się równie zawstydzony jak Jirlib — i nawet bardziej bezużyteczny. Niemal przez godzinę leżał nieruchomo, milczący i ponury, wreszcie wstał i zaczął kuśtykać po więzieniu, opukując ściany. Od czasu do czasu przypadał do podłogi, jakby udawał martwego albo dręczyła go rozpacz. Właśnie tak teraz wyglądał.

— Nie słyszycie ich? — spytał ponownie. — Posłuchajcie brzuchem.

Viki nie bawiła się w to od lat. Podobnie jednak jak wszyscy pozostali ułożyła się zupełnie płasko, przywierając do podłogi. Aleąuere wyskoczyła z jej ramion. Birbop dołączył do siostry. Maluchy biegały między starszymi dziećmi, poszturchując je i zaczepiając. Po chwili zaczęły chichotać.

— Szsz… — poprosiła Viki cicho. To tylko jeszcze bardziej rozśmieszy ło dzieciaki. Jak długo Viki modliła się, by ci dwoje odzyskali humor? Te raz znów chciała, by zamilkli choć na moment. Zamknęła przed nimi umysł i skoncentrowała się. Hm… Nie był to właściwie dźwięk, a przynajmniej nie był przeznaczony dla uszu. Czuła go jednak pod całym tułowiem. Jed nostajne, lekkie drżenie… i inne wibracje, które pojawiały się i znikały.

Ha! To samo czuła w czubkach stóp, spacerując po centrum miasta! O, i to! Drżenie, które pojawiało się zawsze przy gwałtownym hamowaniu cięższych samochodów.

Jirlib chichotał cicho.

— To chyba wszystko wyjaśnia! Myśleli, że są tacy sprytni, kiedy zamk nęli nas w tej klatce, ale my jesteśmy sprytniejsi.

Viki podniosła się do wygodniejszej pozycji i wymieniła porozumiewawcze spojrzenia z Gokną. Jirlib był mądrzejszy, sprytem jednak nigdy nie dorównywał swym siostrom. Gokna odparła łagodnym tonem, częściowo z grzeczności, a częściowo dlatego, że ton zgodny z treścią jej słów ponownie przestraszyłby maluchy.

— Jirlib, oni chyba wcale nie próbowali ukrywać tego przed nami.

Jirlib poruszył głową, powtarzając niemal dokładnie tak dobrze im znany gest „brat wie lepiej”. Potem wychwycił jej ton.

— Gokna, mogli zawieźć nas tutaj w ciągu pięciu minut. A jechaliśmy przez ponad godzinę. Dlaczego…

— Myślę, że zrobili to, by zmylić ludzi mamy — przerwała mu Viki. — Ci koberzy mieli kilka samochodów, dwa razy się zmieniali, pamiętasz? Może nawet rzeczywiście próbowali wyjechać z miasta, ale zobaczyli, że nie mogą tego zrobić. — Viki ogarnęła gestem ich więzienie. — Nie są głupcami i wiedzą, że widzieliśmy już o wiele za dużo. — Starała się mówić swobodnym tonem. Birbop i Aleąuere podeszły do Brenta, który nadal leżał na podłodze, i zaglądały do jego kieszeni. — Moglibyśmy ich zidentyfikować, Jirlib.

Widzieliśmy też kierowcę i tę kobietę przy tylnym wyjściu z muzeum.

Powiedziała mu o. karabinie, który dostrzegła na podłodze w muzeum.

Jirlib spojrzał na nią z przerażeniem.

— Więc uważacie, że to nie są tradycjonaliści, którzy tylko chcą na straszyć tatę i generała?

Viki i Gokna jednocześnie zaprzeczyły. Gokna oświadczyła głośno:

— Myślę, że to żołnierze, Jirl, bez względu na to, co nam mówią. — Kiedy porywacze pojawili się w sali wideomancji, twierdzili, że są ochroniarzami mamy. Nim przywieźli ich do tego miejsca, mówili jak tradycjonaliści; te dzieci są straszliwym przykładem dla przyzwoitych ludzi. Nie zrobią im krzywdy, ale świat przekona się wreszcie, jakimi zboczeńcami są ich rodzice. Powtarzali tak bez przerwy, ale i Gokna i Viki zauważyły, że robią to bez przekonania. Większość tradycjonalistów występujących w radiu wręcz dyszała nienawiścią; ci, których Viki i Gokna poznały osobiście, wpadali we wściekłość na ich widok. Porywacze byli spokojni, dla nich dzieci stanowiły tylko towar. Pod maską profesjonalizmu Viki zauważyła tylko gniew wywołany tym, co stało się z dwójką ich towarzyszy w muzeum, a od czasu do czasu… ślad współczucia dla samych dzieci.

Jirlib wzdrygnął się, wyciągnąwszy odpowiednie wnioski z tego, co powiedziała mu Gokna, ale zachował milczenie. Z ponurego zamyślenia wyrwały go radosne okrzyki dzieci. Aleąuere i Birbop nie zwracali uwagi na Goknę, Viki ani Jirliba. Odkryli właśnie sznurek, który Brent trzymał w kieszeni kurtki. Aleąuere odskoczyła do tyłu, rozciągając sznurek w obszernym łuku. Birbop pochwycił drugi koniec i obiegł Brenta dokoła, jakby chciał związać mu nogi.

— Hej, Brent, myślałam, że wyrosłeś już z takich zabaw — powiedzia ła Gokna, siląc się na swobodny ton.

Brent był nieco zmieszany, lecz odpowiedział spokojnie:

— Kiedy jestem długo poza domem i nie mam swoich rur i piast, okropnie się nudzę. Sznurkiem można bawić się wszędzie. — Choć umie jętności te nie mogły przydać mu się do niczego w dorosłym życiu, Brent uwielbiał tworzyć różne wzory ze sznurka i był w tym prawdziwym eksper tem. Kiedy był młodszy, często przewracał się na grzbiet i używał wszyst kich rąk i nóg — nawet rąk pożywiających — do tworzenia jeszcze bardziej skomplikowanych wzorów. Było to jedno z tych dziwacznych hobby, w któ rych się lubował.

Birbop, który nadal trzymał w ręce koniec sznurka, wbiegł jakieś dziesięć lub piętnaście stóp po ścianie, zręcznie wykorzystując wszystkie punkty zaczepienia. Tylko bardzo młode dzieci potrafiły dokonać takiej sztuki. Pociągnął za sznurek, prowokując siostrę, by zrobiła to samo. Kiedy zatrzymała się obok niego, wspiął się kolejne pięć stóp. Był równie zręczny jak niegdyś Rhapsa, może nawet bardziej.

— Nie tak wysoko, Birbop, spadniesz! — Viki zachowywała się teraz jak tata.

Ściany pięły się pionowo w górę. Jakieś pięćdziesiąt stóp ponad dziećmi znajdowało się maleńkie okno. Viki zauważyła, że Gokna wpatruje się z napięciem w to właśnie miejsce.

— Myślisz o tym, co ja? — spytała Viki.

— Chyba tak. Kiedy Rhapsa była taka mała, mogła wspiąć się na samą górę. — Ich porywacze nie byli tacy sprytni, jak im się wydawało. Każdy, kto opiekował się kiedyś małymi dziećmi, zachowałby większą ostrożność. Lecz obaj mężczyźni, którzy brali udział w porwaniu, byli jeszcze zbyt młodzi, by coś o tym wiedzieć.

— Ale jeśli spadnie…

Gdyby tak się stało, upadku nie zamortyzowałaby sieć gimnastyczna ani nawet miękki dywan. Dwulatki ważyły od piętnastu do dwudziestu funtów. Uwielbiały się wspinać, jakby przeczuwały, że kiedyś będą duże i ciężkie, skazane wyłącznie na wspinaczkę po schodach i małe, ostrożne skoki. Dzieci mogły spaść ze znacznie większej wysokości niż dorośli, nie wyrządzając sobie przy tym krzywdy, lecz nawet ich wytrzymałość miała swoje granice. Dwulatki rzecz jasna o tym nie wiedziały. Wystarczyło kilka słów, by Birbop ruszył w górę, aż do okna. Wydawało się, że ma spore szanse, by tam dotrzeć…

Normalnie Viki i Gokna bez wahania podjęłyby ryzyko, tutaj jednak chodziło o życie kogoś innego… Dziewczynki patrzyły na siebie przez chwilę.

— No… nie wiem, Viki.

A jeśli nie zrobią nic? Dzieci prawdopodobnie zginą wraz z nimi. Każdy wybór mógł przynieść straszliwe konsekwencje. Nagle Viki ogarnął ogromny strach; podeszła do ściany i stanęła pod uśmiechniętym Birbopem. Jej ręce niemal same wyciągnęły się w górę, by ściągnąć dzieciaka na podłogę. Zmusiła się do ich opuszczenia i spytała swobodnym, niezobowiązującym tonem:

— Hej, Birbop, myślisz, że możesz wynieść tę nić aż do samego okna?

Birbop przechylił głowę, zwrócił swe dziecięce oczy ku górze.

— Jasne. — 1 już ruszył w drogę, przemieszczając się od jednego punk tu zaczepienia do drugiego, pokonując kolejne przeszkody. Jestem twoimdłużnikiem, maluchu, nawet jeśli tego nie wiesz.

Tymczasem Aleąuere złościła się, że to Birbop, a nie ona skupia na sobie uwagę wszystkich. Pociągnęła za sznurek, omal nie odrywając swego brata od ściany, gdy ten znajdował się już na wysokości dwudziestu stóp.

Gokna wzięła ją na ręce, odsunęła od sznurka i podała Jirlibowi.

Viki starała się stłumić strach, który ją opanował; patrzyła, jak dziecko wspina się coraz wyżej i wyżej. A kiedy dostanie się do okna, co wtedy?

Wyrzucić jakiś list? Ale nie mieli nic do pisania i nie wiedzieli, gdzie właściwie się znajdują ani gdzie wiatr zaniesie ich wiadomość… I nagle zrozumiała, jak jedna rzecz może rozwiązać oba te problemy.

— Brent, twoja kurtka. — Gestem poprosiła Goknę, by pomogła mu ją zdjąć.

— Tak! — Gokna ciągnęła za rękawy i nogawki, nim jeszcze Viki przedstawiła jej swój pomysł. Przez moment Brent patrzył na nie ze zdumieniem, potem jednak zrozumiał i sam zaczął im pomagać. Jego kurtka była niemal równie duża jak kurtka Jirliba, ale nie miała rozcięć na grzbiecie. We trójkę rozciągnęli ją mocno między sobą i przesuwali się o krok to w jedną, to w drugą stronę, próbując nadążyć za ruchami Birbopa. Może, gdyby spadł…

Takie rozwiązanie zawsze sprawdzało się w książkach przygodowych. Teraz jednak, stojąc tu na dole i ściskając kurtkę, Viki nie mogła sobie wyobrazić podobnego sukcesu.

Aleąuere nadal wrzeszczała, próbując wyrwać się z uścisku Jirliba.

Birbop śmiał się z niej. Był bardzo zadowolony, że znajduje się w centrum zainteresowania, robiąc przy tym coś, za co normalnie dostałby porządne lanie. Czterdzieści stóp. Teraz poruszał się już wolniej. Coraz trudniej było mu znaleźć oparcie dla rąk i nóg; dotarł już ponad mocowania głównego wentylatora. Kilkakrotnie omal nie wypuścił sznurka, przekładając go z rąk do rąk. Przystanął na nieprawdopodobnie wąskiej półce i jednym skokiem pokonał trzy stopy dzielące go od okna. Pochwycił kraty jedną ręką i już po sekundzie stał na krawędzi okna.

Wyposażone tylko w dwoje oczu, i to z przodu, dzieci musiały niemal obrócić się dokoła, by zobaczyć, co znajduje się za nimi. Birbop po raz pierwszy spojrzał w dół. Triumfalny śmiech zamienił się nagle w grymas przerażenia, kiedy zobaczył, jak wysoko zaszedł. Nawet jego dziecięce instynkty podpowiadały mu, że powinien się bać. Nie bez powodu rodzice zabraniali wspinać się zbyt wysoko. Birbop uchwycił się kurczowo krat wszystkimi rękami i nogami.

Potem nie mogli go przekonać, że nikt nie może wejść na górę, by mu pomóc, i że potrafi sam zejść z powrotem. Viki nie przypuszczała, że będą mieli z tym problem. Kiedy Rhapsa czy Mały Hrunk wspinali się czasem na niebezpieczne wysokości, bez kłopotu schodzili potem na dół.

Kiedy wydawało się już, że nic nie wyrwie Birbopa ze stanu paraliżującego przerażenia, jego siostra przestała płakać i zaczęła się z niego śmiać. Wtedy już bez trudu przekonali go, by przesunął nić pomiędzy kratami okna, a potem wykorzystał ją jako rodzaj windy podczas wędrówki w dół.

Większość dzieciaków sama wpadała na ten pomysł, ześlizgując się po nici z niezwykłą zręcznością; może była to pozostałość jakichś zwierzęcych umiejętności. Birbop ruszył powoli w dół, obejmując nić pięcioma kończynami, trzema zaś przytrzymując się ściany i hamując spadanie. Kiedy jednak przebył pięć stóp i zrozumiał, jak łatwa i przyjemna jest taka jazda, trzymał nić już tylko trzema rękami — a potem dwoma. Odbijał się stopami od ściany, lecąc w dół jak atakujący tarant. Viki, Gokna i Brent skakali tymczasem z miejsca na miejsce, bezskutecznie próbując utrzymać prowi-’ zoryczną sieć prosto pod nim… a Birbop był już na dole.

Przez moment wszyscy patrzyli na lśniącą, podwójną nić ciągnącą się od podłogi aż po zakratowane okno.

Gokna i Viki spierały się o to, która z nich wykona następny krok. Viki wygrała ten pojedynek; ważyła niecałe osiemdziesiąt funtów, mniej niż Gokna, nie mówiąc już o Brencie czy Jirlibie. Pociągnęła mocno za nić i podciągnęła się na niej na próbę. Tymczasem Brent i Gokna odrywali jedwabną podszewkę z jego kurtki. Podszewka miała czerwone i niebieskie plamy. Co ważniejsze, składała się z kilku złożonych razem warstw.

Po rozpruciu szwów otrzymali więc flagę lekką jak dym i długą na piętnaście stóp. Ktoś musiał ją zauważyć.

Gokna złożyła płótno w kostkę i podała je Viki.

— Jesteś pewna, że ta nić wytrzyma?

— Jasne. — Może. Nić była mocna i rozciągliwa, czy mogła jednak utrzymać ciężar jej ciała?

To, co powiedział Brent, pocieszyło ją bardziej niż wszystkie pobożne życzenia:

— Myślę, że wytrzyma. Lubię zawieszać różne rzeczy w moich projek tach. Zabrałem tę nić z laboratorium mechanicznego.

Viki zdjęła kurtkę, pochwyciła flagę w ręce pożywiające i ruszyła do góry. Widziała, jak wszyscy zgromadzeni na dole przyglądają jej się z przejęciem, rozciągając mocno kurtkę Brenta. Viki uśmiechnęła się w duchu sarkastycznie; gdyby spadła, ta prowizoryczna „siatka bezpieczeństwa” z pewnością by jej nie uratowała. Kołysząc się lekko, wchodziła coraz wyżej i wyżej. Właściwie było to całkiem łatwe. Nawet dorosła osoba nie miałaby z tym kłopotów — oczywiście pod warunkiem, że mogłaby podtrzymywać się dwóch lin, tak jak ona. Viki obserwowała jednocześnie nić i ścianę oraz wejście do ich więzienia. Do tej pory nie martwiła się, że ktoś im może przerwać. Sukces był jednak tak blisko. Wszystko poszłoby na marne, gdyby jeden z porywaczy postanowił zajrzeć do nich właśnie teraz. Jeszcze kilka stóp…

Wsunęła przednie ręce między kraty i zawisła przy oknie. Nie miała gdzie postawić stóp, a kraty znajdowały się tak blisko siebie, że nawet dziecko nie przecisnęłoby się na zewnątrz… ale co za widok! Znajdowali się na szczycie jednego z tych gigantycznych, nowych budynków, co najmniej trzydzieści pięter nad ziemią. Niebo zasnuło się chmurami, wiatr wiał z ogromną prędkością wzdłuż ściany. Widok zasłaniały jej częściowo skrzydła budynku, ale Princeton rozciągało się pod nią jak jakiś wielki, piękny model. Widziała jedną z głównych ulic na całej jej długości, widziała autobusy, samochody i ludzi. A gdyby ktoś spojrzał w jej stronę… Viki rozwinęła flagę i wysunęła ją przez okno. Wiatr omal nie wyrwał jej z ręki.

Pochwyciła ją mocniej, rozdzierając tkaninę czubkami rąk. Była taka cienka! Powoli, ostrożnie wciągnęła flagę z powrotem, przywiązując jej końce w czterech różnych miejscach. Tkanina rozwinęła się na całej długości, kolorowy kwadrat trzepotał na wietrze, czasami przywierał do okna albo opadał na ścianę poza zasięgiem jej wzroku.

Ostatnie spojrzenie na wolność; tam gdzie zachmurzone niebo spotykało się z ziemią, miasto ginęło w mroku. Viki widziała jednak dość dużo, by określić swoje położenie. Odszukała też pewne wzgórze, nie tak wysokie jak inne, lecz ze spiralnym układem ulic i budynków. Dom na Wzgórzu!

Widziała stąd dom!

Viki zjechała na dół, ogromnie rozradowana. Mogli jeszcze wygrać!

Wraz z pozostałymi ściągnęła błyszczącą nić i ukryła ją w kurtce Brenta.

Siedzieli razem w gęstniejącym mroku, zastanawiając się, kiedy przyjdą porywacze i co się wówczas stanie. Na zewnątrz zrobiło się prawie całkiem ciemno, zaczął też padać deszcz. Odgłos tkaniny trzepoczącej na wietrze nadal jednak przynosił im pocieszenie.

Gdzieś po północy porywisty wiatr zerwał flagę i poniósł ją w ciemność.

Trzydzieści

Prawo składania petycji do grupmistrza było wygodnym zwyczajem.

Opierało się nawet na jakimś historycznym fakcie, choć Tomas Nau był pewien, że wiele lat temu, w Czasach Plagi, spełniano jedynie prośby o znaczeniu propagandowym. W czasach bardziej mu współczesnych manipulowanie petycjami stanowiło jeden z ulubionych środków sprawowania władzy; jego wuj Alan utrzymywał w ten sposób popularność i osłabiał nieprzyjazne mu frakcje.

Był to bardzo inteligentny zabieg, choć należało się wystrzegać błędu, który popełnił wuj Alan, i nie dopuszczać do siebie zabójców podających się za petentów. W ciągu dwudziestu czterech lat, jakie minęły od ich przybycia do OnOff, Tomas Nau spełnił ponad dziesięć takich oficjalnych próśb. Dzisiejsza po raz pierwszy opatrzona była klauzulą „pilne”.

Nau spojrzał przez stół na piątkę petentów. Poprawka; przedstawicieli petentów. Mieli za sobą poparcie ponad stu innych osób, i to zebrane w ciągu zaledwie ośmiu Ksekund. Nau uśmiechnął się i zaprosił ich gestem do zajęcia miejsc.

— Zarządco pilotów Xin. Zdaje się, że pan jest tutaj najstarszy rangą.

Proszę wyjaśnić mi, na czym polega wasza prośba.

— Tak, grupmistrzu. — Xin zerknął na swą dziewczynę, Ritę Liao. Oboje pochodzili ze świata Emergentów, z rodzin, które wspierały fiksatów i grupmistrzów od ponad trzystu lat. Tak wyglądali typowi przedstawiciele wyższych warstw Emergentów, a kierowanie nimi nie powinno sprawiać mu żadnych trudności. Lecz tutaj, w odległości dwudziestu lat świetlnych od domu, nic nie było łatwe. Xin milczał jeszcze przez sekundę. Zerknął ukradkiem na Kala Omo. Omo odpowiedział mu lodowato zimnym spojrzeniem, a Nau pożałował nagle, że nie wypytał wcześniej grupsierżanta o tę sprawę. Brughel pozostawał obecnie w uśpieniu, gdyby więc musiał odmówić prośbie Xina, nie miałby na kogo zrzucić winy.

— Jak pan wie, grupmistrzu, wielu z nas pracuje przy analizie materiałów z Arachny. Wielu z nas też interesują Pająki, które obserwujemy…

Nau uśmiechnął się doń łagodnie.

— Wiem. Przesiadujecie u Benny’ego i słuchacie tłumaczeń.

— Tak. Lubimy „Dziecięcą godzinę” i tłumaczenia niektórych opowieści. Bardzo nam pomagają w analizie. I… — Xin zamilkł na moment, 3odbiegając gdzieś myślami. — Sam nie wiem… Pająki mają tam na dole cały świat, nawet jeśli nie są ludźmi. W porównaniu z nami wydają się czasami bardziej… — Rzeczywiste, dokończył w myślach Nau. — To znaczy… bardzo polubiliśmy niektóre z dzieci Pająków.

Zgodnie z planem. Tłumaczenia na żywo były teraz mocno buforowane. Nigdy nie odkryli, co właściwie spowodowało ucieczkę wirusa ani nawet, czy było to jakoś związane z przedstawieniem na żywo. Annę uważała, że ryzyko nie jest większe niż przy innych operacjach, które obecnie prowadzili. Nau sięgnął na prawo, delikatnie dotknął dłoni Qiwi. Qiwi odpowiedziała mu uśmiechem. Dzieci Pająków były bardzo ważne. Nigdy by tego nie zrozumiał, gdyby nie Qiwi Lisolet. Qiwi bardzo mu się przydawała. Obserwując ją, rozmawiając z nią, oszukując ją, uczył się wielu rzeczy. Ze względu na ograniczone środki nie mogli pozwolić sobie na dzieci, musieli jednak dać ludziom jakąś namiastkę. Qiwi, jej plany i jej marzenia pokazały mu, jak może to zrobić.

— Wszyscy lubimy te kobliki, zarządco pilotów. Czy wasza petycja ma coś wspólnego z porwaniem?

— Tak. Od porwania minęło już siedemdziesiąt Ksekund. Pająki z Akord wykorzystują swój najlepszy sprzęt i ludzi intensywniej niż kiedykolwiek. Oni nie mają na razie żadnych rezultatów, ale nasi twardogłowi sporo się z tego dowiedzieli. Łącza mikrofalowe Akord pełne są przejętych wiadomości Kindred. Większość szyfrów Kindred to szyfry algorytmiczne.

Akord nie może sobie z tym poradzić, ale my rozszyfrowujemy je bez trudu. Przez ostatnie czterdzieści Ksekund korzystaliśmy z pomocy naszych tłumaczy i analityków. Myślę, że wiemy już, gdzie przetrzymywane są dzieci. Pięciu analityków potwierdziło, że…

— Pięciu analityków, trzech tłumaczy i część sprzętu szpiegowskiego na „Niewidzialnej ręce” — przerwała mu Reynolt twardo. — W dodatku zarządca Xin używał prawie jednej trzeciej sprzętu wspierającego.

Orno przyłączył się do niej — Nau chyba po raz pierwszy widział, by Reynolt i szef bezpieczeństwa mówili tak zgodnym głosem.

— Co więcej, nie byłoby to możliwe, gdyby zarządca pilotów i kilku innych uprzywilejowanych zarządców nie wykorzystali kodów zasobów specjalnych. — Sierżant Orno zwrócił się do petentów. Ci skurczyli się pod jego spojrzeniem, Emergenci wystraszeni bardziej niż Queng Ho. Wykorzystanie zasobów społeczności. Najcięższy grzech. Nau uśmiechnął się w du chu. Brughel przeraziłby ich jeszcze bardziej, ale i Omo nieźle sobie ra dził.

Nau podniósł rękę, a w pokoju zapadła absolutna cisza.

— Rozumiem, grupsierżancie. Chcę, by sporządził pan razem z dyrek tor Reynolt raport, w którym określicie szkody, jakie mogłyby wyniknąć z tej… — nie, nie użyje tych słów — …aktywności. — Milczał jeszcze przez chwilę, przybierając minę sprawiedliwego człowieka, którym targa we wnętrzny konflikt, który próbuje pogodzić pragnienia poszczególnych ludzi z potrzebami społeczności. Czuł, jak Qiwi ściska jego rękę. — Zarządco pilotów, rozumie pan, że nie możemy się jeszcze odsłonić? Xin wyglądał na kompletnie zastraszonego.

— Tak, grupmistrzu.

— Pan powinien wiedzieć najlepiej, w jak trudnej znajdujemy się sytuacji. Po bitwie brakowało nam fiksacji i personelu. Nasze zasoby ludzkie skurczyły się jeszcze bardziej po ucieczce wirusa kilka wacht temu. Nie mamy dobrego sprzętu, dobrej broni ani wewnątrzsystemowego transportu.

Być może potrafilibyśmy zastraszyć jedną frakcję Pająków lub sprzymierzyć się z inną, ale podjęlibyśmy wtedy ogromne ryzyko. Musimy kierować się tą samą strategią, którą przyjęliśmy po masakrze Diema, i czekać w ukryciu. Zaledwie za kilka lat ten świat wkroczy w Erę Informacji. W końcu zainstalujemy ludzką automatykę w sieci Pająków.

Wreszcie doczekamy się cywilizacji, która pomoże odbudować nasze statki i którą będziemy mogli bezpiecznie kierować. Do tej pory… do tej pory nie możemy podejmować żadnych bezpośrednich działań.

Nau spojrzał kolejno na wszystkich petentów: Xin, Liao, Fong. Trinli siedział w pewnym oddaleniu, jakby chciał zaznaczyć, że próbował odwieść pozostałych od tego pomysłu. Ezr Vinh pozostawał obecnie w uśpieniu, inaczej z pewnością by tu był. Wszyscy ci ludzie według standardów Ritsera Brughla byli wywrotowcami. Z każdą wachtą ta grupka coraz bardziej naruszała normy społeczności Emergentów. Częściowo stanowiło to wynik trudnych warunków i okoliczności, częściowo asymilacji z Queng Ho. Nawet pokonani Handlarze zarażali innych swymi chorymi ideami. Tak, według cywilizowanych standardów ci ludzie byli wywrotowcami — lecz to właśnie oni, wraz z Qiwi, utrzymywali tę misję w stanie równowagi.

Przez dłuższą chwilę nikt się nie odzywał. Z oczu Rity Liao ciekły łzy.

Mikroskopijna grawitacja Hammerf est była zbyt słaba, by utrzymać je na policzkach. Jau Xin zwiesił pokornie głowę.

— Rozumiem, grupmistrzu. Wycofujemy petycję.

Nau skinął łaskawie głową. Nie zamierzał nikogo karać, to zepsułoby wizerunek wspaniałomyślnego władcy.

Wtedy Qiwi poklepała go po dłoni. Uśmiechała się!

— A może wykorzystamy tę sytuację na próbę. To prawda, nie może my się ujawnić, ale spójrz tylko na to, co zrobił Jau. Po raz pierwszy na prawdę w pełni używamy systemu komunikacyjnego i informatycznego Pająków. Minie jeszcze wiele lat, nim ich automatyka osiągnie poziom Ery Informacji, ale eksploatują komputery nawet intensywniej niż ludzie w czasie Epoki Świtu. Skoro tłumacze Annę i tak mają kiedyś wprowa dzać informacje do ich systemu, to dlaczego nie zacząć teraz? Z każdym rokiem powinniśmy przeprowadzać coraz więcej prób, coraz więcej eks perymentów.

W oczach Xina pojawiła się nadzieja, nadal jednak zachowywał ostrożność.

— Ale czy ich technika jest wystarczająco zaawansowana? Te stwo rzenia dopiero co wystrzeliły w kosmos pierwszego satelitę. Nie mają przenikliwych sieci lokalizatorów — nie mają żadnych sieci lokalizatorów.

Prócz tego żałosnego połączenia Princeton z Dowództwem Lądowym nie mają też sieci komputerowej. Jak możemy wprowadzić informacje do ich systemu?

Właśnie, jak?

Qiwi jednak nadal się uśmiechała. Wyglądała teraz tak młodo, niemal jak podczas pierwszych lat, kiedy z nim była.

— Powiedziałeś, że Akord przechwycił wiadomości Kindred związane z porwaniem?

— Tak. Tylko dzięki temu wiemy, co się tam dzieje. Ale wywiad Akord nie może złamać szyfru Kindred.

— A próbują to zrobić?

— Oczywiście. Kilka ich największych komputerów, wielkich jak domy, pracuje razem poprzez łącze mikrofalowe między Princeton i Dowództwem Lądowym. Miną miliony lat, nim trafią na właściwy klucz do szyfru… Och… — Xin otworzył szerzej oczy. — Możemy to zrobić niepostrzeżenie? Nau zrozumiał plan Qiwi niemal w tej samej chwili. Rzucił pytanie w powietrze:

— Jak Pająki generują klucze testowe?

Po sekundzie odpowiedział mu głos fiksata:

— Pseudolosowa ścieżka zmodyfikowana przez to, co ich matematy cy wiedzą o algorytmach Kindred.

Qiwi czytała coś na swoim wyświetlaczu.

— Najwyraźniej Akord eksperymentuje z obliczeniami rozłożonymi w sieci. To śmieszne, bo w całej sieci nie ma nawet dziesięciu komputerów. Mamy jednak kilkanaście satelitów szpiegowskich, które przecinają linie optyczne ich łącza mikrofalowego. Bez trudu wciśniemy coś pomiędzy poszczególne przekaźniki… przecież tak właśnie zamierzaliśmy na początku wprowadzać nasze informacje. W tym wypadku dokonamy tylko kilku drobnych zmian, kiedy będą przesyłać próbne klucze. To będzie tylko kilkaset bitów, licząc nawet ramkę.

— Zgoda — wtrąciła Reynolt. — Nawet jeśli będą to później analizować, uznają taką zmianę za przypadkowy błąd. Ale jeśli zmienicie więcej niż jeden klucz, sprawa stanie się podejrzana.

— Jeden klucz wystarczy, jeśli damy go we właściwej sesji.

Qiwi spojrzała na grupmistrza.

— Tomas, to się może udać. Ryzyko jest niewielkie, a tak czy inaczej powinniśmy już eksperymentować z tego rodzaju interwencjami. Wiesz, że Pająki coraz bardziej interesują się działaniami w kosmosie. Być mo że wkrótce będziemy zmuszeni wprowadzać znacznie większe zmiany w ich łączności. — Poklepała go po ramieniu, przymilając się publicznie bardziej niż kiedykolwiek dotąd. Choć wydawała się swobodna i radosna, Qiwi zaangażowała w tę sprawę ogromny ładunek uczuć.

Ale miała rację. To była idealna okazja, by po raz pierwszy wypróbować fiksatów Annę. Czas okazać wspaniałomyślność. Nau odpowiedział Qiwi uśmiechem.

— Dobrze, panie i panowie. Przekonaliście mnie. Annę, odsłonisz je den klucz. Myślę, że zarządca Xin pokaże ci właściwą sesję. Przez następ ne czterdzieści Ksekund to będzie nasza priorytetowa operacja… i przez poprzednie czterdzieści. — Xin i Liao zostali więc oficjalnie rozgrzeszeni.

Nie okazywali głośno radości, Nau wyczuwał jednak ich entuzjazm i wdzięczność, kiedy podnieśli się z miejsc i wylecieli z pokoju.

Qiwi ruszyła ich śladem, potem jednak odwróciła się szybko i pocałowała Nau w czoło.

— Dziękuję, Tomas. — 1 dołączyła do pozostałych.

Nau odwrócił się do jedynego gościa, który został jeszcze w sali, Kala Omo.

— Miej ich na oku, sierżancie. Obawiam się, że teraz sytuacja jesz cze bardziej się skomplikuje.

W czasie Wielkiej Wojny zdarzało się, że Hrunkner Unnerby nie spał przez kilka nocy z rzędu, pozostając przez cały czas pod ostrzałem nieprzyjaciela. Ta jedna noc była gorsza. Bóg jeden wiedział, jak przeżyli ją Sherkaner i generał. Gdy tylko uruchomiono linie telefoniczne, Unnerby spędzał większość czasu we wspólnym punkcie dowodzenia. Pracował z miejscowymi policjantami i zespołem łączności Underville, próbując zbierać i porządkować wszystkie wiadomości napływające z miasta. Generał pojawiała się co jakiś czas w sali, na pozór skupiona i opanowana.

Unnerby widział jednak, że jego dawna zwierzchniczka jest bliska załamania. Zajmowała się zbyt wieloma rzeczami, pracowała na wszystkich poziomach jednocześnie. Teraz na przykład już od trzech godzin była w terenie, dowodząc jednym z zespołów.

Raz tylko poszedł sprawdzić, co dzieje się u Underhilla. Sherk siedział w laboratorium sygnałowym, tuż pod szczytem wzgórza. Rozpacz i poczucie winy okrywały go niczym rdza, tłumiąc radosny geniusz, który wykorzystywał do rozwiązywania wszystkich problemów. Lecz kober nadal próbował, zmieniającentuzjazm w obsesyjny upór. Pochylony nad klawiaturą komputera pracował bez ustanku, testował nowe rozwiązania. Dla Unnerby’ego jego poczynania nie miały żadnego sensu.

— To matematyka, nie inżynieria, Hrunk.

— Tak, teoria liczb. — Te słowa wypowiedział jakiś niechlujny doktor, do którego należało to laboratorium. — Nasłuchujemy… — Pochylił się do przodu, najwyraźniej pochłonięty tajemnicami własnego programu. — Próbujemy złamać szyfr Kindred.

Mówił zapewne o sygnałach, które ktoś zaczął nadawać z terenu Princeton tuż po porwaniu.

— Przecież nie wiemy nawet, czy to pochodzi od porywaczy — powie dział Unnerby. A gdyby to był Kindred, używaliby zwykłego kodu, nie jakichś wymyślnych szyfrów.

Jaybert jakiśtam wzruszył ramionami i kontynuował swą pracę. Sherkaner także milczał, ale wydawał się Unnerby’eimi jeszcze bardziej ponury niż przed chwilą. Nie mógł zrobić nic więcej.

Unnerby udał się więc do wspólnego punktu dowodzenia, gdzie mógł znaleźć przynajmniej iluzję postępu.

Smith wróciła jakąś godzinę po wschodzie słońca. Przejrzała szybko wszystkie raporty.

— Zostawiłam Belgę w mieście z policjantami. A niech to, jej łącz ność jest niewiele lepsza od tego, co mają gliniarze.

Unnerby potarł oczy, nadaremnie próbując nadać im połysk, który mógł przywrócić tylko długi sen.

— Obawiam się, że pułkownik Underville po prostu nie lubi tego no woczesnego sprzętu. — W każdym innym pokoleniu Belga nie miałaby z tym żadnych problemów. W tym… cóż, Belga Underville nie była jedy ną osobą, która nie mogła poradzić sobie z wynalazkami nowej ery.

Victory Smith przysiadła obok swego starego sierżanta.

— Ale przynajmniej nie dopuściła do nas dziennikarzy. Jakieś wiadomości od Rachnera?

— Jest w centrum bezpieczeństwa. — Prawdę mówiąc, młody major nie informował o niczym Unnerby’ego.

— Jest taki pewny, że to wyłącznie operacja Kindred. Nie wiem. Na pewno brali w tym udział, ale… wiesz, że bileter z muzeum jest tradycjonalistą? A kober, która pracowała przy tylnym wyjściu, zniknęła bez śladu. Belga dowiedziała się, że ona też jest tradycjonalistką. Myślę, że lokalni tradycjonaliści brali w tym udział. — Jej głos był spokojny, niemal zamyślony. Później, o wiele za późno, Hrunkner uświadomił sobie: głos generał Smith był spokojny, lecz wszystkie jej kończyny nerwowo się napinały.

Niestety, Hrunkner Unnerby znajdował się we własnym świecie.

Przez całą noc przeglądał raporty i wpatrywał się w wietrzną ciemność.

Przez całą noc modlił się do najzimniejszych gł£bi ziemi, modlił się o ratunek dla Małej Victory, Gokny, Brenta i Jirliba. Przemówił smutno, niemal tylko do siebie:

— Patrzyłem, jak wyrastają na prawdziwych ludzi, kobliki, które każdy by pokochał. Oni naprawdę mają dusze.

— Co masz na myśli? — Chłód w głosie Victory nie przeniknął przez warstwę jego zmęczenia. Potem przez długie lata wracał myślami do tej rozmowy, do tej jednej chwili, w której mógł jeszcze uniknąć katastrofy.

— To nie ich wina, że urodzili się poza fazą.

— To nie ich wina, że zabiły ich moje zboczone współczesne ideały?

— Głos Smith zamienił się w przenikliwy syk, coś, czego nawet zmęczenie i smutek nie mogły ukryć przed jego uwagą. Dopiero teraz zobaczył, że generał drży na całym ciele.

Nie, ja… — lecz było już za późno, nieodwołalnie za późno.

— Wynoś się!

Unnerby cofnął się o krok. Obraz po prawej stronie zamienił się w bolesną białą plamę. Wszędzie widział zaszokowane oblicza oficerów i podoficerów.

Smith nadal nań napierała.

— Trąd! Zdrajca! — Jej ręce same wysuwały się do przodu, jakby generał z trudem powstrzymywała się od zadania śmiertelnego ciosu. — Przez lata udawałeś przyjaciela, ale zawsze nami pogardzałeś i nienawidziłeś nas.

Dosyć! — Zatrzymała się wreszcie i przycisnęła ręce do boków. Hrunkner wiedział, że zapanowała już nad wściekłością, a to, co potem powiedziała, był chłodne, spokojne i wyważone… i bolało bardziej niż zranione oczy.

— Zabieraj swój moralny bagaż i wynoś się stąd. Natychmiast.

Jej oblicze wyrażało coś, co widział tam dotąd tylko raz czy dwa podczas Wielkiej Wojny, kiedy znajdowali się w beznadziejnym położeniu, lecz ona nadal się nie poddawała. Wiedział, że nie może liczyć na żadną rozmowę, na żadne ustępstwa. Pochylił głowę, powstrzymując słowa, które tak bardzo chciał wypowiedzieć. Przepraszam. Nie chciałem nikogoskrzywdzić. Kocham twoje dzieci. Lecz było już za późno, by słowa mogły cokolwiek zmienić. Hrunkner odwrócił się, przeszedł obok zaszokowanych żołnierzy i cicho zamknął za sobą drzwi.

Kiedy Rachner Thract dowiedział się, że Smith wróciła do budynku, ruszył spiesznym krokiem w stronę wspólnego punktu dowodzenia. Właściwie powinien być tam przez całą noc, ale prędzej umrę, niż pozwolę, żeby wewnętrzny wywiad i policja poznały mój szyfr. Na szczęście mimo to udało mu się osiągnąć sukces. Miał ważne informacje dla szefowej.

Po drodze wpadł na Hrunknera Unnerby’ego, który szedł właśnie w przeciwnym kierunku. Stary sierżant jakby zapadł się w sobie, stracił swą twardą żołnierską postawę. Szedł chwiejnym krokiem przez korytarz, a po prawej stronie jego głowy ciągnęła się długa, mleczna smuga.

Thract pomachał do niego.

— Wszystko w porządku? — Unnerby przeszedł jednak bez słowa, igno rując go tak, jak pozbawiony głowy osprech mógłby zignorować farmera.

Thract miał już odwrócić się i ruszyć za nim, lecz w porę przypomniał so bie o własnych sprawach i ponownie udał się w stronę punktu dowodzenia.

W pokoju było cicho jak w otchłani… albo na cmentarzu. Oficerowie i analitycy siedzieli w bezruchu. Kiedy Rachner szedł między nimi w stronę generał Smith, wszyscy podjęli nagle pracę, choć nadal nie słychać było żadnych rozmów.

Smith przeglądała jeden z dzienników operacyjnych, robiła to jednak zbyt szybko, jakby w rzeczywistości wcale nie była zainteresowana jego treścią. Gestem poprosiła Rachnera, by usiadł obok niej.

— Underville uważa, że w porwaniu brali udział lokalni tradycjonaliści, ale nadal nie mamy żadnych konkretnych dowodów. — Mówiła swobodnym tonem, ignorując napięcie panujące na sali. — Masz coś nowego? Jakieś reakcje naszych „przyjaciół” z Kindred?

— Mnóstwo reakcji. Nawet pozornie niezwiązane rzeczy wydają się interesujące. Godzinę po tym, jak o porwaniu zrobiło się głośno, Kindred nasiliło działanie propagandowe, szczególnie kładli nacisk na te historie o straszliwym położeniu biedniejszych narodów. Jak zwykle powtarzają te bzdury o „morderstwie w Ciemności”, ale głośniej niż zwykle. Mówią, że porwanie jest aktem rozpaczy ze strony uczciwych ludzi, którzy zdają sobie sprawę, że Akord przejęła elementy przeciwne tradycji…

Na sali znów wszystko ucichło. Victory Smith przerwała mu ostrym głosem:

— Tak, wiem, co mówią. Przypuszczałam, że tak właśnie zareagują na porwanie.

Może powinien zacząć od najważniejszych wiadomości.

— Tak, proszę pani, choć zareagowali trochę za szybko. Nasze źródła nie wiedziały o tym wcześniej, ale teraz… cóż, wygląda na to, że porwania są tylko objawem większego procesu; frakcja radykałów przejęła władzę w Kindred. Co najmniej pięcioro Najgłębszych zostało wczoraj zgładzo nych, „umiarkowani” jak Klingtram i Sangst oraz — albo — nieudacznicy jak Droobi. Zostali tylko inteligentni i zdecydowani na wszystko ekstre miści…

Smith odchyliła się do tyłu poruszona.

— Rozumiem.

— Wiemy o tym dopiero od pół godziny, pani generał. Pracują nad tym wszyscy analitycy. Nie zauważyliśmy na razie żadnych działań wojskowych związanych z tymi wydarzeniami.

Wydawało się, że po raz pierwszy Smith słuchała go z uwagą.

— Tak, to zrozumiałe. Na razie wojna nie przyniosłaby im żadnych ko rzyści.

— Zgadza się. Nie wojna, nie teraz. Kindred będą starali się jak naj bardziej osłabić cywilizowany świat przed Ciemnością, a potem walczyć z tymi, którzy zamkną się w otchłaniach… Pani generał, mamy też mniej pewne informacje. — Plotki, tyle że jeden z agentów zginął, by je zdobyć.

— Wygląda na to, że Pedure jest teraz szefem sił zewnętrznych Kindred.

Myśleliśmy, że jest tylko zwykłym szpiegiem, ale teraz wiemy już, że jest znacznie sprytniejsza i bardziej bezwzględna. Prawdopodobnie to ona jest odpowiedzialna za ten przewrót. Może być pierwszą wśród nowych Najgłębszych. Tak czy inaczej, przekonała ich, że pani, a w szczególności Sherkaner Underhill, jesteście kluczem do strategicznego sukcesu Akord.

Wie, że bardzo trudno byłoby zabić panią czy pani męża. Porwanie dzieci otwiera…

Ręce generał wystukiwały jakiś złożony rytm na stole sytuacyjnym.

— Proszę mówić dalej, majorze.

Udawaj, że rozmawiamy o dzieciach kogoś innego.

— Pani generał, Sherkaner Underhill często mówił w radiu o swoich uczuciach, o tym, jak bardzo ceni każde ze swych dzieci. O ile mi wiado mo… — od agenta, który zdemaskował się, by zdobyć te informacje — …Pedure nie widzi niczego złego w porwaniu pani dzieci, a spodziewa się od nieść wiele korzyści. Miała nadzieję, że uda się wywieźć je z Akord, a po tem po cichu dręczyć panią i pani męża przez dłuższy czas — może przez całe lata. Uważa, że w takiej sytuacji nie moglibyście normalnie pracować.

Smith zastanawiała się nad tym przez moment.

— Gdyby zabijała je jedno po drugim i przysyłała nam kawałki ich ciał… — Umilkła raptownie. — Masz rację co do Pedure. Ona wiedziałaby, jak postępować ze mną i Sherkanerem. Dobrze, chcę, żebyś razem z Bel ga-Zadzwonił jeden z telefonów, wewnętrzna linia Domu na Wzgórzu.

Victory Smith sięgnęła szybko po słuchawkę.

— Smith.

Słuchała przez chwilę, po czym gwizdnęła głośno.

— Oni co? Ale… Dobrze, Sherkaner, wierzę ci. Tak, Jaybert powinien przekazać to Undendlle, postąpił słusznie.

Odłożyła słuchawkę i zwróciła się do Thracta:

— Sherkaner znalazł klucz. Odcyfrował wiadomości z ostatniej nocy.

Wygląda na to, że dzieci są przetrzymywane w wieży Plaża Spar, w cen trum miasta.

Tym razem zadzwonił telefon obok Thracta. Rachner włączył głośnik i podniósł słuchawkę.

— Thratt, słucham.

Z głośnika dobiegł głos Belgi Underville, która zwracała się właśnie do kogoś z boku:

— Zrobili to? No to ich zamknijcie! — Potem głośniej: — Słuchasz mnie, Thract? Mam ręce pełne roboty. Przed chwilą zadzwonili do mnie jacyś technicy z informacją, że ofiary są przetrzymywane na ostatnim piętrze Plaża Spar. To prawda?

— To nie byli moi technicy, ale ta informacja jest bardzo ważna, pułkowniku, od kogokolwiek by pochodziła.

— Cholera, miałam już prawdziwy trop. Policjanci miejscy zauważyli jedwabną flagę zawieszoną na wieży Banku Princeton. — Budynek ten znajdował się o jakieś pół mili od Plaża Spar. — To był fragment takiej kurtki, jaką opisał Downing.

Smith pochyliła się nad mikrofonem i spytała:

— Belga, czy coś było przyczepione do tej flagi? Jakiś list?

Belga Undendlle umilkła na moment. Thract wyobrażał sobie, jak pułkownik próbuje zapanować nad irytacją. Belga chętnie skarżyła się innym kolegom na tę „przeklętą głupią technikę”, ale nie ośmieliłaby się zrobić tego przy Smith.

— Nie, szefowo. Kurtka była mocno poszarpana. Technicy może i mają rację co do Plaża Spar, ale to bardzo tłoczne miejsce. Poślę kilku ludzi na niższe piętra, będą udawać klientów. Ale…

— Dobrze. Tylko spokojnie, podejdźcie jak najbliżej.

— Szefowo, myślę, że ta wieża, na której znaleźliśmy flagę, to lepszy typ. Jest jeszcze prawie całkiem pusta i…

— Dobrze. Sprawdźcie oba miejsca.

— Tak jest. Mamy tylko problem z policją miejską. Zabrali się do tego sami, wie pani, syreny i tak dalej.

Zeszłego wieczora Victory Smith pouczała Thracta o sile lokalnej policji. Lecz była to głównie siła ekonomiczna i polityczna. Teraz rzuciła do mikrofonu.

