Дзеці ночы

— Па Магілёўскай шашы. У глыбіні Чэрвеньскага раёна. Там закінуты і забыты дом адпачынку костнага завода. Месца, варгае ўвагі. Заплюшчы вочы, і я накажу табе дарогу. Але пача­кай, ледзь не забыў. Перад тваім пад’ездам стаіць навюткая «мазда». Ключы ад яе кладу на стол. Машына — мой падарунак табе. А зараз запамінай дарогу ў логава гуронаўцаў...

Максім прачнуўся позна. Усё цела чамѵсьці ламіла. Здава­лася, што кожная костачка прайшла праз малатарню. Пад грудзі падкачваўся даўкі камяк і падбіраўся пад самае горла. Хлопец хуценька ўскочыў з канапы і басяком шмыгануў у прыбіральню, схіліўся над унітазам. Яго званітавала. Вочы засцялілі слёзы. Максім аддыхаўся. У ванным пакоі спаласнуў твар халоднай вадою. Палягчэла.

Бацькоў не было. Гурон наваг не чуў. калі яны з’ехалі.

— Выдатна! Віват, Гаспадару! — крыкнуў Максім на поуныя лёгкія, аж зазвінела ў вушах.— Я адзін, але не адзінокі! Чаго большага яшчэ хацець?! Вучобу — кату пад хвост. Ніякай вучобы, прэч медыцыну. Я ужо ведаю ўсё. ш го мне трэба. Хлебану каўкі і да новай машыны. У мяне «мазда»! — Максім падбег да акна кухні, вызірнуў праз фортку. Навюткая чорная прыгажуня стаяла каля дзікага куста ружы. пабліскваючы паліраванай фарбай пад сонцам.— Бацькаву калымагу заганю па дзяшоўцы, а «маздачку» пакуль у гараж! Вечарам матлянуся на ёй па горадзе, а заутра наведаю сваё логава. Не, трэба сабраць таго-сяго з Ахрэмавай хеўры. Чаму Ахрэмавай? — не пагадзіуся сам з сабою хлопец.— Маіх паслужнікаў. Трэба ў нашым доме навесці парадак. Ён цяпер — мая царква. Наш храм, храм гуронауцау. Он лю-лю!

«Не забывай пра пятніцу трынаццатага. У гэтым годзе яна апошняя,— пачуў Максім далекаваты голас Гаспадара.— Хопіць прыносіць мне ў ахвяру катоў ды сабак. Ты не Ахрэм, ты — Гурон! Думай, час яшчэ ёсць. Мне патрэбна падпітка. Тут цяжэй, чым раней здавалася. Спадзяюся на цябе. мой Гу­рон. Доўга не раскапвайся. Праз месяц ты паедзеш да бацькоу у Турын...»

— Так хутка? Я не хачу.

«Гэта вельмі важна для цябе, а найперш — мне самому».

— Калі трэба, я гатовы. Але ж як з выклікам?..

«Перастань думаць катэгорыямі смяротных. Усё будзе зроблена само сабою. Ты пакуль мацуй сям'ю сваіх гуронауцау. Дай паверыць ім у сябе незаменнага, майго вярхоѵнага стаўленіка. I не забывай пра намесніка. Ён на чыгуначным вакзале».

— Усё зраблю, Гаспадар. Будзь упэўнены.

