Najlepsza załoga słonecznego. Tom 1

Słownik

Tu Czytelnik odnajdzie m.in. wyjaśnienia, kim był właściwie ów „Skoczek”, którego imieniem nazwano okręt flagowy Grupy F, albo dlaczego admirał Raszyn cytuje Nostradamusa.

Alt, Jason din – profesjonalny hazardzista w znacznej mierze zawdzięczający powodzenie w grze zdolnościom ekstrasensa. Pewnego razu zgodził się zagrać cudzymi pieniędzmi dla podziału wygranej. Zmuszony do ucieczki znalazł się na planecie Pyrrus, słynącej z trudnych warunków życia (dwukrotna grawitacja, wrogo nastawiona fauna, jadowita flora). Wygrane pieniądze przeznaczone były na zakup uzbrojenia do walki z otaczającym środowiskiem. Nieszablonowy intelekt i zdolności organizatorskie din Alta pozwoliły mu nie tylko przeżyć na Pyrrusie, ale radykalnie zmienić tryb życia miejscowej społeczności, co doprowadziło do obniżenia naporu biosfery na osiedla ludzkie. Później zmontował z Pyrrian grupę najemników i stanąwszy na jej czele, wziął udział w szeregu awanturniczych wypraw. Więcej o din Alcie: H. Harrison „Planeta śmierci” i inne.

Attack Force – Grupa F. Wzmocniona brygada planetolotów przeznaczona do przechwytu jednostek i blokady powierzchni planet wewnątrz Układu Słonecznego. Przed drugą kampanią marsjańską AF była powiększona poprzez dołączenie do niej kilku WMO-105 (patrz: MEGADESTROYER). Liczba jednostek bojowych AF nigdy nie przekraczała 50. Przez lata pierwszej kampanii marsjańskiej AF z powodu złego dowodzenia i narzucania brygadzie niewłaściwych dla niej funkcji bombardujących straciła załogi 28 średnich i 31 lekkich jednostek. Charakterystyczne cechy późniejszej taktyki AF – dokładne uderzenie, zdolność do prowadzenia walki mimo przewagi ogniowej przeciwnika, szybkie przemieszczanie sił. Podczas drugiej kampanii marsjańskiej AF nie utraciła żadnej załogi z wyjątkiem częściowych strat w wyniku dywersji na WOB-103 „Enterprise”.

Atrydes, Paul – Imperator Paul Muad’Dib. Genialny prekognita. Urodzony w II w. jedenastego tysiąclecia na planecie Kaladan. W wieku 15 lat wraz z rodzicami przeniósł się na Arrakis (Diunę), gdzie spędził większą część swego życia. Zwyciężył walki rodów o kontrolę nad odkrywkami przyprawy (wielofunkcyjny narkotyk, ważny element systemu dalekiej łączności) i ogłosił się Imperatorem. Ugasił totalny dżihad – religijną wojnę, w toku której stał się władcą absolutnym zasiedlonej przez ludzi części Wszechświata, i zmusił wszystkich do pokoju. Znany także jako Mahdi (Prorok). Podczas wstąpienia do plemienia Fremenów otrzymał imię Usul i Paul Muad’Dib. Muad’Dib – w jednym z wariantów przekładu – to mysz kangurowa, arrakiański skoczek pustynny. Tym można wytłumaczyć frywolne traktowanie imienia A. przez załogę SOB „Paul Atrydes”. Więcej: F. Herbert „Diuna” i dalsze powieści. W postać filmową u D. Lyncha wcielił się Kyle MacLachlan, a u J. Harrisona – Alec Newman.

Battleship – ciężki planetolot, kosmiczny statek bojowy posiadający znaczną moc bojową, tzw. WOB (wielki okręt bojowy). Przeznaczony do ogniowego osłaniania operacji desantowych, swobodnego działania, niszczenia małych, średnich i wielkich okrętów. Całkowicie montowany jest tylko w dokach orbitalnych. Zazwyczaj eskortowany przez grupę scoutów i fighterów średniego promienia rażenia, dla których jednocześnie spełnia rolę bazy zaopatrzeniowo-remontowej. Jest nieaerodynamiczny, swobodnie manewruje tylko w próżni. W opisywanej rzeczywistości B. w większości pochodziły ze zmodernizowanej serii 104, posiadającej na wyposażeniu silniejsze uzbrojenie i mającej praktycznie nieograniczony zasięg w obrębie Układu Słonecznego.