— Zrobili to? No to ich zamknijcie! Biorę odpowiedzialność na sie bie. Machnęła na Thracta.

— Jedziemy do centrum.

Trzydzieści jeden

Shynkrette krążyła nerwowo po swym „punkcie dowodzenia”. Sama nie wiedziała, czy mieli więcej szczęścia, czy pecha. Przygotowanie do tej akcji miały trwać prawie sto dni. Tymczasem udało im się osiągnąć cel zaledwie dziesięć dni po zrzucie. Cała operacja stanowiła nieprawdopodobną mieszankę przypadku, szczęścia i pecha. I co w tym nowego?

Drogą do awansu były sukcesy odnoszone w rzeczywistych sytuacjach, a Shynkrette wychodziła już cało z gorszych opałów. Śmierć Barkera i Fremma to wynik nieszczęśliwego zbiegu okoliczności i chwili nieuwagi. Może najgorszym błędem było pozostawienie żywych świadków — przynajmniej najgorszym błędem, za który można ją obwinie. Z drugiej strony mieli sześcioro dzieci, a co najmniej czworo z nich było pierwotnym celem akcji. Ewakuacja z muzeum przebiegała bez przeszkód, nie zdołali jednak przebić się na lotnisko. Miejscowa ochrona Akord działała odrobinę za szybko — może właśnie dzięki tym pozostałym przy życiu świadkom. To biuro znajdowało się w budynku Plaża Spar, na dwudziestym piątym piętrze. Mieli stąd doskonały widok na miasto — tylko nie bezpośrednio w dół. W pewnym sensie siedzieli tu zamknięci jak w pułapce — kto ukrywa się niemal na dachu wieżowca? Z drugiej strony… Shynkrette zatrzymała się przy sierżancie swojej grupy.

— Co mówi Trivelle, Denni?

Sierżant odsunął słuchawkę od ucha.

— W holu na dole przeciętny ruch. Ma jakichś interesantów. Stary pierdziel i jacyś koberzy z ostatniego pokolenia. Chcą wynająć powierzchnię biurową.

— Dobrze. Mogą obejrzeć pomieszczenia na trzecim piętrze. Jeśli chcą zobaczyć coś innego, niech wrócą jutro. — Jutro, jeśli Głębia da, Shynkrette i jej zespół będą już daleko stąd. Wylecieliby już w nocy, gdyby nie burza.

Wojskowi Akord nawet nie przypuszczali, co potrafią helikoptery oddziałów specjalnych Kindred. Jeśli nie popełnią żadnego błędu i nadal będzie dopisywać im szczęście, wrócą do domu z cenną zdobyczą.

Podręczniki szpiegowskie Kindred zawsze poświęcały wiele miejsca zabójstwom. Przy okazji tej operacji wielebna Pedure dopisywała nowy, eksperymentalny rozdział. Głębio, co Pedure chciała zrobić z tymi dzieciakami. Shynkrette wzdrygnęła się na samą myśl. Pracowała dla Pedure od Wielkiej Wojny i wraz z nią pięła się po szczeblach kariery. Zdecydowanie jednak wolała wykonywać zadania w terenie, niż przebywać z nią w komnatach tortur Kindred. W komnatach ludzkie ciała… tak łatwo…

zmieniały kształt. A śmierć przychodziła tam bardzo powoli.

Shynkrette obserwowała ulice przez lornetkę… Cholera, konwój policyjny, migoczące światła. Rozpoznała specjalny sprzęt na samochodach.

To był policyjny zespół „ciężkiego uzbrojenia”. Ich taktyka polegała głównie na zastraszaniu przestępców, którzy sami oddawali się w ich ręce. Te światła — i syreny, które miała zapewne usłyszeć za moment — stanowiły część owej strategii zastraszania. W tym wypadku policja popełniła jednak poważny błąd. Shynkrette biegła już z powrotem wokół pierścienia biur, ściągając po drodze z grzbietu swój karabin.

— Sierżancie! Idziemy na górę.

Denni uniósł głowę, zdumiony.

— Trivelle mówi, że słyszy syreny, ale jadą chyba gdzieś indziej. Zbieg okoliczności? Może policjanci chcieli postraszyć kogoś innego swoimi pukawkami? Shynkrette przystanęła niezdecydowana. Denni podniósł tymczasem rękę, kontynuując:

— Ale mówi też, że zniknęli ci trzej interesanci, może poszli do ubi kacji. Sprawa była więc przesądzona; Shynkrette poderwała sierżanta z miejsca.

— Powiedz Trivelle’owi, żeby się stamtąd zmywał. — Jeśli może. — Prze chodzimy do planu piątego. — Zawsze istnieje jakiś inny plan, jak powta rzano półżartem w oddziałach specjalnych. Zostali ostrzeżeni. Prawdopo dobnie mogli jeszcze wydostać się z budynku, wmieszać w tłum cywilów.

Kapral Trivelle miał mniejsze szanse, ale wiedział tak mało… Misja nie była jeszcze stracona. Jeśli nie popełnią teraz żadnego błędu, będzie ją nawet można uznać za częściowy sukces.

Kiedy wbiegali na centralne schody, Denni wyciągał swój karabin i nóż bojowy. Sukces oznaczał w przypadku planu piątego chwilową zwłokę, ale na tyle długą, by zdążyli zabić wszystkie dzieci. Na tyle długą, by wyglądało to naprawdę paskudnie. Pedure chciała najwyraźniej, by w Akord ktoś dostał za to porządnie po głowie. Shynkrette wydawało się to nonsensowne, ale nie znała przecież wszystkich faktów. Nieważne. Pod koniec wojny pomagała przy masakrze w pewnej otchłani. Nic nie mogło być gorsze od tego, ale skradzione dobra sfinansowały odrodzenie Kindred.

Do diabła, prawdopodobnie wyświadczała tym dzieciom przysługę; dzięki niej miała je ominąć randka z wielebną Pedure.

Prawie przez cały ranek Brent leżał płasko na metalowej podłodze. Wyglądało na to, że był równie zniechęcony jak Viki i Gokna. Jirlib zajmował się pocieszaniem dwójki dzieci. Maluchy były teraz okropnie nieszczęśliwe i nie chciały mieć do czynienia z Viki i Gokną. Żadne z nich nic nie jadło od poprzedniego popołudnia.

Niewiele też mogli już zrobić, by poprawić swoją sytuację. W świetle poranka ujrzeli, że ich flaga zniknęła. Spróbowali jeszcze raz, ale druga flaga nie trzymała się nawet przez pół godziny. Potem Gokna i Viki spędziły trzy godziny na rozsnuwaniu nici przed jedynym wejściem do pokoju.

Brent bardzo im w tym pomógł — naprawdę doskonale znał się na różnych węzłach i sieciach. Gdyby jakiś nieprzyjaciel przeszedł przez te drzwi, natknąłby się na naprawdę nieprzyjemną niespodziankę. Jeśli jednak ten ktoś będzie uzbrojony, to czy sieć w czymkolwiek im pomoże? Gdy zaczęli się o to spierać, Brent ponownie wycofał się w róg pokoju i ułożył na podłodze.

Tymczasem wąski pas światła słonecznego przesuwał się powoli po ścianach ich więzienia. Zbliżało się już zapewne południe.

— Słyszę syreny — odezwał się nagle Brent po godzinie milczenia. — Połóżcie się i posłuchajcie.

Gokna i Viki posłusznie przywarły do podłogi. Jirlib próbował uciszyć dzieci.

— Tak, słyszę je.

— To syreny policyjne, Viki. Słyszysz tupot?

Gokna zerwała się z miejsca i ruszyła biegiem do drzwi. Viki została jeszcze przez moment na podłodze.

— Ucisz się, Gokna!

Nawet dzieci zamilkły. Viki słyszała teraz inne dźwięki; ciężki warkot wentylatorów gdzieś niżej w budynku, hałas ulicy, który słyszeli już wcześniej… teraz dołączyło do nich jednak staccato wielu stóp wbiegających na schody.

— Są blisko — powiedział Brent.

— Idą po nas.

— Tak. — Brent umilkł na moment. — Słyszę też innych. Są dalej albo zachowują się ciszej.

To nie miało już większego znaczenia. Viki podbiegła do drzwi, zajęła miejsce obok Gokny. Ich plan przedstawiał się dość żałośnie, lecz nie mieli żadnego wyboru. Wcześniej Jirlib spierał się z nimi, twierdząc, że to on powinien zaatakować napastników z góry, uczepiony nici. Tak, ale on stanowił tylko jeden cel, a ktoś musiał trzymać dzieci z dala od linii ognia. Teraz więc Viki i Gokna stały przytulone do ściany po obu stronach drzwi, pięć stóp nad wejściem. Obie przytrzymywały się sieci uplecionej przez Brenta.

Brent wstał i stanął po prawej stronie drzwi. Jirlib ustawił się nieco dalej. Mocno tulił do siebie Birbopa i Aleąuere, ale już nie próbował ich pocieszać. Te jednak przestały płakać. Może rozumiały, a może kierował nimi instynkt.

Viki czuła przez ścianę drżenie wywołane tupotem nóg. Dwoje ludzi.

Jeden powiedział coś cicho do drugiego. Viki nie słyszała słów, rozpoznała jednak głos przywódczyni porywaczy. W zamku zazgrzytał klucz. Jirlib postawił dzieci na podłodze. Wszyscy trwali w absolutnej ciszy i bezruchu — a Jirlib odwrócił się do drzwi, gotów do skoku. Viki i Gokna przywarły mocniej do ściany. Naciągnęły linę do granic wytrzymałości. Wymieniły porozumiewawcze spojrzenia. To one wpakowały wszystkich w tę kabałę.

Ściągnęły śmiertelne niebezpieczeństwo na niewinnych ludzi. Teraz nadszedł czas zapłaty.

Drzwi uchyliły się lekko, metal zazgrzytał o metal. Brent wyprężył się, gotowy do skoku.

— Proszę, nie róbcie mi krzywdy — powiedział tym samym, monotonnym głosem co zawsze. Brent po prostu nie umiał grać, choćby zależało od tego jego życie, lecz w tym akurat wypadku przemawiał dokładnie jak ktoś, kto stracił ze strachu zmysły.

— Nikt nie zamierza was skrzywdzić. Chcemy przenieść was do jakiegoś lepszego miejsca i dać wam coś do jedzenia. Wychodźcie. — Przywódczyni porywaczy mówiła spokojnym, rzeczowym tonem. — No wychodźcie — powtórzyła nieco ostrzej. Naprawdę myślała, że może zabić ich wszystkich, nie ruszając się nawet z miejsca? Minęła sekunda, dwie… Viki usłyszała ciche westchnienie irytacji. Potem ktoś się poruszył.

Gokna i Viki runęły w dół. Gdyby nie trzymały się nici, roztrzaskałyby sobie czaszki na podłodze. Elastyczne włókno pociągnęło je jednak z powrotem, przez otwarte drzwi.

Strumień pocisków wystrzelił w bok, w stronę, z któcej dobiegał głos Brenta.

Viki dojrzała głowę, ramiona i jakiś karabin. Uderzyła prosto w tylną część grzbietu przywódczyni, powalając ją na podłogę i wytrącając jej karabin z ręki. Lecz drugi kober stał kilka stóp dalej. Gokna trafiła go 3między ramiona, próbowała przytrzymać się jego grzbietu. Porywacz odrzucił ją od siebie. Seria pocisków z jego karabinu uderzyła prosto w tułów Gokny. Fragmenty pancerza i krew zbryzgały ścianę za jej grzbietem.

Wtedy dopadł go Brent.

Tymczasem rywalka Viki zerwała się na równe nogi i uderzyła nią w górną ramę drzwi. Ciemność zasnuła świat wokół niej. Jeszcze przez moment słyszała dobiegające z dala strzały i inne głosy.

Trzydzieści dwa

Viki nie była poważnie ranna, miała tylko niewielkie wewnętrzne krwawienie, które lekarze zatamowali bez większych problemów. Jirlib miał powykręcane ręce i kilka wgnieceń w pancerzu. Biedny Brent znajdował się w znacznie gorszym stanie.

Kiedy ten dziwny major Thract skończył już zadawać im pytania, Viki i Jirlib odwiedzili Brenta w domowym lazarecie. Tata już tam był, przycupnął obok łóżka. Uwolniono ich ponad trzy godziny temu; tata nadal nie otrząsnął się z szoku.

Brent leżał spowity grubą warstwą bandaży, w zasięgu ręki miał syfon z wodą. Przechylił głowę, kiedy weszli, i uśmiechnął się słabo.

— Hej, nic mi nie jest. — Tylko dwie złamane nogi i kilka ran postrza łowych.

Jirlib poklepał go po ramionach.

— Gdzie jest mama? — spytała Viki.

Głowa taty zachwiała się niepewnie.

— Jest gdzieś w budynku. Obiecała, że zobaczy się z wami dziś wie czorem. Po prostu zbyt wiele się dzisiaj wydarzyło. Wiecie, że nie zrobili tego jacyś szaleńcy?

Viki skinęła głową. W domu było więcej ochroniarzy niż kiedykolwiek, a po podwórzu kręcili się nawet umundurowani żołnierze. Ludzie majora Thracta zadawali im mnóstwo pytań, chcieli wiedzieć, jak zachowywali się porywacze, jak mówili, jak się poruszali. Próbowali nawet zahipnotyzować Viki, by wycisnąć z niej absolutnie wszystko, co zapamiętała.

Mogłaby oszczędzić im kłopotu. Viki i Gokna przez wiele lat bezskutecznie próbowały zahipnotyzować się nawzajem.

Nie przeżył żaden z porywaczy; Thract dał im do zrozumienia, że co najmniej jeden z nich zabił się sam, by uniknąć niewoli.

— Generał musi dowiedzieć się, kto stoi za tym porwaniem i jak zmieni to stosunek Akord do naszych nieprzyjaciół.

— To był Kindred — oświadczyła Viki beznamiętnie. Nie miała na to żadnych dowodów prócz wojskowego zachowania porywaczy. Ale jak wszyscy czytała gazety, a tata często mówił o ryzyku, jakie niesie ze sobą podbój Ciemności.

Underhill wzruszył ramionami.

— Najprawdopodobniej. Dla nas ważne jest tylko to, co zmieniło się w naszej rodzinie.

— Tak. — Głos Viki załamał się nagle. — Tato! Zmieniło się tak wiele…

już nigdy nie będziemy tacy sami.

Jirlib opuścił głowę i oparł ją o grzędę Brenta.

Underhill jakby skurczył się w sobie.

— Dzieci, tak mi przykro. Nie chciałem, by kiedykolwiek stała wam się krzywda. Nie chciałem…

— Tata, to Gokna i ja wymknęłyśmy się z domu… Siedź cicho, Jirlib.

Wiem, że jesteś najstarszy, ale my zawsze potrafiłyśmy cię odpowiednio urobić. — Tak było w istocie. Czasami siostry wykorzystywały próżność starszego brata, czasami jego naukowe zainteresowania — jak w wypadku wystawy fosyliów. Czasami zaś grały na jego braterskiej miłości do młodszych sióstr. Brent także miał swoje słabe punkty. — To Gokna i ja doprowadziłyśmy do tej sytuacji. Gdyby nie to, co Brent zrobił w muzeum, wszyscy bylibyśmy już martwi.

Underhill gwałtownie zaprzeczył.

— Och, Mała Victory, bez ciebie i Gokny nasi ludzie przybyliby o minutę za późno. Wszyscy już byście nie żyli. Gokna…

— Ale Gokna nie żyje! — Nagle pancerz udawanej obojętności, za którym skrywała się do tej pory, pękł na drobne kawałki, porwała ją fala rozpaczy. Viki krzyknęła przeraźliwie i wypadła z pokoju. Biegła przez korytarz, omijając umundurowanych strażników i zwykłych mieszkańców domu.

Kilka osób próbowało stanąć jej na drodze, ktoś jednak zawołał coś od drzwi lazaretu i puszczono ją wolno.

Viki biegła w górę schodów, coraz wyżej i wyżej, mijała laboratoria i sale wykładowe, atrium, w którym zawsze się bawili, w którym poznali Hrunknera Unnerby’ego.

Na szczycie znajdował się mały strych, który tak pragnęły mieć z Gokna. Niektórzy lubią najgłębsze kryjówki, inni najwyższe. Tata zawsze sięgał jak najwyżej, a jego dwie córki uwielbiały patrzeć na świat z góry. Nie był to najwyższy punkt w Princeton, ale im wystarczał.

Viki wbiegła do środka, zatrzasnęła za sobą drzwi. Przystanęła na moment, czekając, aż ustąpią zawroty głowy wywołane gwałtownym wysiłkiem. A potem… rozejrzała się wokół siebie. Stał tutaj domek aterkopów, który bardzo się rozrósł przez ostatnie pięć lat. Kiedy zimy stały się ostrzejsze, stracił swój dawny urok; nie można już było udawać, że to mali ludzie, kiedy zaczęły wyrastać im skrzydła. Dziesiątki owadów wlatywały do karmników i wylatywały na zewnątrz. Błękit skrzydeł przypominał wzory na ścianach ich domu. Viki i Gokna kłóciły się od lat, która z nich jest panią tego miniaturowego królestwa.

Kłóciły się niemal o wszystko. Pod ścianą stał dom dla lalek zbudowany z łuski po pocisku artyleryjskim, który Gokna przyniosła z piwnicy.

Pocisk bezsprzecznie należał do Gokny, a mimo to kłóciły się o niego bardzo.

Ślady Gokny były wszędzie. A Gokna miała tu już nigdy nie wrócić.

Ojcowie i matki stanowili bardzo różne kategorie ludzi. Dzieci zdążyły się już zorientować, że ta prawda dotyczy także normalnych rodzin. Tata zawsze był przy nich, miał niewyczerpane pokłady cierpliwości, zawsze mogli go też uprosić o jakieś dodatkowe przywileje. Sherkaner Underhill miał jednak niezwykłą osobowość, która z pewnością znacznie odbiegała od ogólnie przyjętej normy; uważał każdą zasadę natury i kultury za przeszkodę, nad którą warto się zastanowić i z którą warto poeksperymentować.

Mama nie zawsze przebywała w pobliżu, nie spełniała też tak chętnie wszystkich dziecięcych zachcianek. Generał Victory Smith widywała się ze swymi dziećmi dość często, przynajmniej raz na dziesięć dni w Princeton i znacznie częściej, kiedy przyjeżdżali do Dowództwa Lądowego. Pojawiała się w domu także wtedy, gdy musiała ustalić prawdziwe reguły, których nie ważył się łamać nawet Sherkaner Underhill. I wtedy, gdy stało się coś naprawdę, naprawdę niedobrego.

Viki nie wiedziała, jak długo leży już na podłodze, kiedy usłyszała czyjeś kroki na schodach. Z pewnością nie minęło więcej niż pół godziny; za oknem nadal było chłodne piękne popołudnie.

Ktoś zapukał cicho do drzwi.

— Junior? Możemy porozmawiać? — Mama.

Viki doświadczyła dziwnego pomieszania uczuć: strachu i… ulgi, a nawet radości. Tata mógł jej przebaczyć, tata zawsze przebaczał… ale mama rozumiała, jak straszliwe się zachowała.

Viki otworzyła drzwi i odsunęła się do tyłu ze zwieszoną głową.

— Myślałam, że jesteś dzisiaj zajęta. — Dopiero wtedy zauważyła, że Victory Smith ubrana jest w mundur: czarną marynarkę i rękaw z błękit nymi i czerwonymi naszywkami na ramionach. Nigdy nie widziała, by ge nerał nosiła ten mundur tutaj, w Princeton, a nawet w Dowództwie Lądo wym zarezerwowany był na specjalne okazje, spotkania z bardzo ważny mi gośćmi.

Generał weszła cicho do pokoju.

— Uznałam, że to jest ważniejsze. — Poprosiła gestem Małą Victory, by ta usiadła obok niej. Viki spełniła jej prośbę i po raz pierwszy od kilku godzin poczuła prawdziwy spokój. Generał łagodnie położyła dwie ręce na jej ramionach. — Wszyscy popełniliśmy kilka poważnych… błędów. Wiesz, że wasz tata i ja zgadzamy się co do tego?

Viki pokiwała głową.

— Tak, tak!

— Nie możemy przywrócić Goknie życia. Ale możemy ją pamiętać, kochać ją i naprawić błędy, które doprowadziły do tej tragedii.

-Tak!

— Twój ojciec… i ja… uważaliśmy, że powinniśmy trzymać was z dala od poważniejszych problemów, dopóki nie dorośniecie. Do pewnego momentu mieliśmy zapewne rację. Teraz jednak widzę, że naraziliśmy was na ogromne ryzyko.

— Nie!… Mamo, czy ty nie rozumiesz? To ja i… i Gokna złamałyśmy reguły. To my oszukałyśmy kapitana Downinga. Po prostu nie wierzyłyśmy w to, przed czym przestrzegaliście nas z tatą.

Generał delikatnie poklepała ją po ramionach. Mama była zaskoczona albo rozgniewana. Viki nie miała pojęcia, które z tych przypuszczeń jest prawdziwe, a jej mama przez długi czas milczała. Wreszcie przemówiła łagodnym tonem:

— Masz rację. Sherkaner i ja popełniliśmy błąd… ale popełniłaś go także ty i Gokna. Nikt z was nie miał złych zamiarów… ale wiesz, że to czasami nie wystarcza. W niektórych grach każda pomyłka może mieć tragiczne konsekwencje. Ale spójrz na to z innej strony, Victory. Kiedy już wiedzieliście, co wam grozi, zachowaliście się bardzo dobrze, lepiej, niż zachowałoby się na waszym miejscu wielu profesjonalistów. Uratowaliście dzieci państwa Suabisme…

— Naraziliśmy małego Birbopa, żeby…

Smith przerwała jej gniewnym wzruszeniem ramion.

— Tak. To będzie dla ciebie trudna lekcja, córko. Ja przez całe życie uczę się żyć z podobną świadomością. — Znów umilkła, jakby odbiegając myślami gdzieś bardzo daleko od tego miejsca. Nagle Viki uświadomiła sobie, że przecież nawet mama musi popełniać błędy; nie mówiła o tym tylko z czystej uprzejmości. Przez całe życie dzieci podziwiały generał. Ona sama nigdy nie mówiła im o tym, co robi, wiedziały jednak dość, by domyślać się, że jej wyczyny mogłyby stanowić treść dziesiątek powieści przygodowych. Teraz Viki zrozumiała nieco lepiej, jak naprawdę może wyglądać jej życie. Przysunęła się trochę bliżej matki.

— Viki, kiedy nadszedł decydujący moment, ty i Gokna zrobiłyście to, co należało wtedy zrobić. Wszyscy czworo zachowaliście się naprawdę wspaniale. Zapłaciliście straszliwą cenę, ale jeżeli nie wyciągniemy… nie wyciągniecie z tego odpowiedniej nauki, to będzie prawdziwa klęska, dla nas wszystkich. — To Gokna umańa na darmo.

— Zmienię się. Zrobię wszystko, co trzeba. Powiedz mi.

— Zewnętrzne zmiany nie będą takie duże. Zajmiesz się trochę poważniej wojskowością, może dołączymy do tego jakieś ćwiczenia fizyczne.

Ale ty i młodsze dzieci musicie zdobyć jeszcze wiele wiedzy teoretycznej, książkowej. Twój rozkład zajęć nie zmieni się zbytnio. Najwięcej zmieni się w twojej głowie, będziemy też traktować cię zupełnie inaczej 3niż dotychczas. Nauka będzie oczywiście bardzo ważna, ale musisz też poznać pewne ogromne, śmiertelne zagrożenia. Mam nadzieję, że nigdy nie doprowadzą do sytuacji tak krytycznej, jak ta sprzed kilku godzin, ale na dłuższą metę te niebezpieczeństwa są nieporównywalnie większe. Przykro mi, ale żyjemy w wyjątkowo trudnych czasach.

— Ale i wyjątkowo ciekawych. — Tata zawsze to powtarzał. Ciekawe, co powie na to generał?

— Tak. To prawda. I dlatego zrobiliśmy z twoim ojcem to, co zrobiliśmy. Lecz trzeba czegoś więcej niż nadziei i optymizmu, by osiągnąć to, co zamierza Sherkaner, a każdy upływający rok będzie ze sobą niósł coraz większe zagrożenia. To, co wydarzyło się dzisiaj, jest tylko początkiem.

Być może najtrudniejsze chwile nadejdą, kiedy będę już bardzo stara. A twój ojciec jest starszy ode mnie o pół pokolenia… Powiedziałam przedtem, że wszyscy czworo wspaniale się dzisiaj zachowaliście. Co więcej, tworzyliście zespół. Czy kiedykolwiek myślałaś o tym, że nasza cała rodzina jest jak zespół? Posiadamy jedną, szczególną przewagę nad wszystkimi innymi; nie pochodzimy wszyscy z jednego pokolenia, ani nawet dwóch. Przychodziliśmy na świat w różny czasie. Jesteśmy lojalni względem siebie. I myślę, że jesteśmy też bardzo utalentowani.

Viki uśmiechnęła się do matki.

— Na pewno nikt z nas nie jest tak mądry jak tata.

Victory się roześmiała.

— No tak. Sherkaner rzeczywiście jest… wyjątkowy.

Viki kontynuowała:

— Właściwie nikt z nas, może poza Jirlibem, nie może się nawet rów nać ze studentami taty. Z drugiej strony ja i… i Gokna odziedziczyłyśmy więcej po tobie. Potrafimy… potrafię manipulować ludźmi i planować na większą skalę. Myślę, że Rhapsa i Mały Hrunk, kiedy już dorosną, wpa sują się gdzieś pośrodku, między mnie i Jirliba. A Brent wcale nie jest głupi, jego umysł pracuje tylko w dziwny sposób. Nie umie współżyć z in nymi ludźmi, ale jest najostrożniejszy z nas wszystkich. Zawsze stara się nas ochraniać.

Generał uśmiechnęła się do niej.

— Myślę, że i on doskonale sobie poradzi. Zostało was teraz pięcioro, Viki. Siedmioro, jeśli liczyć mnie i Sherkanera. Zespół. Twoje oceny są bardzo trafne. Nie możesz jednak wiedzieć, jak wypadacie w porówna niu z resztą świata. Pozwól, że podam ci moją chłodną, obiektywną oce nę profesjonalisty: możecie być najlepsi. Chcieliśmy dać wam jeszcze kil ka lat swobody, dziś jednak wszystko się zmieniło. Chcę, byście wiedzie li, co się dzieje, kiedy nadejdą czasy, których tak bardzo się obawiam.

Chcę, byście mogli skutecznie działać nawet wówczas, gdy wszyscy inni stracą już głowę i nadzieję.

Victory Junior była już dość duża, by wiedzieć, co to wierność służbie i hierarchia dowodzenia.

— Wszyscy? Ja… — Wskazała na pagony na ramionach jej matki.

— Tak, zawsze kieruję się dobrem Korony. Chcę tylko powiedzieć, że być może nadejdą jeszcze czasy… mówiąc krótko, służba Koronie oznacza czasem wykonywanie innych rzeczy niż te, które wynikają z hierarchii. — Uśmiechnęła się do swej córki. — Niektóre książki przygodowe mówią prawdę, Viki. Szef wywiadu ma pewne specjalne prerogatywy… Och, chyba się trochę zasiedziałam. Wkrótce porozmawiamy znowu, wszyscy razem.

Kiedy generał już wyszła, Viki jeszcze przez dłuższy czas przechadzała się po swej małej sypialni na szczycie wzgórza. Nadal była oszołomiona, nie czuła już jednak przygniatającej grozy. Zawsze istniała jakaś nadzieja, zawsze było coś nowego do zrobienia. Viki często bawiła się z Gokną w szpiegów. Mama jednak nigdy nie mówiła im o tym, co robi, a na dodatek tak nie przypominała na co dzień żołnierza, że dziewczynki nawet nie marzyły, by kiedykolwiek mogły pójść w jej ślady. Prowadzenie firm związanych z pracą wywiadu, takich, jakie założył kiedyś Hrunkner Unnerby, wydawało się bardziej realistyczne. Teraz…

Viki bawiła się przez chwilę domkiem dla lalek Gokny. Pomyślała, że już nigdy nie pokłóci się z Gokną o te plany. Zespół mamy poniósł pierwszą stratę. Teraz jednak wiedzieli już, że są zespołem: Jirlib i Brent, Rhapsa, Mały Hrunk, Viki, Victory i Sherkaner. Nauczą się robić wszystko, co w ich mocy. A to powinno wystarczyć.

Trzydzieści trzy

Dla Ezra Vinha lata płynęły szybko i to nie tylko ze względu na krótkie wachty. Czas, jaki upłynął od zasadzki, stanowił niemal jedną trzecią jego życia. Przez wszystkie te lata zachowywał się niemal dokładnie tak, jak to sobie kiedyś obiecał; był wręcz nieludzko cierpliwy, nie poddawał się rozpaczy i wciąż myślał o tym, jak zniszczyć Tomasa Nau i odebrać mu to, co jeszcze przetrwało. Kiedyś bał się, że to oczekiwanie zamieni się w udrękę, której nie będzie końca.

Tak. Zachowywał ogromną cierpliwość. Doświadczał też bólu… i wstydu. Nie obawiał się już jednak o przyszłość. I choć nadal nie znał szczegółów, sama świadomość, że pracuje dla Phama Nuwena, dawała mu pewność, że kiedyś jednak zatriumfują. Największą niespodzianką było jednak spostrzeżenie, które czynił coraz częściej, kiedy zastanawiał się nad przeszłością; w pewnym sensie te lata przynosiły mu więcej satysfakcji niż wszystkie poprzednie. Dlaczego?

Grupmistrz Nau umiejętnie wykorzystywał dostępny sprzęt medyczny i utrzymywał najpotrzebniejszych specjalistów, takich jak tłumaczy, niemal w nieustającej aktywności. Trixia miała teraz ponad czterdzieści 3lat. Ezr widywał ją niemal codziennie, kiedy był na wachcie, a małe zmiany, jakie dostrzegał na jej twarzy, rozdzierały mu serce.

W Trixii zachodziły jednak również inne zmiany, które pozwalały mu wierzyć, że jego częste odwiedziny i upływające lata zbliżają ich do siebie.

Kiedy przychodził o zwykłej porze do jej maleńkiej celi na Strychu Hammerfest,Trixia go ignorowała. Kiedyś jednak przybył o jakieś sto sekund później niż zwykle. Trixia siedziała zwrócona do drzwi.

— Spóźniłeś się — powiedziała tym samym obojętnym, a jednocześnie zniecierpliwionym tonem, którego używała czasem Reynolt. Wszyscy fiksaci byli bardzo czuli na punkcie punktualności. Ale … Trixia zauważyła jego nieobecność.

A on zauważył, że Trixia zaczyna sama dbać o siebie. Kiedy przychodził na ich sesje, włosy Trixii były zaczesane do tyłu, niemal całkiem gładko. Coraz częściej też ich rozmowy nie były tak bardzo monotematyczne…

przynajmniej jeśli odpowiednio dobierał tematy.

Tego dnia Ezr przybył do jej celi punktualnie, lecz przemycił ze sobą drobny upominek — dwa delikatne ciasteczka z saloniku Benny’ego.

— Dla ciebie — powiedział, wysuwając w jej stronę jedno z ciastek.

Smakowity zapach wypełnił całą celę. Trixia patrzyła nań przez moment, jakby zdumiona tym śmiałym gestem. Potem zbyła go machnięciem ręki.

— Miałeś przynieść mi zamówienia z innych działów.

Westchnął. Zostawił jednak ciastko przymocowane do wysięgnika obok jej ręki.

— Tak, mam je. — Ezr usiadł na swym zwykłym miejscu obok drzwi.

Dzisiejsza lista nie była zbyt długa. Fiksacja mogła czynić cuda, ale bez spoiny normalnego, zdrowego rozsądku wyniki prac prowadzonych przez różne grupy specjalistów nie łączyłyby się ze sobą w żaden sposób. Ezr i inni normalni ludzie zbierali te wyniki i starali się wyszukać w nich coś, co mogłoby zainteresować badaczy innych specjalności. Rezultaty ich po szukiwań wysyłane były do góry, do Naua, i z powrotem na dół, jako te maty kolejnych zadań.

Dzisiaj Trixia nie miała żadnych problemów z przekładem nadesłanych tekstów, choć przy niektórych mruczała gniewnie:

— Strata czasu…

— Rozmawiałem też z Ritą Liao. Jej programiści są bardzo zadowoleni z materiałów, które im podsyłasz. Zaprojektowali pakiet aplikacji finansowych i oprogramowanie sieci, które powinno się doskonale sprawdzić w nowych mikroprocesorach Pająków.

Trixia kiwała głową.

— Tak, tak, rozmawiam z nimi codziennie. — Tłumacze zaskakująco dobrze współpracowali z programistami niskiego poziomu i specjalistami od prawa i finansów. Zdaniem Ezra działo się tak dlatego, że tłumacze nie mieli pojęcia o tych dziedzinach, tak jak programiści i prawnicy nie mie li pojęcia o tłumaczeniu.

— Rita chce utworzyć na planecie firmę zajmującą się sprzedażą programów. Powinna pokonać miejscową konkurencję, ale potrzebujemy materiałów językowych.

— Tak, tak, wymyśliłam już nawet nazwę. Ale na razie jest za wcześnie.

Jeszcze przez dłuższy czas rozmawiał z nią na ten temat, próbując choć w przybliżeniu określić datę rozpoczęcia projektu, którą mógłby potem podać Ricie Liao. Trixia współpracowała również z twardogłowymi zajmującymi się wstawianiem, więc ich wspólna opinia stanowiła prawdopodobnie wiarygodny punkt odniesienia. Jakość wstawień dokonywanych poprzez sieć komputerową — nawet przy ogromnej wiedzy i doskonałym planowaniu — zależała głównie od jakości tej sieci. Musieli czekać jeszcze co najmniej pięć lat na rozwój prawdziwego rynku oprogramowania i nieco dłużej na początki prawdziwej sieci publicznej Pająków. Do tej pory praktycznie nie mogli przeprowadzać żadnych większych operacji na powierzchni planety. Nawet teraz mogli wpływać na rozwój Pająków jedynie poprzez sieć wojskową Akord.

Ezr szybko — zbyt szybko — dotarł do ostatniego punktu na liście. Osobie postronnej mógł wydawać się on nieistotny, Ezr wiedział jednak z doświadczenia, że będzie to spory kłopot.

— Nowy temat, Trixio, a właściwie problem translatorski; chodzi o kolor, który nazywasz „kraciasty”. Zauważyłem, że nadal używasz tego określenia w opisach scen wizualnych. Fizjolog…

— Kakto. — Trixia zmrużyła lekko oczy. Współpracujących ze sobą fiksatów łączyła niemal telepatyczna bliskość albo też dzieliła ogromna nienawiść, spotykana tylko romantycznych powieściach o środowisku akademickim. Norm Kakto i Trixia oscylowali pomiędzy tymi dwoma stanami.

— Tak. Hm, więc doktor Kakto wygłosił przy mnie długi wykład o naturze wzroku i spektrum elektromagnetycznego i zapewnił mnie, że określenie „kraciasty” w odniesieniu do koloru właściwie nic nie znaczy.

Trixia zmarszczyła brwi i przez moment wyglądała znacznie starzej, niż chciałby ją widzieć Ezr.

— To realne słowo. Ja je wybrałam. Kontekst wskazywał… — Bruzda przecinająca jej czoło pogłębiła się jeszcze bardziej. Często to, co począt kowo uważano za pomyłkę tłumacza, okazywało się później może.nie do słownie prawdą, ale przynajmniej kluczem do jakiegoś nierozpoznanego aspektu rzeczywistości Pająków. Lecz zafiksowani tłumacze, nawet Trixia, mogli się mylić. W pierwszych przekładach, kiedy wraz z innymi wciąż badała dopiero nieznaną rzeczywistość obcej rasy, używała wielu łatwych i nieprecyzyjnych określeń; wiele z nich musiała później odrzucić.

Problem polegał na tym, że fiksaci niełatwo zmieniali poglądy. Trixii niewiele brakowało do prawdziwego wybuchu. Nie przejawiało się to w jakiś ekstremalny sposób. Często marszczyła brwi, choć nie 3tak mocno. I nawet kiedy milczała, bez ustanku pisała coś na swojej klawiaturze. Wyniki jej analizy rzucały jasne plamy światła na ściany. Oddychała coraz szybciej, z coraz większym zdenerwowaniem analizując krytykę w głowie i w połączonej z nią sieci. Nie znajdowała żadnego kontrargumentu.

Ezr wyciągnął rękę, dotknął jej ramienia.

— To nie wszystko, Trixio. Odbyłem z Kakto dłuższą rozmowę na ten temat. — W rzeczywistości Ezr omal nie zadręczył fizjologa pytaniami. Często tylko w ten sposób można było porozumieć się z zafiksowanym naukowcem: skoncentrować się na jego specjalności oraz konkretnym problemie i zadawać pytania na różne sposoby. Taka technika stosowana nieumiejętnie mogła szybko doprowadzić do końca rozmowy. Nawet po siedmiu latach spędzonych na wachcie Ezr nie był ekspertem w tej dziedzinie, w końcu udało mu się jednak sprowokować Kakto do sformułowania alternatywnego wyjaśnienia:

— Zastanawialiśmy się, czy Pająki nie mają takiej nadwyżki metod wizualnych, że ich mózg musi mieć wielowarstwowy dostęp, to znaczy, przez ułamek sekundy Pająk widzi w jednym zakresie widmowym, przez kolejny ułamek w innym. Być może przynosi to efekt… marszczenia, nachodzenia na siebie poszczególnych obrazów.

Właściwie Kakto uznał tę hipotezę za niedorzeczną, twierdził, że nawet jeśli mózg Pająków mógłby niemal jednocześnie postrzegać różne zakresy widma, to na poziomie świadomej percepcji zachowany zostałby ciągły, niezmącony obraz.

•Kiedy wypowiadał te słowa, Trixia zamarła niemal w całkowitym bezruchu, tylko jej palce nadal stukały w klawiaturę. Jej spojrzenie, które do tej pory bezustannie wędrowało z miejsca na miejsce, przez długą sekundę spoczęło… prosto na oczach Ezra. Mówił coś, co było ważne i zawierało się w obrębie jej fiksacji. Potem odwróciła wzrok, zaczęła coś mamrotać pod nosem i jeszcze szybciej uderzać w klawiaturę. Oczy znów zaczęły śledzić obrazy widoczne tylko na jej wyświetlaczu. Wreszcie wykrzyknęła:

— Tak! To wszystko tłumaczy. Nigdy się nad tym nie zastanawiałam.

wybierałam to słowo ze względu na kontekst, ale… — Na ścianach pojawi ły się daty i nazwy miejsc. Ezr próbował nadążyć za Trixią, która odnosi ła się po kolei do poszczególnych przypadków, lecz jego wyświetlacz na dal był odizolowany od sieci Hammerfest, musiał więc polegać tylko na jej gestach.

Ezr uśmiechnął się do siebie. W tej chwili Trixia zachowywała się niemal normalnie, nawet jeśli nieco za gwałtownie…

— Spójrz! Prócz tego jednego przypadku przeciążenia bólu wszyst kie użycia słowa „kraciasty” związane były z niskim poziomem wilgotno ści i szerokim pasmem światła. W tych sytuacjach cały kolor… vetmoot3…

— Używała teraz wewnętrznego żargonu, niezrozumiałego języka, którym porozumiewali się zafiksowani tłumacze. — Zmienił się tryb języka. Potrzebowałam specjalnego określenia, a „kraciasty” wydaje się najtrafniejsze.

Słuchał i obserwował Trixię. Niemal widział, jak zrozumienie rozprzestrzenia się po jej umyśle, ustala nowe połączenia, bez wątpienia poprawia wszystkie poprzednie przekłady. Tak, to musiała być prawda. Twardogłowi nie mogli narzekać na określenie „kraciasty”.

W sumie była to bardzo udana sesja. Na koniec Trbda sprawiła mu cudowną niespodziankę. Nie przerywając ani na chwilę rozmowy, sięgnęła jedną ręką po ciastko, oderwała je od zamocowania i przez moment patrzyła na delikatną pianę i ciasto, jakby nagle rozpoznała, czym jest ciastko, i przypominała sobie przyjemność związaną z jedzeniem takich rzeczy. Potem wetknęła je do ust, a delikatna pianka rozprysnęła się kolorowymi kroplami na jej wargach. Przez moment Ezr myślał, że Trixia się krztusi, ale w rzeczywistości był to radosny śmiech. Pogryzła, przełknęła… i po chwili westchnęła z ukontentowaniem. Ezr po raz pierwszy widział, by była zadowolona z czegoś, co nie wiązało się w żaden sposób z jej fiksacją.

Nawet jej dłonie znieruchomiały na kilka sekund. Potem spytała:

— No dobrze, coś jeszcze?

Dopiero po chwili pytanie dotarło do oszołomionego Ezra.

— Hm… — Właściwie był to ostatni punkt na jego liście. Ale co za ra dość! Ciastko uczyniło cud. — Jeszcze jedna rzecz, Trixio. Coś, o czym po winnaś wiedzieć. — Może coś, co wreszcie zrozumiesz. — Nie jesteś maszyną, jesteś ludzką istotą.

Te słowa nie wywarły na niej jednak żadnego wrażenia. Może ich nawet nie słyszała. Jej palce znów uderzały w klawiaturę, oczy śledziły obrazy widoczne tylko na wyświetlaczu. Ezr odczekał’kilka sekund, ale Trixia nie zwracała nań już uwagi. Westchnął i odwrócił się do drzwi celi.

Następnie, dziesięć, może piętnaście sekund po tym, jak do niej mówił, Trixia podniosła nagle wzrok. Tym razem na jej twarzy pojawił się wyraz zdumienia.

— Naprawdę? Nie jestem maszyną?

— Nie. Jesteś osobą.

— Och. — Znów zupełny brak zainteresowania. Powróciła do pracy, porozumiewając się przez łącze audio z jej niewidzialnymi zafiksowanymi współpracownikami. Ezr wymknął się cicho na zewnątrz. Kilka lat temu czułby się zdruzgotany albo przynajmniej zniechęcony tak chłodną reakcją.

Teraz wiedział, że to normalna rzeczywistość twardogłowych. A on przebił się przez nią na moment. Leciał powoli przez labirynt korytarzy. Zazwyczaj te kręte, wąski tunele działały mu na nerwy. Co dwa metry drzwi do kolejnych cel, z prawej strony, u góry, z lewej i na dole. A gdyby wybuchła tu panika? Gdyby trzeba było ewakuować wszystkich w pośpiechu? Ale dzisiaj… wróciło do niego echo, i nagle uświadomił sobie, że gwiżdże.

Annę Reynolt czekała na niego przy wyjściu do głównego pionowego korytarza Hammerfest. Wskazała na pojemnik, który ciągnął za sobą.

— Zabiorę to.

Cholera. Miał przecież zostawić drugie ciastko Trijrii. Oddał pojemnik Reynolt.

— Wszystko poszło dobrze. Napiszę o tym w raporcie…

— Myślę, że wysłucham tego raportu już teraz — przerwała mu Reynolt, wskazując w dół tunelu. Przytrzymała się ściennego uchwytu, zmieniła pozycję ciała i ruszyła w dół. Ezr leciał za nią. Kiedy mijali otwory w kesonie, blask OnOff przeświecał przez cienką warstwę diamentu. Potem znów wrócili do sztucznego światła, gdy wędrowali coraz dalej w głąb Diamentu Pierwszego. Kryształowe płaskorzeźby wyglądały równie świeżo jak w dniu, w którym zostały wykonane, tu i ówdzie jednak pojawiły się zabrudzenia pozostawione przez stopy i ręce ludzi przechodzących korytarzem. Na LI było już niewielu niewykwalifikowanych fiksatów, z pewnością nie dość wielu, by utrzymać emergencką perfekcję. Na dnie korytarza skręcili w prawo, nadal posuwając się lekko w dół i mijając po drodze biura i laboratoria — wszystkie dobrze już znane Ezrowi. Klinika fiksatów. Tu Ezr był tylko raz. Klinika była pilnie strzeżona i monitorowana, lecz nie całkiem niedostępna. Pham, wielki przyjaciel Truda Silipana, często tutaj gościł. Ezr unikał jednak tego miejsca; tutaj kradziono ludziom dusze.

Biuro Reynolt znajdowało się tam, gdzie zawsze, na końcu korytarza, za prostymi drzwiami. Dyrektor zasobów ludzkich usiadła w swoim krześle i otworzyła pojemnik, który odebrała Ezrowi.

Vinh udawał, że wcale nie przejmuje się tą wizytą, rozglądał się spokojnie po pokoju. Nic nowego, fe same nagie ściany, skrzynie i na pozór chaotycznie ułożony sprzęt — po kilkudziesięciu latach, jakie Reynolt spędziła na wachcie, nadal było to jedyne umeblowanie jej biura. Nawet gdyby nie wiedział o tym od Phama, Ezr już dawno temu domyśliłby się, że Annę Reynolt jest fiksatem. Przedziwnym, zorientowanym na ludzi, ale jednak fiksatem.

Reynolt najwyraźniej nie była zaskoczona zawartością pojemnika.

Powąchała ciastko z miną technika bakterium oceniającego stopień fermentacji szlamu.

— Bardzo aromatyczne. Ciastka i przekąski nie należą do diety zafiksowanych specjalistów, panie Vinh.

— Przepraszam. To miała być tylko taka… mała nagroda. Nie robię tego często.

— To prawda. Właściwie nie robił pan tego nigdy do tej pory. — Spojrzała mu w twarz, potem odwróciła wzrok. — Minęło trzydzieści lat, panie Vinh. Siedem lat pańskiej aktywności. Wie pan, że twardogłowi nie reagują na takie „nagrody”; ich system motywacyjny mieści się w obrębie ich fiksacji. Nie… myślę, że nadal próbuje pan skrycie obudzić miłość w doktor Bonsol.

— Za pomocą ciasteczek?

Reynolt uśmiechnęła się doń kwaśno. Zwykły fiksat nie zauważyłby sarkazmu w tym pytaniu. Reynolt wyczuła go natychmiast, choć oczywiście nie zrobiło to na niej żadnego wrażenia.

— Może raczej za pomocą zapachu. Przypuszczam, że zaliczył pan nie które kursy z neurologii Queng Ho i dowiedział się pan z nich, że szlaki bodźców węchowych mają,bezpośredni dostęp do wyższych ośrodków.

Hm? — Przez chwilę przyglądała mu się badawczo niczym dziwnemu oka zowi owada.

