Αυτό είναι το τρίτο βιβλίο του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.
Το πρώτο βιβλίο, Η Συντροφιά τοπ Δαχτυλιδιού, εξιστορεί πώς ο Γκάνταλφ ο Γκρίζος ανακάλυψε ότι το δαχτυλίδι που είχε στην κατοχή του ο Φρόντο ο Χόμπιτ ήταν στην πραγματικότητα το Ένα Δαχτυλίδι, το κυρίαρχο όλων των Δαχτυλιδιών Δυνάμεως. Διηγείται τη φυγή του Φρόντο και των συντρόφων του από το ήσυχο Σάιρ, την πατρίδα τους, κυνηγημένων από τον τρόμο των Μαύρων Καβαλάρηδων της Μόρντορ, ώσπου, τέλος, με τη βοήθεια του Άραγκορν του Περιφερόμενου Φύλακα του Έριαντορ, έφτασαν, μέσα από φοβερούς κινδύνους, στο Σπίτι του Έλροντ στο Σκιστό Λαγκάδι.
Εκεί έγινε το μεγάλο Συμβούλιο του Έλροντ, στη διάρκεια του οποίου αποφασίστηκε να γίνει προσπάθεια να καταστραφεί το Δαχτυλίδι και ορίστηκε Δαχτυλιδοκουβαλητής ο Φρόντο. Διάλεξαν τότε τους Συντρόφους του, που θα τον βοηθούσαν στην αποστολή του: να πάει, αν μπορούσε, στο Βουνό της Φωτιάς στη Μόρντορ, στη χώρα του ίδιου του Εχθρού, γιατί μονάχα εκεί μπορούσε να καταστραφεί το Δαχτυλίδι. Σ’ αυτή τη συντροφιά μέλη ήταν: ο Άραγκορν και ο Μπορομίρ ο γιος του Άρχοντα της Γκόντορ, ως εκπρόσωποι των Ανθρώπων ο Λέγκολας, ο γιος του Ξωτικοβασιλιά του Δάσους της Σκοτεινιάς, από τα Ξωτικά· ο Γκίμλι, ο γιος του Γκλόιν από το Βουνό της Μοναξιάς, από τους Νάνους· ο Φρόντο με τον υπηρέτη του τον Σάμγουάιζ και τους δυο νεαρούς συγγενείς του, τον Μέριαντοκ και τον Πέρεγκριν, από τους Χόμπιτ· και ο Γκάνταλφ ο Γκρίζος.
Οι Σύντροφοι ταξίδεψαν μυστικά απ’ το Σκιστό Λαγκάδι στο Νοτιά κι όταν δεν κατάφεραν να περάσουν το ψηλό πέρασμα του Καράντρας το χειμώνα, πήγαν, με οδηγό τον Γκάνταλφ, στην κρυφή πύλη και μπήκαν στα αχανή Ορυχεία της Μόρια, αναζητώντας δρόμο κάτω από τα βουνά. Εκεί ο Γκάνταλφ, αντιμετωπίζοντας ένα τρομερό πνεύμα του κάτω κόσμου, έπεσε σε μια σκοτεινή άβυσσο. Ο Άραγκορν όμως. που τώρα αποκαλύφθηκε πως ήταν ο κρυμμένος κληρονόμος των αρχαίων Βασιλιάδων της Δύσης, οδήγησε την ομάδα στην Ανατολική Πύλη της Μόρια, μέσα στην Ξωτικοχώρα του Λόριεν και στο Μεγάλο Ποταμό Άντουιν, ώσπου έφτασαν στους Καταρράκτες του Ράουρος. Στο μεταξύ είχαν αντιληφθεί πως παρακολουθούσαν το ταξίδι τους κατάσκοποι και πως το Γκόλουμ, το πλάσμα που κάποτε είχε στην κατοχή του το Δαχτυλίδι και ακόμα το ποθούσε, ακολουθούσε τα ίχνη τους.
Τώρα παρουσιάστηκε η ανάγκη ν’ αποφασίσουν αν θα έστριβαν ανατολικά για τη Μόρντορ· ή θα πήγαιναν με τον Μπορομίρ να προσφέρουν τη βοήθειά τους στη Μίνας Τίριθ, την κυριότερη πόλη της Γκόντορ, στον επερχόμενο πόλεμο· ή θα χωρίζονταν. Όταν έγινε σαφές πως ο Δαχτυλιδοκουβαλητής ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει το απελπισμένο του ταξίδι στη χώρα του Εχθρού, ο Μπορομίρ δοκίμασε να πάρει το Δαχτυλίδι με τη βία. Το πρώτο μέρος τελείωσε με την υποταγή του Μπορομίρ στα θέλγητρα του Δαχτυλιδιού· με τη διαφυγή και εξαφάνιση του Φρόντο και του υπηρέτη του Σάμγουάιζ· και με το σκόρπισμα των υπολοίπων της Ομάδας από μια ξαφνική επίθεση στρατιωτών Ορκ, μερικοί από τους οποίους ήταν στην υπηρεσία του Σκοτεινού Άρχοντα της Μόρντορ, και μερικοί του προδότη Σάρουμαν του Ίσενγκαρντ. Η Αποστολή του Δαχτυλιδοκουβαλητή φαινόταν κιόλας αποτυχημένη.