Cruiser – średni planetolot, kosmiczny statek bojowy dysponujący znaczną mocą ognia, tzw. SOB (średni okręt bojowy), inaczej setka. Przeznaczony do osłony i wsparcia WOB, rajdów, służby patrolowej, niszczenia małych i średnich okrętów. Z powodu stosunkowo niewielkich gabarytów możliwy jest montaż w powierzchniowych stoczniach. Aerodynamiczny, mobilny, posiada unikatową dynamikę rozpędu i hamowania, zdolny do startu i lądowania na powierzchni planety bez zewnętrznego naprowadzania. W opisywanych wydarzeniach uczestniczyły z reguły C. serii 100, tworzyły one uderzeniowe jądro Grupy F. Z powodu wyjątkowych zdolności manewrowych właśnie okręt takiego typu (SOB „Paul Atrydes”) był okrętem flagowym admirała O. Uspienskiego (Raszyna).

Crusher – superciężki planetolot, kosmiczna jednostka bombardująca, tzw. WOB (Wielki Okręt Bojowy). Projekt C. został wykonany na zamówienie admiralicji bezpośrednio przed pierwszą kampanią marsjańską jako odpowiedź na zapotrzebowanie na klasyczny bombowiec do działań na powierzchni. Crushery były przeznaczone do niszczenia punktów ogniowych i mobilnych sił wroga na powierzchni, także ogniowej osłony operacji desantowych. Zdolny do uderzeń rakietowo-bombowych i artyleryjskich na wielkich obszarach. Montowany wyłącznie w stoczniach orbitalnych. Mało ruchliwy, niezdolny do wejścia w atmosferę. Zazwyczaj wymaga osłony przed wrogimi fighterami (patrz: Fighter). Z reguły eskortowany przez grupę scoutów i fighterów oraz kilka destroyerów. W opisywanym okresie ziemska flota była w posiadaniu nie więcej niż pięciu C. serii 107, wszystkie były rozbrajane i przygotowywane do przebudowy na komercyjne statki towarowe.

Dekard, Rick – emerytowany policjant, bladerunner (łowca androidów). Zajmował się odstrzałem nielegalnie przenikających na Ziemię sztucznych ludzi (replikantów). Zasłynął z polowania w 2019 roku, kiedy celem D. stała się czwórka replikantów serii Nexus-6. W toku siłowych działań D. nie tylko znajdował się w śmiertelnym niebezpieczeństwie, ale zmuszony był również do rozstrzygania poważnych kwestii moralnych. Przeczytaj „Czy androidy marzą o elektrycznych owcach?” P.K. Dicka lub obejrzyj film R. Scotta „Bladerunner”, przedstawiające różne, a raczej skrajnie przeciwne interpretacje wydarzeń. Na ekranie w postać D. wcielił się Harrison Ford.

Destroyer – planetolot o klasę niżej od cruisera, średni okręt bojowy, tzw. SOB, inaczej dziewiątka. Uniwersalna jednostka myśliwsko-szturmowa. Zwykle działa w kluczu trzech jednostek. Aerodynamiczny, zdolny do startu i lądowania na powierzchni planety, wyposażony w silne uzbrojenie rakietowo-artyleryjskie. D. serii od 90 do 99 wykorzystywane były chętnie zarówno przez Ziemię, jak i przez Marsa.

Driver – nie tylko ang. kierowca, ale też nieoficjalny tytuł grzecznościowy, wyrażająca szacunek forma zwracania się do dowódcy we flocie. Sugeruje wysokie kompetencje i zdolność do beznamiętnego stawiania oporu w sytuacjach na pierwszy rzut oka nie do pokonania.

Ensign – stopień wojskowy, który w US Navy, a także w „Star Trek” odpowiada polskiemu podporucznikowi.

Fighter – myśliwiec, lekki planetolot, kosmiczna jednostka bojowa, tzw. MOB (mały okręt bojowy). Uzbrojenie rakietowo-torpedowe i artyleryjskie. Trudny do trafienia z powodu małych gabarytów i dużej zwrotności. Przeznaczony do zwalczania i niszczenia okrętów dowolnego typu. Zdolny do szturmowania powierzchni. Brak modułów awaryjnych. F. zwykle działają w eskadrach po 10 i więcej jednostek tego samego typu. Często dodawany jest do eskorty crushera, megadestroyera, battleshipa. Grupa F podczas pierwszej kampanii marsjańskiej była zasilona dwiema eskadrami F. serii 75. W toku działań bojowych udowodniona została stosunkowo niska efektywność F. podczas przechwytywania i w operacjach patrolowych. Później admirał O. Uspienski przekazał swoje F. do eskortowania floty desantowej i bombardującej.