...Максім не любіў вакзалаў. Грэбаваў мітуснёп. Людская таўкатня, іх мурашыная беганіна гуды-сюды выклікала ў душы I урона прыхаваную злосць. Адразу ж губляуся настрой, яму так і карцела даць выспятка прахожым, якія, вылупіўшы вочы, цягнулі сумкі з чамаданамі, бязмерныя баулы і напрамую штурхаліся плячыма, адтоптвалі ногі, пэцкалі сваімі бруднымі падэшвамі бліскучыя чаравікі Максіма. I усё ж шостую пятніцу запар ён швэндаўся па вакзальных чыгуначных касах. шныраў У пачакальні між прымітыуных лавак і простых крэселец, на якіх, выпрастаўшы ногі, бавілі ў чаканні свой час пасажыры. Абыходзіў Максім і піуныя кіёскі, міні-кафэ, што, як грыбы пасля летняга і парнага дажджу, павырасталі вакол чыгуначнаі а вакзала. Ён пільна прыглядауся да людскіх тварау. вышуквау чозіркам намесніка. Гаспадар казаў. што ім будзе хлопец. Але пакуль Максімава ўнутранае чуццё было глухім. На гэты раз ен ужо разуверыўся ў тым, што знойдзе, натрапіць на патрэб­на! а чалавека. Бястварая людская маса наняла нервы Гурона, як с 1 руны на віяланчэлі. Вось-вось ён павінен быў узарвацца. ацелася смачна плюнуць пад ноі і і, вылаяўшыся, паехаць у Дом ночы (так цяпер ён называу своп храм у гушчэчы чэрвеньскага лесу). Максім, каб прагнаць смагу ў горле, купіў у адным з кіёскаў пляшку піва. Дзіўна, але яно было халодным і не кіслым. Залпам выпіўшы паўлітроўку, Гурон акінуў позіркам недалёкі скверык з ліп. Ягоныя вочы самі затрымаліся на постаці хлопца, які падышоѵ да лаўкі, зірнуў наўкола і прысеў з пляшкай віна на нядаўна пафарбаваныя ў жоўты колер танкаватыя дошчачкі. «Ён!» — нешта тарганулася ў грудзіне Максіма. «Так, ён,— не падманваў розум.— Прадчуванне не магло памыліцца». Гаспадар сказаў праўду, Максім вылічыў бы свайго намесніка сярод мільёнаў людзей-пешак.

Спачатку абыякавасць Вілена да гаворкі з Максімам расчаравала. Гурон не ведаў, як разварушыць свайго будучага намесніка. Па не вельмі дагледжаным выглядзе маладога чала­века, даволі паношаным адзенні і даўнавата не мытых валасах на галаве Максім здагадаўся ці не, хутчэй адчуў, Вілен — бомж. Так, менавіта бомж. Гурон бамжэй адчуваў, навучыўся пазнаваць іх здалёк. Яны, бамжы, для ахвяравання Гаспадару былі найлепшымі кандыдатамі. Менавіта на чыгуначны вакзал ездзілі яго гвардзейцы, каб вылавіць і прывезці ў Дом ночы маладое цела з гарачай крывёю.

— Так што пайшлі да мяне. Пажывеш, а там прыгледзішся. падумаеш над маімі ідэямі і тэорыямі, калі яны падыдуць та­бе — станет адным з братоў Гурона, будзеш гуронаўцам.— Максім гаварыў адкрытым тэкстам. Яго не хвалявала нават тое, што Вілен, калі на яго надыдзе бздык, можа кінуцца да міліцыянтаў. Хто пачне слухаць бамжа? Яны, бяздомныя, самі баяцца дзядзьку з пагонамі і з гумавымі дубінкамі на бядры горш за чуму ці халеру.

— А калі падасца табе ўсё тое, што пачуеш і пабачыш. чужым, вернешся на свой вакзал, — Максім прагаварыў гэта проста і ненавязліва, абыякавым голасам.

Гурон за знешнім спакоем Вілена адчуваў ягоную насцярогу. Максім без цяжкасці прабіўся ў думкі новага знаёмца. Гэтаму хлопцу карцела пабачыць нейкую Нінку. Відаць, сваю каханку.

«Будзе з гэтаю дзеўкай мне клопату,— падсвядома нарадзілася здагадка ў Максіма.— Яна — перакідны масток паміж двума берагамі, на якім стаіць свет да сённяшняга дня. На ад-ным баку — мы, гуронаўцы, а на другім — праведшкі-святошы. Нічога. масток згіне сам сабою. Трэба аоарваць вяровачкѵ, шго злу чае Вілена і гэгу лярву Нінку. Падкладу Вілену у пасцельку нашанскую дзяўчыну, сястру па веры і служэнні Гаспадару. Ха-ха. Праблема вырашана! А пакуль няхай пануд зіцца хлопец. Недарэмна ж Г аспадар час га паугараў, шю словы чалавека вынайдзены спецьгяльна для таго, каб схаваць за імі сапраўдныя думкі. Пакуль Вілен не пераламіўся поўнасцю, не прыняў нашага хрышчэння, трэба палашчыць ягоны слых і гонар салодкімі і ласкавымі словамі. I ўсё ж у гэтым хлопцу шмат агульнага са мною. Гаспадар недарэмна выбрау яго ў памочнікі».