Właśnie tego uczono mnie na kursach. A ciastko było czymś, czego Trixia nie wąchała, odkąd została zafiksowana. Przez moment ściany otaczające prawdziwą Trixię stały się cienkie jak jedwab. Przez moment Ezr jej dotykał.

Ezr wzruszył ramionami. Reynolt była naprawdę bardzo inteligentna.

Gdyby kiedykolwiek chciała przyjrzeć mu się z bliska, z pewnością nie zdołałby ukryć przed nią niczego. Prawdopodobnie starczyłoby jej inteligencji, by zdemaskować Phama Nuwena. Ratował ich jedynie«f akt, że obaj pozostawali na skraju jej fiksacji. Gdyby Ritser Brughel miał szpiegachoć w połowie tak dobrego jak ona, Pham i ja już byśmy nie żyli.

Reynolt odwróciła się od niego i przez moment patrzyła na obrazy na swym wyświetlaczu.

— Pańskie zachowanie nie wyrządziło żadnych szkód — przemówiła wreszcie. — W pewnym sensie fiksacja to bardzo silny stan. Może wydaje się panu, że dostrzega jakieś zmiany w zachowaniu doktor Bonsol, ale proszę pomyśleć o tym: przez ostatnie kilka lat wszyscy najlepsi tłuma cze zaczęli przybierać sztuczne pozy. Jeśli wpłynie to w ujemny sposób na ich wydajność, zabierzemy ich do kliniki i poddamy przestrojeniu…

Jeśli jednak znów spróbuje pan aktywnie manipulować doktor Bonsol, zabronię panu kolejnych wizyt.

Była to całkiem realna groźba, ale Ezr próbował obrócić ją w żart:

— Cóż to, nie będzie mi pani grozić śmiercią?

— Moja ocena, panie Vinh — pańska wiedza o Epoce Świtu Ludzkości jest bardzo cenna. Łączy pan efektywnie co najmniej cztery moje grupy, wiem też, że grupmistrz często korzysta z pańskich rad. Niech pan jednak nie popełni błędu; dział tłumaczeń poradzi sobie i bez pana. Jeśli jeszcze raz mnie pan zirytuje, nie zobaczy pan doktor Bonsol aż do zakończenia misji.

Piętnaście lat? Dwadzieścia?

Ezr wpatrywał się w nią przez moment, wiedząc, że musi całkiem poważnie traktować jej groźbę. Ta kobieta była naprawdę nieubłagana. Nie po raz pierwszy zastanawiał się, jaka była przedtem. Nie on jeden. Trud Silipan raczył wszystkich klientów salonu Benny’ego swymi domysłami w tej kwestii. Klika Xevalle była kiedyś drugą co do wielkości siłą na politycznej arenie Emergencji; Trud twierdził, że Reynolt zajmowała w niej bardzo wysoką pozycję. Kiedyś była może nawet większym potworem niż Tomas Nau. Przynajmniej niektórzy z nich zostali ukarani; zgnieceni przez własnych pobratymców. Annę Reynolt upadła bardzo nisko, zmieniając się z szatana w jego nieświadome narzędzie.

Bez względu na to, czy czyniło ją to kimś lepszym, czy gorszym, zagrażało mu.

Tej nocy, kiedy leżał sam w ciemności swego pokoju, Ezr opisał to spotkanie Phamowi.

— Mam wrażenie, że gdyby Reynolt została kiedykolwiek przeniesio na do działu Brughla, zdemaskowałaby nas w ciągu kilku Ksekund.

Chichot Nuwena docierał do Ezra jako chrapliwe buczenie.

— Ale do takiego przeniesienia nigdy nie dojdzie. Tylko ona utrzymuje w całości dział twardogłowych. Przed bitwą miała do dyspozycji czterystu niezafiksowanych specjalistów, teraz musi bzz zzzt.

— Powtórz to ostatnie.

— Powiedziałem, że teraz musi polegać na niedoświadczonym i niedouczonym personelu.

Czasami Ezr musiał prosić nawet trzy lub cztery razy o powtórzenie.

Lecz i tak był to duży postęp w stosunku do języka migocących świateł, którym posługiwali się na początku. Teraz, kiedy Ezr udawał, że kładzie się spać, miał wsunięty głęboko do ucha milimetrowy lokalizator. Słyszał głównie buczenie i szum, jednak przy odpowiedniej wprawie mógł też rozróżnić ukryte w owym szumie słowa. Lokalizatory znajdowały się w całym pokoju i we wszystkich kwaterach Kupców. Stały się tugłównym narzędziem szpiegowskim Brughla i Naua.

— Może jednak nie powinienem próbować tej sztuczki z ciastkiem.

— …Może. Ja nie robiłbym czegoś tak oczywistego. — AlePham Nuwennie był zakochany w Trbcii Bonsol. — Rozmawialiśmy już o tym Fiksaci Brughla są potężniejszym narzędziem, niż mogliśmy sobie wyobrazić. Węszą przez cały czas i potrafią przejrzeć takich… — Ezr nie zrozumiał tego słowa:

„naiwnych”? „niewinnych”?, wolał jednak nie pytać o wyjaśnienie — …ludzi jak ty. Musisz zdawać sobie z tego sprawę. Z pewnoścjią domyślają się, że nie wierzysz w ich historyjkę o masakrze Diema. Wiedzą, że jesteś wrogo nastawiony. Orientuję się, że coś knujesz albo przynajinniej chciałbyś.

Twoje uczucia dla Bonsol zapewniają ci pewną osłonę; mniejsze kłamstwo, które kryje większe. Jak moja sprawa z Zamle Eng.

— Tak. — Ale chyba będę musiał uspokoić się na jakiś czasl — Więc uważasz, że Reynolt nie stanowi dużego zagrożenia?

Przez chwilę słyszał tylko buczenie i syki; może Pham riic nie mówił.

— Wręcz przeciwnie,Vinh. Na dłuższą metę to właśnie oifa jest dla nas największym zagrożeniem.

— Ale nie pracuje w służbie bezpieczeństwa.

— Nie, ale opiekuje się szpiegami Brughla, poprawia ich biedne mózgi, kiedy zaczynają dryfować. Phuong i Hom mogą się zajmować tylko prostszymi przypadkami; Trud udaje, że może zrobić wszystko, ale wykonuje tylko jej polecenia. Ośmiu zafiksowanych programistów Reynolt bez przerwy bada kody naszej floty. Trzech z nich wciąż próbuje rozgryźć lokalizatory. W końcu odkryje, jak ich przechytrzyłem. Bzz bełkot Boże! Władzę, jaką ma Nau. — Głos Phama umilkł raptownie, Ezr słyszał tylko buczenie i trzaski.

Wyciągnął rękę spod koca i włożył palec do ucha, wpychając głębiej maleńki lokalizator.

— Powtórz. Jesteś tam jeszcze?

bzzt

— Jestem. Reynolt jest śmiertelnie niebezpieczna. Wcześniej czy później będziemy musieli ją usunąć.

— Zabić ją? — Słowa te uwięzły Ezrowi w gardle. Choć szczerze nienawidził Naua, Brughla i całego systemu fiksacji, nie potrafił nienawidzić Annę Reynolt. Na swój ograniczony sposób opiekowała się niewolnikami.

Nie wiedział, kim była kiedyś, lecz teraz stanowiła tylko narzędzie.

— Mam nadzieję, że nie! Może… gdyby Nau połknął przynętę, gdyby zaczął używać lokalizatorów w Hammerfest. Wtedy bylibyśmy tam równie bezpieczni jak tutaj. Jeśli dojdzie do tego, nim twardogłowi Reynolt zrozumieją, że to pułapka…

— Ale przecież właśnie dlatego wszystko opóźniamy, żeby jej ludzie mogli lepiej zbadać lokalizatory.

— Tak. Nau nie jest głupcem. Nie martw się. Trzymam rękę na pulsie.

Jeśli Reynolt zanadto się zbliży… zajmę się nią.

Przez chjwilę Ezr próbował wyobrazić sobie, co może zrobić Pham, potem jednak odsunął od siebie te myśli. Nawet po dwóch tysiącach lat pamięć o Phamie Nuwenie zajmowała szczególne miejsce w uczuciach Rodziny Vinłi. Ezr przypomniał sobie zdjęcia, które widział w gabinecie swego ojca, historie, które opowiadały mu ciotki. Nie wszystkie znajdowały się w archiwach Queng Ho. Oznaczało to, że opowieści te nie są prawdziwe albo że to bardzo osobiste wspomnienia, prawdziwe opinie babci Sury i jej dziecię o Phamie Nuwenie. Kochali go nie tylko za to, że stworzył współczesne Queng Ho, nie tylko za to, że był Dziadkiem dla wszystkich Rodzin Vinhi Niektóre z tych opowieści ukazywały inne, drapieżne oblicze Nuwena.

Ezr otworzył oczy, rozejrzał się po ciemnym pokoju. Delikatny blask lampki oświetlał jego kombinezon zamknięty w szafie, ciastko spoczywające na jego biurku. Rzeczywistość.

— Pham, a co naprawdę możesz zrobić za pomocą lokalizatorów?

Milczenie. Odległy szum.

— Co mogę zrobić? Cóż, na pewno nie mogę zabić… nie bezpośrednio. Ale nadają się do czegoś więcej niż to beznadziejne łącze audio. To wymaga praktyki, ale zdziwiłbyś się, widząc, jakich sztuczek mogą dokonać te maleństwa. — Długa pauza. — Do diabła, musisz się ich nauczyć. Może się zdarzyć tak, że nie nawiążesz ze mną łączności, a tylko one będą mogły uratować cię przed zdemaskowaniem. Powinniśmy się spotkać osobiście…

— Co? Twarzą w twarz? Jak? — Dziesiątki, może już setki razy rozmawiali z Phamem tak jak teraz, niczym więźniowie stukający w ściany lochu.

Publicznie widywali się rzadziej niż podczas poprzednich wacht. Nuwen mówił, że Ezr nie potrafi jeszcze dość dobrze kontrolować swoich oczu i języka ciała, że szpiedzy mogliby się czegoś domyślić. Teraz…

— Tu, w kwaterach, Brughel i jego fiksaci polegają na lokalizatorach.

Pomiędzy balonami są miejsca, w których ich stare kamery już nie działają.

Jeśli spotkamy się tam, otrzymają tylko ten sygnał, który ja przekażę im przez lokalizatory. Problem w tym, że szpiedzy na pewno opierają się też na statystyce. Kiedyś zajmowałem się działem bezpieczeństwa floty, coś w rodzaju operacji prowadzonych przez Brughla, tyle że znacznie łagodniejsze. Istniały programy, które wychwytywały podejrzane zachowania — kto chował się w jakichś zakamarkach i kiedy, dziwne rozmowy, awarie sprzętu. Działało to naprawdę nieźle, nawet jeśli nie mogłem złapać winowajców na gorącym uczynku. Fiksaci i komputery muszą być tysiąc razy skuteczniejsi. Założę się, że mają analizy sięgające początków LI.

Zbierają wszystkie dane, pozornie niewinne zachowania kumulują się, aż któregoś dnia Ritser Brughel ma w ręku poszlaki, a później i dowody. A my już nie żyjemy.

Boże Handlu.

— Ale możemy przecież ukryć prawie wszystko! — Dopóki Emergenci będą polegać na lokalizatorach Queng Ho.

— Prawie. Kiedyś się o tym przekonają. — Nawet poprzez buczenie i szum Ezr słyszał chichot Phama.

— Kiedy możemy się spotkać?

— Spróbujmy zrobić to tak, żeby analitycy Brughla niczego nie zauważyli. Chwileczkę… Schodzę z wachty za niecałe dwieście Ksekund.

Kiedy ty znów wrócisz, ja będę już aktywny. Myślę, że spotkamy się właśnie wtedy.

Ezr westchnął. Za pół roku życia. Ale jakoś wytrzyma.

Trzydzieści cztery

Salonik Benny’ego był początkowo nielegalnym przedsięwzięciem, jawnym dowodem istnienia wielkiego czarnego rynku — jednej z największych zbrodni w pojęciu Emergentów; w czystym nese Queng Ho termin „czarny rynek” istniał, ale oznaczał „handel, który trzeba prowadzić w ukryciu ze względu na niechęć miejscowych Klientów”. W małej społeczności LI prowadzenie handlu w ukryciu było praktycznie niemożliwe.

Podczas pierwszych lat działalności saloniku tylko wstawiennictwo Qiwi Lisolet chroniło go przed likwidacją. Teraz… Benny Wen uśmiechnął się do siebie, ustawiając napoje i jedzenie pod barem. Teraz spędzał tu wszystkie wachty. Co ważniejsze, było to zajęcie, z którym jego ojciec mógł radzić sobie niemal sam, kiedy on i Gonie pozostawali w uśpieniu. Hunte Wen nadal był cichym, miłym, lekko roztargnionym człowiekiem, nigdy też nie powrócił do swych naukowych zainteresowań. Uwielbiał za to zarządzać salonikiem. Kiedy robił to sam, w salonie działy się czasem dziwne rzeczy.

Czasami miał śmieszne i niepraktyczne pomysły, niekiedy przeprowadzał doskonałe usprawnienia. Kiedyś na przykład wyżebrał perfumowany lakier z rafinerii substancji lotnych. Lakier w niewielkich ilościach wydzielał przyjemny zapach, ale położony na ścianach saloniku straszliwie cuchnął.

Przez jakiś czas życie towarzyskie kwater toczyło się w największej świetlicy. Innym znów razem — cztery lata później — kiedy ojciec Qiwi wynalazł przystosowaną do zerowego ciążenia winorośl i połączony z nią ekosystem, Hunte Wen udekorował nią ściany i meble salonu, zamieniając go w piękną, przypominającą park przestrzeń.

Winorośle i kwiaty nadal tu pozostawały, choć Hunte nie był na wachcie już od dwóch lat.

Benny odepchnął się od baru, rozpoczynając długi obchód sali. Roznosił napoje i jedzenie do poszczególnych stolików, przyjmując w zamian papierowe kwitki. Postawił właśnie bańkę piwa i pojemnik z jedzeniem przed Trudem Silipanem. Silipan podał mu kwitek z tą samą co zawsze cwaną miną. Najwyraźniej uważał, że obietnica nie ma żadnego znaczenia, że płaci tylko dla formalności.

Benny uśmiechnął się i ruszył dalej. Kim był, żeby spierać się z Silipanem — i w pewnym sensie Trud miał rację. Lecz od pierwszych wacht bardzo mało osób odmówiło wprost spełnienia danej wcześniej obietnicy.

Owszem, wielu próbowało się jakoś wykręcić. Jedyne przysługi, jakie mógł wyświadczać Trud, dotyczyły usług fiksatów. Oczywiście zawsze wynajdywał jakieś trudności — nie mógł znaleźć odpowiednichspecjalistów, nie miał dość czasu, by wydobyć od twardogłowych najlepsze odpowiedzi i tak dalej. Ale nawet Trud próbował się zwykle jakoś odwdzięczyć, nakłaniając choćby Alego Lina do zaprojektowania winorośli do saloniku.

Wszyscy wiedzieli bowiem, że za farsą papierowych obietnic kryje sięTomas Nau, który — ze względu na własny interes czy też z miłości do Qiwi — chronił podziemną gospodarkę Queng Ho.

— Hej, Benny, tutaj! — Jau Xin machał doń od górnego stołu, stołu „kółka dyskusyjnego”. Wydawało się, że wachta po wachcie siedzą tu ludzie tego samego pokroju. Oczywiście poszczególne wachty zachodziły na siebie i to zapewne podczas tych okresów przejściowych ustalił się zwyczaj, że klienci, którzy chcą porozmawiać o tym, „kiedy to wszystko wreszcie się skończy”, siadali przy tym właśnie stoliku. Podczas tej wachty był to Xin i oczywiście Rita Liao, pięć czy sześć innych, dobrze mu znanych twarzy i — aha, ktoś, kto naprawdę znał się na swojej pracy.

— Ezr! Myślałem, że pojawisz się tu najwcześniej za czterysta Ksekund. — Do diabła, chętnie zostałby tutaj i posłuchał ich rozmowy.

— Cześć, Benny! — Na twarzy Ezra pojawił się przyjazny uśmiech. Zabawne, kiedy nie widzi się kogoś przez dłuższy czas, wszystkie zmiany w jego wyglądzie wydają się nagle ostrzejsze. Ezr — podobnie jak Benny — nadal był młodym człowiekiem, ale już nie dzieckiem. W kącikach jego oczu pojawiły się delikatne zmarszczki. Zachowywał się też i mówił z pewnością siebie, jakiej Benny nigdy u niego nie widział, gdy pracowali razem w zespole Jimmy’ego Diema.

— Dla mnie coś lekkiego, Benny. Mój żołądek nadal nie może pogodzić się z tak gwałtowną zmianą temperatury. Przesunęli mnie w harmonogramie o cztery dni. — Wskazał na tabelę wacht wyświetloną na ścianie przy barze. Rzeczywiście, zmiana została tam zaznaczona, choć ginęła w natłoku innych drobnych poprawek. — Zdaje się, że Annę Reynolt potrzebuje mojej obecności.

Rita Liao uśmiechnęła się doń.

— Już to jest wystarczającym powodem, żebyśmy zebrali się przy tym stoliku.

Benny rozdał bańki i pojemniki, które ciągnął za sobą. Potem skinął głową na Ezra.

— Przygotuję ci coś na twój podrażniony żołądek.

Ezr obserwował Benny’ego, kiedy ten wrócił do baru i zaczął przygotowywać mu jedzenie. Benny z pewnością mógł znaleźć coś odpowiedniego dla jego rozstrojonego układu trawiennego. Kto by pomyślał, że tak będzie wyglądała jego przyszłość? Kto by pomyślał, że tak będzie wyglądała ich przyszłość. Benny przynajmniej nadal był Kupcem, choć na żałośnie małą skalę. A ja jestem… kim? Spiskowcem zakonspirowanym tak głęboko, że czasem sam zapominał, kim jest naprawdę. Siedział tutaj z trzema Queng Ho i czworgiem Emergentów, a niektórzy Emergenci byli jego lepszymi przyjaciółmi niż Queng Ho. Nic dziwnego, że Tomas Nau radził sobie tak dobrze. Skaptował ich wszystkich, nawet jeśli wydawało im się, że wierni są kupieckim tradycjom. Nau sprawił, że zobojętnieli na tak podłą formę niewolnictwa, jaką była fiksacja. Może i lepiej. Przyjaciele Ezra nie byli narażeni na okrucieństwo Naua i Brughla — a Nau i Brughel nie wierzyli, by którykolwiek z Queng Ho mógł jeszcze działać przeciwko nim.

— Więc czemu tak wcześnie wyciągnęli cię z lodówki, Ezr?

Vinh wzruszył ramionami.

— Nie mam pojęcia. Za kilka Ksekund lecę do Hammerfest. — Mamnadzieję, że to nie przeszkodzi mi w spotkaniu z Phamem.

Trud Silipan podleciał do ich stolika, zajął miejsce na wolnym krześle.

— To nic takiego, sprzeczka między tłumaczami i twardogłowymi na ukowcami. Załatwiliśmy to już dziś rano.

— Więc dlaczego Reynolt zmieniła harmonogram Ezra?

Silipan przewrócił oczami.

— Ach, znacie Reynolt. Bez urazy, Ezr, ale ona uważa, że ponieważ je steś specjalistą od Epoki Świtu, nie możemy sobie poradzić bez ciebie.

Wątpię, pomyślał Ezr, przypomniawszy sobie ostatnie spotkanie z dyrektor zasobów ludzkich.

— Założę się, że to ma coś wspólnego z zatoką Calorica. Wiesz, tam są teraz dzieci. — Kiedy Rita mówiła o dzieciach, miała na myśli Pająki z „Dziecięcej godziny nauki”.

— To już nie są dzieci — poprawił ją Xin łagodnie. — Victory Junior jest teraz młodą ko… jest już dorosła.

Liao wzruszyła ramionami z irytacją.

— Ale Rhapsę i Małego Hrunka nadal można uważać za dzieci. Wszys cy przenieśli się do Caloriki.

Przy stole zapadła niezręczna cisza. Przygody tej konkretnej rodziny Pająków były dla wielu niekończącym się dramatem — a w miarę upływu lat coraz łatwiej przychodziło im zdobywać informacje na ich temat.

Oczywiście mieszkańcy kwater śledzili także losy innych pajęczych rodzin, lecz Uderhillowie nadal cieszyli się największą popularnością. Rita była z pewnością ich największą miłośniczką, a czasami przyczyny tak ogromnego zaangażowania stawały się aż nazbyt oczywiste.

Trud Silipan jak zwykle niczego nie zauważył.

— Nie, Calorica to bzdura.

Xin roześmiał się.

— Hej, Trud, na południe od Caloriki naprawdę jest wyrzutnia. Pająki wystrzeliwują stamtąd satelity.

— Nie, nie, chciałem powiedzieć, że ta historia z kaworytem to bzdura.

To właśnie z tego powodu obudzono Ezra tak wcześnie. — Zauważył reakcję Ezra i uśmiechnął się chytrze. — Znasz ten termin.

— Tak, to…

Trud jednak mówił dalej, nie interesując się klasycznymi odniesieniami.

— To jeszcze jeden z tych dziwnych terminów wymyślonych przez tłumaczy, tyle że wyjątkowo niejasny. Jakiś rok temu niektóre Pająki wykorzystywały opuszczone kopalnie na płaskowyżu na południe od Caloriki do eksperymentów, za pomocą których chciały określić różnicę między masą grawitacyjną a masą inercyjną. Kiedy człowiek słyszy o czymś takim, zaczyna się zastanawiać, czy to naprawdę inteligentne stworzenia.

— Ten pomysł wcale nie jest głupi — zaoponował Ezr. — Trzeba dopiero przeprowadzić odpowiednie eksperymenty, żeby przekonać się, że to 3nieprawdopodobna teoria. — Przypomniał sobie już ów projekt. Zajmowali się nim naukowcy z Tiefstadtu. Ich raporty pozostawały w większości niedostępne. Ludzcy tłumacze nigdy nie nauczyli się języka Tief erów tak dobrze, jak poznali języki Akord. Xopi Reung mogła zostać specjalistką w tej dziedzinie, ale podobnie jak kilku innych badaczy tieferskiego umarła podczas wycieku pleśni.

Trud zbył jego sprzeciw machnięciem ręki.

— Głupie jest to, że te Pająki w końcu znalazły różnicę. I ogłosiły pu blicznie tę swoją głupotę. Twierdzą, że odkryły na płaskowyżu antygrawitację.

Ezr zerknął na Jau Xin.

— Słyszałeś o tym?

— Chyba tak… — Jau zamyślił się na moment. Najwyraźniej aż do tej pory sprawę trzymano w tajemnicy. — Reynolt sprowadzała mnie kilka razy na narady twardogłowych. Chcieli wiedzieć wszystko o anomaliach orbitalnych w naszych satelitach szpiegowskich. — Wzruszył ramionami. — Oczywiście, że takie anomalie istnieją. Tak sporządza się mapy gęstości podpowierzchniowe j.

— Więc… — kontynuował Trud. — Pająki cieszyły się sławą przez jakąś Msekundę, dopóki nie odkryły, że nie mogą powtórzyć tego cudownego eksperymentu. — Ogłosiły to publicznie przed kilkoma Ksekundami. — Zachichotał. — Co za idioci. W ludzkiej cywilizacji takie bzdury nie ostałyby się nawet przez jeden dzień.

— Pająki nie są głupie — zaprotestowała Rita.

— I nie są też niekompetentne — zgodził się z nią Ezr. — To prawda, większość ludzkich społeczeństw bardzo sceptycznie przyjęłaby takie odkrycie. Ale ludzie mają osiem tysięcy lat doświadczenia z nauką. Nawet upadła cywilizacja, dość zaawansowana, by badać takie zagadnienia, miałaby do dyspozycji resztki bibliotek zawierających taką wiedzę.

— Tak, jasne. „Pająki robią wszystko po raz pierwszy”.

— Ale to prawda, Trud! Wiemy, że tak właśnie jest. My mamy tylko jeden przypadek, który naprawdę można by z tym porównać — naszą Starą Ziemię. Nawet nie wiesz, ile błędów popełnili ludzie z pierwszej cywilizacji.

— Zatem właściwie wyświadczymy im wielką przysługę, kiedy ich podbijemy — odezwał się Queng Ho Ario Dinh. Wypowiedział te słowa z zadufaniem i poczuciem wyższości, właściwym Emergentom.

Ezr skinął niechętnie głową.

— Tak, nasi przodkowie z Epoki Świtu mieli ogromne szczęście, że udało im się wydostać z pułapki jednej planety. A pajęczy geniusze nie są lepsi od tych z początków ludzkości. Spójrzcie choćby na tego Underhilla.

Jego studenci wymyślili wiele pożytecznych rzeczy, ale…

— Ale on pełen jest przesądów — wtrącił Trud.

— Zgadza się. Nie ma pojęcia o ograniczeniach oprogramowania i ograniczeniach, jakie nakłada to na sprzęt. Wydaje mu się, że nieśmiertelność i komputery podobne do bogów są na wyciągnięcie ręki, że wystarczy tylko niewielki postęp. Ten facet to chodzący katalog niespełnionych marzeń.

— Widzisz! Dlatego właśnie Reynolt tak na tobie zależy. Znasz fantazje, w które mogą wierzyć Pająki. Kiedy przyjdzie czas na przejęcie, to może okazać się bardzo ważne.

— Kiedy przyjdzie czas… — Jau Xin uśmiechnął się krzywo. Na przeciwległej ścianie, przy tabeli wacht, Benny stworzył okno dla zakładów dotyczących daty interwencji. Określanie przybliżonej daty wyjścia z ukrycia, końca Wygnania zawsze stanowiło interesujący temat dla bywalców saloniku. — Minęło już ponad trzydzieści lat od wybuchu. Spędzam dużo czasu na zewnątrz, niemal tyle samo co Qiwi Lisolet i jej załogi. Teraz słońce zaczyna już przygasać. Zostało nam jeszcze tylko kilka lat do czasu, kiedy znów w ogóle przestanie świecić. To ważny termin także dla Pająków. Zakładam, że wkroczą w Erę Informacji już za kilka lat.

— To nie wystarczy, żebyśmy zdążyli dokonać gładkiego przejęcia — powiedział Ario.

— Zgoda. Ale może się okazać, że ze względu na inne okoliczności będziemy musieli rozpocząć całą akcję jeszcze wcześniej. Pająki mają już plany programu kosmicznego. Być może za dziesięć lat nie da się już ukryć naszych działań ani naszej obecności tutaj, na LI.

— No i co z tego? Jak zaczną się panoszyć, przywalimy im, i tyle — odezwał się Trud.

— I poderżniemy własne gardła, człowieku — odparł Jau.

— Obaj wygadujecie bzdury — wtrącił Ario. — Założę się, że zostało nam nie więcej niż dziesięć głowic atomowych. Wykorzystaliśmy wszystkie przeciw sobie…

— Mamy broń laserową.

— Tak, ale możemy jej użyć tylko z niskiej orbity. Mówię wam, moglibyśmy to dobrze rozegrać, ale…

— Moglibyśmy zrzucić zniszczone statki na te robale.

Ezr wymienił porozumiewawcze spojrzenia z Ritą Liao. Właśnie tego rodzaju argumenty wprawiały ją we wściekłość. Rita — tak jak Jau i większość obecnych przy stole — uważała Pająki za rozumne i czujące istoty, za ludzi. To był prawdziwy triumf Trixii. Emergenci, przynajmniej ci poniżej klasy grupmistrzów, odnosili się z niechęcią do pomysłu megamorderstwa. Tak czy inaczej Jau Xin z pewnością miał rację; bez względu na to, czy Emergenci mieli odpowiednią broń, czy nie, zasadniczym celem oczekiwania było stworzenie Klientów, którzy mogliby przywrócić misji pełną zdolność działania. Tylko szaleńcy pokroju Ritsera Brughla uważali zabijanie Pająków za dobre rozwiązanie.

Ezr odchylił się do tyłu, wyłączając się z rozmowy. Widział nazwisko Phama w tabeli wacht; jeszcze tylko kilka dni i po raz pierwszy spotkają się 3naprawdę. Musisz zachować spokój i cierpliwość, żadnego pośpiechu. Dobrze.

Miał nadzieję, że „kółko dyskusyjne” przejdzie do jakichś ciekawszych tematów, ale nawet te nonsensowne rozmowy stanowiły przyjemne, swojskie tło. Nie po raz pierwszy Ezr uświadomił sobie, że czuje się tu niemal jak w rodzinie, która spierała się wciąż o te same problemy. Dogadywał się nawet z Emergentami, a oni z nim. Prawie normalne życie… Spojrzał na koronkowy gąszcz winorośli, wypełniający przestrzeń w saloniku. Rośliny wydzielały mdły, nieprzyjemny zapaszek — daleko im było jednak do smrodu owego lakieru, którym Hunte pomalował ściany salonu. Ach. Pomiędzy kwiatami i liśćmi otwierał się widok na bar Benny’ego ustawiony na podłodze. Ezr zaczął machać do Benny’ego. Może przełknąłby jednak jakieś normalne jedzenie. Potem dostrzegł kolorowe spodnie i zwiewną bluzkę.

Qiwi.

Zapewne omawiali z Bennym jakiś kontrakt. Benny wskazał na zniszczony fragment tapety ciągnący się przez dolną ścianę saloniku. Qiwi skinęła głową, zaglądając do jakiejś listy. Potem jakby poczuła na sobie jego spojrzenie. Odwróciła się i pomachała do grupy Ezra siedzącej pod sufitem.

Jest taka piękna. Ezr odwrócił wzrok, czerwieniąc się mimowolnie. Kiedyś Qiwi była nieznośnym dzieciakiem, który tylko grał mu na nerwach. Kiedyś Qiwi wydawała mu się zdrajczynią, wykorzystującą fiksatów. Kiedyś Ezr uderzył ją raz i drugi… Ezr przypomniał sobie tę wściekłość, pamiętał, jak dobrze się czuł, mogąc pomścić Jimmy’ego Diema i Trixię Bonsol. Lecz Qiwi nie była zdrajczynią, tylko ofiarą, choć sama o tym nie wiedziała. Jeśli to, co mówił Pham o czyszczeniu umysłu, stanowiło prawdę, wszystko zbyt dobrze pasowało do faktów — Qiwi straszliwie cierpiała, cierpiała ponad ludzką miarę. Bijąc Qiwi, Ezr dowiedział się także czegoś o sobie.

Zrozumiał, że przyzwoitość Ezra Vinha musi być bardzo płytka. Tę świadomość potrafił od siebie odepchnąć przez większość czasu. Nadal mógł czynić dobro, nawet jeśli na dnie jego duszy kryło się coś podłego…

Kiedy jednak ujrzał Qiwi i gdy ona ujrzała jego… w tej chwili nie potrafił zapomnieć o tym, co zrobił.

— Cześć, Qiwi! — Rita zauważyła pozdrowienie Qiwi. — Masz sekun dę? Chcielibyśmy zadać ci jedno pytanie.

Qiwi uśmiechnęła się szeroko.

— Zaraz tam przyjdę. — Odwróciła się ponownie do Benny’ego. Ten kiwał głową, a potem wręczył jej garść papierowych przysług. Potem ru szyła w górę, ciągnąc za sobą sieć Benny’ego wypełnioną kolejnymi bań kami piwa i jedzeniem. W efekcie wykonywała po prostu część jego pra cy. Taka właśnie była Qiwi. Stanowiła część podziemnej gospodarki, ukła dów, które czyniły życie znośniejszym. Podobnie jak Benny nie wahała się, gdy trzeba było pomóc, pracować. A jednocześnie miała wpływ na grupmistrza; łagodziła reżim Naua, czego Emergenci tacy jak Jau Xin nie mogli otwarcie przyznać. Widać to było jednak w oczach Jau i Rity; obo je niemal uwielbiali Qiwi Lisolet.

Qiwi uśmiechnęła się do niego.

— Cześć, Ezr. Benny pomyślał, że możesz chcieć jeszcze. — Przymoco wała pojemnik do stolika przed nim. Ezr skinął głową, nie znajdując w so bie dość odwagi, by spojrzeć jej w oczy.

Rita już coś do niej mówiła; może nikt nie zauważył jego niezręczności.

— Nie chcę cię wypytywać o jakieś tajemnice, ale jakie są ostatnie prognozy co do daty Wyjścia?

Qiwi się uśmiechnęła.

— Moje przypuszczenia? Co najwyżej dwanaście lat. Postępy Pająków w technologii kosmicznej mogą jeszcze znacznie przyspieszyć ten termin.

— Tak. — Rita zerknęła na Jau. — Po prostu zastanawialiśmy się tu razem. Załóżmy, że nie będziemy mogli przechwycić wszystkiego przez ich sieć komputerową. Załóżmy, że będziemy musieli stanąć po czyjejś stronie, wesprzeć jednych przeciwko drugim. Kogo wybierzemy?

Trzydzieści pięć

Diament Pierwszy miał ponad dwa tysiące metrów długości i niemal tyle samo szerokości, był bez wątpienia największą skałą spośród zgromadzonych w LI. Przez lata w krysztale bezpośrednio pod Hammerfest wydrążono labirynt korytarzy i jaskiń. Na wyższych poziomach mieściły się laboratoria i biura, niżej — prywatne pokoje Tomasa. Jeszcze niżej znajdował się ostatni element podziemnej architektury; owalna jaskinia szerokości ponad dwustu metrów. Do wydrążenia tej ogromnej sali zużyto większość głowic termicznych, ale Qiwi wcale się nie sprzeciwiała; właściwie był to po części jej pomysł.

Trzy ludzkie postacie niemal ginęły w tej ogromnej przestrzeni.

— No i jak, podoba ci się? — spytała Qiwi, uśmiechając się do To masa.

Nau patrzył prosto do góry, a na jego twarzy malował się szczery podziw. Nie zdarzało się to często. Nie zauważył tego jeszcze, ale stracił równowagę i powoli przewracał się do tyłu.

— Ja… tak. Nawet symulacja na wyświetlaczu nie mogła tego oddać.

Qiwi roześmiała się i poklepała go po plecach, stawiając na powrót w pozycji pionowej.

— No dobrze, przyznaję, że w symulacji nie pokazałam świateł. — Łu ki aktyniczne ukryte były w zagłębieniach w suficie. Lampy zamieniały niebo w połyskujący klejnot. Regulując moc lamp, uzyskiwało się nie zwykłe efekty, od potężnych błyskawic do blasku tęczy.

Ojciec, który stał po jej prawej stronie, także przyglądał się jaskini, choć bez większego zachwytu. Ali Lin stał na rękach. Ignorując zupełnie 3szczątkową, lecz wyczuwalną grawitację, badał powierzchnię jaskini pokrytą drobnymi kamykami, które zostały po pracy koparek.

— Tu nie ma nic żywego, zupełnie nic. — Jego twarz skrzywiła się w grymasie rozczarowania.

— To będzie największy park, jaki kiedykolwiek zbudowałeś, tato.

Stworzysz wszystko od podstaw, wszystko tu należy do ciebie. — Ali Lin wyraźnie się rozpogodził. Będziemy pracować nad tym razem, tato. Nauczyszmnie nowych rzeczy. Ten park powinien być wystarczająco duży dla prawdziwych zwierząt, może nawet latających kotów. Był to raczej sen niż wspomnienie z czasów, które Qiwi spędziła wraz z mamą i tatą w kwaterach przy Trilandzie.

— Tak się cieszę, że mnie do tego namówiłaś, Qiwi — powiedział Tomas.

— Chciałem tylko trochę wyższego poziomu bezpieczeństwa, a ty dałaś mi coś cudownego. — Westchnął i uśmiechnął się do niej. Jego dłoń przesunęła się po plecach Qiwi, zatrzymując się na wysokości bioder.

— To będzie bardzo duży park, Tomasie, nawet według standardów Queng Ho. Nie największy, ale…

— Ale prawdopodobnie najlepszy. — Pochylił się, by poklepać Alego po ramieniu.

— Tak. — Tak, prawdopodobnie będzie najlepszy. Ojciec zawsze był najlepszym konstruktorem parków. A teraz, już od piętnastu lat swego życia zafiksowany był na swojej specjalności. Co roku tworzył nowe cuda. Jego bonsai i mikroparki przewyższały już słynne arcydzieła z Namquem.

Nawet zafiksowani biolodzy Emergentów dzięki dostępowi do biblioteki floty dorównywali teraz najlepszym specjalistom Queng Ho.

A kiedy skończy się Wygnanie, tato, kiedy będziesz wreszcie wolny, przekonasz się, jakie wspaniałe rzeczy stworzyłeś.

Nau przesuwał spojrzeniem po pustej, roziskrzonej jaskini. Wyobrażał sobie zapewne, jakie krajobrazy mogłaby pomieścić; sawannę, chłodny las, łąkę w górach. Nawet magia Alego nie mogła tu stworzyć więcej niż jednego systemu, mieli jednak spory wybór… Qiwi uśmiechnęła się do Naua.

— A co byś powiedział na jezioro?

-Co?

— Kod „mokrawoda” w mojej bibliotece projektowej. — Qiwi przełączyła swój wyświetlacz na ten właśnie projekt.

— Och… nic mi o tym nie mówiłaś.

Na diamentową rzeczywistość jaskini nałożono jeden z leśnych wzorów Alego, tyle że centrum jaskini stanowiło jezioro sięgające daleko w głąb krajobrazu, aż do gór, które wydawały się odległe o kilka kilometrów. Z przystani u podnóża gór wypływała właśnie łódź żaglowa.

Tomas milczał przez chwilę.

— Boże. To przecież posiadłość mojego wuja na północy. Wyjeżdża łem tam na lato.

— Wiem. Wzięłam to z twojej biografii.

— To piękne, Qiwi, nawet jeśli niemożliwe.

— Nie niemożliwe! Mamy na górze jeszcze całkiem sporo wody, możemy potraktować to miejsce jako drugi magazyn* — Machnęła ręką w stronę iluzji gór. — Wydrążyliśmy trochę drugą stronę jaskini, jezioro może więc sięgać po samą ścianę. Możemy też wyłożyć tę ścianę tapetą wideo i stworzyć realistyczny obraz gór. — To mogło okazać się trudne. Spora część tapety wideo ze zrujnowanych statków uległa zniszczeniu. Tomas nie przejmował się tym zbytnio. Lubił nosić wyświetlacze, a ten mógł tworzyć iluzję równie skutecznie jak trójwymiarowa tapeta.

— Nie to miałem na myśli. Nie możemy stworzyć prawdziwego jeziora, nie w mikrograwitacji. Każde, nawet najmniejsze trzęsienie skał, wypychałoby je pod sam sufit.

Qiwi wyszczerzyła zęby w uśmiechu.

— To jest właśnie prawdziwa niespodzianka. Mogę to zrobić, Tomasie! Mamy tysiące siłowników ze zniszczonych statków, a z pewnością nie będziemy potrzebować aż tylu do żadnego innego projektu. Zainstaluje my je na dnie jeziora i podłączymy do sieci lokalizatorów. W ten sposób utrzymamy wodę w jednym miejscu.

Tomas się roześmiał.

— Ty naprawdę lubisz stabilizować to, co wewnętrznie niestabilne, prawda, Qiwi! Cóż… poradziłaś sobie ze skałami, może poradzisz sobie i tutaj.

Qiwi wzruszyła ramionami.

— Oczywiście, że sobie poradzę. Przy krótszej linii brzegowej mogła bym to zrobić nawet za pomocą emergenckich lokalizatorów.

Tomas odwrócił się, by na nią spojrzeć. Teraz nie widział już żadnych wizji, lecz sterylną rzeczywistość diamentowej jaskini. Qiwi wiedziała jednak, że to, co ujrzał przed chwilą, sprawiło mu ogromną radość.

— To byłoby cudowne… choć wymaga wielu środków i ogromnej pracy. — Miał na myśli pracę wykonywaną przez niefiksatów. Nawet Tomas nie myślał o twardogłowych jak o prawdziwych ludziach.

— Nie przeszkodzi nam to w żadnym z ważniejszych projektów. Mamy nadwyżkę siłowników i lokalizatorów, a ludzie są mi winni wiele przysług.

Chwilę później Nau wyprowadził swoją kobietę i fiksata z jaskini.

Wciąż był pod wrażeniem niespodzianki, jaką zrobiła mu Qiwi. Był to też jeszcze jeden powód, dla którego potrzebowali lokalizatorów Hammerfest.

Ludzie Reynolt nadal jeszcze nie zbadali do końca tych urządzeń; czy naprawdę były aż takie skomplikowane? Zostaw to na później. Qiwi powiedziała, że mogliby utrzymać mniejsze jezioro nawet za pomocą emergenckich lokalizatorów.

Wracali do góry, mijając kolejne poziomy, odpowiadając na pozdrowienia Emergentow i Queng Ho. Zostawili Alego Lina w parku, który był jednocześnie jego warsztatem. Ojca Qiwi już nie zamykano na Strychu Hammerfest. Jego specjalność wymagała otwartej przestrzeni i żywych stworzeń. Przynajmniej tak przedstawiał Qiwi tę kwestię Tomas Nau. Było to całkiem racjonalne wytłumaczenie, dzięki któremu dziewczyna nie była narażona na ciągły kontakt z fiksatem, to zaś pozwalało utrzymać ją dłużej w nieświadomości.

— Musisz wracać do kwater, Qiwi?

— Tak, mam tam kilka spraw do załatwienia. Muszę zobaczyć się z przyjaciółmi. — Qiwi oczywiście miała na myśli różne interesy, obietnice, które chciała zebrać, wykonawszy własne zobowiązania.

— Dobrze. — Przygarnął ją do siebie i ucałował, nie dbając o to, że przyglądają im się wszyscy obecni na korytarzu. — Doskonale się spisałaś, najdroższa!

— Dzięki. — Obdarzyła go olśniewającym uśmiechem. Choć miała ponad trzydzieści lat, nadal cieszyła się z jego aprobaty jak dziecko. — Do zobaczenia wieczorem.

Ruszyła w górę centralnego korytarza, nabierając coraz większej prędkości i omijając innych ludzi jak tyczki. Qiwi nadal ćwiczyła codziennie w wirówce przyspieszeniowej z podwójną siłą ciążenia, nadal trenowała sztuki walki. Był to jedyny ślad wpływów jej matki, przynajmniej jedyny widoczny. Bez wątpienia spora część rozpierającej ją energii brała się z podświadomej chęci zadowolenia nieżyjącej matki.

Nau spojrzał w górę, nie zważając na omijających go szerokim łukiem ludzi. Nie ruszał się z miejsca, patrzył, jak jej postać staje się coraz mniejsza i mniejsza.

Po Annę Reynolt Qiwi była dla niego najcenniejsza. Tyle że Annę odziedziczył po kimś innym, Qiwi zaś to jego osobisty triumf, błyskotliwa niezafiksowana osoba, która dobrowolnie pracowała dla niego już tyle lat. Manipulowanie Qiwi stanowiło nieustające wyzwanie. Zawsze musiał się mieć na baczności. Qiwi była wystarczająco silna i szybka, by zabić go gołymi rękami. Na początku nie zdawał sobie z tego sprawy. Wtedy jednak nie wiedział również, jak cenna może się okazać w przyszłości.

Tak, Qiwi była jego triumfem, ale Tomas Nau miał też świadomość, że w tym wypadku wyjątkowo dopisało mu szczęście. Kiedy po raz pierwszy posiadł Qiwi, sprzyjały mu wszystkie okoliczności — dziewczynka była już wystarczająco duża, by wchłonąć głębię nauk Queng Ho, a jednocześnie na tyle młoda i naiwna, by po Masakrze Diema mógł ją kształtować na swój sposób. Podczas pierwszych dziesięciu lat Wygnania tylko trzykrotnie przejrzała jego kłamstwa.

Uśmiechnął się lekko do siebie. Qiwi myślała, że to ona zmienia jego, że pokazała mu, jak wiele korzyści daje wolność. Cóż, w pewnym sensie miała rację. Początkowo przyzwolenie na podziemny handel było tylko częścią gry, jaką prowadził z Qiwi, chwilową słabością. Później jednak okazało się, że owa nielegalna gospodarka naprawdę przynosi efekty. Nawet eksperci Queng Ho twierdzili, że wolny rynek nie oddziałuje w żaden znaczący sposób na społeczność tak małą i tak zamkniętą jak ta. A jednak rok po roku Handlarze systematycznie poprawiali sytuację całej załogi, podejmowali nawet działania, których on sam, wcześniej czy później, i tak by od nich zażądał. Teraz więc, gdy powiedziała mu, że ludzie winni są jej wiele przysług i że będą naprawdę ciężko pracowali, by stworzyć park w jaskini — Niech to Plaga, naprawdę zależy mi na tym jeziorze — Tomas nie śmiał się z tego za jej plecami. Miała rację; ludzie — nawet Emergenci — gotowi byli bardziej przyłożyć się do pracy dlatego, że byli coś winni Qiwi, niż z tego powodu, że grupmistrz Tomas Nau miał nad nimi władzę.

Qiwi była już maleńką figurką na samej górze szybu. Odwróciła się i pomachała do niego. Tomas oddał jej pozdrowienie, a wtedy zniknęła w bocznym korytarzu prowadzącym do śluz taksówek.

Tomas stał jeszcze przez chwilę, patrząc w górę i uśmiechając się do siebie. Qiwi nauczyła go, jakie korzyści daje zręcznie kontrolowana wolność. Wuj Alan i klika Nauly podarowali mu potęgę zaf iksowanych niewolników. A gwiazda OnOff… Im więcej wiedzieli o tej gwieździe i jej planecie, tym mocniej Nau wierzył, że kryją się tu wielkie skarby i cuda, może znacznie większe od tych, których się spodziewali. Biologia, fizyka, galaktyczna orbita OnOff… następstwa tych wszystkich odkryć pozostawały poza zasięgiem analityków, rozbudzały coraz mocniej wyobraźnię Tomasa.

A za kilka lat Pająki podarują mu ekologię industrialną, która pozwoli mu zbadać wszystkie te cuda.

Nigdy jeszcze w całej historii ludzkości jeden człowiek nie miał tylu atutów w ręce. Dwadzieścia pięć lat temu młodszego Tomasa Naua dręczyło wiele wątpliwości, lękał się porażki. Mijały jednak kolejne lata, i krok po kroku Tomas rozwiązywał problemy. Teraz był już pewien, że Arachna da mu władzę, jakiej nie miała jeszcze żadna ludzka dynastia.

Będzie potrzebował czasu, by ją umocnić, być może kolejnego stulecia czy nawet dwóch, lecz według standardów Queng Ho nie przekroczy wtedy jeszcze nawet wieku średniego. Zgniecie wszystkie kliki Emergentów. Ta część Ludzkiej Przestrzeni ujrzy największe imperium wszech czasów.

Legenda Phama Nuwena zblednie w blasku rzucanym przez Tomasa Nau.