Gorbowski (Gorbowskij) Leonid – dowódca gwiazdolotu desantowego, Tropiciel, potem członek Kokonu-1 i Rady Światowej, ekspert w dziedzinie wyszukiwania śladów działalności nieziemskiego intelektu. Jeden z najbardziej szanowanych liderów światowej wspólnoty XXII w. Więcej o G. patrz: A. Strugacki, B. Strugacki „Południe, XXII wiek”, „Daleka Tęcza”, „Koniec akcji Arka”, „Fale gaszą wiatr” i inne. Najpełniejszą informację o życiu i działalności G. zawierają specjalne badania grupy „Ludeny”, niejednokrotnie publikowane w postaci informacji uzupełniającej do późniejszych wydań Strugackich (antologia „Światy braci Strugackich” i in.).

Gordon, John – weteran II wojny światowej, szeregowy urzędnik. Właśnie z nim nawiązał kontakt człowiek z odległej przyszłości, który opracował system temporalnych podróży. W wyniku wymiany umysłów G. znalazł się w ciele księcia wielkiego pseudomonarchicznego mocarstwa. Mimo minimalnej wiedzy o otaczającym go świecie, trafiwszy w środek wojennego konfliktu, dzięki cudom swego męstwa i sprytu godnie zastąpił księcia i zagwarantował swojej armii wielką wiktorię. Brał aktywny udział w działaniach bojowych, po których nastał trwały pokój. Pisał o nim E. Hamilton („The Star Kings”, 1949; „Return to the Stars”, 1967), jednak polskiemu czytelnikowi John Gordon nadal pozostaje nieznany, w przeciwieństwie do np. Flasha Gordona.

Kotłowanina – żargonowe ogólne określenie grupy powiązanych ze sobą lokalnych wojen na gruncie etnicznym i religijnym mających miejsce w 1. połowie XXI w. na terenie Europy, w basenie Morza Śródziemnego, strefie Zatoki Perskiej, a także w azjatyckiej części Rosji. Termin oficjalny: trzecia wojna światowa.

Megadestroyer – superciężki bojowy planetolot, tzw. WMO (wielki multifunkcyjny okręt). Zdolny do wykonywania wszelkich zadań bojowych niewymagających wchodzenia w atmosferę. Mobilna baza fighterów i scoutów, arsenał-tankowiec, bombowiec, kosmiczny fort, okręt sztabowy. Trudny do uszkodzenia z powierzchni globu, praktycznie nie do uszkodzenia w otwartym kosmosie. Montowany wyłącznie w stoczniach orbitalnych, nieprzystosowany do lądowania na planetach. W składzie Grupy F w opisywanym okresie znajdowały się tylko dwa M. serii 105, jeden z nich wykorzystywany był w charakterze ruchomego sztabu.

Moskwa nie wierzy łzom – tytuł jednego z najbardziej znanych i docenianych do dziś filmów radzieckich (wyróżniony m.in. Oskarem), a zarazem pochodzącej z niego piosenki. Choć został nakręcony w 1979 r., to dzięki olbrzymiej liczbie kopii dotrwał do czasów opisywanych w „Najlepszej załodze Słonecznego”.

Nostradamus, Michel (wł.: Michel de Nostre-Dame) – francuski medyk, astrolog i alchemik. Genialny jasnowidz. Ur. 14.12.1503 r. Pochodził z bogatej prowansalskiej rodziny żydowskiej, która w 1053 r. przeszła na katolicyzm. Doktor medycyny, przez rok także wykładał ją na uniwersytecie w Montpellier. Swój dar jasnowidzenia dedykował Bogu. Obliczenia i interpretacje astrologiczne służyły za potwierdzenie prawdziwości tego daru. Po wydaniu w 1555 r. pierwszej serii proroczych czterowierszy został zaproszony na dwór Henryka II. Niejednokrotnie udzielał konsultacji koronowanym głowom. Od 1560 r. był nadwornym medykiem Karola IX. Przepowiedział datę własnej śmierci (noc z 1 na 2.07.1566 r.). Prace jasnowidza N. to 12 centurii i szereg innych przepowiedni. Interpretacja tekstów jest trudna, ponieważ N. przerwał łańcuch czasowej kolejności swych czterowierszy, ale zgodnie z posłaniem N. do syna Cezara istnieje słowo-klucz, przy pomocy którego ten ciąg może być odtworzony. Rekonstrukcja nie została jednak dokończona. Większość przepowiedni N. się spełniła, a przynajmniej tak uważają bohaterowie „Najlepszej załogi Słonecznego”. N. szczegółowo opisał przebieg wydarzeń Kotłowaniny i w ogólnych zarysach – Północy.