— Спрацуемся, Вілен?

— Ыгы.

— Тады паехалі. Хопіць тырчэць у смярдзючай багне вак­зала. Прыйдзе час, і мы беспамылкова будзем пазнаваць лю­дзей, вось гэтых усіх людзей, якія зараз мурашамі снуюць ва­кол нас. Мы, і ты ў іх ліку, будзем прымаць рашэнні, каму жыць, а каму памерці.

Максім заўважыў, як хлопец ад нечаканасці аж перасмыкнуў плячыма.

«Нічога, прыйдзецца яму прывыкаць яшчэ і не да такога. Галоўнае, я знайшоў намесніка!»

Іншамарка, імпартовыя пыгарэты, навюткае і клёвае адзенне з дарагога буціка, полудзень у прыватным і шыкоўным рэстаранчыку, пара фужэраў, з прыгаршчы, італьянскага віна — расслабілі і супакоілі Вілена. Хоць і даймала думка: з-за чаго такая шчодрасць і ласка яму, Вілену, ад незнаёмага чала­века? Лічы, равесніка...

«Дармавы сыр — толькі ў мышалоўцы».

«Глупства. Кожнаму чалавеку павінна пашэнціць некалі».

«Калі так,то будзь здаровым і пры сваім поўным шчасці»,— Вілен адчуваў, што ўнутрана ён быццам дзеліцца на дзве часткі. Адна, першая з іх, працівіцца ўсяму, што робіць Максім для яго, а вось другая, і здаецца, што больш моцная. шчыкатлівай радасцю поўніць душу.

«Глядзі, не апячыся ад шчасця, якое няведама адкуль звалілася. А то прасунеш галаву ў пятлю. Перахопіць вяроўка дыхавіцу, без мыла зашчоўкне шыю».

«Ды пайшоў ты, дарадчык!»

«А як Нінка? Ты ж кінуў яе пад чужыя ногі. Яе затопчуць і заплююць. Яна без цябе, што яйкабез шкарлупіны».

«Не хвалюйся. Знайду яе і забяру. Будзем разам. Максім добры, ён дазволіць».

«Ага. вось ужо і дазвол патрэбны Максіма».

«Пайшоу к чорту!»

«Эх, Вілен, Вілен... Я буду шукаць Нінку. У ёй паратунак...»

***

— Да мяне жыццё навярнулася тварам. Дзякуй табе, Максім.— праз тыдзень прызнаўся Вілен. Ён жыў у Гуро­на, які адвёў яму бацькоўскі пакой. Днямі хлопец глядзеѵ відэа з касетамі пра крывасмокаў. зданяў-нябожчыкаў, славутага Дракулу (пра яго Вілен шмат разоў ужо чуў), а найбольш Гурон падсоўваў фільмы з сатаністамі і ахвярапрынашэннем. Максім няспешкі, паступова і павольна падводзіў Вілена да служэння Гаспадару. Ён пабойваўся напорыстасці, каб не напалохаць, каб не адвярнуць Вілена ад той дарогі, на якую цвёрда стаў сам Максім і па якой прыйдзецца пайсці Вілену.

— Калі ўжо будзем гаварыць сур’ёзна? — адным вечарам занытаѵся Падкідны ў Гурона.— Я ўсё прагледзеў, прачытаў, завучыў, што ты мне раіў. Калі ж падпусціш да галоўнага? Ты ж выбраў мяне не толькі, каб смачна я еў ды спаў удосталь.

— Праўду кажаш, Вілен. У наступны панядзелак праводзім гваё хрышчэнне ў Доме ночы. Гэга наш храм. Ты ж станеш маім намеснікам. Наш Гаспадар падрыхтаваў ужо і падарунак габе. Учора ён прыходзіў. У аўторак я аддам табе ключы ад тваёй,— Гурон шматзначна памаўчаў, — кватэры і яшчэ адны ключы ад срэбранага шасцісогага «мерседэса». Вось так.