A Qiwi? Zerknął jeszcze raz do góry. Miał nadzieję, że przetrwa chociaż do końca Wygnania. Mogłaby pomóc mu wtedy w tak wielu sprawach.

Coraz trudniej jednak przychodziło mu utrzymać ją w nieświadomości.

Czyszczenie umysłu nie było zabiegiem doskonałym; Qiwi dochodziła teraz do prawdy znacznie szybciej niż w pierwszych latach. Annę nie mogła wyeliminować tego, co nazywała „szczątkową masą nerwową”, nie niszcząc przy tym dużych ilości tkanki mózgowej. Oczywiście powstawały także pewne sprzeczności, których nie mogła wytłumaczyć nawet amnezja pohibernacyjna. W końcu nawet przy najzręczniejszej manipulacji…

Jak mógł wytłumaczyć się z niespełnionych obietnic, jak mógł przekonać Qiwi, że wielu ludzi nadal musi pozostać fiksatami? Był pewien, że Qiwi nie zaakceptuje również działań, które podejmie w ostatecznej rozgrywce z Pająkami, ani programów rozrodczych, które będzie musiał kiedyś uruchomić na LI. Nie. Likwidacja Qiwi to smutna, lecz nieunikniona konieczność. Mimo to mogła mu służyć nawet po śmierci. Przecież nawet wtedy będzie mógł mieć z nią dzieci. A kiedyś na pewno zapragnie dziedzica.

Jakieś dwa tysiące sekund później Qiwi pojawiła się u Benny’ego.

Podczas tej wachty to właśnie Benny zarządzał salonikiem. Doskonale.

Qiwi lubiła ubijać z nim interesy. Przez chwilę omawiali kolejne punkty z listy zamówień Benny’ego.

— Boże, Benny! Potrzebujesz jeszcze więcej tapety? Wiesz chyba, że potrzebna jest też do innych projektów. — Na przykład do budowy pewne go parku w Hammerfest.

Benny wzruszył ramionami.

— Namów grupmistrza, żeby zgodził się na ogólne użycie wyświetlaczy, to nie będę potrzebował tapety. Ale ta stara już się mocno zużyła. Widzisz? — Wskazał na podłogę, gdzie znajdował się obraz Arachny. Qiwi dostrzegła burzę śnieżną, która za kilka Ksekund miała prawdopodobnie dotrzeć do Princeton; z pewnością sterowniki tapety nadal działały. Widziała jednak również zniekształcenia i przebarwione smugi.

— Dobra, ściągniemy coś z „Niewidzialnej ręki”, ale będzie cię to sporo kosztowało. — Qiwi wiedziała, że Ritser Brughel wścieknie się, kiedy każą mu oddać część zapasu tapety, choć sam wcale jej nie używał. Ritser uważał „Niewidzialną rękę” za swą prywatną własność. Przejrzała szybko pozostałe punkty na liście Benny’ego. Gotowe jedzenie pochodziło z bakterium i minif arm w kwaterach — Gonie Fong na pewno chciałaby się tym zająć.

Substancje lotne, aha. Jak zwykle Benny próbował ominąć pośrednictwo Gonie, korzystając bezpośrednio z surowców zmagazynowanych na skałach. Jak na parę najlepszych przyjaciół ci dwoje traktowali to handlowe współzawodnictwo niezwykle poważnie.

Kątem oka Qiwi dostrzegła jakiś ruch. Spojrzała do góry. Pod sufitem jak zwykle przesiadywała paczka Xina. Ezr! Szeroki uśmiech wypłynął na twarz Qiwi. Ezr odwrócił się od pozostałych, patrzył w jej stronę. Pomachała do niego. Ezr jakby nagle zamknął się w sobie, odwrócił od niej.

Przez moment znów czuła ten stary, dotkliwy ból. Nawet teraz, kiedy widziała Ezra, ogarniała ją niewytłumaczalna radość, jakby spotykała starego, drogiego przyjaciela, któremu ma tak wiele do powiedzenia. Lecz mijały kolejne lata, a on zawsze się od niej odwracał. Nie chciała przecież skrzywdzić Trbrii Bonsol; pomagała Tomasowi, bo ten był dobrym człowiekiem, człowiekiem, który robił wszystko, co w jego mocy, by doprowadzić ich do końca Wygnania.

Zastanawiała się, czy Ezr da jej kiedyś szansę, by wyjaśniła mu to wszystko. Może. Mieli przed sobą jeszcze wiele lat. Na pewno jej wybaczy na końcu Wygnania, kiedy będzie pomagała im cała cywilizacja, aTrixia powróci wreszcie do niego.

Trzydzieści sześć

Przestrzeń pomiędzy zewnętrzną powłoką kwater a właściwymi pomieszczeniami mieszkalnymi stanowiła warstwę zabezpieczającą przed skutkami nagłego rozszczelnienia balonu czy wycieku powietrza. Przez lata Gonie Fong wykorzystywała tę przestrzeń do różnorodnych przedsięwzięć rolniczych; nagła zmiana ciśnienia zabiłaby jej trufle czy kwiaty pochodzące z Canberry. Nawet teraz mimfarmy Fong zajmowały tylko część pustego obszaru. Pham spotkał się z Ezrem Vinhem z dala od tych maleńkich poletek. Powietrze było tu zimne i nieruchome, a ciemność rozpraszał jedynie blady blask OnOff sączący się przez zewnętrzną powłokę.

Pham zakotwiczył stopę w uchwycie na ścianie i czekał. Już wcześniej upewnił się, że i to miejsce kontrolowane było przez lokalizatory Queng Ho. Znajdowały się na ścianach i w powietrzu wokół niego, znał dokładnie ich pozycje, choć nawet w jasnym świetle byłyby widoczne tylko jako maleńkie pyłki kurzu. Ukryty w półmroku Pham stanowił jednoosobowe stanowisko dowodzenia. Widział i słyszał wszystko, co działo się w miejscu, którym właśnie dowodził — w tej chwili przestrzenią pomiędzy powłokami. Ktoś zbliżał się powoli. Korzystając z lokalizatorów, widział go niemal równie dobrze jak w wyświetlaczu Queng Ho. To był młody Vinh, wyraźnie podenerwowany i bardzo ostrożny.

He lat miał teraz Vinh, trzydzieści? Z pewnością nie był już dzieckiem. Nadal jednak zachowywał się w ten charakterystyczny, pełen powagi sposób… dokładnie tak, jak Sura. Nie był kimś, komu Pham mógłby w pełni zaufać, o nie. Ale niewykluczone, że da się go wykorzystać.

Vinh ukazał się wreszcie jego oczom, wychodząc zza krawędzi wewnętrznego balonu. Pham podniósł rękę, a Ezr zatrzymał się gwałtownie, zaskoczony. Choć zachowywał największą ostrożność, nie zauważył Phama ukrytego w zagłębieniu zewnętrznej powłoki.

— Ja… witaj — wyszeptał Ezr.

Pham odsunął się od ściany, wchodząc w obszar, w którym światło OnOff było nieco jaśniejsze.

— Więc spotkaliśmy się w końcu — powiedział, uśmiechając się do młodzieńca.

— T-tak… Rzeczywiście. — Ezr odwrócił się, patrzył przez chwilę, a potem — Boże! — ukłonił mu się lekko. Jego twarz — twarz Sury — rozciągnęła się w nieśmiałym uśmiechu. — Przyznam, że czuję się dość dziwnie, patrząc na pana, a nie Phama Trinli.

— Nie dostrzegam żadnej różnicy.

— Och, bo pan nie patrzy na to z boku. Kiedy jest pan Trinlim, wszystko wydaje się inne. Nawet tu, w tym świetle, wygląda pan inaczej. Gdyby Nau albo Reynolt zobaczyli pana choćby przez dziesięć sekund, też by to dostrzegli.

Chłopak miał wybujałą wyobraźnię.

— Cóż, przez najbliższe dwa tysiące sekund będą widzieli tylko kłamstwa, które podsuną im moje lokalizatory. Mam nadzieję, że to nam wystarczy…

— Tak! Naprawdę można widzieć dzięki lokalizatorom, wydawać im komendy?

— Przy odpowiedniej wprawie. — Pokazał chłopcu, jak umieścić maleńkie drobiny wokół orbity oka i przystosować pobliskie lokalizatory do współpracy. — Nie rób tego przy ludziach. Zsyntezowany promień jest bardzo wąski, ale ktoś mógłby go zauważyć.

Vinh stał nieruchomo, jakby wpatrując się w swoje wnętrze.

— Aha, czuję delikatne kłucie z tyłu oczu.

— Lokalizatory drażnią bezpośrednio twój nerw wzrokowy. Początkowo możesz widzieć bardzo dziwne obrazy. By nauczyć się sterować innymi lokalizatorami, musisz wykonać tylko kilka prostych ćwiczeń, lecz by widzieć dzięki nim… cóż, to tak jakbyś od nowa uczył się patrzeć. — Pham przypuszczał, że podobnych trudności doświadczają niewidomi ludzie, którzy uczą się korzystać z protez wizualnych. Niektórzy potrafią to zrobić, inni pozostają ślepi. Nie powiedział tego głośno. Pokazał Ezrowi kilka ćwiczeń, które ten mógł potem powtarzać sam.

Przed tym spotkaniem Pham zastanawiał się długo, jaką część możliwości lokalizatorów pokazać Vinhowi. Ale Ezr wiedział już dość dużo, by go zdradzić. Gdyby zechciał to zrobić, Pham mógłby powstrzymać go tylko w jeden sposób — zabijając go. Zostawiłem tyle śladów, które powinny naprowadzić go na historię Zamle Enga, a on i tak domyślił się prawdy. Na pewnoudało mu się to tylko dlatego, że pochodzi z takiej, a nie innej Rodziny. Pham przez wiele lat trzymał Ezra w nieświadomości, sprawdzając, czy ten nie jest zdrajcą, badając jego umiejętności. Z tych obserwacji wyłonił się obraz inteligentnego i nieśmiałego chłopca, który dorastał pod rządami tyrana, a mimo to zachował godność i zdrowy rozsądek.

Pham wiedział, że kiedy nadejdzie wreszcie odpowiednia chwila, kiedy uderzy w Naua i Brughla, będzie potrzebował kogoś do pomocy. Musiał więc nauczyć chłopca kilku sztuczek… czasami jednak zgrzytał zębami na myśl o władzy, jaką dawał człowiekowi z rodziny Vinhów.

Ezr bardzo szybko nauczył się zestawu komend. Teraz nie powinien już mieć żadnych problemów z opanowaniem innych technik, które ujawnił przed nim Pham. Musiał jeszcze dużo pracować, by dojść do pełnej wizji, ale…

— Tak, wiem, że w tej chwili widzisz tylko migoczące światełka. Na razie staraj się jak najczęściej powtarzać wzory testowe. Za kilka Msekund będziesz w tym równie dobry jak ja. — Niemal równie dobry. To zapewnienie wyraźnie uspokoiło chłopca.

— Dobrze, będę ćwiczył jak najczęściej, ale tylko w moim pokoju, tak jak pan powiedział. Dzięki temu, co mi pan pokazał, czuję się… nie wiem, jakbym w ciągu kilku chwil osiągnął więcej niż przez ostatnie kil ka lat.

Zostało im jeszcze sto sekund. Nieważne. Po prostu musi się zachowywać naturalnie. Prawić komunały.

— W przeszłości też nie próżnowałeś. Razem dowiedzieliśmy się sporo o tym, co dzieje się w Hammerfest.

— Tak, ale to zupełnie co innego… Jak będzie wyglądało nasze życie za kilka lat, kiedy już odzyskamy wolność?

— Za kilka lat? — Czego nie powiedzieć? — Będzie… wspaniale. Będziemy mieli technologię Queng Ho i cywilizację planetarną zdolną przyjąć taką technologię i korzystać z niej. Żaden Queng Ho nie miał jeszcze tak dogodnej pozycji handlowej. Ale my pójdziemy dalej. Za jakiś czas zbudujemy silniki, w których wykorzystamy wszystko, czego dowiedzieliśmy się o fizyce OnOff. Wiemy również, że na Arachnie występuje ogromna różnorodność DNA. To także ogromny skarb, pudełko z niespodziankami, które może nam dać…

— A wszyscy zafiksowani zostaną uwolnieni.

— Tak, tak. Oczywiście. Nie martw się, Vinh, uwolnimy Trixię. — Była to kosztowna obietnica, ale Pham zamierzał jej dotrzymać. Jeśli Trixia Bonsol zyska wolność, niewykluczone, że Vinh wykaże więcej zrozumienia dla innych przypadków. Niewykluczone.

Pham uświadomił sobie, że chłopak dziwnie mu się przygląda; mógł opacznie zrozumieć tę niepotrzebną pauzę.

— No dobrze, myślę, że na dzisiaj wystarczy. Ćwicz język komend i wizualne wzory testowe. Czas już kończyć. — Dzięki Bogu Wszelkiego Handlu. — Ty wrócisz pierwszy, tą samą drogą, którą tu przyszedłeś. Gdyby ktoś pytał cię, gdzie byłeś, powiesz, że poszedłeś do śluz taksówek, ale potem się rozmyśliłeś i wróciłeś na śniadanie.

— Dobrze. — Vinh zawahał się na moment, jakby chciał powiedzieć coś jeszcze. Potem odwrócił się i ruszył w drogę powrotną, by po chwili zniknąć za krawędzią wewnętrznego balonu.

Pham obserwował czasomierz umieszczony w rogu swego pola widzenia. Za dwadzieścia sekund oddali się w przeciwnym kierunku. Lokalizatory przekazały szpiegom Brughla dwa tysiące sekund starannie zaplanowanych kłamstw. Później Pham wyszuka wszystkie niezgodności z tym, co naprawdę działo się w innych częściach kwater. Bez wątpienia będzie musiał dokonać jakichś poprawek. Nie przejmowałby się tym zbytnio, gdyby miał do czynienia ze zwykłymi analitykami. Pozostając jednak pod obserwacją zafiksowanych szpiegów, musiał uważać na każdy drobiazg.

Dziesięć sekund. Wpatrywał się w ciemność, w której zniknął przed chwilą Ezr Vinh. Pham Nuwen miał za sobą dziesiątki lat doświadczenia w dyplomacji i oszukiwaniu. Więc dlaczego, do jasnej cholery, nie byłemmilszy dla tego dzieciaka? Duch Sury Vinh znów niebezpiecznie się doń zbliżył i śmiał mu się w twarz.

Uważam, że powinniśmy umieścić lokalizatory w Hammerfest. — Ta prośba stała się niemal rytualnym rozpoczęciem narad, jakie Nau od bywał z Ritserem Brughlem. Dziś być może czekała Brughla spora nie spodzianka.

— Ludzie Annę nie skończyli ich jeszcze badać.

Wicegrupmistrz pochylił się do przodu. W ciągu ostatnich lat Ritser zmienił się bardziej niż większość członków załogi. Obecnie spędzał na wachcie niemal połowę obiektywnego czasu, ale bardzo często korzystał ze wsparcia medycznego i siłowni w Hammerfest. Wyglądał właściwie zdrowiej niż na początku Wygnania. Gdzieś po drodze nauczył się także zaspokajać swoje… potrzeby… nie zabijając przy tym kolejnych tuzinów twardogłowych. Wyrósł na godnego zaufania grupmistrza.

— Widziałeś ostatni raport Reynolt?

— Tak. Twierdzi, że potrzebuje jeszcze pięciu lat. — Annę nadal bezskutecznie szukała jakichś pułapek w lokalizatorach Handlarzy. Początkowo Tomas miał nadzieję, że naprawdę jej się to uda. W końcu programiści Queng Ho nie mieli wsparcia fiksatów. Gąszcz oprogramowania Queng Ho rozrastał się jednak od ośmiu tysięcy lat. Co roku twardogłowi Annę przesuwali termin zakończenia badań o kolejny rok lub dwa. A teraz ten ostatni raport.

— Pięć lat. Równie dobrze mogłaby powiedzieć „nigdy”. Obaj wiemy, że te lokalizatory nie stanowią żadnego zagrożenia. Moi ludzie od dwunastu lat używają ich w kwaterach i zniszczonych okrętach. Nie są specjalistami od oprogramowania, ale przez ten czas nie znaleźli w nich niczego podejrzanego. Te gadżety są bardzo przydatne. Nic im się nie wymknie. Nie korzystając z nich, możemy narazić się na niebezpieczeństwo.

— Jakie?

Nau dostrzegł lekkie zaskoczenie na twarzy Brughla; zwykle ucinał rozmowę o lokalizotarach stanowczym „nie”, dziś zaś pozwalał mu na dyskusję.

— Myślę, że przeoczymy przez to wiele ważnych rzeczy. Proszę tylko spojrzeć na ostatni raport. — Brughel zaczął opowiadać mu o sprawach dość luźno związanych z głównym tematem rozmowy; Gonie Fong próbo wała skomputeryzować swoje czamorynkowe farmy; ludzie ze wszystkich warstw coraz mocniej utożsamiali się z Pająkami — z jednej strony poży teczna sublimacja rodzicielskich uczuć, z drugiej jednak mogła stanowić poważny problem w chwili, gdy nadejdzie czas na prawdziwe działanie; paranoja Annę osiągała niebezpiecznie wysoki poziom. — Wiem, że ją monitorujesz, ale moim zdaniem ona dryfuje. Nie chodzi tu tylko o obsesję na punkcie pułapek w oprogramowaniu. Ona czuje się coraz mocniej związana ze „swoimi” fiksatami.

— Może za ostro ją nastroiłem. — Podejrzenia Annę dotyczące „sabotażu” twardogłowych okazały się bezpodstawne, zupełnie nie pasowały do jej analitycznej, precyzyjnej natury. — Ale co to ma wspólnego z uruchomieniem lokalizatorów w Hammerf est?

— Wykorzystując lokalizatory w Hammerf est, moi szpiedzy mogą przeprowadzać ciągłą, drobiazgową analizę — korelować sygnały z sieci z tym, co dzieje się fizycznie. To… to skandal, że nasza ochrona jest najsłabsza właśnie tam, gdzie powinna być najsilniejsza.

— Hmm… — Tomas spojrzał Ritserowi w oczy. Jeszcze jako dziecko nauczył się jednej ważnej zasady: nigdy nie oszukuj samego siebie. Właśnie taki błąd zgubił wielu wielkich przywódców w historii ludzkości, od Helmun Dire do Phama Nuwena. Bądź szczery ze sobą; Tomas naprawdę chciał tego jeziora, które pokazała mu Qiwi. Taki park pozwoliłby mu zamienić tę nędzną dziurą w coś naprawdę niezwykłego, stworzyć dzieło dorównujące największym osiągnięciom Queng Ho. Wszystko to nie było dostatecznym usprawiedliwieniem dla osłabienia systemu bezpieczeństwa — ale może oszukując samego siebie, czynił jeszcze większe szkody. Spójrz na to zinnej strony; kto właściwie dąży do tego najmocniej? Ritser Brughel już od wielu lat odnosił się bardzo entuzjastycznie do tego projektu. Nie wolno go nie doceniać. Pośrednio to Qiwi stworzyła ten dylemat.

— Co z Qiwi Lisolet, Ritser? Co mówią o niej twoi analitycy?

W oczach Ritsera pojawił się niebezpieczny błysk. Wicgrupmistrz nadal śmiertelnie jej nienawidził.

— Obaj wiemy, jak szybko potrafi dojść prawdy, stały nadzór jest więc teraz bardziej potrzebny niż kiedykolwiek. Ale w tej chwili jest zupełnie czysta. Nie kocha cię, ale jej podziw dla ciebie jest niemal równie silny jak miłość. Qiwi Lisolet to prawdziwy majstersztyk.

Qiwi coraz szybciej domyślała się prawdy, musieli czyścić jej pamięć praktycznie co drugą wachtę. Ostatni zabieg odbył się jednak całkiem niedawno — a rozszerzenie sieci lokalizatorów pozwoliłoby kontrolować ją jeszcze dokładniej. Nau zastanawiał się nad tym przez chwilę, wreszcie skinął głową.

— Zgoda, wicegrupmistrzu, uruchomimy lokalizatory w Hammerfest.

Oczywiście lokalizatory Queng Ho były w Hammerfest już od dawna.

Maleńkie drobiły płynęły unoszone prądami powietrza, przyklejały się do ubrań, włosów i skóry. Wypełniały wszystkie pomieszczenia mieszkalne, wszystkie magazyny i okręty umocowane na LI.

Gdyby wszechobecne lokalizatory pozbawić energii, stałyby się bezużytecznymi kawałkami metalu. Ludzie Annę przeprogramowali okablowanie Hammerfest i wprowadzili je do nowo wydrążonych jaskiń pod bazą. Teraz dziesięć razy na sekundę we wszystkich zakątkach bazy pulsowały mikrofale. Był to poziom energii zupełnie bezpieczny dla wszelkich żywych istot i na tyle niski, że nie dochodziło do interferencji z innymi urządzeniami. Lokalizatory Queng Ho pobierały bardzo mało mocy, potrzebowały jej jedynie do zasilania maleńkich czujników i komunikacji z najbliższymi sąsiadami. Dziesięć Ksekund po tym, jak uruchomiono pulsowanie mikrofal, sieć została ustabilizowana i dostarczała wszelkich potrzebnych danych. Miliony procesorów rozsianych na obszarze średnicy czterystu metrów. Każdy z nich miał moc obliczeniową niewiele większą od komputera z Epoki Świtu. Razem jednak tworzyły najpotężniejszy komputer na LI.

W ciągu czterech dni Qiwi zakończyła drążenie jaskini i umieściła w niej siłowniki. Jej ojciec przygotowywał już glebę na wyżej położonych powierzchniach. Woda miała pojawić się na dopiero na końcu.

Po uruchomieniu sieci Nau zastanawiał się, jak mogli do tej pory radzić sobie bez niej. Ritser Brughel miał absolutną rację. Dotąd system bezpieczeństwa w Hammerfest był ślepy i głuchy. Dotąd kwatery Queng Ho znacznie bardziej nadawały się do przeprowadzania tajnych operacji.

Nau nadzorował pracę Brughla i jego szpiegów podczas wielodniowej, szczegółowej rewizji wszystkich pomieszczeń Hammerfest, a potem okrętów i magazynów. Zerwał nawet z tradycją i na sto Ksekund uruchomił lokalizatory w arsenale LI. Przypominało to oświetlanie ciemnych miejsc promieniem latarki. Znaleźli i zabezpieczyli dziesiątki miejsc, które mogły stanowić zagrożenie dla systemu ochrony. Nie znaleźli natomiast żadnego śladu konspiracji. Ogólnie rzecz biorąc, było to bardzo budujące doświadczenie, porównywalne z uczuciem, jakiego doświadcza ktoś, kto po dokładnym zbadaniu swego domu nie znajduje w nim żadnych pasożytów, a jednocześnie wie, jak zapobiec inwazji robactwa w przyszłości.

Teraz Tomas Nau znał swoją dziedzinę lepiej niż jakikolwiek grupmistrz w historii Emergencji. Przy użyciu lokalizatorów szpiedzy Ritsera mogli określić miejsce pobytu i stan emocjonalny każdego z mieszkańców Hammerfest. Po jakimś czasie Nau uświadomił sobie, że pozwala mu to przeprowadzać eksperymenty, jakie powinien zrobić już dawno temu.

Ezr Vinh. Może uda się coś z niego wykrzesać. Nau jeszcze raz przejrzał jego biografię. Przy następnym spotkaniu miał już gotowy plan działania. Była to rutynowa narada, którą odbywali tylko we dwójkę. Vinh przychodził do biura Naua, by omawiać z nim sprawozdania z ostatnich dziesięciu dni, postępy, jakie poczyniły poszczególne grupy fiksatów w badaniu świata Pająków.

Tomas pozwalał Handlarzowi mówić. Słuchał, kiwał głową, zadawał rozsądne pytania… i obserwował wyniki analizy, które ukazywały się w jego wyświetlaczu. Boże. Lokalizatory w powietrzu, na krześle Vinha, nawet na jego skórze, przekazywały dane do „Niewidzialnej ręki”. Rezultaty szczegółowej analizy powracały do wyświetlacza Nau i pokrywały obraz Vinha kolorami opisującymi odruch galwaniczny, temperaturę skóry, potliwość. Wykresy wokół twarzy pokazywały puls i inne dane wewnętrzne.

Dodatkowe okno przedstawiało obraz, który Vinh widział ze swego miejsca, czerwone smugi oznaczały każdy ruch jego oczu. Spotkanie nadzorowało dwóch szpiegów Brughla, a wyniki ich analizy ciągnęły się nieprzerwanym strumieniem przed oczami Naua. Obiekt jest zrelaksowany dopoziomu dziesięciu procent normalnego stanu. Obiekt jest pewny siebie, leczostrożny, brak pozytywnych uczuć dla grupmistrza. Obiekt nie próbuje obecnie ukryć jakichś silnych emocji.

Analiza ta odpowiadała przypuszczeniom Naua, dostarczała mu jednak wielu dodatkowych szczegółów. Poza tym tego rodzaju badanie było nieporównywalnie lepsze od zwykłego przesłuchania, obiekt bowiem nie zdawał sobie sprawy z tego, jak pilnie jest obserwowany.

— Sytuacja polityczna jest więc teraz znacznie bardziej wyrazista — kon kludował Vinh, nieświadom podwójnej natury tego przesłuchania. — Pedure i Kindred mają większy potencjał zbrojny, lecz pozostają w tyle za Akord, jeśli chodzi o rozwój sieci komputerowych i komputeryzacji w ogóle.

Nau wzruszył ramionami.

— Kindred to typowa dyktatura. Czy to nie pan mówił mi, że tyranie z Epoki Świtu nie mogły poradzić sobie z sieciami komputerowymi?

— Tak. — Obiekt reaguje, prawdopodobnie stara się stłumić uczucieironii. — Wiemy, że zamierzają uderzyć wkrótce po wygaśnięciu słońca, to tłumaczyłoby, dlaczego tak dużo wydają na zbrojenia. Po stronie Akord Sherkaner Underhill z takim zapałem wprowadza automatyzację, że Pedure nie może za nim nadążyć. Myślę, że zbliżamy się do punktu krytycznego, grupmistrzu. — Obiekt mówi teraz szczerze. — Cywilizacja Pająków zaledwie kilka pokoleń temu odkryła prawo odwrotności kwadratów, ich matematyka stoi na znacznie niższym poziomie niż nasza z czasów Epoki Świtu.

Kindred poczyniło jednak spore postępy w konstrukcji rakiet. Jeśli będą choć w jednej dziesiątej tak ciekawscy jak Sherkaner Underhill, odkryją nas w ciągu kilku lat.

— Zanim zdążymy całkowicie opanować ich sieci?

— Tak jest.

To samo mówił Jau Xin. Szkoda. Ale przynajmniej zbliżał się koniec Wygnania. Na razie.

Obiekt zachowuje się naturalnie. Nau uśmiechnął się do siebie. Nadeszła odpowiednia pora, by dobrać się wreszcie do zarządcy Vinha. Kto wie,może naprawdę mogę nim manipulować. Tak czy inaczej, interesowała go reakcja Vinha. Nau odchylił się w swym krześle, udając, że przygląda się leniwie kuli bonsai dryfującej nad jego biurkiem.

— Miałem dość czasu, by dokładnie zbadać kulturę i historię Queng Ho, panie Vinh. Nie mam żadnych złudzeń. Wasi ludzie rozumieją różne cywilizacje lepiej niż jakakolwiek inna nacja.

— Tak jest. — Obiekt nadal spokojny, w pełni zgadza się z tym twierdzeniem.

Nau przechylił lekko głowę.

— Pochodzi pan z linii Vinhów; jeśli ktokolwiek z Queng Ho naprawdę rozumie reguły rządzące tym światem, to właśnie pańska Rodzina. Widzi pan, jednym z moich idoli zawsze był Pham Nuwen.

— Tak… wspominał pan już o tym. — Słowa te wypowiedziane zostały beznamiętnym tonem. W wyświetlaczu Naua twarz Vinha zmieniła nagle kolor, puls i potliwość skoczyły gwałtownie do góry. Gdzieś w „Niewidzialnej ręce” szpiedzy przeanalizowali te dane i przekazali wyniki: Obiekt czujesilny gniew skierowany przeciwko grupmistrzowi. — Proszę nie zrozumieć mnie źle, panie Vinh, nie chcę pana obrazić. Wie pan, że Emergenci gardzą wieloma elementami kultury Queng Ho, ale Pham Nuwen to zupełnie co innego. Widzi pan… ja znam prawdę o Phamie Nuwenie.

Kolory pokrywające twarz Vinha wracały do normalnego stanu, podobnie jak puls. Ruchy gałek ocznych i szerokość źrenic odpowiadały reakcji tłumionego gniewu. Nau był nieco zaskoczony; on dopatrzyłby się w tej reakcji oznak strachu. Muszę się jeszcze sporo nauczyć. Teraz naprawdę nie wiedział, co o tym sądzić.

— O co chodzi, panie Vinh? Choć raz bądźmy ze sobą szczerzy. — Uśmiechnął się do niego. — Ja nie powiem nic Ritserowi, a pan nie będzie rozmawiał z Xin, Liao czy… moją Qiwi.

Pojawił się wyraźny gniewny impuls, nawet bez pomocy analityków Nau natychmiast odczytał jego znaczenie. Handlarz był emocjonalnie związany z Qiwi Lisolet, nawet jeśli nie potrafił przyznać się do tego przed sobą.

Oznaki gniewu słabły. Vinh oblizał wargi, co mogło być świadectwem zdenerwowania. Lecz ikony w wyświetlaczu Naua głosiły: Obiekt jest ciekawy.

— Chodzi o to, że nie widzę żadnych podobieństw między życiem Phama Nuwena i wartościami, jakim hołdują Emergenci — powiedział Vinh. — Oczywiście Pham Nuwen nie był Kupcem z urodzenia, ale to on stworzył podstawy naszej współczesnej cywilizacji. Wystarczy przejrzeć archiwa Queng Ho, poczytać o jego życiu…

— Tak, wiem. Materiały dotyczące jego życia są mocno rozproszone, nie uważa pan?

— Cóż, Nuwen był wielkim podróżnikiem. Nie sądzę, by zależało mu na uznaniu historyków.

— Panie Vinh, Pham Nuwen doceniał znaczenie historii, podobnie jak każdy z wielkich ludzi w historii ludzkości. Myślę… wiem, że archiwa Queng Ho zostały starannie odchwaszczone, prawdopodobnie przez pańską Rodzinę. Jednak postać tak niezwykła jak Pham Nuwen przyciągała uwagę wielu innych historyków, ludzi ze światów, które odmienił, z innych kultur podróżujących w przestrzeni. Ich świadectwa także zachowały się w wielu archiwach, a ja zebrałem wszystkie, które zawędrowały do tej części Ludzkiej Przestrzeni. Nuwen to człowiek, któremu zawsze starałem się dorównać, człowiek naprawdę niezwykły, zupełnie niepodobny do większości przeciętnych Handlarzy. Pham Nuwen był orędownikiem nowego ładu, zdobywcą. Oczywiście wykorzystywał wiele spośród waszych technik, oszustwo i łapówki. Nigdy jednak nie cofał się przez groźbami i zwykłą przemocą, kiedy uważał, że to konieczne.

— Ja… — Kolory przepływające przez twarz Vinha wyrażały mieszankę gniewu, zaskoczenia i zwątpienia, czyli dokładnie takich emocji, jakich oczekiwał Nau.

— Mogę to udowodnić, panie Vinh — oświadczył, wypowiadając głośno kluczowe słowo. — Właśnie przetransferowałem część naszych archiwów do pańskiej bazy danych. Proszę je przejrzeć. To nieupiększona, prawdziwa historia Phama Nuwena, przygotowana przez ludzi niezwiązanych z Queng Ho. Dziesiątki występków i okrucieństw. Proszę poczytać o tym, jak naprawdę skończył się Pogrom w Strentmann, jak Nuwen został zdradzony w Brisgo Gap. Wtedy znów o tym porozmawiamy.

Zdumiewające. Nau nie zamierzał uderzyć tak bezpośrednio, lecz efekty tego ataku okazały się bardzo interesujące. Wymienili jeszcze kilka nic nieznaczących zdań i spotkanie dobiegło końca. Kiedy Vinh zmierzał do wyjścia, jego dłonie obwiedzione były czerwienią, oznaką niewidocznego gołym okiem drżenia.

Po wyjściu Handlarza Nau siedział jeszcze przez chwilę w bezruchu.

Zdawało się, że patrzy gdzieś w przestrzeń, lecz w rzeczywistości czytał dane ze swego wyświetlacza. Strumień kolorowych ikon, raport szpiegów Brughla, przesuwał się powoli na tle krajobrazu Diamentu Pierwszego. Ich wnioski były interesujące, ale zawsze mógł do nich wrócić… później.

Najpierw musiał uporządkować własne myśli. Diagnostyka lokalizatorow była niemal magicznym narzędziem. Bez niej nie zauważyłby zdenerwowania Vinha. Co ważniejsze, bez diagnostyki nie mógłbym właściwie kierować rozmową, skupić się na tematach, które poruszają Vińha. Tak, prawdopodobnie mógł w ten sposób manipulować poszczególnymi jednostkami.

Teraz wiedział już, że Ezr Vinh związany jest emocjonalnie z legendami i historią Queng Ho. Czy naprawdę mógłby przeciągnąć go na swą stronę, ukazując mu inny obraz tej historii? Do tej pory wydawało się to niemożliwe. Przy użyciu tej nowej metody, kto wie…

Trzydzieści siedem

— Powinniśmy znowu się spotkać.

— …Dobrze. Posłuchaj, Pham, nie wierzę w te wszystkie kłamstwa, które przekazał mi Nau.

— Cóż, każdy pisze własną wersję historii. Ale nie w tym sęk. Chciałbym pokazać ci, jak radzić sobie z takimi przesłuchaniami.

— Przepraszam. Przez kilka sekund myślałem, że on o nas wie. — Ezr Vinh już całkiem dobrze radził sobie z ich sekretnym łączem; na tyle dobrze, że Pham słyszał oszołomienie w jego głosie.

— Poszło ci całkiem nieźle. Ale poradzisz sobie lepiej, jeśli nauczę cię kilku innych sztuczek. — Rozmawiali jeszcze przez chwilę, ustalając miejsce i czas spotkania. Potem rozłączyli się, a Pham został sam na sam ze swymi myślami.

Cholera. Dziś niemal cudem uniknęli katastrofy… ale może odsunęli ją tylko w czasie. Pham leżał w ciemnym pokoju, lecz jego wzrok sięgał wiele kilometrów dalej, do Diamentu Pierwszego i Hammerf est. Lokalizatory działały teraz wszędzie, choć jednostki MRI w klinice fiksatów niemal natychmiast paliły wszystkie pobliskie urządzenia. Uruchomienie lokalizatorów w Hammerf est było przełomem, na który Pham czekał od lat, ale… Gdybym nie zmienił dzisiaj informacji przekazywanych przezszpiegów, moglibyśmy stracić wszystko. Pham wiedział, że grupmistrz wykorzysta kiedyś swoje nowe zabawki; podobne, choć mniej szczegółowe analizy wykonywano w kwaterach od lat. Nie przypuszczał jednak, że Nau będzie miał takie piekielne szczęście w doborze słów. Przez całe dziesięć sekund chłopak był pewien, że Nau wszystkiego się domyślił. Pham zmienił raport szpiegów dotyczący tej reakcji, a Vinh szybko doszedł do siebie, ale…

Nigdy nie przypuszczałem, że Tomas Nau tak dużo o mnie wie. Grupmistrz od lat powtarzał, że podziwia „gigantów historii” i zawsze zaliczał do ich grona Phama Nuwena. Wydawało się, że to tylko jeden z wielu zabiegów, które miały zjednać mu sympatię Queng Ho, ale teraz Pham nie był już tego tak pewien. Podczas gdy Tomas Nau zajęty był „czytaniem” Ezra Vinha, Pham analizował w podobny sposób reakcje grupmistrza. Tomas Nau naprawdę podziwiał Phama Nuwena, przynajmniej w takiej postaci, w jakiej przedstawiały go jego źródła historyczne. Ten potwór uważał, że ma wiele wspólnego z Nuwenem. Nazwał mnie „orędownikiem nowego ładu”.

To określenie obudziło w nim dziwne sentymenty. Choć Pham nigdy sam się tak nie nazywał, właśnie tak chciał o sobie myśleć. Ale w niczym niejesteśmy do siebie podobni. Tomas Nau zabija bez skrupułów i robi to tylkodla własnej korzyści. Ja chciałem zawsze położyć kres zabijaniu, położyć kresbarbarzyństwu. Jesteśmy zupełnie inni! Pham nie zamierzał zaprzątać sobie dłużej głowy tym absurdem. Zdumiewał go jednak fakt, że Nau wiedział tak wiele o jego prawdziwej historii. Przez ostatnie dziesięć Ksekund Pham zaglądał Vinhowi przez ramię, kiedy ten czytał materiały dostarczone mu przez grupmistrza. Nawet w tej chwili kopiował całą bazę danych Vinha i przenosił ją do rozproszonej pamięci sieci lokalizatorów. W ciągu następnej Msekundy przejrzy całość tego materiału.

To, co zobaczył do tej pory, nawet go… zainteresowało. Duża część pokrywała się z prawdą. Z pewnością nie była to ta lukrowana mitologia, którą Sura Vinh pozostawiła w archiwach Queng Ho, ani kłamstwo, które kryło ostateczną zdradę Sury. Jak przyjmie to Ezr Vinh ? Pham i tak był już zbyt szczery z młodym Vinhem. Ezr miał obsesję na punkcie fiksacji; nie dopuszczał nawet myśli, że mogliby ich wykorzystać. To dziwne. Pham wiele razy okłamywał bez skrupułów zbrodniarzy, szaleńców, Klientów i nawet innych Queng Ho… nie miał jednak siły, by zmagać się z Vinhem.

Ten chłopak nie rozumiał po prostu, jakie cuda może zdziałać fiksacja.

A w archiwach Naua znajdowały się rzeczy, które mogły utrudnić Phamowi ukrycie przed chłopcem jego prawdziwych planów i zamierzeń.

Pham powrócił do materiałów Nau, przejrzał jeden fragment, potem inny, przeklinał kłamstwa, które czyniły zeń potwora… krzywił się, gdy historie były prawdziwe, nawet jeśli robił wtedy wszystko, co w jego mocy.

Czuł się dość dziwnie, widząc znów swą prawdziwą twarz. Niektóre z tych nagrań musiały być autentyczne. Pham czuł niemal, jak słowa tych przemówień przepływają przez jego gardło i usta, przywołują wspomnienia: najwspanialsze lata, kiedy podczas każdej podróży spotykał Kupców, którzy rozumieli, czym może stać się międzygwiezdna kultura handlowa.

Poprzedzały go sygnały radiowe, które niosły w odległe części kosmosu jego przesłanie, przygotowywały grunt. Niecałe tysiąc lat po tym, jak mały książę Pham został oddany podróżującym Kupcom, niewiele brakowało do spełnienia jego marzeń, urzeczywistnienia życiowego planu. Idea prawdziwego Queng Ho rozprzestrzeniła się w większej części Ludzkiej Przestrzeni. Od światów z Dalekiej Strony, których nigdy nie poznał, do serca Ludzkiej Przestrzeni — nawet na Starej Ziemi — wszędzie słyszano jego przesłanie, wszędzie rozumiano wizję organizacji dość wytrzymałej i silnej, by powstrzymać koło losu. Owszem, wielu z nich widziało tylko tyle, co Sura. Były to te „praktyczne umysły”, zainteresowane jedynie gromadzeniem bogactw, zapewnieniem zysku sobie i swoim Rodzinom. Pham uważał jednak wtedy — i, Boże, nadal chcę w to wierzyć — że większość wierzyła w cele, o których mówił on sam.

Pham zostawił na przestrzeni tysiąca lat realnego czasu wiadomość, plan Spotkania większego i bardziej spektakularnego od jakiegokolwiek spotkania, do jakiego doszło w historii ludzkości. Właśnie w tym czasie i miejscu Queng Ho mieli ogłosić Pokój dla Ludzkiej Przestrzeni, mieli poprzysiąc służbę temu celowi. Sura Vinh osobiście wyznaczyła miejsce spotkania:

Namqem.

To prawda, Namqem znajdowało się nieco na uboczu Ludzkiej Przestrzeni, ale jednocześnie stanowiło centrum aktywności Queng Ho. Kupcy, którzy z pewnością chcieliby wziąć udział w spotkaniu, znajdowali się stosunkowo blisko; nie potrzebowali aż tysiąca lat, by otrzymać wiadomość i przybyć punktualnie na miejsce. Takie powody podawała mu Sura. I przez cały czas uśmiechała się z niedowierzaniem, jakby robiła to tylko dlatego, by sprawić przyjemność biednemu Phamowi. Pham wierzył jednak, że w Namqem otrzyma swoją szansę.

Istniał też inny powód, dla którego Pham zgodził się, by do spotkania doszło w Namqem. Sura bardzo mało podróżowała, zawsze zajmowała się realizacją planów Phama w centrum aktywności Queng Ho. Mijały dekady i stulecia. Nawet jeśli Sura Vinh korzystała od czasu do czasu z hibernacji i najlepszej techniki medycznej w całej Ludzkiej Przestrzeni, była już bardzo słaba i bardzo stara, miała jakieś pięćset? sześćset lat? Wiadomości, które otrzymywał od niej Pham, ukazywały kobietę nieprawdopodobnie starą, coraz bliższą śmierci. Gdyby nie spotkali się w Namqem, Sura prawdopodobnie nigdy nie ujrzałaby zwieńczenia tysiącletnich starań Phama. Może nigdy nie przekonałaby się, że Pham miał rację. Tylko jejufałem bezgranicznie. Oddałem się w jej ręce.

Pham poddał się wspomnieniom, na nowo rozpalając w sobie stary gniew…

Matka wszystkich spotkań. W pewnym sensie cała metoda i mitologia wymyślone przez Phama i Surę prowadziły do tej jednej chwili. Nic więc dziwnego, że wszyscy przybyli na miejsce dokładnie o wyznaczonym czasie. Zamiast zbierać się przez dekadę czy dwie, pięć tysięcy okrętów z ponad trzystu światów pojawiło się w układzie Namqem w przeciągu jednej Msekundy.

Niektóre opuściły swój macierzysty port zaledwie przed kilkudziesięciu laty, jak okręty z Canberry i Tormy. Przybyły okręty ze Strentmann i Kielle, ze światów o społecznościach, które teraz stanowiły już niemal odrębne gatunki. Niektórzy przylecieli z miejsc tak odległych, że słyszeli o Spotkaniu tylko przez radio. Pojawiły się także trzy okręty ze Starej Ziemi.

Nie wszyscy Uczestnicy należeli do Kupców, niektórzy byli przedstawicielami rządów, które chciały wprowadzić w życie rozwiązania proponowane przez Phama. Około jednej trzeciej cywilizacji, które przysłały swych reprezentantów na spotkanie, prawdopodobnie miało się rozpaść w czasie, jakie zajmowała podróż do Namqem i z powrotem.

Takie spotkanie nie mogło zostać przełożone czy opóźnione. Wszystkie moce piekielne nie dałyby rady temu zapobiec. Jednak jeszcze na kilkadziesiąt lat przed przybyciem do celu Pham wiedział, że przed mieszkańcami Namqem otwierają się bramy Piekła.

Kapitan flagowy Phama miał zaledwie czterdzieści lat. Widział już dziesiątki światów i powinien lepiej znać życie. Z drugiej strony jednak, urodził się na Namqem…

— Mieli kwitnącą cywilizację, nim pan po raz pierwszy wyłonił się z Ciemności. Wiedzą, jak radzić sobie w takich sytuacjach. Jak mogli do tego dopuścić? — Patrzył z niedowierzaniem na analizę, którą otrzymali wraz z ostatnią transmisją Sury Vinh.

— Usiądź, Sammy. — Pham odsunął krzesło od ściany, gestem poprosił kapitana, by zajął na nim miejsce. — Ja też czytałem raporty. To klasyczne objawy. W ciągu ostatniej dekady tempo dławienia układów Namqem systematycznie wzrastało. Widzisz, trzydzieści procent komunikacji między zewnętrznymi księżycami jest nieustannie blokowane. — Cały sprzęt był sprawny, lecz oprogramowanie systemu tak bardzo się rozrosło, że ten nie mógł sobie z nim poradzić.

Sammy Park był jednym z najlepszych ludzi Phama. Rozumiał powody, jakie stały za wszystkimi syntetycznymi wierzeniami nowych Queng Ho — i akceptował je. W przyszłości mógł zostać godnym następcą Phama i Sury — może lepszym od najstarszych dzieci Phama, które często wykazywały się taką ostrożnością jak ich matka. Teraz Sammy był jednak naprawdę wystraszony.

— Rząd Namqem chyba rozumie zagrożenie? Wiedzą wszystko, cze go ludzkość nauczyła się dotąd o stabilizacji — i mają automatykę lepszą niż my! Z pewnością za kilka Msekund dowiemy się, że dokonali reoptymalizacji.

Pham wzruszył ramionami, nie zaprzeczył mu jednak wprost. Namqem było naprawdę dobre, ale wszystko musi się kiedyś skończyć. Głośno powiedział:

— Może. Ale wiemy też, że mieli trzydzieści lat, by nad tym zapano wać. — Machnął ręką na raport Sury. — A sytuacja tylko się pogarsza. — Spojrzał na Parka i złagodniał nieco. — Sammy, Namqem cieszyło się po kojem i wolnością prawie przez cztery tysiące lat. Żadna inna cywiliza cja Klientów w Ludzkiej Przestrzeni nie może powiedzieć tego o sobie. Ale w tym właśnie leży problem. Bez pomocy nawet oni nie mogą trwać wiecz nie. Sammy przygarbił się lekko.

— Uniknęli gigantycznych katastrof. Nie prowadzili wielkich wojen.

Rząd nadal jest sprawny i elastyczny. To tylko te przeklęte problemy techniczne.

— To techniczne objawy problemów, które rząd z pewnością doskonale rozumie. — I którym nie może w żaden sposób zaradzić. Przypomniał sobie cyniczne uwagi Gunnara Larsona. W pewnym sensie ta rozmowa prowadziła ich do tej samej, ślepej uliczki. Pham Nuwen miał jednak całe życie, by zastanawiać się nad rozwiązaniami. — Elastyczność rządu to sprawa życia i śmierci. Wiele wieków temu podjęli działania optymalizujące. Geniusz, wolność i znajomość historii zapewniały im bezpieczeństwo, ale w końcu optymalizacje doprowadziły ich do punktu krytycznego. Księżycemiasta pozwoliły im stworzyć największą sieć w Ludzkiej Przestrzeni, stały się jednak także wąskim gardłem…

— Ale wiedzieliśmy… to znaczy oni wiedzieli o tym wcześniej. Zawsze istniał jakiś margines bezpieczeństwa.