Obcy (Alien) – ogólna nazwa nieziemskiego rozumu. Z reguły stosowana w negatywnym znaczeniu.

Pirx – nawigator floty handlowej. Słynący z unikatowej psychicznej wytrzymałości w połączeniu ze skłonnościami do niestandardowych i efektownych rozwiązań. Posiadał olbrzymi potencjał przetrwania w sytuacjach krytycznego obciążenia psychiki. Niejednokrotnie przejawiał te cechy podczas wykonywania nieprzystających profesji obowiązków. Szczegółowo o P. patrz: S. Lem „Opowieści o pilocie Pirxie”.

Północ – żargonowy termin określający globalną wojnę jądrową rozpoczętą w 2400 r. i następujące po niej wydarzenia. Impulsem do wybuchu P. stała się militarna ekspansja zza Uralu na Europę. Głównym elementem destrukcyjnym P. stała się trwająca dziesięciolecia zima jądrowa, degradacja biosfery i śmierć 90-95% ludzkiej populacji.

Rada Dyrektorów – wybieralny organ władzy zwierzchniej na Ziemi.

Rey, Lock von – nawigator amator, pochodził z rodu kupieckiego posiadającego wielkie wpływy w federacji Plejad. Ur. na planecie Ark w 3148 r. Uczestniczył w okrutnej konkurencyjnej walce von Reyów z Red-Shift Ltd. o zdobycie komercyjnych ilości illirionu (superpaliwo, pierwiastek ciężki). Produkcja własnych silników illirionowych dawała federacji Plejad nadzieję na uwolnienie się od dyktatu Ziemi i Red-Shift. W krytycznej sytuacji R. zdecydował się na ryzykowny eksperyment: w 3172 r. na żaglowym gwiazdolocie „RUH” wystartował z kosmodromu Gehenny-3 (układ gwiezdny Smoka, Tryton), dotarł do punktu rodzenia się Nowej i przeszedłszy przez wybuch, zaczerpnął żaglami tworzącego się w toroidalnej strukturze Nowej illirionu. Ponieważ jednostka była sterowana przez bezpośrednie łącze z układem nerwowym nawigatorów, zbliżenie się do miejsca powstawania Nowej groziło załodze utratą wzroku. W ostatniej chwili R. przemocą odłączył nawigatorów od sensorów statku i pilotował go samotnie. R. zdobył siedem ton illirionu, osiągnął swój cel i oślepł. Bohaterski czyn R. opisał w powieści „Nova” S.R. Delany Jr., jeden z nielicznych czarnoskórych autorów sf.

Ripley, Helen – porucznik, zastępca dowódcy holownika „Nostromo”. Holownik odebrał sygnał SOS z planety LB-426 i odkrył na jej powierzchni nieziemski gwiazdolot oraz jaja-inkubatory z larwami agresywnych Obcych. W wyniku tego kontaktu z załogi „Nostromo” przeżyła tylko R. Wysadziwszy w powietrze holownik, uratowała się w module awaryjnym i 57 lat przebywała w anabiozie, dryfując ku Ziemi. Ponieważ w tym czasie na LB-426 została założona ziemska kolonia, raport R. uznano za błędny. R. została pozbawiona stopnia i atestów, pracowała jako operator dźwigu w portowych dokach. Pod warunkiem przywrócenia dobrego imienia i kwalifikacji zgodziła się wziąć udział w ekspedycji ratunkowej na LB-426, kiedy łączność z kolonistami została niespodziewanie zerwana. Po zetknięciu się z Alienami na statek – poza Ripley – powrócili tylko dwaj ludzie i android. Na pokład przeniknęła jednak także (później zgładzona) królowa Obcych i zdążyła znieść kilka jaj. Atak embrionów spowodował awarię na statku; automatycznie odstrzelony moduł awaryjny wodował na Fiurinie-161, gdzie R. popełniła samobójstwo. Więcej o R. patrz: film fab. „Obcy – ósmy pasażer Nostromo” i kontynuacje: „Obcy 2, 3, 4” oraz nowelizacje scenariuszy. W postać R. na ekranie wcieliła się Sigourney Weaver.

Robocza Strefa – na okrętach bojowych klasy od destroyera w górę: strefa, w której podtrzymywana jest sztuczna grawitacja.