— Ад куль? Як гэта?

— Не твае турботы, пра ўсё паклапаціўся Г аспадар. I перастань думаць катэгорыямі смяротных (Максім усміхнуўся, калі прыгадаў, што такія ж словы некалі гаварыў яму сам Гаспадар).

У панядзелак Максім з Віленам прыехалі ў Дом ночы яшчэ завідна. Глухая мясціна сярод ельніку і сосен, невялікая палянка каля дома, загадкавая цішыня — усё адразу спадабалася Падкідному. Яму нават падалося, што ў тым месцы ен некалі быў ці бачыў у сне.

— Вось наша і галоўнае месца.— задаволена пацягнуўся Гурон, пазванок аж трэснуў у яго.— Гадзіны праз чатыры тут будзе людна і весела. З’едуцца нашы браты і сёстры па веры. Ахрысцім цябе, Вілен. і станеш ты маім намеснікам. Як? Нядрэнная перспектыва?

Вілен згодна кіўнуў галавою.

— А цяпер пазнаёмлю цябе з нашым варгауніком. Хітрун, нягоднік! Недзе прытаіўся ў кустоўі і назірае за намі. Зараз паклічу.— Максім тры разы гучна ляснуў далоняй аб далоню і, закінуўшы галаву, прапяжна завыў, ці не. хутчэй гэта падоб­на было на кугуканне савы. I тут жа з гушчару вербалоззя вышугнула вялізная чорная птушка. Выгнуўшы голую галаву і распасцёршы крылы, яна надыбала, неяк перавальваючыся з адной магутнай лапы на другую, да Гурона. Вілен адстуйіў крокі на два. Хлопец быў па-сапраўднаму здзіўлены.

— Максім. я бачыў гэтую іггушку,— шэптам прамовіў Падкідны.— Яна давала мне ключ, які я трымаў у далоні. Значыць, мне ўсё тое не падалося? Такая птушка сапраўды існуе?

— Вядома ж,— Максім правёў рукою па чорных пер'ях крылаў. — Наш любімец грыф. Лепшага вартаўніка не знойдзеш. Ніхто без май го ведама сюды не сунецца. Грыф — надзейная ахова. Праўду я кажу?

Грыф у знак згоды ўвабраў галаву ў міжкрылле.

— Вось бачыш? Я думаю, што вы пасябруеце. Любіць ён пабалавацца свежанінай. Пайшлі, паглядзім на алтар.

Няяркае, падслепавата-мроннае святло прабівалася праз запэцканае і мутнае шкло ў пакоі дома. Пад нагамі парыпвалі масніцы, у многіх месцах аблупілася і ссыпалася тынкоўка на сценах. Кіславата пахла застаялай плесенню пакінутага жытла. Падраныя сядзенні канап паўз сцены пазіралі ў прыцемак іржавата-бліскучымі спружынамі.

— А вось гут была некалі сталоўка,— расчыніў створкі дзвярэй Максім. Запальнічкай прыпаліў нябачную свечку каля ўвахода.— Гэта наш алтар.

Вілен падышоў да невялікага, паўколцам зробленага Уівышша, якое нагадвала імправізаваную сцэну. Вакол яе, на замацаваным да столі дроце, вісела шыракаватымі чырвонымі палосамі матэрыя, якая звісала да самай падлогі. Пасярэдзіне узвышша-сцэны быу прымацаваны перавернуты шасціканечны крыж з неачышчанай ад кары асіны. На самым верее, аснове крыжа, вісеў сабачы чэрап. А з бакоў, на замацаваных дошчачках, стаялі нудзілы шасцёх воранаў, кошак і пеўняў. Іх чор­ны колер на фоне чырвонага ўражваў. I гэта жывёльна-птушыная кампанія, здавалася, задрамала на нейкую хвіліну. але . -вось-вось, праз імгненне, павінна ажыць.

— Ну, як табе? — голас Максіма выдаваў яго ўнутраную задаволенасць.

— Не слабо! — выціснуў з сябе Вілен.

— Я ведаў, што спадабаецца. Пакуль агледзься тут, а я падрыхтую чашу для твайго нрычасця пасля хрышчэння.— Ус­мешка Гурона блісканула ў глыбіні вачэй і згасла.