Το δεύτερο Βιβλίο (μέρος τρία και τέσσερα), Οι Δύο Πύργοι, μας εξιστορεί τις περιπέτειες όλης της Ομάδας μετά τη διάλυση της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού. Το μέρος τρία μας διηγήθηκε τη μετάνοια και το θάνατο του Μπορομίρ και την κηδεία του σε μία βάρκα, που την εμπιστεύτηκαν στους Καταρράκτες του Ράουρος. Είδαμε τη σύλληψη του Μέριαντοκ και του Πέρεγκριν από στρατιώτες Ορκ, που τους πήραν μαζί τους με κατεύθυνση το Ίσενγκαρντ, διασχίζοντας τις ανατολικές πεδιάδες του Ρόαν και την καταδίωξή τους από τον Άραγκορν, Λέγκολας και Γκίμλι.
Τότε παρουσιάστηκαν οι Καβαλάρηδες του Ρόαν. Μια ίλη ιππικού με επικεφαλής τον Έομερ το Στρατάρχη, περικύκλωσαν τους Ορκ στις παρυφές του Δάσους Φάνγκορν και τους εξολόθρευσαν. Οι χόμπιτ όμως ξέφυγαν και κρύφτηκαν στο Δάσος κι εκεί αντάμωσαν το Δεντρογένη τον Εντ, τον μυστικό κύριο του Φάνγκορν. Τον καιρό που ήταν μαζί του βρέθηκαν μάρτυρες στο ξέσπασμα της οργής των Δεντροπλασμάτων και στην πορεία τους στο Ίσενγκαρντ.
Στο μεταξύ ο Άραγκορν και οι σύντροφοι του συνάντησαν τον Έομερ, όταν γύριζε από τη μάχη. Τους προμήθευσε άλογα και αυτοί μπήκαν στο δάσος. Εκεί, κι ενώ έψαχναν μάταια τους χόμπιτ, αντάμωσαν τον Γκάνταλφ ξανά, που είχε γυρίσει απ’ το θάνατο και τώρα ήταν ο Άσπρος Καβαλάρης, όμως ήταν ακόμη καλυμμένος με γκρίζα. Μαζί του διασχίσανε το Ρόαν κι έφτασαν στα ανάκτορα του Βασιλιά Θέοντεν του Μαρκ, όπου ο Γκάνταλφ θεράπευσε τον ηλικιωμένο βασιλιά και τον γλίτωσαν από τα μάγια του Φιδόγλωσσου, του κακού του συμβούλου και κρυφού συμμάχου του Σάρουμαν. Ύστερα εξεστράτευσαν με το βασιλιά και το στρατό του εναντίον των δυνάμεων του Ίσενγκαρντ και έλαβαν μέρος στη νίκη από απελπισία στο Φρούριο της Σάλπιγγας. Ο Γκάνταλφ ύστερα τους οδήγησε στο Ίσενγκαρντ και βρήκαν το μεγάλο φρούριο κατεστραμμένο από τους Δεντρανθρώπους, και το Σάρουμαν και το Φιδόγλωσσο πολιορκημένους στον απόρθητο πύργο του Όρθανκ.
Στις διαπραγματεύσεις μπροστά στην πόρτα ο Σάρουμαν αρνήθηκε να μετανοήσει και ο Γκάνταλφ τον υποβίβασε και έσπασε το ραβδί του και τον άφησε στη φύλαξη των Εντ. Από ένα παράθυρο ψηλά ο Φιδόγλωσσος πέταξε μια πέτρα στον Γκάνταλφ· αλλά δεν τον πέτυχε και ο Πέρεγκριν την έπιασε. Αυτή αποδείχτηκε πως ήταν ένα από τα τρία palantíri που είχαν διασωθεί, οι Σφαίρες – που – έβλεπαν του Νούμενορ. Αργότερα, εκείνη τη νύχτα ο Πέρεγκριν, υποκύπτοντας στον πειρασμό της Σφαίρας, την έκλεψε και κοίταξε μέσα της κι έτσι αποκαλύφθηκε στο Σόρον. Το βιβλίο τελείωσε με τον ερχομό ενός Νάζγκουλ πάνω από τις πεδιάδες του Ρόαν, ενός Δαχτυλιδοφαντάσματος σε φτερωτό άτι, προμήνυμα επικείμενου πολέμου. Ο Γκάνταλφ παρέδωσε το palantír στον Άραγκορν και, παίρνοντας τον Πέρεγκριν, έφυγε καλπάζοντας για τη Μίνας Τίριθ.