Namqem było triumfem rozdzielonej automatyki, która z każdą dekadą stawała się coraz lepsza, coraz wydajniejsza. Każda dekada elastyczności rządu prowadziła do optymalizowania alokacji zasobów, a margines bezpieczeństwa coraz bardziej się kurczył. Spirala upadku była znacznie 3subtelniejsza niż pesymizm myślicieli z Epoki Świtu, Karola Marksa czy Hana Su, i tylko w niewielkim stopniu odpowiadała prognozom Mancura Olsona. Rząd starał się nie ingerować bezpośrednio w rozwój Namqem.

Wolny rynek i indywidualne planowanie były znacznie bardziej efektywne.

Jednak nawet jeśli uda się uniknąć klasycznych pułapek korupcji, centralnego planowania i szalonych wynalazków… — W końcu zawsze dochodzi do jakichś wypaczeń, a rząd musi podjąć bezpośrednie działania. — Nawet świat, który uniknął innych zagrożeń, padał w końcu ofiarą własnego sukcesu.

— Tak, wiem. — Sammy odwrócił wzrok, a Pham zsynchronizował swój wyświetlacz z tym, co widział młody kapitan: Tarelsk i Maresk, dwa największe księżyce. Dwa miliardy ludzi na każdym z nich. Dwa migocące dyski miejskich świateł przesuwały się powoli na tle ich macierzystej planety — która sama w sobie była największym parkiem w Ludzkiej Przestrzeni. Pham wiedział, że kiedy nadejdzie w końcu kres Namqem, będzie to szybki, gwałtowny upadek. Układ słoneczny Namqem nie był z natury tak jałowy jak asteroidalne kolonie pierwszych wieków Ery Kosmicznej… lecz by utrzymać miliardy swych mieszkańców, księżycemiasta potrzebowały bardzo zaawansowanych technologii. Jakieś poważniejsze awarie mogły szybko zamienić się w wojnę obejmującą cały układ. Tego rodzaju konflikty zniszczyły już wiele ludzkich kolonii. Sammy patrzył przez chwilę na ten obraz, spokojny i cudowny — i nieaktualny od wielu lat. Potem powiedział:

— Wiem. Mówiłeś o tym wszystkim wiele razy, Queng Ho wiedzą to od stuleci. Przepraszam, Pham. Zawsze wierzyłem… Nie przypuszczałem, że mój własny dom umrze, i to tak szybko.

— Hm… Zastanawiam się… — Pham objął spojrzeniem pokład dowodzenia swego okrętu i pomyślał o podobnych miejscach na pozostałych trzydziestu statkach jego floty. Teraz, w środku podróży, na każdym mostku pracowało tylko troje lub czworo ludzi. Była to wyjątkowo nudna praca.

Flota Nuwena należała jednak do jednej z największych, jakie przybywały na Spotkanie. Ponad dziesięć tysięcy Queng Ho spało w kabinach hibernacyjnych jego okrętów. Opuścili Terneu równo sto lat temu i lecieli w najbardziej skupionej formacji, na jaką pozwalały środki bezpieczeństwa.

Ostatni z okrętów był oddalony zaledwie o cztery tysiące sekund świetlnych od okrętu flagowego Phama.

— Dotrzemy do Namqem za jakieś dwadzieścia lat. To dużo czasu, jeśli zdecydujemy się spędzić go na wachcie. Może… Tak, to będzie dobra okazja, by udowodnić, że wszystko, o czym mówiłem, naprawdę działa. Za dwadzieścia lat w Namqem prawdopodobnie zapanuje kompletny chaos. Ale my jesteśmy pomocą spoza ich planetarnej pułapki i jest nas dość dużo, byśmy mogli odmienić ich los.

Siedzieli na pokładzie dowodzenia okrętu Sammy’ego, „Rewerencji”.

Pracowało tu dzisiaj wyjątkowo dużo ludzi, kilkanaście osób obsługiwało pięć spośród trzydziestu stanowisk dowodzenia. Sammy przenosił wzrok od stanowiska do stanowiska, wreszcie spojrzał na Phama Nuwena.

Jego oczy rozbłysnęły jaśniej, jakby powróciła do nich nadzieja.

— Tak… Idea Spotkania może zostać zilustrowana. — Nie czekając na reakcję Phama, uruchomił program kalkulacyjny, zapalając się coraz moc niej do tego pomysłu. — Jeśli wykorzystamy w pełni nasze zasoby, może my utrzymać w aktywności prawie po sto osób na każdym statku przez całą drogę do Namqem. Zdążymy wtedy zbadać sytuację i przygotować plan działania. Ba, za dwadzieścia lat będziemy mogli też współpracować z innymi flotami.

Sammy Park znów był teraz przede wszystkim kapitanem flagowym.

Wpatrzony w obliczenia, rozważał różne możliwości.

— Tak. Flota Starej Ziemi jest teraz mniej niż ćwierć roku świetlnego od nas. Połowa wszystkich Uczestników znajduje się w promieniu sześciu lat świetlnych od naszej floty, a ta odległość oczywiście się zmniejsza. Co z Surą i Queng Ho z układu?

— Sura i jej towarzysze mają własne zasoby. Przetrwają. — Sura doskonale wiedziała, jak działa koło losu, nawet jeśli nie wierzyła, że można je złamać. Przeniosła swoją siedzibę z Tarelską już przed stuleciem; „kwatery” SuryYinh mieściły się teraz w starym pałacu w pasie asteroid. Z pewnością domyślała się, co zamierza Pham. Wyniki jej analiz prawdopodobnie leciały już w ich stronę. Może naprawdę istniał Bóg Wszelkiego Handlu. Z pewnością istniała Niewidzialna Ręka. Spotkanie w Namqem mogło znaczyć więcej, niż sobie wyobrażał.

Rok za rokiem flota flot zbliżała się do Namqem. Pięć tysięcy nitek światła, jasnych punktów widocznych z odległości lat świetlnych — tysięcy lat świetlnych, jeśli ktoś używał dobrego teleskopu. Z roku na rok płomienie silników hamujących stawały się jaśniejsze, delikatne kulki puchu w oknach każdego z okrętów przybywających na Spotkanie.

Pięć tysięcy okrętów; ponad milion ludzkich istnień. Okręty były wyposażone w maszyny, które mogły zniszczyć całe światy, wiozły na swych pokładach ogromne biblioteki i sieci komputerowe. I wszystkie razem nadal wydawały się puchową kulką w porównaniu z mocą i zasobami Namqem. Jak maleńki puszek ostu mógłby uratować upadającego kolosa?

Pham udzielał odpowiedzi na to pytanie osobiście i poprzez sieć Queng Ho.

Każda cywilizacja planetarna to odizolowana pułapka. Może ją zniszczyć jedna katastrofa — ale też może ją uratować niewielka pomoc z zewnątrz.

Również bardziej skomplikowane przypadki — jak Namqem, gdzie pokolenia zręcznej optymalizacji doprowadziły w końcu do samozniszczenia — wynikały z zamkniętej natury rozumnej cywilizacji. Rząd miał zbyt mały wybór, zbyt wielkie długi, i w końcu musiał paść ofiarą barbarzyństwa.

Spojrzenie z zewnątrz, nowa automatyka — właśnie to mogli im dać Queng Ho. Właśnie to, zdaniem Phama, stanowiło o ich sile. Teraz miał okazję, by udowodnić swoją teorię, nie tylko o niej dyskutować. Miał dwadzieścia lat na przygotowania i wcale nie był pewien, czy mu to wystarczy.

W ciągu dwudziestu lat łagodna równia pochyła, po której staczało się Namqem, przybrała raczej formę urwiska. Upadły już kolejne trzy rządy, za każdym razem zastępował je reżim, który miał być „bardziej efektywny”, a który w rzeczywistości otwierał drogę coraz bardziej radykalnym społecznym i technicznym rozwiązaniom, ideom, co nie sprawdziły się na setkach innych światów. I przy każdym kroku w dół plany nadlatującej floty stawały się coraz precyzyjniejsze.

W układzie umierali ludzie. Ludzie przybywający na statkach widzieli z odległości miliona kilometrów od świata Namqem początki pierwszej wojny w układzie. Widzieli je bez pomocy teleskopów, gołym okiem; eksplozje gigatonowych bomb, destrukcję opozycyjnego rządu, który przywłaszczył sobie dwie trzecie zautomatyzowanego przemysłu planet zewnętrznych. Po detonacjach pozostała tylko jedna trzecia tego przemysłu, znajdowała się jednak pod ścisłą kontrolą reżimu.

Kapitan flagowy Sammy Park relacjonował na spotkaniu:

— Aląin próbuje ewakuować się na powierzchnię planety. Mieszkańcom Mareska grozi klęska głodu; dostawy z zewnętrznego układu zostaną wyczerpane na kilka dni przed naszym przybyciem.

— Rząd naTarelsku uważa, że nadal panuje nad sytuacją. Oto nasza analiza… — Nowy mówca władał biegle nese; mieli dwadzieścia lat, by zsynchronizować wspólny język. Ten Kapitan był młodym… mężczyzną…

ze Starej Ziemi. W ciągu ośmiu tysięcy lat Stara Ziemia czterokrotnie została całkowicie wyludniona. Gdyby nie istnienie światówcórek, ludzka rasa wymarłaby już dawno temu. To, co żyło teraz na Ziemi, było dziwne.

Nikt spośród tej rasy nie zawędrował jeszcze tak daleko od centrum Ludzkiej Przestrzeni. Lecz teraz, kiedy floty docierały wreszcie do układu Namqem, okręty Starej Ziemi znajdowały się zaledwie o dziesięć sekund świetlnych od okrętu Phama. Podobnie jak inni Uczestnicy, delegaci z Ziemi zaangażowali się mocno w projekt, którzy wszyscy nazywali teraz Ratunkiem.

Sammy odczekał grzecznie kilkanaście sekund, by upewnić się, że jego rozmówca skończył. Tego rodzaju dyskusja, w której sygnał docierał do poszczególnych uczestników ze sporym opóźnieniem, wymagała specjalnej dyscypliny. Wreszcie Sammy skinął głową.

— Na Tarelsku prawdopodobnie wkrótce dojdzie do masowej zagła dy, choć nie jesteśmy jeszcze pewni, co ją spowoduje.

Pham siedział w tej samej sali co Sammy. Wykorzystał swoją pozycję, by wtrącić się, nim minął czas przeznaczony na wypowiedź jego kapitana.

— Przedstaw nam pokrótce sytuację Sury, Sammy.

— Sura Vinh nadal przebywa w głównym pasie asteroid. Znajduje się jakieś dwa tysiące sekund świetlnych od naszej obecnej pozycji. — Jeszcze przez jakiś czas Sura nie mogła więc uczestniczyć w ich naradach. — Dostarczyła nam sporo użytecznych informacji, ale straciła swoją kwaterę i wiele okrętów. — Sura była właścicielką licznych posiadłości w pasie asteroid; bez wątpienia znalazła już sobie jakieś bezpieczne schronienie.

— Sura proponuje, byśmy przenieśli miejsce Wielkiego Spotkania do Brisgo Gap.

Sekundy mijały powoli, kiedy czekali na odpowiedź drugiej strony.

Dwadzieścia sekund. Żadnej odpowiedzi od floty Starej Ziemi; ale to mogła być uprzejmość. Czterdzieści sekund. Głos zabrał kapitan floty ze Strentmann, prawdopodobnie kobieta.

— Brisgo Gap? Nigdy nie słyszałam o tym miejscu. — Podniosła rękę, wskazując w ten sposób, że nie skończyła jeszcze wypowiedzi. — Aha, ro zumiem. Przerwa w ich pasie asteroid. — Roześmiała się cierpko. — Przy puszczam, że ten wybór nie wzbudzi żadnych sprzeciwów. Dobrze, spotka my się w pobliżu kwater Sury Vinh, ale… dopiero po realizacji planu Ra tunku.

Przybyli z miejsc odległych o dziesiątki, czasami setki lat świetlnych.

A teraz proponowano im, by Wielkie Spotkanie odbyło się w pustej prze-, strzeni. Na tyle, na ile pozwalała na to dzieląca ich odległość, Pham spierał się z Surą o tę propozycję. Spotkanie w nic nieznaczącym miejscu było przyznaniem się do porażki. Kiedy znów nadeszła kolej „Rewerencję”, przemówił Pham:

— Oczywiście Sura Vinh ma rację, wybierając na miejsce spotkania odległy zakątek układu Namqem. Ale mieliśmy wiele lat, by przygotować Ratunek. Dysponujemy pięcioma tysiącamy okrętów. Przygotowaliśmy rozwiązania dla każdej z populacji księżycówmiast i dla tych, które prze niosły się już na Namqem. Proponuję, byśmy spotkali się dopiero wtedy, gdy zrealizujemy nasz plan.

Trzydzieści osiem

W systemie Namqem toczyła się wojna. Zagrożone były trzy różne populacje księżyców-miast. Zasoby niemal tysiąca statków przeznaczono do stłumienia chaotycznych walk, które toczyły się na sporym obszarze układu. Ładowniki z zapasami z ponad dwustu statków zostały wysłane na powierzchnię samego Namqem. Świat ten przez kilka tysięcy lat był starannie pielęgnowanym parkiem — teraz miał stać się domem miliardów ludzi. Część populacji księżyców znajdowała się już na jego.powierzchni.

Ponad dwa tysiące okrętów zmierzało na Maresk. Tamtejszy reżim praktycznie już nie istniał nad mieszkańcami wisiało jednak widmo głodu. Uratować ich mogły subtelne działania flot w połączeniu z ogromnymi transportami żywności.

Tarelsk nadal miał aktywny rząd, który nie przypominał jednak żadnego rządu z historii układu Namqem. Przypominał raczej ponurą przeszłość z innych światów, gdzie władcy mówili głośno o pojednaniu, a jednocześnie zabijali miliony ludzi. Rząd Tarelska był grupą niepohamowanych szaleńców. » Jeden z analityków Sammy’ego powiedział:

— Jeśli ich pokonamy, to będzie prawie jak zbrojny podbój.

— Prawie? — Pham podniósł nań wzrok; każdy członek załogi miał na sobie kompletny skafander z kapturem. — Do diabła, to jest zbrojny podbój.

-W najprostszej sytuacji misja ratunkowa Queng Ho miała przyjąć formę trzech skoordynowanych zamachów stanu. Gdyby im się powiodło, potomność nie zapamiętałaby tego w ten sposób. Gdyby im się powiodło, każda operacja byłaby małym cudem, zbawieniem, którego tubylcy nie mogli zapewnić sobie sami. W całej historii ludzkości co najwyżej dziesięć razy dochodziło do międzygwiezdnej wojny, obejmującej przestrzeń większą niż kilka lat świetlnych. Pham zastanawiał się, co pomyślałby jego ojciec, gdyby wiedział, do czego doszedł odrzucony przezeń syn. Odwrócił się ponownie do mapy. Najszybszy z okrętów miał dolecieć do Tarelska za pięćdziesiąt Ksekund. — Jakie wieści?

— Tak jak przypuszczaliśmy, rząd Tarelska nie przyjmuje naszych argumentów. Uważają nas za najeźdźców, nie ratowników. I nie przekazują tego, co mówimy, populacji Tarelska.

— Ale ludzie chyba znają prawdę?

— Niekoniecznie. Mieliśmy trzy udane rekonesanse. — Roboty zostały zrzucone cztery Msekundy wcześniej, pojazdy rozpoznawcze, które mogły się poruszać nawet z prędkością równą jednej dziesiątej prędkości światła. — Dostaliśmy tylko kilka obrazów, ale to, co zobaczyliśmy, nie zgadza się z informacjami przekazywanymi przez szpiegów Sury. Przypuszczamy, że rząd zastosował stan powszechnego zagrożenia.

Pham gwizdnął cicho. Teraz każdy system obliczeniowy, nawet dziecięce zabawki, pracował dla rządu. Była to najbardziej ekstremalna forma kontroli społecznej, jaką kiedykolwiek wymyślono.

— Więc teraz mają władzę nad wszystkim. — Marzenie każdego dyk tatora… Tyle że żaden dyktator nie mógł zaplanować każdego szczegó łu zachowania swego społeczeństwa. Władcy Tarelska upadli naprawdę bardzo nisko. Pham odchylił się w swym fotelu. — No dobrze. To ułatwia sprawę, ale i zwiększa ryzyko. Musimy działać jak najszybciej; ci face ci zabiją wszystkich, jeśli zostawimy ich samym sobie. Przechodzimy do planu dziewiątego. — Oznaczało to kolejne fale zrzutów samosterujących urządzeń. Pierwsze były bomby pulsacyjne o ograniczonym polu rażenia, które miały oślepić oczy i automatykę Tarelska. W następnej fali znaj dowały się kopiarki zalewające miejskie obszary księżyca automatyką Queng Ho. Gdyby plan Phama się powiódł, automatyka Tarelska skon frontowana zostałaby z innym, zupełnie obcym systemem, którego nie mógłby objąć stan powszechnego zagrożenia wprowadzony przez miejscowy rząd.

Flota Phama przeleciała na małej wysokości obok świata Namqem.

Ten manewr utrzymał ich przez kilka tysięcy sekund poza zasięgiem bezpośredniego ognia Tarelska, jednocześnie jednak był poważnym wykroczeniem. Cywilizowane układy nie dopuszczały w pobliże zamieszkanych terenów dużych rakiet, a tym bardziej okrętów z napędem międzygwiezdnym. Złamanie tego zakazu karano wysokimi grzywnami, ostracyzmem, a czasem nawet konfiskatą okrętu. Miło było choć raz wcale się tym nie przejmować. Trzydzieści okrętów Phama hamowało maksymalnym ciągiem przy ponad 1 g, i to od kilku Ksekund. Przeleciały nad środkowopółnocnymi szerokościami Namqem, na wysokości niecałych dwustu kilometrów, i przy prędkości dwustu kilometrów na sekundę.

Widzieli z tej wysokości wypielęgnowane lasy i pustynie, tymczasowe miasta, w których mieszkali uchodźcy z Alqin. Potem zaczęli oddalać się ponownie, trajektorią zakrzywioną przez masę planety. Przypominało to dziecięcy rysunek, planeta dosłownie przemknęła przed ich oczami.

Tymczasem przestrzeń przed nimi błyszczała diabelskim światłem, i tylko niewielką jego część stanowił ogień obrony. Właśnie z tego powodu szybki lot ponad zamieszkaną powierzchnią stanowił szaleństwo. Przestrzeń wokół świata Namqem była kiedyś uporządkowaną sceną działania zoptymalizowanego systemu. Zastanawiano się nawet nad budową wież orbitalnych. Tej optymalizacji skutecznie sprzeciwił się rząd, lecz mimo to przestrzeń na mniejszych wysokościach roiła się od tysięcy pojazdów i satelitów. Nawet w najlepszych dla Namqem czasach mikrokolizje tworzyły tak wiele śmieci, że ich zbiórka i utylizacja stanowiła największy i najbardziej dochodowy biznes w okolicach Namqem.

Teraz jednak już od wielu Msekund nikt nie zajmował się porządkowaniem przestrzeni okołoplanetarnej. Flota Queng Ho nie spodziewała się aż takiego chaosu, ale torowała sobie drogę za pomocą sterowanych eksplozji sięgających setki kilometrów naprzód i na boki. Okręt Phama niszczył miliony ton śmieci, transportowców i pojazdów wojskowych rządu…

Przybycie floty zostało jednak ogłoszone znacznie wcześniej; może obyło się bez przypadkowych i niewinnych ofiar. Armada okrętów Queng Ho pozostawiała za sobą tylko spalone i zgniecione szczątki.

Tarelsk leżał dokładnie przed nimi. Miliony świateł, które rozpalały powierzchnię księżyca w lepszych czasach, zostały teraz zgaszone albo dekretem rządu, albo przez bomby pulsacyjne Phama. Ale Namqem nie było wcale martwe. Za niecałe pięćdziesiąt sekund okręty Phama miały wygasić silniki. Nikt nie wiedział, co może stać się potem-Bez silników nie działało pole ochronne… a bez pola nawet drobny fragment metalu lecący z dużą prędkością mógł poważnie uszkodzić statek.

— Czterdzieści sekund do wygaszenia. — Płomienie już przygasały, by nie zniszczyć powierzchni Tarelska.

Pham przejrzał szybko raporty pozostałych flot; ładowniki na Namqem, dwa tysiące okrętów spieszących na ratunek głodującym mieszkańcom Mareska. Maresk płynął majestatycznie przez przestrzeń, niczym lewiatan otoczony ławicą drobnych ryb. Wiele spośród dwóch tysięcy statków zdążyło już przycumować do powierzchni księżyca. Reszta krążyła po orbicie. Ostatni z frachtowców z zewnętrznego układu widoczny był jeszcze poza krawędzią Mareska. Ten powolny kolos został wystrzelony wiele Msekund wcześniej, kiedy farmami położonymi z dala od centrum układu zarządzała jeszcze sprawna automatyka. Frachtowiec był wielki jak okręt międzygwiezdny, lecz brakowało mu skomplikowanego osprzętu. Na pokładzie znajdowało się dziesięć milionów ton ziarna, które mogły jeszcze przez jakiś czas utrzymać mieszkańców Mareska przy życiu.

— Dwadzieścia sekund do wygaszenia.

Pham jeszcze przez chwilę patrzył na obraz Mareska. Wokół okrętów Queng Ho aż roiło się od mniejszych pojazdów, nikt jednak nie miał wrogich zamiarów. Mieszkańcy Mareska nie oddali władzy szaleńcom jak ci z Tarelska.

Nagle przed oczami Phama pojawiły się srebrne ikonki, mrożące krew w żyłach odłamki lodu. Wiadomość pochodziła od agentów Sury na Maresku; Sabotaż iv zacumowanych okrętach. Uciekać! Uciekać! Obraz Mareska zniknął z wyświetlacza Phama. Przez chwilę patrzył ponownie na świat Namqem. Blask słońca ogarniał dwie trzecie zwróconej ku niemu powierzchni planety. W rzeczywistości Maresk ukryty był za światem Namqem.

Nagle krawędź atmosfery Namqem zapłonęła światłem innego, nowego słońca, które narodziło się gdzieś poza planetą. Dwie sekundy później pojawił się kolejny błysk, potem jeszcze jeden.

Jeszcze przed momentem załoga „Rewerencji” była całkowicie pochłonięta odliczaniem przed wygaszeniem silników i przygotowaniami do tego, co miało nastąpić później. Teraz wszyscy zwrócili się ku światłom rozpalającym krawędź Namqem.

— Gigatonowe eksplozje wokół Mareska. — Analityk starał się przema wiać opanowanym głosem. — Nasze floty w pobliżu powierzchni… Boże, wszystkie zniknęły! — Wraz z ponadmiliardową populacją księżycamiasta.

Sammy Park siedział nieruchomo, wpatrzony w przestrzeń. Pham zrozumiał, że być może będzie musiał przejąć dowodzenie. Wtedy jednak Sammy pochylił się do przodu i zakomenderował ostrym, stanowczym głosem:

— Tran, Lang, wracajcie na pozycje. Zajmijcie się naszą flotą!

Inny głos:

— Wygaszenie… teraz.

Pham doznał znajomego uczucia lekkości, kiedy główny silnik „Rewerencji” został całkowicie wygaszony. Na wyświetlaczu widział, że wszystkie okręty floty wygasiły silniki w przeciągu stu milisekund od wyznaczonego czasu. Niecałe czterysta kilometrów przed nimi leżał Tarelsk, tak bliski, że nie wydawał się już księżycem czy planetą, lecz krajobrazem rozciągającym się wokół statków. Przed nadejściem Ludzkości Tarelsk był jeszcze jednym martwym i zimnym księżycem, niewiele większym od pierwszej Luny. Lecz podobnie jak w przypadku ziemskiego Księżyca, gospodarka transportowa dała mu szansę na rozwój. W świetle świata Namqem Tarelsk mienił się pastelowymi barwami, szczytami wyniosłych, sztucznych gór. W odróżnieniu od starej Luny ten świat nigdy nie zaznał katastrofy spowodowanej przez ludzi… aż do tej pory.

— Prędkość pięćdziesiąt pięć metrów na sekundę. Odległość trzysta pięćdziesiąt kilometrów. — Celowo zakończyli wygaszanie tak blisko, by druga strona nie mogła zaatakować ich, nie ponosząc przy tym strat własnych. Ale ten szalony rząd zabił właśnie miliard ludzi. — Sammy, ląduj gdziekolwiek, byle szybko!

— Co… — Sammy pochwycił jego spojrzenie i zrozumiał. Ale było już za późno.

Wszystkie systemy przestały nagle działać, na wyświetlaczu Phama zapanowała pustka i cisza. Po raz pierwszy w życiu Pham Nuwen poczuł szarpnięcie okrętu. Milion ton kadłuba i pancerza pochłonęło i złagodziło siłę uderzenia, które musiało być potężne. Pham rozejrzał się po mostku.

Dochodziły go dziesiątki głosów, raporty ze wszystkich stron, niepoddane jednak filtracji ani analizie.

— Pociski atomowe, Boże!

Jeden po drugim włączały się urządzenia alarmowe. Obraz przesuwał się w jednostajnym tempie po krajobrazie Tarelska i niebie. „Rewerencja” obracała się z prędkością kilku stopni na sekundę. Kilku młodszych analityków próbowało wstać ze swoich miejsc.

— Stosować się do procedur! — huknął Sammy.

Na jedynym działającym jeszcze monitorze ponownie pojawił się krajobraz Tarelska, wieże i przezroczyste kopuły nad farmami. Tarelsk był tak duży, że mógł niemal przetrwać bez pomocy z upraw pozasystemowych.

Teraz lecieli prosto na ten obszar z prędkością… piętnastu metrów na sekundę? Bez wyświetlacza Pham nie mógł ocenić prędkości zbliżania.

— Jak szybko, Sammy?

Kapitan flagowy pokręcił głową.

— Nie wiem. Pocisk trafił nas od strony Tarelska, niemal w sam śro dek. Na pewno nie spadamy szybciej niż dwadzieścia metrów na sekun dę. — Lecz w wirującym wraku, którym stała się „Rewerencja”, nie mogli już w żaden sposób zmniejszyć tej prędkości.

Załoga Sammy’ego próbowała skontaktować się z pozostałą częścią okrętu i odzyskać łączność z innymi statkami. Pham przyglądał się temu 3w milczeniu. Trafione zostały wszystkie okręty jego floty. „Rewerencja” nie była zniszczona ani najbardziej, ani też najmniej spośród nich. W miarę jak napływały kolejne raporty, krajobraz Tarelska widziany na ściennym ekranie stawał się coraz większy. Pham dostrzegał już skutki wybuchu.

Szaleńcy z rządu zniszczyli część własnych farm podczas tego ataku.

Niemal dokładnie na wprost przed nimi… Boże… to była ta stara wieża, którą kupili z Surą w pierwszym wieku.

Kolizje okrętów bywały bardzo różnorodne, od otarć przy prędkości jednego milimetra na sekundę, które interesowały głównie policję… aż po ogromne wybuchy niszczące nie tylko statki, ale i pobliskie planetoidy.

Zderzenie „Rewerencji” z Tarelskiem plasowało się gdzieś pośrodku tej skali. Milion ton okrętu gwiezdnego wbijało się w kopuły ciśnieniowe i wielopoziomowe rezydencje, poruszając się jednak nie szybciej niż człowiek biegnący w normalnym polu grawitacyjnym.

Milion ton nie zatrzymuje się łatwo. Okręt parł naprzód, niszczył wszystko, co napotkał na drodze. Kolejne poziomy miasta gniotły się szybciej niż metalowy kadłub i osłona napędu, ale w końcu statek i miasto wokół niego utworzyły jedną, zmasakrowaną ruinę.

Wszystko to nie mogło trwać dłużej niż dwadzieścia sekund, ale kiedy dobiegło końca, Pham i pozostali wisieli na pasach swych foteli w 0,2 grawitacji panującej na powierzchni Tarelska. Światła z zakrzywionych ścian przygasało, to znów rozpalało się mocniej, po monitorach przepływały jakieś bezkształtne plamy. Pham wypiął się ze swojej uprzęży i ześliznął na sufit. Przy kratkach wentylatorów wirowały drobiny kurzu, ale jego skafander ciśnieniowy opinał go mocniej niż przed chwilą. Do okrętu wdzierała się próżnia. Korzystając z kanału audio, Sammy próbował zebrać informacje od swych podwładnych i ocenić straty. Na pokładzie „Rewerencji” żyło pięć tysięcy ludzi… jeszcze przed chwilą.

— Straciliśmy cały dziób, kapitanie. Wydobycie ciał zajmie kilka Ksekund. Potrzebujemy…

Pham wspiął się po ścianie do włazu i uchylił go lekko.

— Nasze grupy desantowe, Sammy, co z nimi?

— Są cali, ale…

— Zbierz ich. Możesz zostawić kilku jako grupę ratunkową, ale cała reszta wychodzi. — 1 skopie komuś tyłek.

Następne Ksekundy zachowały się w pamięci Phama jako totalny chaos. Działo się tak wiele rzeczy, i to jednocześnie. Pomimo tylu lat planowania nikt nie wierzył, że operacja może się w końcu zakończyć walką na powierzchni któregoś z księżyców. A nawet obrońcy Queng Ho nie byli prawdziwymi wojownikami. Pham Nuwen widział więcej krwi, cierpienia i śmierci w średniowiecznej Canberze, niż większość ich oglądała przez całe swoje życie.

Ich przeciwnicy także nie byli prawdziwymi żołnierzami. Szalony rządTarelska nawet nie ostrzegł mieszkańców wyższych poziomów o nadchodzącej kolizji. Działając na własną rękę, większość ludzi przeniosła się niżej, lecz mimo to miliony zginęły w długiej, gigantycznej katastrofie.

Grupy Phama kierowały się w dół, na drugi poziom super tramwaj ów.

Pham miał już połączenie z innymi statkami. Mieszkańcy Tarelska pozostawali tylko o kilka lat w tyle za najlepszą technologią i edukacją całej Ludzkiej Przestrzeni. Oni rozumieli katastrofę; w większości rozumieli też to, czego nie pojmował ich szalony rząd. Byli jednak bezradni wobec systemów, których ich władcy użyli przeciwko nim.

W słuchawkach Pham słyszał głosy grupy desantowej z innego okrętu, oddalonego o trzydzieści kilometrów. Zetknęli się już ze skutkami stanu powszechnego zagrożenia.

— Wszystko tu działa… przeciwko nam. Straciłem piętnastu ludzi na przystanku tramwajowym.

— Przykro mi, David. Masz bomby pulsacyjne. Wykorzystaj je, a potem zalej wszystko naszą automatyką.

Grupa Sammy’ego oddalała się coraz bardziej od Phama. Wyszli przez te same pęknięcia w metalowym kadłubie, lecz na każdym zakręcie Sammy szedł w drugą stronę. Początkowo nie miało to żadnego znaczenia.

Ściany nie przeszkadzały im w komunikacji, a rozproszeni stanowili trudniejszy cel dla wroga… Ale do diabła, Sammy był już o dwa kilometry na wschód od niego. Jego grupa została otoczona przez tubylców. Niektórzy twierdzili, że są zarządcami systemów miejskich, i że mogą im pokazać, gdzie znajdują się kluczowe węzły systemów.

— Poczekaj, Sammy!

Łącze polowe przekazywało obraz tylko z jednego kierunku, Pham nie wiedział więc, co zamierza grupa Sammy’ego. Nadal jednak oddalali się od siebie.

— Pham! Przebiliśmy się przez gruzy i jesteśmy teraz… w kampusie uniwersyteckim. Mamy tu przeciek i… — Na wyświetlaczu Phama pojawił się obraz widziany przea grupę Sammy’ego. Przez rozległy trawnik w stro nę kamery biegło kilkudziesięciu tubylców — żaden z nich nie miał na so bie skafandra ciśnieniowego. Lecz wysoko, pod sufitem wirowały luźne papiery i piach. W słuchawkach dał się słyszeć świst powietrza uciekają cego przez jakiś duży otwór.

Po chwili Pham ujrzał także ludzi Sammy’ego przy pracy. Oblegał ich coraz większy tłum, w którym pojawiały się także dzieci — musiała to być jedna z tych odwróconych wież. W słuchawkach znów rozległ się głos Sammy’ego.

— To moi ludzie, Pham!

Pham przypomniał sobie, że krewni Sammy’ego Parka z Tarelska byli akademikami. Cholera.

— Nie rozpraszaj się, Sammy. Tarelsk ma większą powierzchnię niż 3wszystkie miasta na przeciętnej planecie. Prawdopodobieństwo, że trafiliśmy akurat w to miejsce, jest praktycznie równe zeru…

— Wcale nie… — Jego głos ucichł na chwilę, przytłumiony jakimiś trza skami… — …nie mówiłem ci, myślałem, że to nieważne… Starałem się, że by „Rewerencja” upadła obok politechniki.

Tym bardziej, cholera.

— Posłuchaj, Pham, możemy ich uratować! Co więcej, oni na nas cze kali… Są tu też ludzie Sury. Mają ze sobą plany systemów… i niektóre zmiany w oprogramowaniu wprowadzone przez reżim. Pham, oni twier dzą, że wiedzą, gdzie są ukryte pułapki!

Może stało się lepiej, że Sammy spotkał swych krewniaków; Queng Ho nie umieli bić się wręcz, a dzięki planom systemu mogli trzymać w szachu rząd i jego sieć kontrolną.

Dziesięć Ksekund później Pham uzyskał połączenie z szaleńcami, którzy nazywali siebie rządem, szóstką spanikowanych ludzi o czerwonych oczach. Ich przywódca miał na sobie mundur, który należał kiedyś zapewne do kogoś ze służb ochrony parku. Byli żywym świadectwem końca cywilizacji.

— Jedyne, co możecie teraz zrobić, to pogorszyć swoją sytuację — powiedział im Pham.

— Bzdura. Mamy Tarelsk. Zgnietliśmy was i tych żarłoków z Mareska.

Mamy dość zasobów, by utrzymać cały Tarelsk. Kiedy już stąd znikniecie, zaprowadzimy nowy porządek. — Obraz zachwiał się i zniknął; Pham nigdy nie dowiedział się, czy było to celowe posunięcie, czy też awaria zużytego systemu.

To nie miało znaczenia. Rozmowa trwała wystarczająco długo, by mogli zidentyfikować pośrednie węzły. A siły Phama Nuwena miały sprzęt i oprogramowanie pochodzące spoza układu Namqem. Dzięki temu i dzięki pomocy mieszkańców szalony rząd nie mógł przetrwać dłużej niż kilka Ksekund.

Kiedy już samozwańczy władcy Tarelska skończyli swe panowanie, zaczęła się najtrudniejsza część operacji Ratunek.

Trzydzieści dziewięć

Wielkie Spotkanie Queng Ho odbyło się dwadzieścia Msekund później. Układ słoneczny Namqem nadal był obszarem katastrofy. Mieszkańcy opustoszałego Aląin obozowali w świecie Namqem, mieli zapewnione schronienie i żywność. Maresk był radioaktywnym wrakiem; odbudowa najmniejszego z księżyców zajmie długie stulecia. Zginęło tam niemal miliard ludzi. Na szczęście ocalał ostatni transport z żywnością, a po ponownym uruchomieniu zewnętrznego systemu farm dwa miliardy mieszkańców Tarelska nie musiały już obawiać się widma głodu. Automatyka na Namqem została poważnie uszkodzona, działała teraz na poziomie dziesięciu procent poprzedniej wydajności. Odbudowa systemu stanowiła kolejne zadanie dla tych, którzy przetrwali katastrofę. Wszyscy mogli mieć już jednak pewność, że kryzys dobiegł końca i że jego następstwem nie będzie okres ciemności i powrót średniowiecza. Wnuki obecnych mieszkańców Namqem miały na powrót żyć w normalnym, rozkwitającym świecie.

Nadal jednak nie mieli żadnego przyzwoitego miejsca na Wielkie Spotkanie. Pham musiał więc przystać na pierwotną propozycję Sury.

Spotkanie miało odbyć się w Brisgo Gap, na kompletnym pustkowiu w środku układu. Tutaj przynajmniej nie musieli patrzeć na dzieło zniszczenia dokonane przez szaleńców z Tarelska ani zajmować się rozwiązywaniem lokalnych problemów. Z Brisgo Gap świat Namqem i jego księżyce wyglądały tylko jak błękitnozielony dysk i trzy punkty światła.

Sura Vinh wykorzystała ostatnie zasoby zgromadzone w pasie asteroid, by wybudować kwatery dla uczestników Spotkania. Pham miał nadzieję, że Sura będzie pod wrażeniem sukcesu, jaki przyniósł Plan Queng Ho.

— Uratowaliśmy cywilizację, Suro. Teraz chyba mi już wierzysz. Mo żemy być czymś więcej niż korporacją kupiecką…

Sura Vinh była już jednak bardzo stara. W czasach świtu cywilizacji nauki medyczne obiecywały nieśmiertelność. Rzeczywiście, w pierwszych tysiącleciach postępy były oszałamiające. Ludzie żyli coraz dłużej, przeciętnie po dwieście, potem po trzysta lat. Później jednak każdy krok naprzód był coraz mniejszy i coraz droższy. I tak ludzkość stopniowo traciła wiarę w jeszcze jeden ze swych naiwnych snów. Hibernacja mogła przesunąć śmierć o tysiące lat, lecz nawet przy najlepszym wsparciu medycznym człowiek nie mógł przeżyć więcej niż pięćset lat realnego czasu. Była to górna granica wytrzymałości ludzkiego ciała, a jej osiągnięcie wymagało ogromnych kosztów i wysiłku.

Ruchome krzesło Sury przypominało raczej przenośny szpital niż mebel. Wzruszyła ramionami, choć nawet w zerowym ciążeniu był to dla niej spory wysiłek.

— Nie, Phamie — odparła. Jej oczy były czyste i zielone jak zawsze — z pewnością transplanty lub protezy. Głos miał już wyraźnie syntetyczne brzmienie, ale Pham wyczuwał w nim znajomą wesołość. — To Wielkie Spo tkanie musi o tym zadecydować, pamiętasz? Nigdy nie zgodziliśmy się ostatecznie na twoje plany. Zebraliśmy się tu właśnie po to, żeby poddać je głosowaniu.

Sura powtarzała mu to od pierwszych stuleci, odkąd tylko zrozumiała, że Pham nigdy nie zrezygnuje ze swoich marzeń. Och, Suro, nie chcę cię zranić, ale jeśli moja wizja musi wyraźnie zwyciężyć twoją, to niech się tak stanie.

Kwatery wybudowane przez Surę w Brisgo Gap były ogromne, nawet według standardów sprzed katastrofy. Mogły przy nich zacumować wszystkie ocalałe okręty, a system ochronny zapewniony przez Surę sięgał ponad dwa miliony kilometrów poza Gap.

Centralnym punktem kwater była sala obrad o zerowym ciążeniu — prawdopodobnie największa sala w całej historii ludzkości, za duża nawet jak na potrzeby Spotkania. Przez wiele Msekund przed samym Spotkaniem gromadzili się tu Kupcy, korzystając z największego dotąd — i być może największego w ogóle — zjazdu Queng Ho. Pham wykorzystywał każdą wolną chwilę, by się tam znaleźć. Każdego dnia nawiązywał nowe kontakty, poznawał więcej ludzi niż kiedykolwiek wcześniej. Musiał przecież przekonać wszystkich wątpiących i niepewnych. A znalazłoby się ich wielu. W zasadzie byli to przyzwoici ludzie, ale bardzo ostrożni i inteligentni.

Znalazł wśród nich wielu własnych potomków. Ich podziw i oddanie wydawały się szczere, lecz nigdy nie był pewien, ilu naprawdę przekonał do swych poglądów. Po jakimś czasie zauważył, że denerwuje się bardziej niż podczas jakiejkolwiek walki czy nawet trudnych negocjacji handlowych. Nieważne, powtarzał w myślach. Czekał na to przez całe życie. Nic dziwnego, że jest zdenerwowany, kiedy od ostatecznej rozgrywki dzielą go już tylko Msekundy.

Ostatnie Msekundy przed Spotkaniem upłynęły na gorączkowym uzupełnianiu i reorganizacji harmonogramów. W układzie Namqem nadal nie działała przyzwoita automatyka. Pham podejrzewał, że jeszcze przez najbliższą dekadę potrzebna tu będzie zewnętrzna pomoc, która zapobiegnie awariom na dużą skalę i powstrzyma oportunistów chcących wykorzystać trudną sytuację do własnych celów. Zależało mu jednak na tym, by wszyscy jego ludzie byli obecni na Spotkaniu. Sura nie próbowała przeciwstawiać się jego życzeniom. Razem ułożyli harmonogram, który pozwalał sprowadzić ludzi Phama do kwater, a jednocześnie nie narażał na niebezpieczeństwo nowego rządu Namqem.

Wreszcie nadszedł czas Phama, chwila, w której mógł urzeczywistnić swoje marzenia. Popatrzył zza zasłony okrywającej wejście na wielką przestrzeń sali. Sura skończyła właśnie zapowiadać jego wystąpienie i opuszczała podest mówcy. Ze wszystkich stron dobiegały rzęsiste oklaski.

— Boże… — mruknął Pham.

— Zdenerwowany? — spytał Sammy Park zza jego pleców.

— I to jak. — Właściwie do tej pory tylko raz doświadczył podobnego strachu… kiedy jako mały chłopiec wszedł na pokład okrętu gwiezdnego i po raz pierwszy spotkał Kupców z Queng Ho. Odwrócił się, by spojrzeć na swego kapitana flagowego. Sammy się uśmiechał. Odkąd uratowali Tarelsk, wydawał się szczęśliwszy niż kiedykolwiek. Niedobrze. Być może już nigdy nie będą razem podróżować. Ludzie, których uratowała jego grupa, naprawdę byli jego krewnymi. A ta jego śliczniutka prawnuczka była dobrym człowiekiem, ale najwyraźniej miała inne plany co do przyszłości Sammy’ego. Kapitan wyciągnął rękę do Phama.

— P-powodzenia.

I nagle Pham znalazł się na sali. W drodze na mównicę minął Surę.

Nie mieli czasu na rozmowę. Jej krucha dłoń musnęła jego policzek. Wznosił się ku centralnej platformie przy akompaniamencie ogłuszającego aplauzu. Spokojnie. Miał jeszcze jakieś dwadzieścia sekund na zebranie myśli i uspokojenie rozdygotanych nerwów. Dziewiętnaście, osiemnaście…

Wielki Hol miał prawie siedemset metrów szerokości, zbudowany został zgodnie ze starożytną tradycją. Jego publiczność tworzyła niemal kompletną, żywą kulę, wszyscy ludzie ustawieni wzdłuż wewnętrznej powierzchni sali patrzyli na maleńki podest mówcy. Pham rozglądał się na wszystkie strony i wszędzie widział twarze zwrócone ku sobie. Poprawka; w powierzchni kuli znajdowała się spora wyrwa, niemal sto tysięcy pustych siedzeń przeznaczonych dla Queng Ho, którzy zginęli na Maresku. Sura upierała się przy takim zagospodarowaniu przestrzeni, by uczcić pamięć zmarłych. Pham przystał na to, choć wiedział, że w ten sposób Sura chce także przypomnieć wszystkim o straszliwej cenie, jaką mogła nieść jego propozycja.

Pham uniósł ręce, dotarłszy do mównicy. Widział, jak wszyscy Queng Ho odpowiadają na jego gest. Po sekundzie ich oklaski stały się jeszcze głośniejsze. Przez czysty wyświetlacz nie widział poszczególnych twarzy. Z tej odległości rozróżniał tylko sylwetki i mógł domyślać się, kto jest mężczyzną, a kto kobietą. W niektórych miejscach kobiety stanowiły zdecydowaną mniejszość, w innych — Queng Ho ze Strentmann — przytłaczającą większość, ogólnie proporcje były wyrównane. Może powinien zwracać się przede wszystkim do nich; od pobytu w Strentmann przekonał się, że kobiety mają szersze spojrzenie na wiele spraw, są bardziej przewidujące.

Uprzedzenia ze średniowiecznej Canberry nadal jednak żyły ukryte gdzieś głęboko w jego wnętrzu i Pham nigdy nie nauczył się sterować kobietami.

Odwrócił dłonie na zewnątrz, czekając, aż wrzawa ucichnie. Słowa przemówienia wisiały w postaci srebrnych liter przed jego oczami. Przygotowywał tę mowę od wielu lat, a przez ostatnie Msekundy, kiedy miał więcej czasu dla siebie, szlifował każdy niuans znaczeniowy, każde słowo.

Nagle jednak okazało się, że wcale nie potrzebuje srebrnych ikon.

Oczy Phama patrzyły poza nie, na ludzkość zgromadzoną dokoła, a słowa same wypływały z jego ust.

— Moi drodzy!

Na sali zapanowała absolutna cisza. Milion twarzy zwróciło się w jego stronę, milion ludzi wbiło weń spojrzenia.

— Mój głos dociera do was ledwie z sekundowym opóźnieniem. Tu taj, podczas tego Spotkania, możemy bezpośrednio słuchać naszych przy jaciół Queng Ho, nawet tych z dalekiej Ziemi. Po raz pierwszy, i być mo że jedyny, możemy ujrzeć, kim naprawdę jesteśmy. I zdecydować, kim bę dziemy.

Mój ludu, składam wam serdeczne gratulacje. Przybyliśmy tu z miejsc odległych o dziesiątki i setki lat świetlnych, uratowaliśmy wielką cywilizację. Dokonaliśmy tego pomimo straszliwej zdrady. — Umilkł na moment, wskazując puste miejsca. — Tu, w Namqem, zatrzymaliśmy koło historii. Ludzkość na tysiącach światów i od tysięcy lat walczy ze sobą, wyniszcza samą siebie. Jedyną rzeczą, która ratuje naszą rasę przed wyginięciem, jest czas i przestrzeń — aż do tej pory te same rzeczy decydowały także o tym, że ludzkość bezustannie powtarzała błędy z przeszłości.

Stare prawdy pozostają niezmienne; bez stałej, wspierającej cywilizacji żadna odizolowana grupa okrętów i ludzi nie odbudowuje podstaw swej technologii. Ale, jednocześnie, bez pomocy z zewnątrz żadna cywilizacja nie może trwać wiecznie. — Pham znów umilkł na moment. Czuł, jak na jego twarz wypływa przekorny uśmiech. — Tu właśnie kryje się nasza szansa, nasza nadzieja. Dwie połówki tego, czym stała się ludzkość, mogą stworzyć trwałą, wieczną całość. — Rozejrzał się dokoła, powiększając w wyświetlaczu obraz poszczególnych twarzy. Słuchali go. Czy ostatecznie przyznają mu rację? — Całość może żyć wiecznie… jeśli tylko Queng Ho staną się czymś więcej niż Kupcami, którzy dbają tylko o swój zysk.