Rocannon, Gaveral – etnograf, specjalista od spraw kultur wysokorozwiniętych społeczeństw. Kierownik pierwszej ekspedycji etnograficznej na Fomalhaut II (później Rocannon) w 321 r. (wg kalendarza Ligi Wszystkich Światów). W wyniku ataku wrogich Lidze sił stracił cały stan osobowy ekspedycji. Wraz z przyjaznymi aborygenami pokonał niezbadane ziemie, wykrył tajną bazę powstańców i naprowadził na nią bombowce Ligi. Resztę życia spędził na zamku Breygna wśród mieszkańców badanej przez siebie planety. Więcej w: U.K. Le Guin „Świat Rocannona”, a także wzmianki w innych utworach.

Strefa Zero-G – dowolna część okrętu, w której panuje nieważkość.

Scout – lekki planetolot, bojowy okręt zwiadowczo-patrolowy, tzw. BOZP, inaczej ósemka. Pozbawiony uzbrojenia, rekompensuje to fantastyczną zdolnością manewrową, dynamiką rozpędu i hamowania oraz dużym zasięgiem. Przeznaczony do optycznego i elektronicznego zwiadu taktycznego. Nie posiada na wyposażeniu modułów awaryjnych. Aerodynamiczny, zdolny do lądowania i startu z powierzchni globów, również z atmosferą. Często dodawany do eskorty crusherów, megadestroyerów, battleshipów. Zwiad Grupy F liczył do 10 scoutów serii 88.

Sieć – globalny ziemski system interaktywnej komunikacji.

Sistership – jednostka identyczna konstrukcyjnie z inną. Z reguły dwa sistershipy montowane są w stoczniach równolegle.

Skoczek – żargonowy wariant nazwy SOB-100 „Paul Atrydes”. Szczegółowo o pochodzeniu nazwy patrz: Atrydes, Paul.

Skywalker, Luke – pilot myśliwca, rycerz Jedi, aktywny uczestnik, potem jeden z liderów powstańczego ruchu w czasach sprawowania rządów przez Imperatora Palpatine’a. Syn Anakina Skywalkera, bardziej znanego jako Darth Vader. Uczestnik dywersyjnych rajdów na pierwszą i drugą Gwiazdę Śmierci. Szczegółowo o S. patrz: „Gwiezdne wojny 1, 2, 3”, nowelizacje i sequele. Wcielenie ekranowe postaci – Mark Hammil.

Solo, Han – pilot jednostki towarowej „Sokół Millenium”, zawodowy przemytnik. Z woli przypadku wciągnięty w konflikt z Imperium Galaktycznym po stronie powstańców. Uczestnik dywersyjnych rajdów na pierwszą i drugą Gwiazdę Śmierci (w drugim przypadku – lider grupy naziemnej). Bliski przyjaciel L. Skywalkera. Ukochany księżniczki Lei (senator Lea Organa, Aldebaran). Szczegółowo o S. patrz: cykl filmowy „Gwiezdne wojny”, nowelizacje scenariuszy i ich sequele. Wcielenie ekranowe postaci – Harrison Ford.

Stark, Erick John – żołnierz najemnik, badacz. Urodzony na Merkurym. Podczas wyprawy ratunkowej został wciągnięty przypadkowo w proces gwałtownych przemian politycznych i społecznych na obcej planecie. Stał się jednym z przywódców miejscowego powstania. Postać S. stworzyła L. Brackett w pisanym od lat czterdziestych cyklu „Erick John Stark”, choć tę autorkę licznych pulp fictions bardziej znamy ze scenariuszy filmowych, m.in. do „Imperium kontratakuje”.

Synagoga, bezpłodna… – Raszyn cytuje tu czterowiersz Nostradamusa (patrz: Nostradamus) 8,45 przepowiadający utworzenie państwa Izrael i zaostrzenie sytuacji na Bliskim Wschodzie. Pełny tekst w przekładzie Andrzeja Wasewicza:

Synagoga – bezpłodna i bez pożytku -

znajdzie ojczyznę miedzy niewiernymi.

Babilon podetnie skrzydła córce prześladowania,

która jest godna litości i smutna.

Śmoc – parodystyczny wariant Mocy w komedii M. Brooksa „Kosmiczne jaja”.

Wiggin, Andrew (Ender) – głównodowodzący wojskowo-kosmicznymi siłami Ziemi w okresie walk z rasą Robali. Odbył szkolenie jako dziecko. Będąc przekonany, że zdaje egzamin końcowy na symulatorze, w rzeczywistości zdalnie kierował prawdziwym starciem, zwyciężając ostatecznie wroga. Więcej w: O.S. Card „Gra Endera” i dalsze powieści.

Zebranie Akcjonariuszy – coroczna globalna telekonferencja z udziałem wszystkich posiadaczy akcji, czyli aktywnych Ziemian.