Το μέρος τέσσερα γύρισε στο Φρόντο και στο Σάμγουάιζ, που είναι τώρα χαμένοι στους γυμνούς λόφους του Έμιν Μιούιλ. Μας εξιστόρησε πώς ξέφυγαν από τους λόφους και τους πρόλαβε ο Σμήγκολ-Γκόλουμ, και πώς ο Φρόντο ημέρωσε το Γκόλουμ και σχεδόν ξεπέρασε την κακία του έτσι, ώστε το Γκόλουμ τους οδήγησε μέσα από τους Βάλτους των Νεκρών και τις ερημιές στη Μοράνον, τη Μαύρη Πύλη της Γης της Μόρντορ στο Βοριά.
Από εκεί όμως ήταν αδύνατο να μπουν και ο Φρόντο δέχτηκε τη συμβουλή του Γκόλουμ: να αναζητήσει τη «μυστική είσοδο» που ήξερε πέρα μακριά, στο νότιο μέρος των Βουνών της Σκιάς, στα δυτικά τείχη της Μόρντορ. Στο δρόμο τους έπιασε μια αναγνωριστική ομάδα Αντρών της Γκόντορ με αρχηγό το Φαραμίρ, αδελφό του Μπορομίρ. Ο Φαραμίρ ανακάλυψε τη φύση της αποστολής τους, αλλά αντιστάθηκε στον πειρασμό που είχε υποκύψει ο Μπορομίρ, και τους έστειλε στην τελευταία φάση του ταξιδιού τους στην Κίριθ Ούνγκολ, το Πέρασμα της Αράχνης· τους προειδοποίησε όμως πως ήταν τόπος θανάσιμου κινδύνου, για τον οποίο το Γκόλουμ τους είχε πει λιγότερα απ’ όσα ήξερε. Όταν έφτασαν στο Σταυροδρόμι και πήραν το μονοπάτι για τη στοιχειωμένη πόλη της Μίνας Μόργκουλ, μια μεγάλη σκοτεινιά ξεπήδησε από τη Μόρντορ και σκέπασε τα πάντα. Τότε ο Σόρον εξαπέλυσε την πρώτη στρατιά του, με αρχηγό το Μαύρο Βασιλιά των Δαχτυλιδοφαντασμάτων: ο Πόλεμος του Δαχτυλιδιού είχε αρχίσει.
Το Γκόλουμ οδήγησε τους χόμπιτ από ένα κρυφό πέρασμα, που απέφευγε τη Μίνας Μόργκουλ, και, στο σκοτάδι, έφτασαν τέλος στην Κίριθ Ούνγκολ.
Εκεί το Γκόλουμ ξαναγύρισε στα παλιά του και δοκίμασε να τους προδώσει στη φοβερή φύλακα του περάσματος, τη Σέλομπ. Η προσπάθειά του δεν πέτυχε από τον ηρωισμό του Σάμγουάιζ, που κατατρόπωσε την επίθεση και τραυμάτισε τη Σέλομπ.
Το δεύτερο βιβλίο τελειώνει με τις επιλογές του Σάμγουάιζ. Ο Φρόντο, χτυπημένος από τη Σέλομπ, κείτεται φαινομενικά νεκρός: ή αποστολή ή πρέπει να τελειώσει ολέθρια ή ο Σάμγουάιζ πρέπει να εγκαταλείψει τον κύριό του. Τέλος, παίρνει το Δαχτυλίδι και επιχειρεί να συνεχίσει τη δίχως ελπίδες αποστολή μονάχος. Αλλά τη στιγμή που είναι έτοιμος να μπει στη Μόρντορ, φτάνουν Ορκ, άλλοι από τη Μίνας Μόργκουλ κάτω και άλλοι από τον πύργο της Κίριθ Ούνγκολ ψηλά που φρουρεί την κορυφή του περάσματος. Αόρατος με το Δαχτυλίδι ο Σάμγουάιζ μαθαίνει από τους Ορκ που καβγάδιζαν πως ο Φρόντο δεν είναι νεκρός, αλλά ναρκωμένος. Τους παίρνει στο κατόπι, αλλά είναι πολύ αργά. Οι Ορκ μεταφέρουν το σώμα του Φρόντο από μία στοά που οδηγεί στην πίσω είσοδο του πύργου τους. Ο Σαμ πέφτει λιπόθυμος μπροστά της καθώς έκλεισε με θόρυβο.
Αυτό, το τρίτο και τελευταίο βιβλίο, θα μας διηγηθεί τα στρατηγικά σχέδια του Γκάνταλφ και του Σόρον, ως την τελική καταστροφή και το τέλος της μεγάλης σκοτεινιάς. Πρώτα θα δούμε την εξέλιξη του πολέμου στη Δύση.