Pham nie pamiętał potem, jak wygłaszał swoje przemówienie; wszystkie idee i wizje już wiele już lat temu głęboko wryły się w jego umysł.

Pamiętał raczej poszczególnych ludzi, nadzieję, którą widział na wielu twarzach — i rezerwę, sceptycyzm, których nie kryła większość uczestników spotkania. Na końcu przypomniał im o głosowaniu, ostatecznym rozstrzygnięciu wszystkiego, o czym mówił podczas przemówienia. — Bez waszej pomocy z pewnością przegramy, zostaniemy zgniecieni przez to samo koło historii, które niszczy cywilizacje Klientów. Jeśli jednak zechcecie spojrzeć dalej, poza chwilowe korzyści, jeśli dokonacie tej inwestycji w przyszłość, żadne marzenie nie będzie poza naszym zasięgiem.

Gdyby na sali panowało normalne ciążenie, Pham z pewnością przewróciłby się, schodząc z mównicy. Sammy Park i tak musiał ściągnąć go ukradkiem do korytarza, kiedy zamroczony mijał zasłony przy wejściu.

Tymczasem oklaski przybierały na sile, wypełniały ogłuszającym hukiem całą salę.

Sura pozostała w przedpokoju, przy wejściu powitały go jednak nowe twarze… Ratko, Butra i Qo. Jego pierwsze dzieci, teraz starsze od niego.

— Sura!

Jej krzesło wydało z siebie lekkie sapnięcie, kiedy podleciała w jego stronę.

— Nie pogratulujesz mi przemówienia? — Pham uśmiechnął się szero ko, wciąż nieco oszołomiony. Wyciągnął ręce, delikatnie ujął dłonie Sury.

Była tak krucha, tak stara. Och, Suro! To powinien być nasz wspólny triumf.

Sura musiała przegrać tę rozgrywkę. Była tak stara, że z pewnością nie mogła już zobaczyć tego inaczej niż jako porażki. Nie mogła ujrzeć pełnego rozkwitu tego, co sami stworzyli.

Oklaski uczestników zgromadzonych na sali przybierały na sile. Sura podniosła nań wzrok.

— Tak. Poradziłeś sobie lepiej, niż kiedykolwiek przypuszczałam. Ale zawsze radziłeś sobie lepiej, niż przypuszczali inni. — W jej syntetycznym głosie pojawił się smutek i duma. Gestem poprosiła, by opuścili przedpokój. Pham ruszył za nią, oddalając się od wrzawy dobiegającej z sali.

— Ale wiesz, że miałeś też przy tym niesamowite szczęście? — kontynuowała. — Nie miałbyś żadnych szans, gdyby Namqem nie rozpadło się właśnie wtedy, nie gdy przybyła flota flot.

Pham wzruszył ramionami.

— Rzeczywiście, miałem trochę szczęścia. Ale to tylko dowiodło mo jej słuszności, Suro! Oboje wiemy, że taki kryzys może skończyć się total ną klęską — a my uratowaliśmy tych ludzi.

Widoczne części ciała Sury okryte były pikowanym kostiumem, który nie mógł ukryć wątłości jej kończyn. Jej umysł i wola wciąż jednak działały sprawnie, podtrzymywane przy życiu przez aparaturę medyczną ukrytą w krześle. Kiedy Sura pokręciła głową, gest ten wydawał się niemal równie naturalny i silny jak przed laty.

— Uratowaliście ich? Zmieniliście sytuację, z całą pewnością, ale i tak zginęły miliardy ludzi. Przyznaj uczciwie, Pham. Przygotowanie tego Spo tkania zajęło nam tysiąc lat. Takiej operacji nie da się przeprowadzić za każdym razem, kiedy jakaś cywilizacja znajdzie się na krawędzi zagłady.

A gdyby nie śmierć Mareska, nie wystarczyłoby nawet te pięć tysięcy wa szych okrętów. Cały układ nie byłby dość wydajny, a w przyszłości czeka łyby go jeszcze gorsze klęski.

Pham znał już te wszystkie argumenty; analizował je i przygotowywał obronę przez długie Msekundy przed spotkaniem.

— Ale Namqem to najtrudniejszy przypadek, na jaki mogliśmy się natknąć, Suro. Stara, okopana cywilizacja, wykorzystująca wszystkie za soby swojego układu słonecznego. Byłoby nam znacznie łatwiej, gdyby śmy mieli ratować świat zagrożony zarazą biologiczną czy nawet totalitar ną religią.

Sura znów kręciła głową. Nawet teraz ignorowała argumenty Phama.

— Nie. W wielu sytuacjach rzeczywiście możecie coś zdziałać, ale naj częściej wszystko odbędzie się tak jak na Canberze — niewielka zmiana na lepsze okupiona krwią Kupców. Masz rację, bez floty flot cywilizacja układu Namqem przestałaby istnieć. Lecz przetrwałaby choć część ludzi zamieszkujących świat Namqem i niektóre osiedla w pasie asteroid. Hi storia zatoczyłaby pełne koło i któregoś dnia znów pojawiłaby się tu cy wilizacja, nawet jeśli stworzona przez kolonizatorów z zewnątrz. Zasypa łeś tę przepaść i miliardy ludzi są ci za to wdzięczne*., ale trzeba jeszcze długich lat starannego planowania, by przywrócić porządek w układzie.

Niewykluczone, że my wszyscy… — wskazała ręką na salę — tego dokonamy, a może jednak nie. Ale wiem z całą pewnością, że nie możemy robić tego dla całego wszechświata, przez całą wieczność. — Sura uczyniła jakiś minimalny gest dłonią, a jej krzesło zatrzymało się z sapnięciem.

Odwróciła się i wyciągnęła ręce, by dotknąć ramion Phama. A Pham doświadczył nagle przedziwnego uczucia, niemal kinestetycznej pamięci dotyku jej rąk, jej spojrzenia. Było to wspomnienie z czasów, nim jeszcze zostali partnerami, nim zostali kochankami. Wspomnienie z pierwszych lat na pokładzie „Repryzy”; Sura Vinh, poważna, młoda kobieta. Czasami tak bardzo złościła się na małego Phama Nuwena. Czasami chwytała go za ramiona, próbowała przytrzymać w miejscu dość długo, by zrozumiał to, co jego barbarzyński umysł chciał ignorować.

— Synu, nie widzisz tego? Ogarniamy całą Ludzką Przestrzeń, ale nie możemy zarządzać całymi cywilizacjami. Potrzebowałbyś do tego rasy śle po oddanych niewolników. A my, Queng Ho, nigdy się nimi nie staniemy.

Pham zmusił się do spojrzenia w oczy Sury. Powtarzała mu to od początku i nigdy nie zachwiała się w swym przekonaniu. Powinienem wiedzieć, że kiedyś do tego dojdzie. Więc teraz Sura miała przegrać, a Pham nie mógł jej w żaden sposób pomóc.

— Przykro mi, Suro. Kiedy będziesz wygłaszać swoje przemówienie, możesz powiedzieć to milionowi ludzi. Wielu z nich uwierzy. Potem przyj dzie czas na głosowanie. A potem… — Z tego, co widział przed chwilą w Wielkiej Sali, i z tego, co widział w oczach Sury… po raz pierwszy Pham wiedział, że wygrał.

Sura odwróciła się i przemówiła łagodnym głosem.

— Nie. Nie będę wygłaszać przemówienia. Głosowanie? Zabawne, że uzależniasz wszystko właśnie od tego… Słyszeliśmy, jak zakończyłeś Po grom w Strentmann.

Zmiana tematu była absurdalna, ale ten komentarz poruszył czułą nutę.

— Został mi tylko jeden okręt, Suro. Co ty byś zrobiła? — Uratowałemtę ich przeklętą cywilizację, a przynajmniej tę część, która była tego warta.

Sura podniosła ręce.

— Przepraszam… Pham, ty masz po prostu za dużo szczęścia, jesteś za dobry. — Wydawało się, że teraz mówi tylko do siebie. — Niemal przez tysiąc lat pracowaliśmy razem, by doprowadzić do tego Spotkania. Dla mnie to zawsze było bzdurą, ale po drodze stworzyliśmy kulturę handlową, która mo że trwać tak długo jak twoje optymistyczne marzenia. I zawsze wiedziałam, że w końcu, kiedy wszyscy spotkamy się twarzą w twarz na Wielkim Spotka niu, zwycięży zdrowy rozsądek. — Pokręciła głową i uśmiechnęła się słabo. — Nigdy jednak nie przypuszczałam, że los podsunie ci katastrofę Namqem w najlepszym dla ciebie momencie ani że tak dobrze sobie z nią poradzisz.

Pham, jeśli pójdziemy twoją drogą, prawdopodobnie w ciągu dekady bę dziemy mieli w Namqem kolejną katastrofę. Za kilka wieków Queng Ho podzieli się na dziesiątki skłóconych frakcji, które będą uważać się za „międzygwiezdne rządy”. A nasze wspólne marzenie zostanie zniszczone. Masz rację, Phamie. Mógłbyś wygrać to głosowanie… I dlatego nie będzie żadnego głosowania, a przynajmniej nie w takiej formie, o jakiej myślałeś.

Przez moment sens tych słów nie docierał do jego umysłu. Pham Nuwen narażony był na zdradę setki razy. Znał ją dobrze na długo przed tym, jak ujrzał statek kosmiczny. Ale… Sura? Sura byłajedynym człowiekiem, któremu mógł zawsze ufać, jego zbawcą, jego kochanką, najlepszą przyjaciółką, z którą pracował przez całe życie. A teraz…

Pham rozejrzał się pokoju, dokonując przewartościowania głębszego niż kiedykolwiek w życiu. Obok Sury stali jej pomocnicy, sześciu mężczyzn. Byli tam także Ratko, Butra i Qo. Spośród jego asystentów został tylko Sammy Park. Sammy stał nieco na uboczu, wyglądał na chorego.

Wreszcie Pham spojrzał ponownie na Surę.

— Nie wiem, jaką prowadzisz tu grę, ale nie możesz w żaden sposób zmienić głosowania. Słyszało mnie milion ludzi.

Sura westchnęła.

— Słyszeli cię i w uczciwym głosowaniu zdobyłbyś pewnie większość. Ale wielu spośród tych, których uważałeś za swoich ludzi… jest teraz ze mną.

Zawahała się, a Pham przeniósł wzrok na swoje dzieci. Ratko unikał jego spojrzenia, ale Butra i Qo patrzyli nań z ponurą stanowczością.

— Nigdy nie chcieliśmy cię skrzywdzić, tato — powiedział wreszcie Ratko, podnosząc wzrok. — Kochamy cię. Cała ta szarada ze Spotkaniem miała ci pokazać, że Queng Ho nie mogą być tacy, jak sobie wymarzyłeś.

Ale sprawy potoczyły się nie po naszej myśli…

Słowa Ratka nie miały znaczenia. Ważny był wyraz twarzy jego dzieci. Była to ta sama kamienna obojętność, którą widział u swych braci i sióstr pewnego chłodnego poranka na Canberze. A cała miłość pośrodku…

szarada?

Spojrzał na Surę.

— Więc jak zamierzasz to wygrać? Poprzez nagłą i przypadkową śmierć pół miliona ludzi? Czy tylko przez selektywne zabijanie trzydzie stu tysięcy wiernych popleczników Nuwena? To się nie uda, Suro. Tu jest zbyt wielu dobrych, uczciwych ludzi. Może zwyciężysz dzisiaj, ale świat pozostanie, i wcześniej czy później dojdzie do wojny domowej.

Sura znów pokręciła głową.

— Nie zamierzamy nikogo zabijać, Phamie. A świat o niczym się nie dowie. Twoje przemówienie zostanie zapamiętane przez tych obecnych na sali, ale ich nagrywarki… Większość używa naszych urządzeń. Nasza hojna gościnność, pamiętasz? Ostatecznie twoje przemówienie zostanie przerobione na coś… bezpieczniejszego. Przez następne dwadzieścia Ksekund będziesz na spotkaniu z opozycją — kontynuowała Sura. — Potem, po spotkaniu, ogłosisz kompromis; Queng Ho zaangażują się znacznie bardziej w rozwój ogólnodostępnej sieci informacyjnej, która pozwoli na 4szybszą odbudową upadłych cywilizacji. Wycofasz jednak propozycję międzygwiezdnego rządu, przekonany argumentami innych. Szarada.

— Zgoda. Możesz to wszystko urządzić. Ale w końcu i tak będziesz musiała zabić wielu ludzi.

— Nie. Jednocześnie zapowiesz swój nowy projekt, wyprawę do odległej części Ludzkiej Przestrzeni. Wszyscy domyśla się, że kieruje tobą rozgoryczenie, ale przecież nadal będziesz nam dobrze życzył. Twoja flota jest już prawie gotowa, Pham, czeka jakieś dwadzieścia stopni dalej wzdłuż Brisgo Gap. Zapewniliśmy ci bogate wyposażenie. Automatyka twojej floty jest wyjątkowo nowoczesna, o wiele lepsza od tego, co sami zabralibyśmy na taką wyprawę. Nie będziesz potrzebował ciągłej wachty, a po raz pierwszy obudzisz się dopiero za kilka stuleci.

Pham patrzył od twarzy do twarzy. Zdradziecki plan Sury mógł się powieść, ale tylko wtedy, jeśli większość kapitanów floty, których uważał za swych przyjaciół, okaże się podobna do Ratka, Butry i Qo. A i to tylko wtedy, jeśli uda im się zręcznie oszukać swoich podwładnych.

— Od… od jak dawna to planowałaś?

— Odkąd byliśmy jeszcze młodzi, Pham. Przez większość życia. Ale miałam nadzieję, że nigdy do tego nie dojdzie.

Pham skinął głową otępiały. Jeśli planowała to tak długo, z pewnością nie popełniła żadnego błędu. Teraz i tak nie miało to znaczenia.

— Moja flota już czeka, powiadasz? — Uśmiechnął się drwiąco. — A wszyscy niepoprawni Nuweniści będą z pewnością jej załogą. Ilu? Trzydzieści tysięcy?

— Znacznie mniej, Pham. Bardzo uważnie badaliśmy wszystkich twoich zwolenników.

W obliczu takiego wyboru któż chciałby wybierać się w drogę bez powrotu? Postarali się, by żaden z tych, którzy jednak wytrwali, nie znalazł się w tym pokoju. Prócz Sammy’ego.

— Sammy?

Kapitan flagowy spojrzał mu w twarz, lecz jego usta drżały.

— Tak… tak mi przykro. Jun chce dla mnie innego życia. My… nadal jesteśmy Queng Ho, ale nie możemy lecieć z panem.

Pham pochylił głowę.

-Ach.

Sura podleciała bliżej, a Pham zrozumiał, że gdyby odepchnął się mocno, pochwyciłby prawdopodobnie poręcz jej krzesła i uderzył pięścią w jejchudą pierś. I rozbił sobie przy tym pięść. Serce Sury już od wieków było maszyną.

— Synu? Pham? To było cudowne marzenie, uczyniło nas tym, kim te raz jesteśmy. Ale w końcu to tylko marzenie. Niespełnione marzenie.

Pham odwrócił się bez słowa. Przy drzwiach czekali już strażnicy, którzy mieli go eskortować. Nie spojrzał nawet na swoje dzieci. Minął Sammy’ego Parka bez słowa. Gdzieś w zimnej, nieporuszonej głębi serca życzył dobrze swojemu kapitanowi flagowemu. Sammy zdradził go, to prawda, ale inaczej niż pozostali. Bez wątpienia także Sammy wierzył w te kłamstwa o flocie gotowej do wyprawy. Pham miał nadzieję, że młody kapitan nigdy nie pozna prawdy. Kto zapłaciłby za taką flotę, jaką opisała Sura? Żaden sprytny kupiec jak Sura Vinh, jej dzieci o kamiennych twarzach czy ktokolwiek z pozostałych spiskowców. Znacznie taniej i znacznie bezpieczniej jest wybudować flotę prawdziwych trumien. Mój ojciec doskonale by to rozumiał. Najlepsi wrogowie to tacy, którzy już nigdy się nie obudzą.

Potem Pham znalazł się w długim korytarzu, otoczony przez nieznanych mu ludzi. Nadal miał przed oczami twarz Sury. W oczach starej kobiety błyszczały łzy. Ostatnie oszustwo.

Maleńka kajuta, prawie całkiem ciemna. Pokój, jaki mógłby zajmować młodszy oficer w tymczasowych kwaterach. W zamkniętej torbie unosiły się ubrania robocze. Napis przed jego oczami głosił: Pham Trinli.

Jak zawsze, kiedy Pham dawał się ponosić starej złości, wspomnienia stawały się bardziej wyraziste niż obraz na wyświetlaczu, a powrót do teraźniejszości wydawał się swego rodzaju drwiną. „Flota” Sury nie była jednak flotą trumien. Nawet teraz, dwa tysiące lat po zdradzie, Pham nie potrafił tego wyjaśnić. Najprawdopodobniej inni zdrajcy, ludzie o dużych wpływach i nie pozbawieni całkiem sumienia, obstawali przy tym, by jednak nie zabijać Phama i tych, którzy nie chcieli go zdradzić. „Flota” składała się ze starych barek, które mieściły jedynie członków załogi i ich kapsuły hibernacyjne. Każdy z okrętów „floty” miał jednak zaprogramowaną inną trajektorię lotu. Tysiąc lat później wszystkie fozrzucone były na całej szerokości i długości Ludzkiej Przestrzeni.

Nie zostali zabici, ale Pham odebrał swoją lekcję. Rozpoczął powolną, cichą podróż powrotną. Sura była już poza jego zasięgiem. Nadal jednak żyli Queng Ho, których stworzyli we dwoje, Queng Ho, którzy go zdradzili.

Nadal miał swoje marzenie.

…I umarłby z nim na Trilandzie, gdyby nie znalazł go Sammy. Teraz czas i los dały mu jeszcze jedną szansę; obietnicę fiksacji.

Pham otrząsnął się ze wspomnień i poprawił lokalizatory w uchu i na skroni. Miał przed sobą ogrom pracy. Powinien częściej spotykać się z Vinhem. Odpowiednio wyszkolony Vinh mógłby sam radzić sobie z takimi trudnościami, jak ta rozmowa z Nauem. Tak, to było stosunkowo proste.

Znacznie trudniej będzie utrzymać przed nim w tajemnicy ostateczny cel planów Phama.

Pham odwrócił się w śpiworze, pozwolił, by jego oddech zamienił się w ciche chrapanie. Z tyłu oczu widział ostatnie poczynania Reynolt i szpiegów Brughla. Znów ich oszukał. Na jak długo…? Miał nadzieję, że w najbliższym czasie obejdzie się bez jakichś nieprzyjemnych niespodzianek, a w tej sytuacji największe zagrożenie nadal przedstawiała Annę Reynolt.

Czterdzieści

Hrunkner Unnerby przyleciał do zatoki Calorica Pierwszego Dnia Ciemności. Unnerby przebywał w zatoce już kilkakrotnie. Ba, był tutaj w środku Jasności, kiedy dno krateru wyglądało jak kocioł z wrzącą wodą. Wkrótce potem na skraju gór wyrosło małe miasteczko zamieszkane przez inżynierów budowlanych. W środku Jasności nawet na dużych wysokościach panowały tu iście piekielne warunki, ale robotnikom wyjątkowo dobrze płacono; wyrzutnie budowane wyżej, na płaskowyżu finansowała Korona, a także prywatni inwestorzy, a po tym, jak Hrunk zamontował tam klimatyzację, miejsce to wcale nie należało do najgorszych.

Bogaci ludzie zaczęli pokazywać się tu dopiero w Latach Gaśnięcia, osiedlając się, jak to robili już od pięciu pokoleń, w ścianach kaldery.

Jednak ze wszystkich wizyt, jakie składał tu Hrunk, ta zrobiła na nim największe wrażenie. Pierwszy Dzień Ciemności — granica obecna przede wszystkim w umysłach, i być może właśnie dlatego najważniejsza. Unnerby poleciał samolotem z Wysokiej Ekwatorii, nie był to jednak samolot turystyczny. Wysoka Ekwatoria leżała co prawda zaledwie pięćset mil od zatoki, lecz było to najbardziej odległe miejsce, skąd można się było dostać do zatoki podczas Pierwszego Dnia Ciemności. Unnerby i jego dwaj asystenci — a właściwie, ochroniarze — poczekali, aż inni pasażerowie zejdą po schodkach. Potem ściągnęli kurtki, ciepłe nogawice i dwie torby, które stanowiły zasadniczy powód tej wyprawy. Tuż przed klapą wyjściową Hrunkner stracił na moment równowagę, a jedna z toreb upadła u stóp stewarda. Gruba tkanina ochronna rozpięła się w jednym miejscu, odsłaniając zawartość torby — proszek koloru gliny zapakowany starannie w plastikowe woreczki.

Hrunkner zeskoczył ze schodków i zapiął ponownie torbę. Steward roześmiał się, szczerze ubawiony.

— Słyszałem, że najlepszym produktem eksportowym Wysokiej Ekwa torii są kruszone skały, ale nigdy nie przypuszczałem, że ktoś potraktuje to serio.

Unnerby wzruszył ramionami z zakłopotaniem. Zarzucił torbę na ramię i zapiął kurtkę.

— Ach, hm… — Wydawało się, że steward chce powiedzieć coś jeszcze, ale odstąpił do tyłu i ukłonił się na pożegnanie. Wszyscy trzej zeszli na dro gę i nagle zrozumieli, co jeszcze chciał im powiedzieć steward. Godzinę te mu, kiedy opuszczali Wysoką Ekwatorię, temperatura powietrza sięgała osiemdziesięciu stopni poniżej punktu zamarzania, a wiatr wiał z prędko ścią dwudziestu mil na sekundę. Potrzebowali aparatów oddechowych podgrzewających powietrze, by przejść od terminalu Ekwatorii do samo lotu.

Tutaj…

— A niech mnie, przecież tu jest gorąco jak w piecu! — Brun Soulac, młodsza agentka ochrony, odstawiła torbę i zdjęła kurtkę.

Starsza agentka roześmiała się głośno, choć i ona popełniła ten sam błąd.

— A czegoś ty się spodziewała, Brun! Przecież to Calorica.

— Tak, ale dziś mamy Pierwszy Dzień Ciemności!

Niektórzy z pozostałych pasażerów okazali się równie bezmyślni. Tworzyli groteskowy obraz, zrzucając w pośpiechu kurtki, aparaty oddechowe i nogawkę. Mimo to Unnerby zauważył, że gdy Brun zajęta była zdejmowaniem ubrań, Aria Undergate miała wolne ręce i rozglądała się uważnie dokoła. Brun była równie ostrożna, kiedy to Aria pozbywała się zbędnej odzieży. Jakimś cudem żadna z nich ani na moment nie odsłoniła służbowego pistoletu. Mogły zachowywać się jak idiotki, ale w rzeczywistości Aria i Brun były równie dobrymi żołnierzami jak ci, których Unnerby znał podczas Wielkiej Wojny.

Misja do Wysokiej Ekwatorii wbrew pozorom miała ogromne znaczenie, ale środki ostrożności, jakie im zapewniono, wydawały się wystarczające. Torby ze zmieloną skałą przewiezione zostały w wozach opancerzonych; najbardziej jednak zaimponował Unnerby’emu fakt, że major dowodzący operacją nie wspomniał słowem ani gestem o jej bezsensie.

W ciągu trzydziestu minut Hrunk i jego niepotrzebni już ochroniarze znaleźli się na ulicy.

— Jak to, niepotrzebni? — Aria wymachiwała ramionami w przeryso wanym geście zdumienia. — Niepotrzebne było przewożenie tego… mate riału przez kontynent. — Aria i Brun nie miały pojęcia, jak ważna była ta skała, obie też nie kryły pogardy dla takiego ładunku. Były dobrymi agent kami, nie miały jednak podejścia, do którego przyzwyczajony był Hrunk.

— Teraz mamy coś naprawdę ważnego do pilnowania. — Wskazała ręką na Unnerby’ego, a za tym żartobliwym gestem kryła się prawdziwa troska.

— Dlaczego nie ułatwiłeś nam życia i nie poszedłeś z ludźmi majora?

Hrunkner odpowiedział jej uśmiechem.

— Do spotkania z szefem została mi jeszcze ponad godzina. Dość cza su, żeby przejść ten odcinek na piechotę. Nie jesteś ciekawa, Aria? Ilu zwykłych ludzi ma okazję zobaczyć Caloricę w Pierwszy Dzień Ciemno ści?

Aria i Brun przyjęły tę uwagę ze zdumieniem i irytacją, w typowej reakcji podoficerów mających do czynienia z głupim zachowaniem, na które nie mają wpływu. Unnerby często doświadczał podobnego uczucia, choć zazwyczaj nie okazywał dezaprobaty tak otwarcie. Kindred już niejednokrotnie udowodnili, że potrafią być bezwzględni także na terenie innego kraju. Ale ja przeżyłem już siedemdziesiąt pięć lat, jest tyle rzeczy, których powinienem się bać. Nie czekając na reakcję agentek, ruszył w stronę świateł otaczających skraj wody. Dotychczasowi ochroniarze Unnerby’ego, którzy towarzyszyli mu podczas wszystkich zagranicznych wyjazdów, powstrzymaliby go siłą. Aria i Brun pilnowały go w zastępstwie i nie wiedziały, na co mogą sobie pozwolić. Po chwili ruszyły pośpiesznie jego śladem. Aria mówiła coś do swego małego telefonu. Unnerby uśmiechnął się do siebie. Nie, te dwie nie były głupie. Ciekawe, czy zauważę agentów,do których dzwoni.

Zatokę Calorica zawsze uważano za cud świata. Był to jeden z trzech znanych wulkanów, pozostałe dwa skrywały się pod lodem i oceanem. Sama zatoka w istocie stanowiła krater wygasłego wulkanu, a wody oceanu zalewały większą część centralnego zagłębienia.

W pierwszych latach Nowego Słońca było to prawdziwe piekło piekieł, choć nikt nie obserwował wówczas tego miejsca. Strome, wklęsłe ściany kaldery skupiały światło słoneczne, a temperatura we wnętrzu krateru przekraczała punkt topnienia ołowiu. Najwyraźniej to prowokowało lub pozwalało na szybki wypływ lawy i bezustanne serie eksplozji, które pod koniec środkowej Jasności doprowadziły do powstania nowych ścian krateru. Nawet wtedy tylko najodważniejsi i najbardziej lekkomyślni badacze zapuszczali się poza krawędź misy.

Kiedy jednak słońce wchodziło w Lata Gaśnięcia, pojawili się tu zupełnie inni goście. Gdy północne i południowe ziemie zmagały się z coraz bardziej surowymi zimami, najwyżej położone obszary misy były ciepłe i gościnne. W miarę jak świat się oziębiał, coraz niższe części wulkanu zamieniały się w prawdziwy raj. W ciągu ostatnich pięciu pokoleń zatoka Calorica stała się najekskluzywniejszym kurortem Lat Gaśnięcia, miejscem odwiedzanym tłumnie przez bogatych ludzi, którzy nie musieli oszczędzać i pracować, by przygotować się do Ciemności. W samym środku Wielkiej Wojny, kiedy Unnerby przedzierał się przez śnieżne zaspy na Wschodnim Froncie, i nawet później, kiedy większość walk toczyła się w tunelach — pamiętał obrazy przedstawiające leniwe, obfitujące w przyjemności życie, które bogacze pędzili na dnie misy Caloriki.

W pewnym sensie Calorica na początku Ciemności była jak świat, który nowoczesna inżynieria i energia atomowa miały udostępnić rasie Pająków na okres całej Ciemności. Unnerby szedł powoli w stronę muzyki i świateł, ciekaw, co tam zobaczy.

Plac nad wódą zalegał gęsty tłum. W powietrzu unosiła się. muzyka fletów, śmiech i rozmowy. Ludzie wydawali mu się tak dziwni, że przez dłuższą chwilę Unnerby nie dostrzegał najważniejszych rzeczy.

Pozwolił, by tłum przepychał ich na różne strony, niczym cząsteczki w zawiesinie. Wyobrażał sobie, w jakie zdenerwowanie wprawia Arię i Brun ta horda obcych, niesprawdzonych ludzi. Starały się jednak zachować spokój, przeciskały się pomiędzy rozgadanymi grupkami, ani na moment nie zostawiając Hrunka samego. Po kilku minutach wszyscy troje znaleźli się tuż nad skrajem wody. Niektórzy ludzie z tłumu wymachiwali rozżarzonymi pałeczkami kadzidła, na dnie krateru panował jednak znacznie silniejszy zapach, siarczany odór niesiony ciepłą bryzą. Warstwa stopionej skały pośrodku zatoki mieniła się czerwienią, podczerwienią i żółcią. Nad wodą unosiły się splątane, wężowe smugi pary. Był to jedyny zbiornik wodny, w którym nikt nie musiał się obawiać podwodnego lodu i lewiatanów — choć wulkaniczne uderzenie zabiłoby równie skutecznie każdego amatora kąpieli.

— Cholera! — Brun wypadła na moment z roli i odciągnęła Unnerby’ego od krawędzi wody. — Spójrzcie tylko na wodę. Tam toną ludzie!

Unnerby patrzył przez moment na wskazane przez nią miejsce.

— Nie toną. Oni… na wszystkie moce Ciemności, oni się bawią! — Po stacie zanurzone do połowy w wodzie miały na sobie jakieś minipontony, które chroniły przed utonięciem. Unnerby wpatrywał się w nie z niedo wierzaniem, zauważył też po chwili, że nie on jeden jest zdumiony tym widokiem, choć większość gapiów próbowała ukryć szok. Dlaczego kto kolwiek miałby się bawić w tonięcie? Może dla celów wojskowych; w cie plejszych czasach zarówno Kindred, jak i Akord miały okręty wojenne.

Trzydzieści stóp niżej kolejny amator kąpieli wpadł z głośnym pluskiem do wody. Nagle brzeg wydał się Unnerby’emu równie niebezpieczny jak krawędź wysokiego urwiska. Pospiesznie odsunął się do tyłu, z dala od okrzyków radości czy strachu dochodzących znad tafli wody. Wszyscy troje ponownie ruszyli przez plac w stronę podświetlonych drzew. Tutaj, na otwartej przestrzeni, mieli dobry widok na niebo i ściany kaldery.

Było dopiero wczesne popołudnie, lecz prócz sztucznych świateł wśród drzew i naturalnego blasku bijącego z centrum krateru świat tonął w ciemnościach. Słońce jawiło się tylko jako blada plama na czarnym tle nieba, czerwonawy dysk poznaczony ciemniejszymi plamami.

Pierwszy Dzień Ciemności. Konkretna data różniła się nieco w zależności od religii i nacji. Nowe Słońce rozpoczynało się eksplozją światła, choć nikt z żywych tego nie widział. Gaśniecie było jednak powolnym procesem, który ciągnął się niemal przez całą Jasność. Przez ostatnie trzy lata słońce było bladym, przyćmionym kręgiem, którego blask dawał ledwie trochę ciepła w samo południe i na które można było patrzeć bez obawy o utratę wzroku. W ciągu ostatniego roku co jaśniejsze gwiazdy widniały na niebie cały dzień. Lecz nawet to nie było oficjalnym początkiem Ciemności, lecz znakiem, że zielone rośliny nie mogą już rosnąć, że najwyższy czas, byś przeniósł swoje zapasy żywności do otchłani, i że korzonki oraz hodowle robaków będą twoim jedynym źródłem pożywienia do czasu, gdy wycofasz się pod ziemię.

To powolne zstępowanie w niebyt ciągnęło się całymi latami, co więc pozwalało wyróżnić tę konkretną chwilę — przynajmniej ten konkretny 4dzień — jako pierwszy dzień Ciemności? Unnerby patrzył prosto w blade, przygasłe słońce. Teraz świat miał się stawać coraz zimniejszy, oświetlany jedynie blaskiem gwiazd i tego czerwonego dysku. Od tej pory powietrze było zbyt zimne, by dało się nim normalnie oddychać. W poprzednich pokoleniach oznaczało to początek wycofywania się do otchłani, znoszenia tam ostatnich niezbędnych rzeczy. W poprzednich pokoleniach były to ostatnie chwile, w których ojciec mógł jeszcze zadbać o przyszłość swych dzieci. W poprzednich pokoleniach był to czas wielkiej szlachetności oraz wielkiej zdrady i tchórzostwa, kiedy wszyscy nieprzygotowani postawieni zostali nagle przed Ciemnością i zimnem.

Tutaj, dzisiaj — Hrunk przeniósł uwagę na ludzi zalegających plac.

Niektórzy — starzy koberzy i młodsi, urodzeni jednak w fazie — podnosili ramiona do słońca, a potem opuszczali je, by objąć ziemię i ukrytą w niej obietnicę długiego snu.

Powietrze wokół nich było jednak równie łagodne jak letni wieczór w Środkowych Latach. Ziemia była tak ciepła, jakby słońce Środkowych Lat właśnie skryło się za horyzontem, pozostawiając po sobie rozgrzany grunt.

Większość ludzi wokół nich jakby nie zauważała końca Jasności — śmiali się, śpiewali, a ich ubrania były tak drogie i kolorowe, jakby nigdy nawet nie pomyśleli o przyszłości. Może zresztą bogaci ludzie zawsze tacy byli.

Reflektory ukryte wśród drzew zasilała zapewne elektrownia, którą firmy Unnerby’ego wybudowały na płaskowyżu ponad kraterem niemal pięć lat temu. Światła zamieniły las na dnie misy w roziskrzoną bajkową krainę.

Ktoś sprowadził tu kilkadziesiąt tysięcy leniwych wróżek leśnych. Ich skrzydła mieniły się błękitem, zielenią i nadbłękitem, kiedy krążyły wśród drzew i rozbawionych ludzi. Grupy młodzieży tańczyły do głośnej, skocznej muzyki, najmłodsi wbiegali głębiej w las, by bawić się z leśnymi wróżkami.

Unnerby przywykł już do widoku ludzi spoza fazy. Choć instynkt i przyzwyczajenie podpowiadały mu, że to przejaw perwersji, musiał przyznać, że tacy ludzie są naprawdę potrzebni. Lubił i szanował wielu z nich. Aria i Brun, które bezceremonialnie torowały mu drogę wśród tłumu, urodziły się także poza fazą, miały teraz jakieś dwadzieścia lat, niewiele mniej niż Mała Victory. Były dobrymi koberami, w niczym nie ustępowały jego towarzyszom broni sprzed lat. Tak, krok po kroku Hrunkner Unnerby pogodził się z tą odmianą. Ale… Nigdy jeszcze nie widziałem w jednymmiejscu tylu ludzi spoza fazy.

— Hej, staruszku, zatańcz z nami! — Dwie młody damy i jakiś mężczyzna próbowali porwać go do tańca. Aria i Brun zdołały go jakoś uwolnić, udając przy tym, że same są rozbawionymi tancerkami. W ciemności zalegającej pod jednym z drzew Unnerby dostrzegł coś, co wyglądało na piętnastoletni pancerz. Czuł się tak, jakby nagle ożyły wokół niego wszystkie obrazy przedstawiające grzech i lenistwo. Zgoda, powietrze było przyjemnie ciepłe, lecz niosło zapach siarki. Owszem, grunt był przyjemnie ciepły, wiedział jednak, że ciepło to nie pochodzi od słońca, lecz ukryte jest w samej ziemi, ciągnie się daleko w głąb, niczym ciepło gnijącego ciała.

Każda otchłań wykopana w tym miejscu stanowiłaby śmiertelną pułapką, tak ciepłą, że śpiący w niej ludzie zgniliby we własnych skorupach.

Unnerby nie wiedział, jak Aria i Brun tego dokonały, lecz w końcu znaleźli się po drugiej strome lasu. Tu także były tłumy i drzewa, ludzie jednak nie dali się ponieść szaleństwu panującemu na dnie misy.Tańczyli spokojniej, nie rozdzierając przy tym ubrań. Leśne wróżki czuły się tu na tyle bezpiecznie, że przysiadały na ich kurtkach i poruszały kolorową koronką swych skrzydeł, leniwe i zuchwałe. We wszystkich innych częściach świata stworzenia te straciły skrzydła już wiele lat temu. Przed pięciu laty, kiedy w mroźny poranek Unnerby spacerował ulicami Princeton, pod jego butami chrzęściły tysiące kolorowych płatków, skrzydła rozsądnych leśnych wróżek, które zakopywały się teraz głęboko w ziemi, by tam złożyć maleńkie jaja. Leniwa odmiana miała przed sobą jeszcze kilka ciepłych lat życia, ale skazana była na wyginięcie… a przynajmniej tak się wydawało.

Wspinali się coraz wyżej i wyżej, na pierwsze zbocza ścian krateru.

Rezydencje Późnego Gaśnięcia ciągnęły się pierścieniem świateł wokół całej misy. Oczywiście żaden z tych budynków nie miał więcej niż dziesięć lat, większość jednak została wzniesiona w stylu ostatniego pokolenia.

Budynki były nowe, ale pieniądze i rodziny stare. Prawie każda z posiadłości ciągnęła się wzdłuż promienia krateru, w górę. Rezydencje z wczesnego gaśnięcia, umiejscowione w połowie ściany, były w większości ciemne, ich architektura nie nadawała się obecnie do zamieszkania.

Unnerby widział śnieżne czapy na dachach tych wyższych budowli. Dom Sherkanera znajdował się właśnie gdzieś tam, pośród tych, którzy byli dość bogaci, by tu zamieszkać, nie dość jednak, by później wznosić kolejną rezydencję na dnie misy. Sherkaner wiedział, że nawet zatoka Calorica nie może uciec przed Ciemnością… tego mogła dokonać tylko energia atomowa.

Pomiędzy światłami lasu i pierścieniem posiadłości zalegała ciemność.

Leśne wróżki opuściły ich ubrania, by powrócić między drzewa. Zapach siarki stawał się coraz słabszy, nie dorównywał ostrością czystemu, chłodnemu powietrzu. Niebo nad ich głowami było czarne, poznaczone jedynie punkcikami gwiazd i bladym dyskiem słońca. Tak wyglądała rzeczywistość, Ciemność. Unnerby wpatrywał się przez chwilę w niebo, ignorując światła na dole. Próbował się roześmiać.

— No i co, moje drogie, wolałybyście uczciwą walkę z konkretnym wrogiem czy jeszcze jeden spacerek przez ten tłum?

Odpowiedź Arii Undergate była całkiem poważna.

— Wybrałabym tłum, rzecz jasna. Ale… to było bardzo dziwne.

— Przerażające, chciałaś powiedzieć. — Brun najwyraźniej także nie przypadło to do gustu.

— Tak — przyznała Aria. — Nie wiem, czy zauważyliście, ale sporo tych koberów też czuło strach. Nie wiem… to tak, jakby oni wszyscy… jakbyśmy wszyscy byli leniwymi wróżkami. Kiedy patrzysz w górę i widzisz Ciemność, kiedy widzisz, że świat umarł… czujesz się straszliwie mały.

— Tak. — Unnerby nie wiedział, co jeszcze może dodać. Te dwie młode dziewczyny urodziły się poza fazą. Z pewnością nikt nie próbował im wpoić jakichś tradycjonalistycznych poglądów na świat. A jednak miały te same obawy i pytania co Hrunkner Unnerby. Interesujące.

— Chodźmy. Stacja kolejki linowej musi być znajdować się w pobliżu.

Czterdzieści jeden

R ezydencje położone na większej wysokości wyglądały przeważnie jak solidne fortece z drewna i kamienia, połączone z naturalnymi jaskiniami w ścianach krateru. Hrunkner oczekiwał czegoś w rodzaju Południowego Domu na Wzgórzu, rozczarował się jednak mocno, ujrzawszy posiadłość Underhilla. Wyglądało to raczej jak dom gościnny, stanowiący fragment większego majątku, w dodatku sporą jego część zajmowali funkcjonariusze ochrony, szczególnie liczni teraz, kiedy w rezydencji przebywała generał.

Unnerby został poinformowany, że jego cenny ładunek trafił już na miejsce i że wkrótce będzie się mógł spotkać z gospodarzem. Aria i Brun odebrały potwierdzenie wykonanego zadania, a Hrunkner został wprowadzony do niezbyt przestronnego salonu. Popołudnie spędził na czytaniu bardzo starych czasopism.

— Sierżancie? — W drzwiach stała generał Smith. — Przepraszam za to opóźnienie. — Ubrana była mundur bez dystynkcji, podobny do tego, jaki lubił nosić Strut Greenval. Była szczupła i delikatna jak zawsze, choć jej gesty wydawały się nieco sztywne. Hrunkner przeszedł za nią przez korytarz i wspiął się na kręte drewniane schody.

— Miał pan sporo szczęścia, sierżancie, że udało się panu złapać mnie i Sherka tak blisko tego odkrycia.

— Tak, generale. To Rachner Thract ułożył harmonogram. — Schądy pięły się coraz wyżej i wyżej pomiędzy jadeitowymi ścianami. Od czasu do czasu mijali zamknięte drzwi i zaciemnione pokoje.

— Gdzie są dzieci? — spytał Hrunk odruchowo i natychmiast tego pożałował.

Smith milczała przez moment, jakby doszukując się w jego słowach jakiegoś wyrzutu.

— …Junior zaciągnęła się rok temu.

Słyszał o tym. Dawno już nie widział Małej Victory. Ciekaw był, jak wygląda w mundurze. Zawsze wydawała się twardym dzieciakiem, choć nie pozbawionym odrobiny odziedziczonego po ojcu szaleństwa. Zastanawiał się, czy Rhapsa i Mały Hrunk są gdzieś w pobliżu.

Schody wynurzyły się ze ściany krateru. Ta część posiadłości istniała zapewne już na początku Lat Gaśnięcia. Tam gdzie niegdyś były otwarte podwórka i patio, od Ciemności odgradzały teraz mieszkańców okna o potrójnych kwarcowych szybach. Wygaszały nieco odległe światła i barwy, lecz mimo to widok był rozległy i wyraźny. Na dnie krateru migotały światła miasta, które okrążały rozpalone do czerwoności jezioro w centrum.

Nad wodą wisiała zimna mgła, w której odbijały się światła z dołu. Generał zaciągnęła zasłony na oknach, kiedy podeszli w stronę czegoś, co musiało być grzędą pierwotnego właściciela budynku.

Gestem zaprosiła go do dużego, jasno oświetlonego pokoju.

— Hrunk! — Sherkaner Underhill wstał z wielkich, mocno wypcha nych poduch, które stanowiły część umeblowania pokoju. Z pewnością i one należały do dawnego właściciela. Unnerby nie mógł sobie wyobra zić, by generał czy Underhill sami wybrali takie ozdoby.

Underhill truchtał niezgrabnie przez pokój, niesiony entuzjazmem przerastającym jego siły. Trzymał na smyczy robaka przewodnika, który cierpliwie naprowadzał go na właściwy kierunek i ciągnął łagodnie w stronę drzwi.

— Niestety Rhapsa i Mały Hrunk wyjechali kilka dni temu. Nie masz nawet pojęcia, jak ci dwoje zmienili się, odkąd widziałeś ich ostatnio; ma ją teraz siedemnaście lat! Ale generał uznała, że tutejsza atmosfera im nie służy i wysłała ich z powrotem do Princeton.

Hrunkner widział, jak generał spogląda z dezaprobatą na swego męża, ale powstrzymała się od komentarza. Szła powoli od okna do okna, zaciągając kolejne zasłony, odgradzając się od Ciemności. Kiedyś pokój ten był otwartą altaną, teraz znajdowało się w nim mnóstwo okien. Po chwili wszyscy usiedli. Sherkaner wciąż opowiadał Unnerby’emu o dzieciach.

Generał milczała. Kiedy jednak Sherk zagłębił się w opowieść o ostatnich przygodach Jirliba i Brenta, przerwała mu łagodnie:

— Jestem pewna, że sierżanta nie interesuje aż tak bardzo życie naszych dzieci.

— Och, ale… — zaczął Unnerby, potem jednak dostrzegł napięcie w postawie generał. — Ale mamy też sporo innych tematów do omówienia, prawda?

Sherk zawahał się, a potem pochylił do przodu, by pogłaskać futro na pancerzu swego robaka. Zwierzę było duże, musiało ważyć co najmniej siedemdziesiąt funtów, wyglądało jednak na łagodne i inteligentne. Po chwili robak zaczął mruczeć.

— Szkoda, że nie wszystkich da się tak łatwo zadowolić jak Mobiya.

Tak, rzeczywiście mamy o czym rozmawiać. — Sięgnął pod stolik — deli katny mebel wyglądał jak oryginał z czasów dynastii Treppen, który prze trwał kilka pokoleń w otchłani jakiejś bogatej rodziny — i wyciągnął jed ną z plastikowych toreb, które Hrurik przywiózł z Wysokiej Ekwatprii, po czym położył ją z rozmachem na blacie. Sproszkowana skała rozsypała się długimi wstęgami na ciemnym drewnie.

— A niech cię, Hrunk! Twój magiczny skalny proszek! Co cię na to naprowadziło? Robisz sobie jedną małą wycieczkę i przywozisz tajemnicę, o której nasz wywiad nie miał najmniejszego pojęcia.

— Chwileczkę, chwileczkę. Mówisz tak, jakby ktoś tu czegoś nie dopilnował. — Hrunk wiedział, że niektórzy ludzie mogą mieć spore kłopo-’ ty, jeśli wszystkiego teraz nie wyjaśni. — Załatwiałem to zewnętrznymi kanałami, ale Rachner Thract współpracował ze mną w stu procentach. Pożyczył mi te dwie agentki, które tu ze mną przyleciały. Co ważniejsze, to jego ludzie w Wysokiej Ekwatorii… znasz już tę historię? — Czwórka agentów Thracta przeszła przez płaskowyż, by dostarczyć skalny miał z wewnętrznej rafinerii Kindred.

Smith skinęła głową.

— Tak. Nie ma się czego obawiać, tylko ja jestem temu winna. Byli śmy zbyt pewni siebie, za bardzo uwierzyliśmy w naszą przewagę tech niczną.

Sherkaner zachichotał.

— Otóż to. — Rozgrzebał kupkę skalnego pyłu. Oświetlenie w pokoju było znacznie lepsze od tego w sali przylotów na lotnisku. Lecz nawet tu taj proszek nie wyglądał na nic więcej niż piasek w kolorze gliny, a wła ściwie łupków — łupków z okolic równika, jeśli ktoś znał się dobrze na mi neralogii. — Ale nadal nie rozumiem, jak na to wpadłeś.