«Усе мы прайшлі праз такое прычаспе. I ты, хлопец, хлебанеш яго. Праскуркі, ці, як іх называюць святошы, «аблагкі», будуць плаваць у звярынай крыві, змешанай з экскрэментамі і мачой. Ты прычасцішся першым, а пасля чаша пойдзе па крузе. Брыдкатолькі першы раз, а затым прывыкаеш. Прывыкаеш разам з верай».

— Калі хочаш нечым заняць рукі, то пастаў свечкі вакол алтара ў прымацаваныя бляшанкі. Свечкі ляжаць у скрынцы. пад маім тронам,— Гурон паказаў на крэсла, зробленае ў гатычным стылі, яно стаяла за асінавым крыжам, і яго спачатку Вілен не заўважыў. Хлопец выцягнуў ладную, як кѵфэрак. скрынку, адкінуў вечка і здзіўлена зірнуў на Максіма.

— Такія вялікія і ўсе чорныя?

— Другіх і быць не можа,— абыякава пацвердзіў Гурон.

Ты іх замацуй, прыпальваць яшчэ рана. Ага.— прыслухауся Максім,— здаецца, што пачалі з'язджацца мае гуронаўцы. Чую матор «пазіка». Хадзем, надзенеш маску, хлебанём моцненькага напою. Трэба ж табе надтрымаць сілы.— Гурон па-сяброўску абняў свайго будучага намесніка за плечы.— Трымай хвост пісталетам, браток...

Калі цяпер спытаць Вілена пра той даўні і першы яго рытуал прыёму ў гуронаўцы, то ён яго дэталёва і не ўспомніць. Усё, што рабілася навокал, здавалася яму ірэальным, фантазіян хваравітага і затуманенага мозгу. Быццам усё было, але нічогане засталося ў памяці... Мноства вычварных масак, прыбойныя накаты галасоѵ, якія быццам вадою заліваюць вушы. Незлічоныя агеньчыкі свечак у руках бястварых людзей. Раскацісты і зычны голас Максіма, які стаяў над распасцёртым ягоным целам пад крыжам і мазаў пэндзлем Віленавы рукі, ногі, грудзі нечым смярдзюча-прытарным. Адно запомніў хлопец: адчуванне, што нехта нябачны схапіў яго сэрца шурпатай далонню і выціскае з яго, быццам з памідора, усе жыццёвыя сокі і сілу. Вілен згубіў прытомнасць...

— Ну ты, браток, і даеш жару! — пачуў Падкідны голас і расплюшчыў вочы. Над ім стаяў Гурон.— Напалохаў мяне, ледзь у шганы не наклаў,— Максім падміргнуў.— Тры дні ў бяспамяцгве ляжыш, тэмпература ледзь не спаліла тваё цела. Але нічога, усё ў мінулым. Цяпер адпачывай і набірайся моцы.

Вілен ляжаў у кватэры Г урона.

— Як ты мяне давёз?

— Браты і сёстры памагалі.— Максім хвіліну памаўчаў, аб нечым думаючы.— Ведаеш, я пакуль не гаварыў нашым, што ты абраны намеснікам. Рана, відаць. Ды і не прычасціўся ж ты. Але гэ га не так і важна. Дробязі. Галоўнае: цябе абраў Г аспадар і ты падыходзіш мне. Усё астатняе — туфта.

У гэты ж вечар Вілен ужо быў на нагах. Ен адчуваў сябе надзіва весела і добра.

— Заўтра перабіраюся да сябе ў кватэру. Ты не супраць?

— Правільна, стары,— падтрымаў Максім.— Я там пабываў ужо. Праўда, без твайго дазволу.

— Адкінь цялячы этыкет.

— Вось гэта па-нашаму, браток. Я табе скажу, што абстаўлены твае харомы з шыкам. А «мерседэс» паставіў у твой гараж пад домам.

— I гараж ёсць?

— А як жа! Мы павінны жыць з шыкам. Так наказваў Г ас­падар. Хто яму служыць душою, той мае усё... Слухай, ледзь не забыў. Мне прыйшоў выклік ад бацькоў. Дні праз два крутануся ў Італію. Вось, блін, ні разу за мяжой не быў, а цягне, быццам у роднае гняздо.