Unnerby odchylił się do tyłu. Cóż, w porównaniu z siatkami samolotu pasażerskiego trzeciej klasy poduszki były naprawdę bardzo wygodne.

— Pamiętasz pewnie wspólną wyprawę Akord i Kindred na środek płaskowyżu, jakieś pięć lat temu? Kilku tamtejszych fizyków twierdziło, że natrafili tam na anomalie grawitacyjne.

— Tak. Uważali, że szyby opuszczonej kopalni będą dobrym miejscem, by ustalić nową niższą granicę zasady równoważności; zamiast tego znaleźli ogromne różnice, zależne od pory dnia. Otrzymali jakieś przedziwne wyniki, ale wycofali się ze wszystkiego po powtórnym wzorcowaniu.

— Otóż to. Kiedy jednak budowałem elektrownię, poznałem pewną panią fizyk z Akord, która brała udział w tej ekspedycji. Triga Deepdug to solidny inżynier, nawet jeśli naukowiec, poznałem ją całkiem dobrze. Tak czy inaczej Triga twierdziła, że metoda eksperymentu, jakiej używali podczas tej pierwszej wyprawy, była dobra, i że później odsunięto ją od badań… Zacząłem się więc zastanawiać, czemu właściwie służą te wielkie wykopaliska, które Kindred zaczął na płaskowyżu niecały rok po ekspedycji. Znajdują się niemal w tym samym miejscu, gdzie prowadzono tamte doświadczenie, i musieli zbudować linię kolejową długości pięciuset mil, żeby to obsłużyć.

— Znaleźli miedź — wtrąciła Smith. — Duże złoże. Wiem, że to prawda.

Unnerby uśmiechnął się do niej.

— Oczywiście. Gdyby tak nie było, już dawno sami byście na to wpa dli. Mimo wszystko… Wydobycie miedzi to tylko uboczna działalność.

A moja przyjaciółka fizyk zna się na rzeczy. Im więcej o tym myślałem, tym bardziej nabierałem przekonania, że warto by sprawdzić, co się tam właściwie dzieje. — Wskazał na torebkę z proszkiem. — To, co tu widzicie, to produkt po trzecim stopniu oczyszczania. Górnicy Kindred przekopują kilkaset ton łupków równikowych, żeby odfiltrować taką małą paczuszkę.

Przypuszczam, że oczyszczają ją jeszcze sto razy, nim otrzymają produkt finalny.

Smith skinęła głową.

— A ja jestem pewna, że przetrzymują ten produkt w sejfach twardszych od tych, które kryją święte klejnoty Tiefer.

— Jasne. Grupa Thracta nie mogła nawet marzyć o tym, żeby się tam dostać. — Hrunkner postukał w paczuszkę czubkiem dłoni. — Mam nadzieję, że to wystarczy, by udowodnić, że znaleźliśmy coś wartościowego.

— O tak, oczywiście!

Unnerby spojrzał na Sherka ze zdumieniem.

— .Przecież dostałeś to ledwie kilka godzin temu!

— Znasz mnie, Hrunk. Calorica to kurort, ale ja mam swoje hobby. — I laboratorium, w którym można je rozwijać. — Przy odpowiednim oświetleniu ten proszek waży niemal pół procent mniej niż normalnie… Gratulacje, sierżancie, odkrył pan antygrawitację.

— Ja… — Triga Deepdug była tego pewna, ale aż do tej pory Unnerby nie chciał jej wierzyć. — No dobrze, panie Błyskawiczna Analiza, jak to działa?

— Nie mam pojęcia! — odparł radośnie Sherk. — Znalazłeś coś całko wicie nowego. Ba, nawet nie… — Umilkł na moment, jakby szukając wła ściwych słów, wreszcie zdecydował się na coś innego. — Ale to delikatna materia. Zmieliłem część proszku na jeszcze drobniejsze okruchy, ale nic nie unosi się nad resztą; nie można wydzielić „cząstki antygrawitacyjnej”. Myślę, że jest to jakieś zjawisko grupowe. W tym laboratorium nie mogę zrobić nic więcej, dlatego jutro wracam do Princeton. Aha, odkry łem jeszcze jedną ciekawą właściwość tego proszku. Te łupki z płaskowy żu zawsze zawierają odrobinę diamentowych skamieniałości, ale w tej próbce najmniejsze skamieniałości — hekseny średnicy jednej miliono wej cala — są wzbogacone tysiąc razy. Chcę poszukać śladów klasycznych pól w tym proszku. Może one tworzą ośrodek pośredniczący. Może… — Sherkaner Underhill zagłębił się w teoretycznych rozważaniach, snuł pla ny i obmyślał dziesiątki testów, za pomocą których chciał dotrzeć do praw: dy. Wydawało się, że w miarę jak się rozpędza, ubywa mu lat. Nadal do kuczało mu niekontrolowane drżenie kończyn, wypuścił jednak z rąk smycz robaka przewodnika, a jego głos przepełniała radość. To właśnie ten entuzjazm pchnął jego studentów, Unnerby’ego i Victory Smith do stwoYzenia nowego świata. Kiedy mówił, Victory wstała ze swojej grzędy i usiadła obok niego. Prawymi rękami objęła go za ramiona i uścisnęła mocno, gwałtownie.

Unnerby czuł, że uśmiecha się szeroko do Sherkanera, zafascynowany jego wizjami.

— Pamiętasz, jakich narobiłeś sobie kłopotów, kiedy opowiadałeś o tym w radiu, kiedy mówiłeś, że „całe niebo może być naszą otchłanią”? Na Boga, Sherk, jeśli uda nam się to zrobić, kto będzie potrzebował rakiet?

Możemy wysyłać prawdziwe okręty w kosmos. Możemy dowiedzieć się wreszcie, co wywołało te światła w Ciemności! Może nawet znajdziemy tam inne światy.

— Tak, ale… — zaczął Sherkaner, dziwnie przygaszony, jakby ujrzawszy u Hrunka odbicie własnego entuzjazmu, uświadomił sobie, ile jeszcze problemów stoi pomiędzy marzeniem i rzeczywistością. — Ale, hm…

najpierw musimy poradzić sobie jakoś z wielebną Pedure i Kindred.

Hrunkner przypomniał sobie swój spacer przez las. I najpierw musimynauczyć się żyć xv Ciemności.

Wydawało się, że dla Sherkanera cofnął się czas. Wyciągnął rękę, by pogłaskać Mobiya, dwoma innymi ujął smycz.

— Tak, mamy jeszcze wiele innych problemów. — Wzruszył ramiona mi, jakby godząc się ze swym wiekiem i dystansem dzielącym go od reali zacji marzeń. — Ale nie mogę zrobić nic więcej, by uratować świat, nim wrócę do Princeton. Dziś mam okazję, by zobaczyć, jak tłum reaguje na Ciemność. Co myślisz o Pierwszym Dniu Ciemności, Hrunk?

Hrunk powrócił gwałtownie z wyżyn nadziei do przyziemnych ograniczeń rodzaju pajęczego.

— To było… przerażające, Sherk. Rezygnowaliśmy stopniowo ze wszystkich zasad, a ja zobaczyłem dziś, co nam zostało. Nawet… nawet je śli wygramy z Pedure, nie wiem, co nam zostanie.

Na obliczu Sherka pojawił się znajomy, pewny siebie uśmiech.

— Nie będzie tak źle, Hrunk. — Powoli podniósł się z miejsca, a Mobiy zaprowadził go do drzwi. — Większość tych, którzy zostali w Calorice, to bo gaci, głupi rozpustnicy… Nie oczekiwałbym od nich niczego nadzwyczaj nego. Mimo to można się czegoś nauczyć, obserwując ich zachowanie. — Machnął ręką na generał. — Moja droga, idę na dół, trochę pospacerować.

Ci młodzi ludzie mogą mieć jednak jakieś interesujące spostrzeżenia.

Smith wstała z poduszek i obeszła Mobiya, by uściskać swego męża.

— Weźmiesz ze sobą ochronę? Żadnych sztuczek?

— Oczywiście. — Hrunkner miał wrażenie, że jej prośba była śmier telnie poważna, że od wydarzeń sprzed dwunastu lat Sherkaner i wszyst kie jego dzieci doskonale rozumiały potrzebę ochrony.

Drzwi zamknęły się cicho za Sherkanerem, a Unnerby i generał zostali sami. Smith powróciła na swoją grzędę. Zapadło niezręczne milczenie. Ile to już lat minęło, odkąd po raz ostatni rozmawiał z generał na osobności, bez towarzystwa jej podwładnych? Nieustannie wymieniali ze sobą pocztę elektroniczną. Unnerby nie należał oficjalnie do personelu Smith, lecz program budowy elektrowni jądrowych był najważniejszą cywilną częścią jej planu, on zaś traktował jej rady jako rozkazy, przemieszczał się z miasta do miasta zgodnie z jej harmonogramem, uwzględniał poprawki jej specjalistów, stosował się do jej terminów — a przy tym wszystkim dbał o interesy swoje i podwykonawców. Niemal codziennie Unnerby kontaktował się z jej sztabem. Kilka razy w roku spotykali się na większych naradach.

Od czasu porwania… rozdzielająca ich bariera stała się fortecznym murem. Bariera ta istniała już wcześniej, rosła z każdym rokiem, w miarę jak dorastały dzieci Smith; lecz przed śmiercią Gokny zawsze potrafili ją przekroczyć. Teraz Uńnerby czuł się bardzo dziwnie, siedząc sam na sam z panią generał.

Milczenie przeciągało się w nieskończoność, oboje patrzyli na siebie, udając, że tego nie robią. Powietrze było stęchłe i zimne, jakby nie wietrzono pokoju od długiego czasu. Hrunkner starał się skupić całą uwagę na barokowych stołach i szafkach, pokrytych kilkoma warstwami kolorowego lakieru. Praktycznie wszystkie meble w pokoju wyglądały tak, jakby przetrwały już kilka pokoleń. Nawet poduszki i ich haftowane powłoczki wykonano w stylu Pokolenia 58. Mimo to widać było tu ślady pracy Sherka. Obok grzędy po prawej stronie Unnerby’ego stało biurko zawalone papierami i różnego rodzaju gadżetami. Rozpoznał drżący charakter pisma Underhilla w jednym z tytułów: „Wideomancja w steganografii”.

Nagle generał przerwała napiętą ciszę.

— Dobrze się pan spisał, sierżancie. — Wstała i przeszła przez pokój, by usiąść bliżej niego, na grzędzie przy biurku Sherka. — Przeoczyliśmy zupełnie to, co odkryli tam Kindred. I nadal nie mielibyśmy o tym pojęcia, gdyby pan nie poruszył tej sprawy z Thractem.

— To Rachner zorganizował całą operację. Okazał się bardzo dobrym oficerem.

— Tak… Jeśli nie ma pan nic przeciwko, to on poprowadzi dalej tę sprawę.

— Jasne.

Znów zapadła niezręczna cisza. Wreszcie Hrunkner wskazał na stertę poduszek, z których najmniejsza zapewne warta była więcej niż roczna pensja sierżanta. Prócz papierów na biurku Sherka nie dostrzegł tu żadnego znaku bytności przyjaciół.

— Nie przyjeżdżacie tutaj zbyt często, prawda?

— Nie — odparła krótko. — Sherk chciał zobaczyć, jak ludzie żyją w Ciemności… Później nie mielibyśmy już okazji przekonać się o tym inaczej, jak na własnym pancerzu. Poza tym wydawało się, że to bezpieczne schronienie dla naszych najmłodszych dzieci. — Spojrzała nań wyzywająco.

Jak nie doprowadzić do kłótni?

— Tak. Cieszę się, że odesłaliście je do domu, do Princeton. To… to 4dobre kobliki, ale to nie jest dla nich odpowiednie miejsce. Czułem się przedziwnie tam, na dole. Ludzie byli przerażeni, jak w tych starych opowieściach o koberach, którzy nie myśleli o przyszłości i zostali sami w Ciemności. Oni nie mają żadnego celu, wiedzieli, że nadchodzi Ciemność, ale nadal nie mogą tego zrozumieć.

Smith usiadła nieco niżej na swojej grzędzie.

— Musimy zmagać się z milionami ewolucji, niekiedy to problem trud niejszy niż energia atomowa czy wielebna Pedure. Ale z czasem ludzie się przyzwyczają.

To właśnie powiedziałby Sherkaner Underhill, uśmiechnięty i nieświadomy otaczającego go zakłopotania. Smith przypominała jednak raczej żołnierza w okopach, powtarzającego zapewnienia dowództwa o słabości wroga. Nagle Hrunk uzmysłowił sobie, jak starannie zasłaniała wszystkie okna.

— Tak naprawdę czujesz to samo co ja i oni, prawda?

Przez moment obawiał się, że generał wybuchnie gniewem, ale ona siedziała w milczeniu. Wreszcie…

— Tak. Masz rację, sierżancie. Jak już powiedziałam, musimy zma gać się z własnym instynktem. — Wzruszyła ramionami. — Sherkaner jakoś wcale się tym nie przejmuje. A właściwie dostrzega strach, ale ten strach go fascynuje, jeszcze jedna cudowna układanka. Codziennie schodzi do krateru, przygląda się, obserwuje. Próbuje nawet wchodzić w tłum, pomi mo ochrony i robaka… Musiałbyś to zobaczyć, żeby uwierzyć. Siedziałby tam dziś cały dzień, gdybyś nie przyjechał z fascynującą zagadką innego rodzaju.

Unnerby uśmiechnął się lekko.

— Cały Sherk. — Może to był bezpieczny temat. — Widziałaś, jak się zapalił, kiedy rozmawialiśmy o moim „magicznym proszku skalnym”? Nie mogę się doczekać, żeby zobaczyć, co z tym zrobi. Co się dzieje, kiedy da jesz cud cudotwórcy?

Smith przez chwilę jakby szukała właściwej odpowiedzi.

— Dowiemy się wszystkiego o tym proszku, z całą pewnością. Wcześniej czy później. Ale… do diabła, Hrunkner, ty powinieneś o tym wiedzieć. Znasz Sherka równie długo jak ja. Zauważyłeś, że coraz mocniej drżą mu ręce? Prawdę mówiąc, nie starzeje się tak dobrze, jak większość ludzi z waszego pokolenia.

— Zauważyłem, że jest słaby, ale spójrz tylko na wszystkie te badania, które wykonuje się w Princeton. Robi teraz więcej rzeczy niż kiedykolwiek.

— Tak. Pośrednio. Przez wszystkie te lata gromadził wokół siebie coraz większą grupę genialnych studentów. Są ich teraz setki, rozsianych po całej sieci komputerowej.

— …ale wszystkie te prace „Toma Lurksalot”? Myślałem, że to Sherk i jego studenci pod pseudonimem.

— To? Nie. To… to tylko jego studenci, pod pseudonimem. Bawią się w sieci, chcą, by inni zgadywali, kto jest twórcą danego wynalazku. To tyl ko… zabawa.

Zabawa czy nie, studenci ukryci pod pseudonimem „Tomas Lurksalot” byli niezwykle produktywni, w ciągu ostatnich kilku lat dokonali przełomu niemal we wszystkich dziedzinach nauki, od fizyki jądrowej, poprzez informatykę, aż do standardów przemysłowych.

— Trudno w to uwierzyć. Przed chwilą wydawał się taki jak zawsze…

umysłowo, oczywiście. Miał mnóstwo różnych pomysłów. — Tuzin pomysłówna minutę, kiedy się rozpędzi. Unnerby uśmiechnął się do siebie na tę myśl.

Niestałości, twe imię to Underhill…

Generał westchnęła ciężko, a jej głos był łagodny i odległy. Zdawało się, że mówi o postaciach z książek, a nie o swym osobistym dramacie.

— Sherk miał tysiące szalonych idei, realizował setki świetnych pomy słów. Ale… to się zmieniło. Mój drogi Sherkaner od trzech lat nie wymy ślił nic nowego. Zajął się teraz wideomancją, wiedziałeś o tym? Nie bra kuje mu werwy, pod tym względem się nie zmienił, ale… — Smith ucichła, przygnębiona.

Niemal przez czterdzieści lat Victory Smith i Sherkaner Underhill tworzyli wspaniały zespół. Underhill produkował nieustającą lawinę pomysłów, a Smith wybierała najlepsze spośród nich i podsuwała mu je z powrotem. Sherk opisywał kiedyś ten proces znacznie barwniej, w czasach gdy uważał, że sztuczna inteligencja to przyszłość świata:

— Ja jestem generatorem idei, a Victory to detektor bzdur; razem tworzymy inteligencję większą od czegokolwiek, co chodzi na dziesięciu nogach.

Ci dwoje naprawdę zmienili świat.

Lecz teraz… Co stanie się, jeśli połowa zespołu naprawdę straciła swój geniusz? Błyskotliwe pomysły Sherka utrzymywały generał na fali, tak jak jemu pomagał jej zdrowy rozsądek. Bez Sherka Victory pozostaną tylko jej własne zalety: odwaga, siła, wytrwałość. Czy to wystarczy?

Victory przez dłuższy czas milczała. Hrunkner miał ochotę podejść do niej i położyć ręce na jej ramionach… lecz sierżanci, nawet starzy sierżanci, nie czynią takich gestów wobec generałów.

Czterdzieści dwa

Mijały lata, a zagrożenie stawało się coraz większe. Z uporem, na który nie zdobyłby się żaden normalny człowiek, Reynolt kontynuowała swe poszukiwania. W miarę możliwości Pham próbował nie manipulować fiksatami. Postarał się nawet, by jego działania były realizowane także w czasie, gdy nie przebywał na wachcie; niosło to spore ryzyko, ale eliminowało oczywisty związek. Okazało się, że i to nie wystarcza. Teraz Reynolt miała już konkretne podejrzenia. Dane Phama pokazywały, że intensyfikuje poszukiwania i zamyka krąg podejrzeń na jednej osobie — prawdopodobnie na Phamie Nuwenie. Nie mógł nic na to poradzić. Choć było to ryzykowne przedsięwzięcie, musiał wyeliminować Annę. Uroczystość wieńcząca otwarcie nowego „biura” Naua mogła stanowić do tego najlepszą okazję.

Nau nazywał je Północną Łapą. Prawie wszyscy inni — z pewnością Queng Ho, którzy pomagali w budowie — nazywali to miejsce po prostu parkiem. Teraz wszyscy przebywający na wachcie mogli zobaczyć ostateczny rezultat ich starań i wysiłków.

Ostatni goście wchodzili jeszcze do jaskini, kiedy Nau pojawił się na ganku swej drewnianej chaty. Miał na sobie błyszczącą srebrną kurtkę i zielone spodnie.

— Trzymajcie stopy na ziemi. Moja Qiwi wymyśliła całą nową etykie tę dla Północnej Łapy. — Uśmiechnął się, a tłum odpowiedział mu śmie chem. Grawitacja na Diamencie Pierwszym była w zasadzie śladowa. „Zie mia” wokół chaty pokryta była zręcznie zamaskowanym, czepliwym ma teriałem. Wszyscy więc rzeczywiście trzymali stopy na ziemi, ale pojęcie pionu było raczej kwestią umowną. Qiwi chichotała pod nosem, widząc setki ludzi chwiejących się na różne strony niczym rzesza pijaków. Na ko ronce jej bluzki leżał zwinięty w kłębek czarny kot.

Nau znów podniósł ręce.

— Moi drodzy przyjaciele. Dziś macie okazję cieszyć się tym, co sami zbudowaliście, podziwiać wyniki własnej pracy. Pomyślcie tylko. Trzydzie ści osiem lat temu omal nie zniszczyliśmy się sami. Dla większości was okres ten nie jest aż tak długi, to tylko dziesięć czy dwanaście lat spędzo nych na wachcie. Jak pamiętacie, mówiłem wtedy, że ten czas przypomi na Lata Plagi na Balacrei. Zniszczyliśmy większość zasobów, które przy wieźliśmy tutaj ze sobą, zniszczyliśmy nasze okręty. By przetrwać, mówi łem, musimy zapomnieć o wszelkich animozjach i pracować razem bez względu na to, jak bardzo różnimy się od siebie. Cóż, przyjaciele, doko naliśmy tego. Nie twierdzę, że nie grozi nam już żadne fizyczne niebezpie czeństwo; nasza przyszłość nadal jest wielką niewiadomą. Rozejrzyjcie się jednak dokoła, a zobaczycie, jak się uleczyliśmy. Wy wszyscy zbudowaliście to z gołej skały, lodu i śniegu. Północna Łapa, ten park, nie jest może ogromny, z pewnością jednak jest dziełem sztuki. Spójrzcie nań tylko. Zbu dowaliście coś, co może rywalizować z największymi osiągnięciami całych cywilizacji. Jestem z was dumny. — Położył rękę na ramionach Qiwi, a wy straszony tym gestem kot wcisnął się głębiej pod jej pachę. Kiedyś zwią zek Naua i Lisolet stanowił tylko temat brzydkich plotek. Teraz… Pham widział, jak ludzie dokoła uśmiechają się na ten widok. — To coś więcej niż Park, coś więcej niż ulubione miejsce grupmistrza. To, co tu widzicie, jest dowodem nowej jakości we wszechświecie, połączenia tego, co najlepsze w kulturze Queng Ho i Emergentów. Zafiksowani ludzie… — Pham zauważył, że Nau nadal nie mówi o niewolnikach tak otwarcie, jak mógłby to robić — …przygotowali szczegółowy plan Parku. Handel Queng Ho i działania jednostek zamieniły ten plan w rzeczywistość. Ja osobiście nauczyłem się jednej rzeczy; na Balacrei, Frenk i Gaspr, my, grupmistrzowie, rządzimy dla dobra ogółu, rządzimy jednak w dużej mierze poprzez osobiste kierownictwo… i często przy wsparciu sił prawa. Tutaj, pracując z byłymi Queng Ho, dostrzegłem także inną drogę. Wiem, że praca przy moim parku była zapłatą za te głupie, różowe papierki, które ukrywaliście przede mną od tak dawna. — Podniósł rękę, a w powietrzu zawisło kilkanaście banknotów. Przez tłum znów przebiegł śmiech. — Myślę, że połączenie rządów grupmistrzów i wydajności Queng Ho może jeszcze przynieść wiele dobrego, kiedy już zakończymy naszą misję!

Ukłonił się, przyjmując z uśmiechem entuzjastyczny aplauz. Qiwi przesunęła się przed niego, stając obok poręczy — a oklaski stały się jeszcze głośniejsze. Kot, który najwyraźniej miał już dość hałasu i gwałtownych ruchów, odepchnął się od Qiwi i wyleciał ponad tłum. Rozwinął delikatne skrzydła, wyhamowując lot, i zatoczył szeroki krąg, by powrócić do swej pani.

— Zauważcie — mówiła Qiwi. — Miraow może tutaj latać. Ale ona ma skrzydła! — Tymczasem kot przeleciał nad dachem i zniknął w lesie pora stającym grunt za chatą Naua. — Teraz zapraszam wszystkich na prawą stronę chaty grupmistrza, na drobny poczęstunek.

Niektórzy goście już tam byli, inni tłoczyli się na wąskich ścieżkach prowadzących do stołów. Grube blaty lekko się uginały, jakby pod ciężarem ustawionego na nich jedzenia. Pham szedł razem ze wszystkimi, pozdrawiając głośno każdego, kto chciał z nim rozmawiać. Chciał, by jak najwięcej osób zapamiętało jego obecność w tym miejscu. Tymczasem z tyłu jego oczu maleńcy szpiedzy budowali taktyczny obraz parku i lasu.

Przy stołach zetknęły się ze sobą dwie różne kultury, ale do tej pory w saloniku Benny’ego utarły się już pewne reguły jedzenia. Po chwili ci, którzy mieli już wiaderka pełne jedzenia i bańki z napojami, zaczęli wracać na otwartą przestrzeń. Pham podszedł do Benny’ego i uderzył go w plecy.

— Benny! Bardzo dobre żarcie! Ale myślałem, że to ty zajmujesz się dostawą.

Benny Wen zakasłał i przełknął ciężko.

— Oczywiście, że jest dobre. I oczywiście jest moje — i Gonie. — Wska zał głową na byłą kwatermistrz, która stała obok niego. — Ojciec Qiwi wy hodował nowe rośliny, które znaleźliśmy w bibliotece. Mamy je już od pół roku, ale czekaliśmy specjalnie na tę okazję.

Pham nadął się dumnie.

— Ja pracowałem na zewnątrz. Ktoś musiał nadzorować dodatkowe wiercenia i topienie lodu do jeziora grupmistrza.

Gonie Fong zaprezentowała swój przebiegły uśmiech. Bardziej niż jakikolwiek Queng Ho — bardziej niż sama Qiwi — utożsamiała się z wizją 4„współpracy” roztoczoną przez Naua. — Wszyscy na tym jakoś skorzystaliśmy. Moje farmy są teraz oficjalnie nadzorowane przez grupmistrza.

I mam prawdziwą automatykę.

— Masz coś lepszego od klawiatury? — spytał Pham uszczypliwie.

— Ba. A dzisiaj odpowiadam za obsługę. — Uniosła dramatycznie rękę i w tej samej chwili podleciała do nich taca z jedzeniem. Kręciła się powoli pod jej dłonią, potem ukłoniła się grzecznie, gdy Fong wybrała kiść przyprawionych wodorostów. Potem taca przepłynęła do Benny’ego i Phama. Maleńcy szpiedzy Phama patrzyli na nią ze wszystkich stron. Taca manewrowała dzięki małym silniczkom gazowym, niemal całkowicie wygłuszonym. Pod względem mechanicznym było to bardzo proste urządzenie, poruszało się jednak z niezwykłą gracją i inteligencją. Benny także to zauważył.

— Kieruje tym fiksat? — spytał, lekko zasmucony.

— Eem… tak. Grupmistrz uważał, że ze względu na rangę wydarzenia warto zaangażować w to kilku fiksatów.

Pham obserwował przez chwilę inne tace. Zataczały szerokie kręgi, z dala od stołów, wybierając tych gości, którzy nie mieli jeszcze jedzenia.

Sprytne. Niewolnicy pozostawali w ukryciu, ludzie mogli więc udawać, że zgadzają się z tym, co Nau tak często powtarzał; że fiksacja wynosi cywilizację na wyższy poziom. Ale on ma rację! Niech go diabli.

Pham pożegnał Gonie Fong odpowiednio prostacką uwagą, która miała pokazać, że ten „stary pierdzielTrinli” jest naprawdę pod wrażeniem, ale nie chce tego przyznać. Wyszedł z tłumu, kierując się ku stołom z jedzeniem. Hmm. Ritser Brughel pozostawał obecnie w uśpieniu — kolejne sprytne posunięcie Tomasa Nau. Wielu ludzi uwierzyło ostatnio w „wizję” grupmistrza, a Ritser Brughel mógłby skutecznie zburzyć w nich tę wiarę. Skoro jednak Brughel nie był na wachcie, a Nau i Reynolt zatrudniali twardogłowych do obsługi przyjęcia… nadarzała się okazja lepsza, niż przypuszczał. Więc gdzie jest Reynolt? Śledzenie tej kobiety było zadziwiająco trudnym zadaniem; czasami znikała z bezpośredniego nadzoru Brughla nawet na kilka Ksekund. Pham skierował swą uwagę na zewnątrz. W parku unosiły się miliony maleńkich lokalizatorów. Te, które służyły do stabilizacji jeziora i sterowania wentylatorami, były w większości zajęte, nadal jednak miał do dyspozycji ogromną moc przetwarzania. Oczywiście nie mógł kontrolować jednocześnie wszystkich obrazów i danych. Kiedy jego umysł przeglądał kolejne obszary parku, ciało kołysało się lekko w ledwie wyczuwalnym ciążeniu. Aha, jest! Nie był to precyzyjny obraz, lecz przez moment widział rude włosy Reynolt i jej różową skórę we wnętrzu chaty Naua. Tak jak przypuszczał, Annę nie brała udziału w uroczystościach. Stała pochylona nad jakąś konsolą, a jej oczy zakrywał czarny wyświetlacz. Wyglądała tak samo jak zawsze. Skupiona, pochłonięta swą pracą, jakby zbliżała się właśnie do jakiegoś ważnego odkrycia. I najprawdopodobniej tak właśnie jest.

Ktoś uderzył go w ramię, równie mocno jak przed chwilą on uderzył Benny’ego.

— No i co, staruszku, co o tym myślisz?

Pham oderwał się od wewnętrznego obrazu i spojrzał na intruza; Trud Silipan wystroił się odświętnie na tę okazję. Jego ubranie przypominało stroje, jakie Pham widział tylko w podręcznikach historii Emergentów: błękitny jedwab, malowniczo postrzępiony i poszarpany, imitujący rozdarte, poplamione łachmany. Było to ubranie Pierwszych Kolonizatorów, jak powiedział mu kiedyś Trud. Pham zareagował przesadnie podkreślonym zaskoczeniem.

— Co myślę o czym — twoim ubraniu czy widoku?

— O widoku, o widoku! Włożyłem ten strój, bo to wyjątkowa okazja.

Słyszałeś przemówienie grupmistrza. No, poświęć mi jeszcze chwilkę, popatrz na park i powiedz mi, co o tym sądzisz.

W wewnętrznym obrazie Pham zobaczył Ezra Vinha, zmierzającego w ich stronę. Cholera.

— No cóż…

— Tak, co o tym myślisz, obrońco Trinli? — Vinh stanął przed Phamem i przez moment patrzył mu prosto w oczy. — Ze wszystkich Queng Ho tu obecnych ty jesteś najstarszy, musiałeś też widzieć najwięcej. Jak wypada Północna Łapa w porównaniu z wielkimi parkami Queng Ho?

Słowa Vinha miały ukryte znaczenie, którego Trud Silipan oczywiście nie mógł zauważyć, a które obudziły w Phamie zimną wściekłość. To takżeprzez ciebie muszę zabić Annę Reynolt, ty mały cudaku. „Prawdziwa” wersja historii Phama Nuwena, jaką podsunął chłopcu Nau, odcisnęła na nim wyraźne piętno. Już co najmniej od roku wiedział, co naprawdę wydarzyło się w Brisgo Gap. I domyślał się, czego naprawdę Pham spodziewa się po fiksacji. Coraz mocniej domagał się gwarancji i zapewnień.

Lokalizatory pokrywały różnymi barwami twarz Vinha, pokazywały ciśnienie krwi i temperaturę skóry. Czy dobry szpieg mógł dzięki tym danym odgadnąć, że chłopiec prowadzi jakąś grę? Może. Nienawiść, jaką Ezr żywił do Naua i Brughla, nadal była silniejsza od uczuć skierowanych przeciwko Phamowi Nuwenowi: Pham wciąż mógł go wykorzystywać. Także z powodu Vinha musiał usunąć Reynolt.

Kiedy te myśli przemykały przez umysł Phama, jego usta wykrzywiały się już w próżnym uśmiechu.

— Masz zupełną rację, mój chłopcze. Wiedza książkowa nie może rów nać się z prawdziwymi podróżami i z tym, co widziało się na własne oczy.

— Odwrócił się od nich i patrzył przez chwilę na chatę, przystań i jezioro.

Udawaj, że się nad tym zastanawiasz.

Przez ostatnie Msekundy niemal nieustannie badał z ukrycia tę konstrukcję; bez trudu powinien odegrać teraz właściwą scenę. Teraz jednak, kiedy był tu fizycznie obecny, czuł delikatny przepływ powietrza wędrującego od lasu za jego plecami. Było wilgotne i chłodne, niosło ze sobą 4aromat tysięcy kilometrów lasu ciągnącego się w głąb lądu. Spomiędzy białych kłębiastych chmur spływał na nich ciepły, łagodny blask słońca.

Oczywiście, to także tylko pozór. W tej chwili prawdziwe słońce było bledsze od przeciętnego księżyca. Jednak systemy świetlne zamontowane w diamentowym sklepieniu mogły imitować prawie każdy efekt wizualny.

Jedyny ślad fałszerstwa stanowiły ledwie dostrzegalne tęcze błyszczące w oddali…

W dole, na dnie jaskini, leżało jezioro. Był to niezaprzeczalny triumf Qiwi. Woda była prawdziwa, miejscami głębokość jeziora dochodziła nawet do trzydziestu metrów. Sieć siłowników i lokalizatorów zaprojektowana przez Qiwi utrzymywała je w jednym miejscu. Płaska, gładka powierzchnia wody odbijała chmury i błękit sztucznego nieba. Chata grupmistrza stała ponad miejscem cumowania przy końcu zatoki. Wiele kilometrów dalej — w rzeczywistości jakieś dwieście metrów — dwie wyniosłe skały, otoczone lekką mgiełką, strzegły drugiego brzegu jeziora.

Park był prawdziwym arcydziełem.

— To tresartnis — oświadczył wreszcie Pham, wypowiadając to słowo tak, jakby było obelgą.

Silipan zmarszczył brwi.

— Co…?

— To określenie z żargonu budowniczych parków — wyjaśnił Ezr. — Oznacza…

— Och tak, słyszałem je; park albo bonsai o ekstremalnych rozmiarach.

-Trud parsknął z oburzeniem. — O tak, to jest ekstremalne, właśnie tego chciał grupmistrz. Spójrz tylko! Ogromny park z mikrograwitacją, idealna imitacja powierzchni planetarnej. Łamie mnóstwo reguł estetycznych, ale umiejętne łamanie takich reguł jest właśnie świadectwem wielkości grupmistrza.

Pham wzruszył ramionami i zajął się przekąskami przygotowanymi przez Gonie. Przeżuwając, odwrócił się leniwie i spojrzał na las. Krawędź wzgórza dopasowano do prawdziwej ściany jaskini — standardowa sztuczka budowniczych parków. Drzewa miały od dziesięciu do dwudziestu metrów wysokości, na ich długich pniach błyszczał wilgotny i zimny mech. Ali Lin wyhodował te drzewa w inkubatorze na powierzchni Diamentu Pierwszego.

Rok temu były to zaledwie trzycentymetrowe sadzonki. Teraz, dzięki magicznym zabiegom Alego Lina, wyglądały tak, jakby miały co najmniej kilkadziesiąt lub nawet kilkaset lat. Tu i ówdzie wśród błękitu i zieleni leżały martwe drzewa „starszych” pokoleń. Dzieła najlepszych budowniczych parków wyglądały tak naturalnie zazwyczaj tylko z jednej strony. Ukryte oczy Phama patrzyły jednak na las ze wszystkich kierunków. Park grupmistrza był arcydziełem na każdym poziomie, każdy metr sześcienny został dopracowany tak idealnie, że mógłby konkurować z najlepszymi bonsai Namqem.

— Więc… — kontynuował Silipan. — Myślę, że rozumiesz, dlaczego mam powody do dumy! Grupmistrz Nau dał nam wizję, podsunął genialny pomysł, ale to dzięki mojej pracy z automatyką systemu udało się go zrealizować.

Pham wyczuwał gniew rosnący w Vinhu. Młodzieniec z pewnością mógł nad nim zapanować, ale dobry szpieg i tak by coś zauważył. Pham uderzył Ezra w ramię i wybuchnął rubasznym śmiechem.

— Słyszałeś to, Ezr? Trud, chciałeś chyba powiedzieć, że zrobili to fiksaci, których nadzorowałeś. — „Nadzór” był w tym wypadku zbyt mocnym określeniem. Silipan pełnił raczej funkcję strażnika, ale gdyby ktoś go tak nazwał, uznałby to za śmiertelną obrazę.

— No tak, twardogłowi. Czy nie to właśnie powiedziałem?

Od strony tłumu oblegającego stoły nadeszła Rita Liao. Niosła jedzenie dla dwóch osób.

— Czy ktoś z was widział może Jau? Ten park jest tak wielki, że można się pogubić.

— Ja go nie widziałem — oświadczył Pham.

— Zarządca pilotów? Chyba poszedł za dom — powiedział jakiś Emergent, ktoś, kogo Pham nie powinien znać. Z okazji otwarcia parku Qiwi i Nau ułożyli harmonogram tak, by przez jakiś czas kilka wacht zachodziło na siebie, dlatego też w tłumie kręciło się wiele osób niemal zupełnie obcych Phamowi.

— Cholera. Powinnam po prostu podlecieć pod sufit i rozejrzeć się. — Lecz nawet w tych okolicznościach Rita Liao była dobrym, posłusznym Emergentem. Trzymając obie stopy na ziemi, odwróciła ślę, szukając w dumie Xina.

— Qiwi! — krzyknęła. — Widziałaś mojego Jaua?

Qiwi oderwała się od grupy ludzi otaczających Tomasa Nau i ruszyła w ich stronę.

— Tak — odparła. Pham zauważył, że Ezr Vinh wycofał się pospiesznie i przyłączył.do innej grupy. — Jau nie wierzył, że molo jest prawdziwe, więc zaproponowałam, żeby przyjrzał mu się z bliska.

— Jest prawdziwe? I łódka też?

— Jasne. Chodźcie na dół, pokażę wam. — Ruszyli całą piątką w dół ścieżki. Trud Silipan przywoływał głośno także innych: — Chodźcie z nami, zobaczycie, co tam zrobiliśmy!

Pham patrzył już na molo za pomocą lokalizatorów, przyglądał się uważnie skałom i krzewom zanurzonym częściowo w wodzie. Ta balacreańska roślinność była piękna; surowe, wyrazista kształty pasowały do zimnego powietrza. Wejście do tunelu technicznego ukryto w urwisku, za niebieskozielonymi liśćmi. To może być moja najlepsza szansa. Pham podszedł do Qiwi, zadając pytania, które — jak miał nadzieję — potwierdzą później jego obecność w tym miejscu.

— Naprawdę można na niej żeglować?

— Sami się przekonajcie — odparła Qiwi z uśmiechem.

— Brrr. — Rita Liao udała, że trzęsie się z zimna. — Jest tak zimno, że rzeczywiście wszystko mogłoby być prawdziwe. Północna Łapa to bardzo ładne miejsce, ale nie moglibyście przeprogramować tego na jakieś tropiki?

— Nie. — Silipan stanął przed nimi, gotów do wygłoszenia dłuższego wykładu. — Park jest na to zbyt rzeczywisty. Ali Lin starał się, żeby wszystko było jak najbardziej zbliżone do rzeczywistości i dopracowane w szczegółach. — Teraz, kiedy obok stała Qiwi, mówił o twardogłowych jak o normalnych ludziach.

Ścieżka wiła się po zboczu, prowadząc ich ku skalnej ścianie zatoki.

Większość gości szła za nimi, ciekawa, jak naprawdę wygląda zatoka.

— Ta woda jest okropnie płaska1-powiedział ktoś z tłumu.

— Tak. — Qiwi skinęła głową. — Stworzenie prawdziwych fal to najtrudniejsae zadanie. Pracują nad tym niektórzy z przyjaciół mego ojca.

Jeśli zdołamy uformować powierzchnię wody na małą skalę, zarówno w czasie… — przerwał jej zdumiony śmiech, kiedy tuż nad głowami gości przeleciały trzy skrzydlate koty. Zwierzaki przemknęły nad powierzchnią wody i wzbiły się ku niebu.

— Założę się, że tego nie mają w prawdziwej Północnej Łapie!

— Zgadza się, to mój pomysł! — Qiwi uśmiechnęła się do Phama. — Pamiętasz te kociaki, które mieliśmy w kwaterach przy Trilandzie? Kiedy byłam mała… — Rozejrzała się dokoła, szukając jakiejś twarzy wtłumie.

— Kiedy byłam mała, ktoś podarował mi takiego kotka.

W Qiwi nadal żyła mała dziewczynka, która pamiętała inne czasy.

Pham udawał, że nie słyszy tęsknoty w jej głosie. Jak zawsze przemawiał głośno i protekcjonalnie:

— Latające koty do niczego się nie przydają. Powinnaś raczej wyhodować latające świnie.

— Świnie? — Trud potknął się, omal nie przeleciał poza szereg gości.

— Och tak, „szlachetne skrzydlate świnie”.

— Zgadza się, duch programowania. We wszystkich największych kwaterach są skrzydlate świnie.

— Tak, jasne… tylko przynieście mi parasol! — Trud kręcił głową, a kilka osób śmiało się głośno. Symbolika latających świń nigdy nie przyjęła się na Balacrei.

Qiwi uśmiechała się, słuchając tej rozmowy.

— Może rzeczywiście powinniśmy to zrobić… Raczej nie uda mi się przekonać kotów, żeby jadły latające w powietrzu śmieci.

W ciągu niecałych dwustu sekund tłum ustawił się wzdłuż brzegu.

Pham opuścił Qiwi, Truda i Ritę. Poruszał się tak, jakby szukał najlepszego punktu obserwacyjnego. W rzeczywistości starał się podejść jak najbliżej zasłony niebieskozielonego listowia. Miał nadzieję, że tłum za chwilę skoncentruje się na czymś innym. Z pewnością jakiś głupiec oderwie się od gruntu. Pham zaczął jeszcze raz sprawdzać sieć lokalizatorów…

Rita Liao nie była wcale głupia, kiedy jednak zobaczyła, gdzie jest Jau Xin, zapomniała o ostrożności.

— Jau, do ciężkiej Plagi, co ty wyprawiasz… — Wręczyła jedzenie i picie komuś, kto stał za nią i ruszyła w stronę mola. Łódź zerwała się z uwięzi i wypływała łagodnie na wody zatoki. Podobnie jak chatę i molo wykonano ją z ciemnego drewna. To drewno pokryto jednak smołą, wypolerowano oraz pomalowano na dziobie i rufie. Na jedynym maszcie wisiał balacreański żagiel. Jau Xin siedział na ławce pośrodku łodzi i szczerzył zęby do tłumu.

— Jau Xin, wracaj tu natychmiast! To łódź grupmistrza. Będziesz… — Rita zaczęła biec po molu. Szybko zrozumiała swój błąd i próbowała się zatrzymać. Kiedy jej stopy oderwały się od gruntu, sunęła z prędkością zaledwie kilku centymetrów na sekundę. Zleciała z platformy, kręcąc się powoli wokół własnej osi, zakłopotana i wściekła. Wiedziała, ż* jeśli ktoś nie zdąży jej złapać, przeleci nad głową męża i wpadnie do jeziora kilkaset sekund później.

Czas na mnie. Dzięki danym napływającym z sieci lokalizatorów wiedział, że nie patrzy teraz nań nikt z tłumu ani żaden ze szpiegów Naua.

Upewnił się, czy Reynolt nadal pracuje nad czymś w chacie. Oślepił na moment lokalizatory i wszedł między liście. Kilka drobnych przeróbek w zapisie cyfrowym i zyska dowód, że przebywał tutaj cały czas. Zrobi to, co konieczne, i wróci przez nikogo niezauważony. Mimo to całe przedsięwzięcie było diabelnie ryzykowne, nawet jeśli szpiedzy Brughla nie śledzili go w tej chwili. Ale usunięcie Reynolt jest konieczne.

Pham szedł na palcach po ścianie urwiska, klucząc tak, by przez cały czas zakrywały go krzewy. Nawet tutaj przejawiała się maestria Alego Lina.

Urwisko mogło zostać wykonane z surowego diamentu, lecz Ali sprowadził skały z hałd na powierzchni LI. Były bezbarwne, jakby obmywane falami jeziora od tysięcy lat. Błękit wody przypominał ten z najwspanialszych pejzaży. Jeszcze przed ekspedycją do OnOff Alego Lina uznawano za jednego z najlepszych budowniczych parków. Sammy Park właśnie dlatego wybrał go do załogi. Lecz w ciągu lat spędzonych w fiksacji Ali stał się kimś większym, kimś, kim może być tylko człowiek skupiony całkowicie na jednym celu, jednej miłości. To, co zrobili Ali Lin i je-, go współpracownicy, było subtelne i głębokie… i bardziej niż cokolwiek innego udowadniało moc, jaką daje danej kulturze fiksacja. Kulturze, która odpowiednio jąwykorzystuje.

Wejście do tunelu znajdowało się jeszcze kilka metrów wyżej. Pham wyczuł kilka lokalizatorów unoszących się w pobliżu, odtworzył w myślach kształt drzwi.

Mały ułamek jego uwagi pozostał z tłumem w przystani. Nikt nie patrzył w jego stronę. Co zręczniejsi uczestnicy przyjęcia weszli na molo i utworzyli żywy łańcuch sięgający sześć czy siedem metrów w górę. Kobiety i mężczyźni złączeni w łańcuchu ustawili się w wielu różnych kierunkach, przyjmując klasyczne pozycje stosowane podczas takich operacji.

Oczywiście niszczyło to iluzję normalnej grawitacji, a niektórzy Emergenci odwracali wzrok, pojękując. Do tej pory wydawało się, że jezioro leży płasko pod ich stopami, na dole. Ujrzawszy je nagle jako sufit lub pionowe urwisko, doznawali zawrotu głowy.

Wtedy jednak żywy łańcuch rozciągnął się na całą swą długość, a ostatnie jego ogniwo pochwyciło Ritę za nogę. Łańcuch zaczął się skracać, przyciągając Ritę ku ziemi. Pham stuknął palcem w dłoń, a dźwięki dobiegające z dołu stały się głośniejsze. Jau Xin wyraźnie się zawstydził.

Przepraszał swoją żonę.

— Ale Qiwi powiedziała, że mogę to zrobić. Poza tym jestem przecież pilotem.

— Zarządcą pilotów, Jau. To nie to samo.

— Prawie. Umiem radzić sobie bez pomocy twardogłowych. — Jau usiadł przy maszcie i przekręcił lekko żagiel. Łódź zataczało koło wokół molo. Utrzymywała się przez cały czas poziomo na wodzie. Może utrzymywała ją lepkość cieczy. Lecz woda za łodzią wznosiła się na pół metra w górę, by opaść w powykręcanych, długich warkoczach, podobnie jak woda w obecności normalnego ciążenia. Tłum przyjął ten widok okrzykami aprobaty, do których dołączyła się nawet Rita, a Jau skręcił łódką jeszcze mocniej, próbując jak najszybciej powrócić do zatoki.

Tymczasem Pham znalazł się już przy wejściu do tunelu. Jego mikroskopijni szpiedzy już zajmowali się zamkiem… Dzięki Bogu wszystko w tym parku współdziałało z lokalizatorami. Drzwi otworzyły się bezgłośnie. Kiedy wpłynął do tunelu, nie miał żadnych kłopotów z ich zamknięciem.

Zostało mu jakieś dwieście sekund.

Ruszył szybko w górę wąskiego tunelu. Tu nie było już żadnej iluzji.

Nikt nie próbował przykrywać czymś ścian korytarza wydrążonego pod powierzchnią Diamentu Pierwszego. Pham leciał jeszcze szybciej. Mapy przesuwające się przed jego oczami ukazywały to, co widział już wcześniej.