— Малагок,— падахвоціў Вілен Гурона.

— Турын! Хачу ў Турын.— капрызліва буркнуў Максім.

— Папутны вецер у задніцу і мяккай пасадкі.

— Дзякуй. Тое, што трэба.

— 1 надоўга?

— Думаю, што не. Тут шмат яшчэ не зроблена.

— А калі бацькі прыжэняць?

— Ды не ад іх гэта выклік,— па сакрэце прызнаўся Максім.— Гаспадар чамусьці захацеў, каб я наведаў цэнтр Паўночнай Італіі.

— А мне ш го рабіць у гэтыя дні?

— Чытай, вучыся. Я падабрау літаратуру. У бацькавым кабінеце на стале ляжаць кнігі. Калі будзе жаданне. то скакані ў Дом ночы. Добра прыгледзься да ўсяго, бліжэй парадніся. Мо нешта навейшае прыдумаеш для алтара. Ты ж башкавіты. Не страшна?

— Чаго баяцца? — Вілен ціскануў плячыма.

— Правільна. А цяпер адпачывай і не губляй прытомнасці, намеснік.

...Пералёт з аэрапорта «Мінск-2» у Турын прайшоў спакопна і незаўважна для Максіма. Пасля дажджлівага і маркотнага дня ў родным горадзе Італія сустрэла Гурона цёплым сонцам і шчыкатліва-прыемным, слабаваценькім ветрам. На выхадзе пасля рэгістрацыі Максім заўважыў хударлявага ча­лавека з аскегычным тварам, які ў руцэ трымаў невялікую шыльдачку з яго, Гуронавым, імем і прозвішчам. Чорны касцюм у невядомага чалавека вісеў на плячах, як на даўгаватай жардзіне. Тонкія, колеру спелай каліны губы ўсміхнуліся Максіму, калі ён падышоў да незнаёмца.

— Вы Максім Гурон? — на даволі прыстойнай рускай мове спытаў чалавек.

— Так.

— Выдатна. Едзем да мяне ў госці. Але. забыў прадставіцца. прабач. Я Ларэнца Аляксандры, мастак. А пра цябе ўсё ведаю са слоў Гаспадара.

— I далёка нам?

— Не вельмі. У прыгарад Турына Джыавена. Мой шафёр за пстрык пальцамі давязе нас да вілы. Жыву я адзін. але маю ўсваім дамку сорак пакояў. Месца для цябе знойдзецца.— Высокі сівавалосы Аляксандры з вялізнымі вачыма лёгенька падштурхнуў Гурона да выхаду.

Чорная. ручной зборкі «ферары» чакала іх тут жа. каля ўваходных цэнтральных дзвярэй. Ларэнца сам сеў за руль, по­бач уладкаваўся Максім, а шафёр, які адкрываў дзверцы ма­шыны. размясціўся на заднім сядзенні.

— Рашыў, што самому пракаціць цябе пад італьянскім не­бам будзе лепш,— прагаварыў Аляксандры глыбокім грудным голасам. Ён нават не павярнуў галавы, кажучы гэта. Рухавік спрацаваў, як швейцарскі гадзіннік. «Ферары» плаўна рванула з месца. А праз пару хвілін у Г урона аж захапіла дыхавіцу ад язды машыны. Здавалася, што яна ляціць над доўгай і гладкай паласой дарогі. Узгорысты і лясісты ландшафт прыгараднай прыроды не захапляў хлопца. Ён. выкаціўшы вочы, уталопіўся ў лабавое шкло. Дзівіўся вывераным і манеўраным рухам немаладога ўжо мужчыны, на твары якога не бачылася аніякай засяроджанасці. Ён лёгка, гуляючы, грымаў у руках руль.

«Ас кіроўца! — мільганула ў Максіма думка.— У нас так не паездзіш».

— А вунь і мая віла. Па левы бок ад цябе,— парушыў маўчанне Аляксандры.— Падабаецца адсюль?

— Угу. Сіла!

— Правільна. I мне яна імпануе.