Tomas Nau zamierzał uczynić z parku swą centralną siedzibę; po tym uroczystym otwarciu grupmistrz zamierzał radykalnie ograniczyć liczbę gości. Nau zużył do drążenia tych tunelfostatnie głowice termiczne, ale uzyskał w ten sposób bezpośredni dostęp do najważniejszych pomieszczeń w Hammerf est.

Dane z lokalizatorów mówiły Phamowi, że od nowego wejścia do kliniki fiksatów dzieli go jeszcze trzydzieści metrów. Nau i Reynolt przebywali nadal na przyjęciu. Byli tam także wszyscy aktywni technicy MRI. Będzie miał dość czasu i swobody, by dokonać w klinice aktu sabotażu. Pham przekręcił ciało, przesuwając stopy do przodu, i wyciągnął ręce na boki, hamując nimi o ściany.

Sabotaż? Przyznaj uczciwie. To było morderstwo. Me, to egzekucja. Albo śmiertelna walka z wrogiem. Pham zabił już w walce wielu ludzi, i to nie zawsze za pomocą dalekosiężnej broni. To nic innego. Cóż z tego, że Reynolt była teraz zafiksowanym automatem, niewolnikiem Naua? Kiedyś czyniła zło świadomie. Pham zbadał historię kliki Xevalle wystarczająco dokładnie, by wiedzieć, że jej zbrodnie nie były tylko wymysłem tych, którzy ją zniszczyli. Jakiś czas temu Annę Reynolt przypominała Ritsera Brughla, choć bez wątpienia cechowała ją znacznie lepsza skuteczność.

Łączyły ich także podobieństwa zewnętrzne; oboje mieli bladą skórę, rude włosy, zimne, bezwzględne oczy. Pham starał się zatrzymać ten obraz, wzmocnić go. Myślał o tym, że kiedyś obali reżim Naua i Brughla.

Któregoś dnia wejdzie na pokład „Niewidzialnej ręki” i położy kres zbrodniom, których dokonywał tam Brughel. Właśnie to samo chcę zrobićteraz z Annę Reynolt.

Pham uświadomił sobie nagle, że stoi nieruchomo przed wejściem do kliniki. He czasu straciłem? Gdy sprawdził czas, okazało się, że były to tylko dwie sekundy.

Rozzłoszczony, wystukał na dłoni odpowiednią komendę. Drzwi rozsunęły się przed nim, a on wleciał do pustego pomieszczenia. Klinika była jasno oświetlona, lecz obraz z tyłu jego oczu nagle zniknął, wypełniony ciemnością. Poruszał się ostrożnie, niczym człowiek pozbawiony nagle wzroku. Lokalizatory, które wleciały za nim z tunelu i które przyniósł ze sobą na ubraniu, rozlatywały się w różnych kierunkach, przywracając mu powoli wewnętrzny wzrok. Podleciał szybko do konsoli sterowniczej MRI, starając się nie zwracać uwagi na puste pola w obrazie, który otrzymywał od lokalizatorów. Klinika była jedynym miejscem, w którym urządzenia te nie mogły utrzymać się przez dłuższy czas. Pole wytwarzane przez potężne magnesy wypalało wszystkie podzespoły elektroniczne w lokalizatorach.

Trud oczyścił z nich klinikę, kiedy jakiś martwy okruch metalu skaleczył go w ucho.

Pham Nuwen nie zamierzał jednak uruchamiać magnesów, a jego mikroskopijni szpiedzy mieli żyć dość długo, by zdążył zastawić pułapkę.

Przeleciał przez całą salę, przeglądając szybko zgromadzony w niej sprzęt.

Klinika, jak zawsze, stanowiła uporządkowany labirynt szafek. Tutaj nie mogło być mowy o zdalnym sterowaniu. Światłowody i lasery łączyły automatykę z magnesami. SuperpYzewodniki doprowadzające zasilanie kryły si^ częściowo w obszarach, których nie mógł jeszcze zobaczyć. Ach. Lokalizatory dotarły do urządzenia sterującego. Wszystkie ustawienia pozostały niezmienione od czasu, gdy pracował tu ostatnio Trud. Podczas każdej wachty Pham spędzał z nim wiele Ksekund właśnie w klinice. Pham Trinli nigdy nie okazywał szczególnego zainteresowania działaniem sprzętu f iksacyjnego, ale Trud lubił się przechwalać, a Pham dzięki temu poznawał coraz więcej istotnych informacji.

Fiksacja mogła łatwo zabić. Pham unosił się przez chwilę nad cewkami korygującymi. Wewnętrzny obszar MRI miał nie więcej niż pięćdziesiąt centymetrów średnicy, nie pozwalał nawet na diagnostykę całego ciała. To urządzenie obejmowało jednak tylko głowę, a diagnostyka była tylko jedną z jego funkcji. W rzeczywistości był to bank modulatorów wysokiej częstotliwości. Sterowane odpowiednimi programami — przygotowywanymi głównie przez Annę Reynolt, wbrew temu, co twierdził Trud — modulatory mogły zmieniać i stymulować wirusa w głowie ofiary.

Każdy milimetr sześcienny pleśni był tutaj stymulowany tak, by wydzielał tylko pożądane substancje psychoaktywne. Nawet właściwie zainfekowana i wykalibrowana choroba musiała być kontrolowana co kilka Msekund, inaczej bowiem fiksat mógł przejść w stan katatonii lub hiperaktywności.

Drobne błędy często prowadziły do poważnych dysfunkcji — co czwartego pacjenta Truda poddawano ponownej kalibracji. Nieco poważniejsze błędy mogły zniszczyć pamięć, a te największe wywołać wylew i zabić ofiarę szybciej, niż stało się to w przypadku Xopi Reung.

Annę Reynolt miała ulec takiemu właśnie wypadkowi przy powrocie na kolejną wachtę.

Opuścił towarzystwo w parku przed stu sekundami. Jau Xin przewoził małe grupki w łodzi grupmistrza. Ktoś wreszcie wpadł do jeziora. Dobrze.

Będę miał więcej czasu.

Pham ściągnął pokrywę z urządzenia sterującego. Tu znajdowały się interfejsy superprzewodników. Takie rzeczy czasami się psują, nie ma w tym nic dziwnego. Obluzować przełącznik, zmienić program tak, by rozpoznał Reynolt, kiedy ta użyje sprzętu na samej sobie…

Odkąd wszedł do kliniki, aktywne lokalizatory, które przyniósł ze sobą, opanowywały coraz większy obszar, odkrywały przed nim coraz większą przestrzeń, niczym światło rozpraszające mrok, docierające do coraz dalszych zakątków pokoju. Przez chwilę nie zwracał większej uwagi na obrazy przekazywane przez te lokalizatory, zajęty szczegółowym badaniem przełączników.

Jakiś ruch. Dostrzegł odziane w spodnie nogi poruszające się w tle jednego z obrazów. Ktoś ukrywał się pomiędzy szafkami. Pham przeorientował lokalizatory i zanurkował gwałtownie w otwartą przestrzeń pomiędzy meblami.

— Zatrzymaj się! — rozległ się kobiecy głos.

To była Annę Reynolt. Wysunęła się spomiędzy szafek, tuż poza jego zasięgiem. Trzymała w ręku wskaźnik skierowany w jego stronę, jakby to była jakaś broń.

Reynolt zatrzymała się pod sufitem.

— Wróć do ściany, pomału, ręka za ręką.

Pham wahał się przez ułamek sekundy, gotów do frontalnego ataku.

Wskaźnik mógł być tylko blefem, a jeśli nawet rzeczywiście miotał pociski, to jakie miało to teraz znaczenie? Gra była skończona. Jedyne, co mu pozostało, to szybki, przygniatający atak tutaj i — poprzez lokalizatory — w całym Hammerfest. A może nie… Pham posłusznie cofnął się pod ścianę.

Reynolt wyszła spomiędzy szafek i zaczepiła stopę o uchwyt. Wskaźnik w jej ręce nie zachwiał się ani na moment.

— Tak. Pan PhamTrinli. Miło wreszcie wiedzieć. — Wolną ręką odgarnęła włosy z twarzy. Jej wyświetlacz był czysty, toteż dobrze widział jej oczy. Wyczuwał coś dziwnego w jej zachowaniu. Miała bladą i zaciętą twarz, jak zawsze, lecz ponad niecierpliwością i obojętnością górował triumf, świadoma arogancja. A na jej ustach… pojawił uśmiech, ledwie dostrzegalny, ale najprawdziwszy.

— To była pułapka, prawda, Annę? — Poświęcił krótką chwilę, by sprawdzić lepiej, co naprawdę znajduje się we wnętrzu chaty Naua. Był to kawałek wideotapety rzucony na łóżko. Oszukała go prostą sztuczką.

Annę skinęła głową.

— Nie wiedziałam, że to będziesz akurat ty, ale rzeczywiście, zastawiłam pułapkę. Od dawna już wiedziałam, że ktoś manipuluje moimi systemami. Początkowo myślałam, że to Ritser albo Kai Omo bawią się w jakieś polityczne rozgrywki. Ty byłeś tylko jedną z możliwości, człowiekiem, który zbyt często znajduje się w centrum wydarzeń. Najpierw byłeś tylko starym głupcem, potem starym handlarzem niewolników, który udaje głupca. Teraz widzę, że jesteś kimś więcej, pani Trinli. Naprawdę myślałeś, że możesz oszukiwać systemy grupmistrza bez końca?

— Ja… — Pham przeniósł wewnętrzny wzrok poza pokój, nad jezioro. W parku nadal trwała zabawa. Do Jau Xina dołączył teraz samTomas Nau i Qiwi. Pham zrobił zbliżenie na twarz Naua; grupmistrz nie miał wyświetlacza. Nie wyglądał jak ktoś, kto kontroluje ważną, sekretną operację. Onnie wie!

— Wręcz przeciwnie, bardzo się obawiałem, że nie mogę bez końca oszukiwać jego systemów… a szczególnie ciebie.

Annę skinęła głową.

— Wiedziałam, że wcześniej czy później stanę się celem ataku. Jestem krytycznym elementem. — Zerknęła na odkryty sterownik. — Wiedziałeś, że wracam za kilka Msekund, prawda?

— Tak. — 1 potrzebujesz tego bardziej, niż przypuszczałem. Rosła w nim coraz większa nadzieja. Reynolt zachowywała się jak postać z głupawej opowieści przygodowej. Nie powiedziała swojemu szefowi, co zamierza zrobić. Prawdopodobnie nie miała żadnego wsparcia. A teraz, zamiast szybko przejść do czynu, ucinała sobie z nim pogawędkę! Przytrzymaj ją jaknajdłużej, niech mówi.

— Pomyślałem, że poluzuję przełączniki superprzewodników. Gdybyś wróciła na wachtę i skorzystała z tego urządzenia…

— Zginęłabym? Okrutny, bezlitosny i prymitywny plan, panie Trinli.

Nie jest pan dość inteligentny, żeby wprowadzić konkretne zmiany w programie?

— Nie. — Jak bardzo jest rozstrojona? Zagraj na uczuciach. — Poza tym chciałem, żebyś umarła. Ty i Brughel jesteście tu jedynymi prawdziwymi potworami. Na razie mogę dosięgnąć tylko ciebie.

Uśmiechnęła się szerzej.

— Jesteś szalony.

— Nie, to ty jesteś szalona. Kiedyś byłaś grupmistrzem, tak jak oni.

Tyle tylko, że ty przegrałaś. A, może już nie pamiętasz? Klika Xevalle?

Uśmiech zniknął z jej twarzy, która na moment przybrała swój normalny, obojętny wyraz. Potem znów się uśmiechnęła.

— Pamiętam bardzo dobrze. Masz rację, przegrałam, ale to było sto lat przed Xevalle, a ja walczyłam ze wszystkimi grupmistrzami. — Ruszy ła powoli przez pokój. Wciąż trzymała wskaźnik wymierzony w pierś Phama. — Emergenci napadli na Frenk. Ja pracowałam wtedy na Uniwersyte cie Arnham. Nauczyłam się też innych rzeczy. Walczyliśmy z nimi przez piętnaście lat. Oni mieli technikę, fiksację. My na początku tylko wielu ludzi. Przegrywaliśmy kolejne bitwy, ale każda wygrana sporo ich koszto wała. W końcu to my byliśmy lepiej uzbrojeni, ale zostało nas już bardzo niewielu. I nadal walczyliśmy.

W jej oczach pojawiła się… radość. Oto słyszał historię Frenk z ust drugiej strony.

— To ty… ty byłaś Frenkijską Bestią!

Reynolt uśmiechnęła się szerzej, kiedy podeszła jeszcze bliżej Phama, dumnie wyprostowana.

— Tak. Grupmistrzowie postanowili zmienić nieco historię. Frenkij ską Bestia brzmi lepiej niż „Annę z Arnham”. Uratowanie Frenków przed zmutowanymi potworami przynosi więcej chwały niż masakra i fiksacja.

Boże. Jakaś część jego umysłu nadal jednak pamiętała, po co tu przyszedł. Przesunął lekko stopy, przygotowując się do kopnięcia.

Reynolt zatrzymała się raptownie i opuściła lekko wskaźnik, mierząc w jego kolana.

— Nie próbuj tego, panie Trinli. Ten wskaźnik kieruje programem w sterowniku MRI. Gdybyś miał trochę więcej czasu, zauważyłbyś niklo wy śrut, który umieściłam w obszarze celowniczym magnesu. To prowizo ryczna broń, ale dość dobra, by urwać ci nogi. A potem i tak musiałbyś przejść przez normalne przesłuchanie.

Pham zajrzał poprzez lokalizatory do aparatu MRI. Rzeczywiście były tam metalowe drobiny. Kierowane impulsem magnetycznym o odpowiedniej sile mogły zamienić się w pociski. Lecz program, jeśli był w sterowniku… Przyjrzał się uważnie łączu superprzewodnika. Miał dość dużo lokalizatorów, by dotrzeć do sterownika przez łącze optyczne i wymazać ten program. Ona nadal nie wie, co mogę z nimi zrobić! Nadzieja rozbłysnęła jak jasny płomień.

Postukał palcami we wnętrze dłoni, naprowadzając urządzenia na miejsce. Miał nadzieję, że Reynolt weźmie to za nerwowy odruch.

— Przesłuchanie? Wciąż pracujesz dla Naua?

— Oczywiście. Jak mogłoby być inaczej?

— Ale działasz za jego plecami.

— Tylko po to, by służyć mu lepiej. Gdyby okazało się, że to Ritser Brughel knuje przeciwko niemu, chciałam zamknąć sprawę i dopiero wtedy oddać ją mojemu grupmis…

Pham odepchnął się z całej siły od ściany. Słyszał, jak Reynolt bezskutecznie próbuje włączyć wskaźnik, potem w nią uderzył. Oboje polecieli do tyłu, na szafki. Reynolt walczyła w milczeniu, próbowała kopnąć go kolanem, ugryźć w szyję. Pham trzymał ją jednak mocno, a kiedy przelatywali obok obudowy magnesu, obrócił się i uderzył jej głową o metalową pokrywę.

Ciało Reynolt zawisło bezwładnie na jego rękach. Pham przytrzymał się uchwytu, gotów uderzyć raz jeszcze.

Myśl. Przyjęcie w Północnej Łapie toczyło się dalej, zupełna idylla.

Odkąd opuścił zatokę, minęło ledwie 250 sekund. To może się jeszcze udać!

Oczywiście, musiał dokonać pewnych zmian. Podczas sekcji zwłok z pewnością odnaleziono by ślady uderzenia na jej głowie… Ale — cud! — jej ubrania nie nosiły żadnych śladów walki. Sięgnął do obszaru celowniczego MRI i zmiótł niklowe drobiny do pojemnika na śmieci. Mógł jeszcze zrealizować swój pierwotny plan, oczywiście z drobnymi zmianami. Załóżmy, że Reynolt chciała skalibrować sterownik i miała wypadek…

Pham ułożył jej ciało we właściwej pozycji. Trzymał ją ciasno przy sobie, gotów podjąć walkę, gdyby odzyskała przytomność.

Potwór. Frenkijska Bestia. Oczywiście Annę Reynolt nie była ani jednym, ani drugim. Była wysoką szczupłą kobietą — człowiekiem jak Pham Nuwen czy ktokolwiek z potomków mieszkańców Ziemi.

Teraz legendy przedstawione na płaskorzeźbach w Hammerfest nabierały innego znaczenia. Przez lata Annę Reynolt walczyła przeciwko fiksacji, jej ludzie spychani byli krok po kroku z góry, aż do tej ostatniej twierdzy. Annę z Arnham. Teraz pozostał po niej jedynie mit o odrażającym potworze… i prawdziwe potwory, jak Ritser Brughel, potomkowie pozostałych przy życiu Frenków, pokonani i fiksaci.

Lecz Annę z Arnhem nie umarła. Jej geniusz został zafiksowany i stanowił teraz śmiertelne zagrożenie dla Phama i jego planów. Annę musi więc umrzeć…

…Trzysta sekund. Obudź się. Pham wystukał odpowiednie instrukcje.

Pomylił się. Wystukał raz jeszcze. Teraz, kiedy poluzował łącza superprzewodników, ten mały program wystarczy. Kilka prostych komend, zakodowany wzór impulsów o wysokiej częstotliwości, które zamieniłyby pluskwy w głowie Annę w małe fabryki, zalewające jej mózg substancjami zwężającymi naczynia, tworzącymi miliony maleńkich tętniaków. To będzie szybka śmierć. A Trud powtarzał już tyle razy, że żadna z ich operacji nie powoduje fizycznego bólu.

Nieprzytomna Annę Reynolt wyglądała tak, jakby spała, wyraz jej twarzy złagodniał, odprężyła się. Na ciele nie widać było żadnych siniaków czy zadrapań. Nawet delikatny złoty łańcuszek wokół jej szyi przetrwał walkę w całości, choć wysunął się spod jej bluzki. Na łańcuszku zwisał klejnot wspomnień. Pham nie mógł się powstrzymać. Sięgnął za jej ramię i zacisnął dłoń na zielonym klejnocie, dostarczając w ten sposób energii potrzebnej do ożywienia obrazu. Klejnot zmienił barwę, a w jego wnętrzu ukazało się zbocze góry. Patrzył na nią z miejsca pilota jakiegoś prymitywnego pojazdu. Na zboczu znajdowało się już kilka podobnych pojazdów, smoków uzbrojonych w potężne miotacze, których lufy kierowały się teraz na jakieś ruiny i wejście do jaskini. Przed nimi stała wysoka postać, rudowłosa kobieta. Trud mówił, że klejnoty wspomnień przechowują chwile wielkiego szczęścia lub ostatecznego triumfu. Może Emergent, który robił to zdjęcie, uważał, że to właśnie taka chwila. Dziewczyna na wzgórzu — była to bez wątpienia Annę Reynolt — przegrała. Za moment miała stracić to, co kryło się w jaskini za jej plecami, to, czego strzegła z takim poświęceniem. Mimo to stała prosto, wpatrzona w tego, kto robił jej zdjęcie. Wiedziała, że za moment zostanie pojmana, może zgładzona, a mimo to nie poddawała się.

Pham wypuścił klejnot z dłoni i przez długą chwilęwpatrywał się tępo w przestrzeń. Potem powoli, ostrożnie, wystukał długą komendę. To będzie znacznie bardziej skomplikowane. Zmienił skład substancji, zawahał się… na kilka sekund… potem ustalił dawkę. Reynolt miała stracić pamięć z ostatnich trzydziestu, czterdziestu Msekund. A potem znówspróbujesz mnie dopaść.

Uruchomił program. Kable zatrzeszczały i odsunęły się od siebie, przewodząc do magnesów MRI prądy o ogromnym natężeniu. Minęła sekunda.

Pham stracił wewnętrzny obraz. Reynolt wyprężyła się gwałtownie w jego rękach. Trzymał ją mocno, nie pozwalając, by głową dotknęła obręczy.

Po kilku sekundach spazmy ustały, oddech Annę stał się spokojny i równy. Pham odsunął się od niej. Wyciągnij ją z magnesów. Dobrze. Dotknął jej włosów, odgarnął je z jej twarzy. Na Canberze nikt nie miał takich włosów… ale Annę Reynolt przypominała mu kogoś, kto pewnego mglistego poranka na Canberze stanął w jego obronie.

Uciekł na ślepo z pokoju, w dół tunelu, do tłumu gości nad jeziorem.

Czterdzieści trzy

Przyjęcie w Parku Nad Jeziorem było najjaśniejszym punktem tej wachty, a właściwie i wszystkich dotychczasowych wacht. Wszyscy wiedzieli, że aż do końca Wygnania nie wydarzy się nic równie spektakularnego. Nawet Queng Ho, którzy budowali ten park, byli zdumieni, że można osiągnąć tak wiele przy tak ograniczonych środkach. Może Nau miał jednak trochę racji, mówiąc o idealnym połączeniu systemu fiksacji i inicjatywy Queng Ho.

Przyjęcie ciągnęło się jeszcze przez kilka Ksekund po wybryku Jau Xina. Co najmniej trzy osoby wpadły do wody. Przez chwilę nad jeziorem wisiały krople metrowej średnicy. Grupmistrz poprosił swych gości, by przeszli ponownie do chaty i pozwolili wodzie wrócić na swoje miejsce. Kwity, które Qiwi zbierała od setek ludzi przez ostatni rok, zostały zamienione na jedzenie i picie, a najwięksi idioci — wśród których szczególną pozycję zapewnił sobie PhamTrinli — upili się niemal do nieprzytomności.

Wreszcie wszyscy goście wyszli na zewnątrz, a drzwi w zboczu wzgórza zamknęły się za nimi. Ezr przypuszczał, że był to ostatni raz, kiedy pospólstwo zostało zaproszone do prywatnej siedziby grupmistrza. To właśnie pospólstwo było w głównej mierze twórcą tego przyjęcia, a Qiwi doskonale się na nim bawiła, lecz pod koniec zabawy Tomas Nau najwyraźniej zaczynał już tracić cierpliwość. Ezr musiał przyznać, że Nau jest naprawdę sprytnym łajdakiem. Za cenę jednego męczącego popołudnia grupmistrz zyskał więcej sympatii niż kiedykolwiek dotąd. Kilka dekad tyranii nie mogło sprawić, by Queng Ho zapomnieli o swoim dziedzictwie… lecz Nau zamienił ich sytuację w dwuznaczny rodzaj nietyranii. Fiksacja toniewolnictwo. Lecz Tomas Nau przyrzekł uwolnić wszystkich fiksatów pod koniec Wygnania. Ezr nie powinien nienawidzić Queng Ho za to, że zaakceptowali tę sytuację. Wiele wolnych społeczeństw zgadzało się na różne formy niewolnictwa. Tak czy inaczej obietnica Naua jest kłamstwem.

Ciało nieprzytomnej Annę Reynolt zostało odnalezione cztery Ksekundy po zakończeniu przyjęcia. Przez cały następny dzień wszyscy żyli tylko tym tematem, pojawiały się różne plotki i domysły; tak naprawdę Reynolt już nie żyje, mówili niektórzy, a oficjalne wiadomości mają nas tylko uspokoić. Ritser Brughel wcale nie zszedł z wachty, twierdzili inni, i to właśnie on upozorował ten wypadek. Ezr miał swoją własną teorię. Powszystkich tych latach Pham Nuwen wreszcie przystąpił do akcji.

Po dwudziestu Ksekundach pracy zostało zablokowane wsparcie twardogłowych dla dwóch zespołów badawczych, drobny konflikt, który Reynolt zlikwidowałaby w ciągu kilku sekund. Phuong i Silipan męczyli się nad tym przez sześć Ksekund, po czym oświadczyli, że twardogłowi z tych grup nie będą już pracować do końca dnia. Na szczęście nie byli to tłumacze, Trixia współpracowała jednak z jednym z nich, jakimś geologiem. Ezr próbował dostać się do Hammerfest.

— Nie ma cię na mojej liście, kolego — oświadczył strażnik przy śluzie taksówek, jeden z ludzi Omo. — Wstęp do Hammerfest tylko dla upoważnionych.

— Do kiedy?

— Nie wiem. Poczytaj ogłoszenia, to się dowiesz.

W końcu Ezr trafił do saloniku Benny’ego, gdzie bawił już spory dum gości. Przecisnął się jakoś do stolika Jau i Rity. Znajdował się tam też Pham, który najwyraźniej nie doszedł jeszcze do siebie po szaleństwach poprzedniego dnia.

Jau Xin miał własne powody do narzekań.

— Reynolt miała dostroić moich pilotów. Niby nic wielkiego, ale wszystko szło nam dzisiaj jak po grudzie.

— Czym ty się martwisz? Twoi ludzie nadal pracują, prawda? My próbowaliśmy zrobić analizę technologii kosmicznej Pająków, a teraz straciliśmy wsparcie twardogłowych. Znam się trochę na chemii i inżynierii, ale na pewno nie umiałbym…

Pham jęknął głośno. Trzymał się za głowę obiema rękami.

— Przestańcie już pieprzyć. Kiedy was tak słucham, to zastanawiam się, gdzie jest ta „wyższość” Emergentów. Jedna osoba traci przytomność, a ca ły wasz system rozpada się jak domek z kart. Gdzie w tym jest wyższość?

Zazwyczaj Rita Liao była łagodna i uprzejma, teraz jednak obdarzyła Phama jadowitym spojrzeniem.

— To wy, Queng Ho, zniszczyliście naszą wyższość, nie pamiętasz?

Kiedy tu przylecieliśmy, mieliśmy dziesięć razy więcej sprzętu i ludzi.

Gdyby nie wy, wszystko działałoby jak należy.

Przy stole zapadło niezręczne milczenie. Pham spojrzał ze złością na Ritę, ale nie próbował się z nią kłócić. Po chwili wzruszył szybko ramionami w geście, którzy wszyscy dobrze już znali; Trinli został pokonany, nie chciał jednak przyznać się do porażki ani przeprosić.

Wreszcie ciszę przerwał głos od sąsiedniego stolika:

— Hej, Trud!

Silipan stał tuż przy wejściu i przyglądał im się w milczeniu. Nadal miał na sobie odświętne ubranie Emergentów, poznaczone teraz nowymi, prawdziwymi plamami.

Ludzie natychmiast zasypali go pytaniami, zapraszali do siebie. Trud wspiął się poprzez winorośl do stolika Jau Xina. Nie było tu już miejsca, szybko dostawili więc drugi stół. Teraz Ezr siedział niemal twarzą w twarz z Silipanem. Tłum gości z innych stolików tłoczył się wokół nich, uczepiony winorośli.

— Więc kiedy przełamiesz ten impas, Trud? Moi fiksaci czekają na odpowiedzi.

— Tak, dlaczego jesteś tutaj, skoro…

— …samym sprzętem niewiele zdziałamy, a…

— Na Boga Wszelkiego Handlu, dajcie mu coś powiedzieć! — huknął Pham, zirytowany. Była to typowa zagrywka Trinlego, który zawsze starał się uchodzić za osobę stanowczą i wojowniczą, a przy tym kierował swe ataki tam, gdzie mógł zyskać najwięcej korzyści. Ezr musiał jednak przyznać, że ta bufonada okazała się skuteczna i uciszyła tłum.

Silipan spojrzał na Phama z wdzięcznością. Technik z kliniki fiksar tów wyraźnie nie był dzisiaj w formie. Miał podkrążone oczy, a jego ręka drżała lekko, kiedy podnosił napój przyniesiony mu przez Benny’ego.

— Jak ona się czuje, Trud? — spytał Jau troskliwym, wyciszonym to nem. — Słyszeliśmy… słyszeliśmy, że jej mózg jest już martwy.

— Nie, nie. — Trud pokręcił głową i uśmiechnął się słabo. — Reynolt wróci prawdopodobnie do zdrowia, straci tylko pamięć z ostatniego roku.

Będziemy mieli trochę kłopotów, nim wróci do pracy. Przepraszam za tę awarię. Poradziłbym sobie z tym… — w jego głosie pojawiła się na moment tak typowa dlań pewność siebie. — …ale musiałem zająć się czymś ważniejszym.

— Go się z nią właściwie stało?

Przy stole pojawił się Benny z wiaderkiem krewetek, swoim popisowym daniem. Silipan rzucił się łapczywie na jedzenie, jakby w ogóle nie słyszał pytania. Nigdy jeszcze nie miał publiczności, która słuchałaby go tak chętnie, dosłownie wstrzymywała oddech, by usłyszeć jego opinię. Ezr widział, że Trud dobrze o tym wie, że napawa się swoją rolą. Jednocześnie był tak zmęczony, że ledwie patrzył na oczy. Jego eleganckie ubranie zaczynało śmierdzieć. Widelec drżał w jego dłoni, kiedy niósł jedzenie do ust. Po chwili spojrzał niewidzącym wzrokiem w stronę człowieka, który zadał mu pytanie.

— Co się stało? Sami dobrze tego nie wiemy. Przez ostatni rok Reynolt dryfowała, oczywiście nadal była zafiksowana, ale nie do końca dostrojona.

To bardzo subtelna rzecz, coś, co może zauważyć tylko profesjonalista. Ja sam omal tego nie przeoczyłem. Wydawało się, że jest zajęta jakimś pobocznym projektem; wiecie, jak twardogłowi potrafią się zapamiętać.

Tyle że Reynolt sama się dostraja, toteż nie mogłem nic zrobić. Mówię wam, czasem naprawdę mnie to denerwuje. Chciałem powiedzieć o tym grupmistrzowi, kiedy… — Trud zawahał się, uświadomiwszy sobie, że takie przechwałki mogą mieć dlań nieprzyjemne konsekwencje. — Nieważne.

Wygląda na to, że Reynolt chciała poprawić jeden z obwodów kontrolnych MRI. Może wiedziała, że potrzebuje dostrojenia. Nie wiem. Zdjęła pokrywę i zaczęła kalibrację. Wygląda na to, że w oprogramowaniu kontrolnym był jakiś błąd; ciągle go szukamy. Tak czy inaczej dostała impuls kontrolny prosto w twarz. Znaleźliśmy mały fragment skóry z jej głowy na magnesach, tam gdzie dostała drgawek. Na szczęście zaprogramowana substancja nie była groźna dla jej życia… Tak jak mówiłem, nie jest to nic, czego nie można by naprawić. Jeszcze ze czterdzieści dni i nasza kochana Reynolt wróci do pracy. — Roześmiał się słabo.

— Bez wspomnień z ostatnich kilku miesięcy.

— Oczywiście. Twardogłowi to nie maszyny; nie mam zapasowych pamięci.

Kilka osób kręciło głowami i wymieniało półgłosem jakieś uwagi. Rita Liao wypowiedziała głośno ich obawy:

— To wszystko zbyt pięknie się układa. Wygląda to tak, jakby ktoś celowo zamknął jej usta. — Zawahała się. Wcześniej, w ciągu dnia, to wła śnie Rita rozpowszechniała plotki o Ritserze Brughlu. Fakt, że Emergenci wtykali nosy w konflikt grupmistrzów, świadczył o tym, jak daleką dro gę przebyli w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. — Czy grupmistrz Nau sprawdził, co naprawdę robi wicegrupmistrz?

— I jego agenci? — Ta uwaga pochodziła od Queng Ho stojącego za plecami Ezra.

Trud z trzaskiem odłożył widelec na stół i przemówił gniewnym, piskliwym głosem:

— Co wy sobie wyobrażacie! Grupmistrz sprawdza wszystkie możliwo ści… bardzo uważnie. — Wziął głęboki oddech, jakby uświadamiając sobie, że cena sławy jest zbyt wysoka. — Możecie być pewni, że grupmistrz trak tuje tę sprawę bardzo poważnie. Ale pomyślcie, dostała tylko zwiększoną dawkę retroksu, coś, czego można by się właśnie spodziewać po takim wy padku. Z amnezją można sobie poradzić. Sabotażysta, który postąpiłby w ten sposób, byłby głupcem. Reynolt mogłaby paść trupem, a cała spra wa i tak wyglądałaby na wypadek.

Przez chwilę wszyscy milczeli. Pham toczył po nich gniewnym spojrzeniem.

Silipan podniósł widelec, po czym odłożył go ponownie. Przez moment wpatrywał się w opróżnione do połowy wiaderko z krewetkami.

— Boże, jestem taki zmęczony. Wracam na służbę za dwadzieścia…

cholera, piętnaście Ksekund.

Rita poklepała go po ramieniu.

— Cóż, cieszę się, że przyszedłeś tutaj i opowiedziałeś nam o tym wszystkim. — Przez tłum przebiegł pomruk aprobaty dla jej słów.

— Bil i ja będziemy przez jakiś czas zajmować się twardogłowymi.

Wszystko zależy teraz od nas. — Trud przenosił spojrzenie z twarzy na twarz, szukając na nich pocieszenia. W jego głosie pobrzmiewała jednocześnie duma i strach.

Spotkali się później tego samego dnia w pustej przestrzeni pod zewnętrznym okryciem kwater. Umawiali się na to spotkanie jeszcze na długo przed przyjęciem w parku. Ezr oczekiwał go ze strachem i niecierpliwością — dziś chciał szczerze porozmawiać z Phamem Nuwenem o fiksacji. Mamgotowe przemówienie, mam swój mały szantaż. Czy to wystarczy?

Ezr minął minifarmy Fong, zostawiając za sobą jasne światła i zapach roślinności. Ciemności zalegające dalej pomiędzy wewnętrzną i zewnętrzną powłoką były zbyt głębokie dla zwykłych ludzkich oczu. Osiem lat temu, kiedy po raz pierwszy spotkał się tu z Nuwenem, oświetlał ich blady blask słońca. Dziś najmniejszy promień światła nie przenikał przez warstwę plastiku.

Ale teraz Ezr mógł widzieć w inny sposób… Wysłał sygnał do lokalizatora, który umocował wcześniej na skroni. Za jego oczami pojawił się widmowy obraz. Wszystkie kolory były tylko odcieniami żółci, przypominały obraz, jaki można zobaczyć, gdy przyciśnie się mocno palce z boku oka. Ezr długo i ciężko ćwiczył według wskazówek Phama. Teraz żółte światło odsłaniało przed nim koliste ściany wewnętrznej i zewnętrznej powłoki balonu. Czasami obraz ulegał zniekształceniu. Niekiedy widział wszystko spod swoich stóp, a czasami zza głowy. Jeśli jednak odpowiednio się skoncentrował, widział miejsca niewidoczne dla innych osób. Pham itak radzi sobie z tym lepiej. W ciągu ostatnich kilku lat Ezr wiele razy mógł się o tym przekonać. Nuwen uczynił z lokalizatorów swe prywatne imperium.

Pham Nuwen czekał dalej, za wypukłością ściany, widoczny tylko dla unoszących się wokół niego lokalizatorów. Kiedy Ezr pokonał ostatnie metry dzielącego ich dystansu, obraz za jego oczami zakołysał się mocno; to Pham ułożył swe maleńkie sługi w inną konstelację.

— No dobra, załatwmy to szybko. — Pham wysunął się do przodu i zatrzymał przed nim. W żółtym pseudoświetle jego twarz wydawała się wymizerowana i ściągnięta bólem. Zapomniał zrzucić maskę Trinlego? Nie, to wyglądało raczej jak kac, który Pham prezentował wszystkim w saloniku, lecz kryło się za nim coś głębszego.

— Ale… obiecałeś mi dwa tysiące sekund.

— Tak, tyle że od tej pory sporo się zmieniło. Chyba zauważyłeś?

— Zauważyłem wiele rzeczy. Myślę, że nadszedł czas, byśmy wreszcie o nich porozmawiali. Nau naprawdę cię podziwia… wiesz o tym, prawda?

— Nau jest pełen fałszu.

— Zgoda. Ale część tych historii, które mi pokazał, jest prawdziwa.

Pham, współpracujemy już od kilku wacht. Myślałem o rzeczach, które mówili o tobie moi wujkowie i ciotki. Przeszedłem już przez etap uwielbienia dla legendarnego bohatera. W końcu zrozumiałem, jak bardzo musi ci się podobać fiksacja. Składałeś mi wiele obietnic, ale zawsze starannie dobierałeś słowa. Chcesz pokonać Naua i odebrać to, co straciliśmy… ale bardziej niż czegokolwiek chcesz fiksacji, prawda?

Cisza ciągnęła się przez kilka sekund. Co odpowie na bezpośrednie pytanie? Wreszcie Pham przemówił chrapliwym, wibrującym od emocji głosem:

— Fiksacja to klucz do stworzenia cywilizacji obejmującej całą Ludzką Przestrzeń, cywilizacji, która nigdy nie umrze.

— Fiksacja to niewolnictwo — odparł Ezr łagodnie. — Oczywiście dobrze o tym wiesz; myślę, że w głębi serca jej nienawidzisz. Podszyłeś się pod Zamle Enga; uważam, że zadziałała tu twoja podświadomość.

Pham znów milczał przez sekundę, spoglądając nań gniewnie. Potem wykrzywił usta w drwiącym uśmiechu.

— Jesteś głupcem. Przeczytałeś historie Naua i nadal nic nie rozu miesz. Kiedyś zostałem zdradzony przez Vinha. To się już nie powtórzy.

Myślisz, że pozwolę ci żyć, jeśli wejdziesz mi w drogę.

Pham przysunął się bliżej. Obraz przekazywany przez lokalizatory zniknął nagle sprzed oczu Ezra; Pham zablokował wszystkie sygnały. Ezr podniósł ręce.

— Nie wiem. Ale jestem Vinhem,. potomkiem Sury i także twoim.

W naszej rodzinie kryje się wiele sekretów; któregoś dnia poznałbym prawdę o Brisgo Gap. Ale nawet jako dziecko słyszałem różne uwagi, aluzje. Rodzina nie zapomniała o tobie. Mamy nawet swoje motto, którego nigdy nie powtarzamy na zewnątrz: „Wszyscy jesteśmy dłużnikami Phama Nuwena, bądźcie dla niego mili”. — Ezr wpatrywał się w ciemność. Teraz nie wiedział nawet, gdzie jest Pham. — A po tym, co zdarzyło się wczoraj…

Myślę, że mnie posłuchasz. Myślę, że nie mam czego się bać.

— Po tym, co zdarzyło się wczoraj? — Pham musiał stać gdzieś blisko, w jego głosie pobrzmiewały gniewne nuty. — Mój mały Vinhu, co ty możesz o tym wiedzieć?

Ezr patrzył w kierunku, z którego dobiegał głos. Kryło się w nim coś dziwnego, jakaś niewytłumaczalna nienawiść. Co stało się z Reynolt? Sytuacja stawała się coraz groźniejsza, Ezr nie wiedział, co odrzec.

— Nie zabiłeś jej. Wierzę w to, co powiedział Trud. Mogłeś ją bez tru du zabić, a wszystko i tak wyglądałoby na wypadek. Dlatego też myślę, że wiem, w którym momencie historie, które przekazał mi Nau, są prawdzi we, a gdzie kłamią. — Ezr wyciągnął obie ręce do przodu, a jego dłonie opadły na ramiona Phama. Wpatrywał się intensywnie w ciemność, jak by chciał rozpalić ją samą siłą woli. — Pham! Całe twoje życie było pod porządkowane jednej idei. To właśnie dzięki niej i dzięki twojemu geniu szowi staliśmy się tym, czym teraz jesteśmy. Ale ty chciałeś czegoś więcej.

Archiwa Queng Ho nie wspominają o tym ani słowem, ale badając opo wieści Naua, mogłem domyślić się wszystkiego. Miałeś cudowne marze nia, Pham. Fiksacja mogłaby je zrealizować… ale cena jest zbyt wysoka.

Przez chwilę w ciemności panowała absolutna cisza, przerwana wreszcie jękiem straszliwego, zwierzęcego niemal bólu. Nagle Pham odtrącił ręce Ezra na boki i pochwycił go za szyję, zamknął ją w żelaznym uścisku. Ezr czuł tylko ogromne zdumienie, coraz słabsze, tonące powoli w wewnętrznym mroku…

Potem dłonie zwolniły uścisk. Wszędzie dokoła błyskały maleńkie race, dziesiątki maleńkich urządzeń pękały z trzaskiem. Ezr otworzył usta, zdumiony, pełen niedowierzania. Pham niszczył wszystkie pobliskie lokalizatory! W krótkich rozbłyskach światła Ezr mógł dostrzec twarz Phama.

Jego oczy płonęły szaleństwem, którego Ezr nigdy tam nie widział.

Mikroskopijne eksplozje oddalały się od nich, dzieło zniszczenia zataczało coraz szerszy krąg. Ezr wydobył z siebie pełen przerażenia skrzek:

— Pham. Nasz kamuflaż. Bez lokalizatorów…

Ostatnie błyski ukazały drwiący uśmiech na jego twarzy.

— Bez lokalizatorów zginiemy! Umrzemy, mały Vinhu. Teraz już mnie to nie obchodzi.

Ezr słyszał, jak odwraca się i oddala. Została tylko ciemność i cisza — i śmierć odległa nie więcej niż o kilka Ksekund. Bo choć bardzo się starał, Ezr nie mógł odnaleźć żadnego śladu wsparcia lokalizatorów.

Co robisz, kiedy umiera twoje marzenie? Pham unosił się w mroku swego pokoju i myślał o tym pytaniu z nikłym zaciekawieniem, niemal z obojętnością. Gdzieś w zakątku jego umysłu czaiła się świadomość zniszczeń, jakie poczynił, ogromnej dziury wypalonej w sieci lokalizatorów.

Mimo to sieć nadal działała, a uszkodzenie nie zostało jeszcze zauważone przez szpiegów Brughla. Jednak przy pierwszym uważnym przeglądzie muszą domyślić się prawdy. Pham wiedział, że Ezr Vinh stara się desperacko zatrzeć jakoś ślady zniszczenia. Co zaskakujące, chłopak nie pogarszał sytuacji, lecz umiał jeszcze zbyt mało, by naprawdę coś naprawić.

Jeszcze kilkaset sekund i Kai Omo zaalarmuje Ritsera Brughla… i gra dobiegnie końca. Teraz naprawdę nie miało to już dlań żadnego znaczenia.

Co robisz, kiedy umiera twoje marzenie?

Marzenia umierają w życiu każdego. Każdy się starzeje. Na początku drogi nadzieja płonie jasno, całe życie wydaje się wielką obietnicą. Wszystko blaknie, gdy lata stają się coraz krótsze.

Lecz nie marzenie Phama. Walczył o nie przez trzy tysiące lat obiektywnego czasu na przestrzeni pięciuset lat świetlnych. Był to sen o jednej ludzkości, o rzeczywistości, w której sprawiedliwość nie byłaby płomykiem rozpalającym się tylko na chwilę w różnych częściach wszechświata, lecz niegasnącym blaskiem obejmującym całą Ludzką Przestrzeń.

Marzył o cywilizacji, w której nigdy nie płonęłyby kontynenty i gdzie królowie nie oddawaliby swych dzieci jako zakładników. Kiedy Sammy wyciągnął go z hospicjum w Lowcinder, Pham umierał, ale nie jego marzenie. Ono płonęło tak mocno jak zawsze, zżerało go.

Tu wreszcie znalazł coś, co mogło urzeczywistnić ten sen; fiksację, automatykę dość zaawansowaną i wydajną, by utrzymała międzygwiezdne imperium. Mogła stworzyć „oddanych niewolników”, o których mówiła Sura.

I co z tego, że była to forma niewolnictwa? Fiksacja na zawsze położyłaby kres znacznie większym podłościom.

Może.

Odwracał wzrok od Egila Manrhi, który był teraz tylko żywą maszyną analizującą. Odwracał wzrok od Trixii Bonsol i innych, zamkniętych przez lata w maleńkich celach. Wczoraj jednak musiał spojrzeć na Annę Reyrtolt, walczącą w samotności z całą potęgą fiksacji, gotową poświęcić życie tej walce. Te szczegóły wielce zaskoczyły Phama, ale do tej pory oszukiwał się, kłamał przed samym sobą, że nie jest to częścią ceny za spełnienie jego marzeń.

A dziś Ezr Vinh i ta jego przemowa. Cena jest zbyt wysoka! Ezr Vinh!

Pham mógłby zrealizować swój sen gdyby zrezygnował z wszystkiego, co było jego przyczyną.

Kiedyś już członek Rodziny Vinhów stanął pomiędzy nim a jego marzeniami. Mech zginie ten wąż. Niech zginą oni wszyscy. Niech zginę ją.

Pham zwinął się w kłębek. Nagle uświadomił sobie, że płacze. Nie licząc tych chwil, kiedy udawał, nie płakał już od… nie pamiętał… być może od tamtych dni na drugim krańcu jego życia, kiedy wszedł na pokład „Repryzy”.

Co robisz, kiedy umiera twoje marzenie?

Kiedy umiera twoje marzenie, rezygnujesz z niego.

Co wówczas zostaje? Przez długi czas umysł Phama zastanawiał się nad tym pytaniem. I wtedy raz jeszcze do jego świadomości dotarty obrazy przekazywane z sieci lokalizatorów; zafiksowani niewolnicy, stłoczeni w labiryncie Hammerfest, Annę Reynolt.śpiąca w maleńkiej celi.

Zasługiwali na coś więcej. Zasługiwali na los lepszy od tego, jaki zgotował im Tomas Nau. Annę zasługiwała na więcej.

Sięgnął do sieci, delikatnie dotknął Ezra Vinha i odsunął go na bok.

Podjął wysiłki chłopca i zaczął odbudowywać sieć, łatać wypaloną w niej dziurę. Myślał już o szczegółach; siniaki na szyi Vinha, dziesięć tysięcy nowych lokalizatorów potrzebnych w przestrzeni pomiędzy powłokami.

Mógł sobie z tym poradzić, a na dłuższą metę…

Wiedział, że Annę Reynolt wróci w końcu do zdrowia, nadrobi szkody, jakiej jej wyrządził. Kiedy to się stanie, zabawa w kotka i myszkę zacznie się od nowa, tym razem jednak będzie chronił ją i innych niewolników.

Będzie o wiele trudniej niż dotąd. Ale może z Ezrem Vinhem, jeśli będą pracować jak prawdziwy zespół… W głowie Phama tworzyły się już nowe plany. Cóż, z pewnością nie mógł w ten sposób złamać koła historii, czuł jednak, że realizacja czegoś naprawdę prawego i słusznego przynosi mu coraz większą satysfakcję.

Później, nim zapadł w sen, przypomniał sobie Gunnara Larsona, jego dobrotliwe drwiny i radę, by Pham zrozumiał ograniczenia naturalnego świata i nauczył się je akceptować. Więc może jednak miał rację. Przez wszystkie te lata, kiedy leżał w tym pokoju, zgrzytał zębami ze złości, snuł plany, marzył o tym, czego może dokonać dzięki fiksacji. Teraz, kiedy się poddał, nadal miał plany, nadal myślał o tym, jak uniknąć śmiertelnych zagrożeń… lecz po raz pierwszy od wielu lat ogarnął go… spokój.

Tej nocy śnił o Surze. I nie czuł bólu.