Праз некалькі імгненняў «ферары» ўкаціла праз шырокія і задужа высакаватыя жалезныя вароты ў дагледжаную паласу парку каля вілы.

— Зараз глытнём добрай кавы, а пасля ўжо і пагаворым. Расслабся. Максім, адчувай сябе як дома. Праходзь,— запрасіў Ларэнца і першым ступіў на мармуровыя чорныя прыступкі з укропленымі ярка-чырвонымі квадратамі.

Кава санраўды была густой і смачнай. Ад невялікіх залачоных кубачкаў сыходзіў памрачальны арамат. Здавалася, шго кава ўвабрала ў сябе незлічонае мноства пахаў кветак італьянскай зямлі і яшчэ нечага загадкавага і інтрыгуючага, ішо Максім не змог бы апісаць, наваг стоячы над дулам шсталета.

— А зараз папіядзім мае пакоі,— прапанаваў Аляксанд­ры.— Табе важна тое-сёе пабачыць. Так наказваў Гаспадар. Ты не супраць? — ён хітравата зірнуў на Гурона.

— Буду толькі рады.

Пакоі вілы былі сапраўды набіты рознымі амулетамі: чорнымі свечкамі і мноствам іншых рытуальных нрадметаў. У цэнтры аднаго пакоя Максім убачыў вялізнае нудзіла чорнага казла з залатой каронай на галаве.

— Мяне сам турынскі кардынал архіепіскап Балестрэла абвінаваціў у д’ябальшчыне,—-Аляксандры задаволена рагатнуу—Дайшло да яго нарэшце. Ён сцвярджае, што не менш саракатысяч іурынцаў з’яўляюцца прыхільнікамі культу Д'ябла. Ба­лестрэла памыляецца, можаш мне наверыць, іх значна больш. Нашы засакрэчаныя секты аб’яднаны ў арганізацыю, чыя струк­тура адлюстроўвае іерархію кагаліцкай царквы. Свае месы і службы мы спраўляем у закінутых катакомбах вакол горада. якія захаваліся яшчэ з часоў Старажытнага Рыма. Шмат разоў гарадскія служ­бы, на просьбе святош, замуроўвалі ўваходы ў катакомбы.

Мы наваг началі зарабляць грошы,— Ларэнца ад задавальнення пацягнуўся, раскінуўшы рукі ў бакі.— За пятнаццаць тысяч даляраў мы запрашаем прыняць удзел у нашых месах усіх жадаючых. Але запомні — не месы без чалавечых ахвяр. На такіх службах прысутнічаюць толькі вывераныя людзі, так патрабуе Гаспадар. I яшчэ ты павінен ведаць. Максім. што я галоўны прэтэндэнт на прастол чорнага папы — главы д'ябальшчыкаў усяго свету. А ты будзеш маім намеснікам у сваёй краіне. Так загадаў Гаспадар. Ягонае слова — мне закон. Ты гатовы да прыняцця такой ношы на сябе?! —Ларэнца с грэльнуў вачыма ў Гурона.

— Так, я гатовы і згодны! — не раздумваючы. адказаў Г урон.

— Paeta sunt servanda,— узнёсла прамовіў Аляксандры.— Назад дарогі не будзе.

— Я ведаю. У мяне яе і зараз няма.

— I Іра нас на ўсім свеце Fama cresit eundo. Odi et ашо гэга! Сёння вечарам мы нададзім табе вярхоўны сан. Станеш маімі вачыма на сваёй зямлі. Павер. гэта не лёгка, але ганарова.

Цябе выклікаў сюды Гаспадар дзеля таго, каб ты набраўся сілы, моцы і беспаваротнай веры ў Яго. Наш горад Турын з даўніх часоў лічыцца акультнай сталіцай хрысціянскага свету. Тут у нас размешчана трыццаць тры магічныя месцы. Тут, у Турыне, перасякаецца трохкутнік белай магіі, вяршынямі яко­га лічацца Прага, Ліён і Турын, з трохкутнікам чорнай магіі з вяршынямі ў Лондане, Сан-Францыска і зноў жа — Турыне. Вось бачыш: сталіца Паўночнай Італіі якраз і ёсць тое месца, дзе сутыкаюцца ў бязлітаснай барацьбе сілы дабра і зла.— Аляксандры перадыхнуў пасля даўгаватай гаворкі. Ён падышоу да вялікага, у тры чалавечыя росты, вісячага на сцяне люстэрка і адчыніў велікаватую паліраваную шкатулку, што стаяла на століку, надобным да марской ракавіны, дастаў адтуль скрутак у чорнай хустцы, разгарнуў і паднёс пад твар Максіма бальзаміраваную чалавечую руку.

— Яна адсечана ў адной англійскай арыстакраткі падчас чор­най месы ў 1732 годзе.— Аляксандры ўталопіўся позіркам у вочы Гурона.— 3 тых часоу гэта рука выкарыстоўваецца ў магічных таінствах для слѵжэння Гаспадару вышэйшых яго іерархаў. Сён­ня вечарам, як я і казаў, на гары Музінэ, тут недалёка, чатырнаццаць кіламетрау ад нас, тваё, Максім, пасвяшчэнне.

— Я гатовы! — упэўнена, зноў не задумваючыся, адказаў хлопец.

— Quod erat demonstrandum! — выдыхнуў Ларэнца.

...Праз трыццаць шэсць гадзін Максім знаходзіўся ўжо дома, у сваёй мінскай кватэры. Ен успамінаў карціны Аляк­сандры. Паўсюль на палотнах быў намаляваны д’ябал. Ды з такой праўдзівай даставернасцю, што ахопліваў жах нават яго, Гурона. Адну з карцін Ларэнца падараваў Максіму.

Хлопец па прыездзе дамоў прымацаваў падарунак у сваім пакоі, у куце пад імправізаваным алтаром, які цяпер ужо, па­сля ад’езду бацькоў, не хаваў у скрыню.

— Сredo,— ціха прамовіў Гурон.

ІV

Прыцемкам ужо захмялелая Нінка гуляла ў людскім натоўпе пасажыраў чыгуначнага вакзала. Вячэрняя цеплыня павет­ра прапахла за гарачы сонечны дзень выхлапным дымам машын і мазутам. Ад'скрынь са смеццем, што стаялі каля латкоу прадаўцоў бананаў ды апельсінаў з мандарынамі, патыхала кіславагай прэласцю.

— Во, блін, не бульбяной, бананавай краінай сталі мы,— успомніла Нінка гундзенне незадаволенай Кірылаўны.— Так і ўзірайся пад ногі, a то, не дай Бог, паслізнешся на шалѵпінні і распластаешся на асфальце, як карова на лёдзе. Добра, калі задніцай ляснешся, а, крый божа, патыліцай дзеўбанешся? Каюк! Асабліва бабе маіх гадоў. Не, нешта робіцца не гое. Цяпер. паглядзі, Нінка, памідоры даражэй бананаў каштуюць. А раней жа я чула, што наша Беларусь — рэспубліка вечна зялёных памідораў. Не, яшчэ раз — не. Яна — бананава-апельсінная.

— А табе баліць? — азвалася Нінка.

Кірылаўна прамаўчала.

У пасляабеддзе, калі дачнікі нястрымнай плоймай кінуліся з усяго горада на вакзал да электрычак. Юрка прыцягнуў ад­некуль чатыры пляшкі віна па 0,7.

— Весялімся, дзяўчаты! — гукнуў ён, калі згледзеў Нінку з Кірылаўнай.— Клёвае дзельца правярнуў.— Хлопец агледзеўся вакол.— А куды гэта мешчанчукі з усяго горада прыбоем валяць? Ці аб'яўлена вучэнне па грамадзянскай абароне, га? Нешта ж не чуў я пра такое.

— Сёння пятніца, Юрачка,— заблішчэлі ў Кірылаўны вочы. калі яна заўважыла віно ў руках хлопца.— Бягуць шалудзівыя на свае ўчасткі і дзялкі, будуць варыць і парыць для сваіх млыноў-жыватоў прысмакі.

— Нам спяшацца няма куды. Праўда, дзяўчаты?

— Ага, Юрачка. Мы каля цябе пасядзім,— хітравата выскаліла старая бяззубы рот.

— Пайшлі на ўлюбёнае месца. На Дружную, пад ліпы. Там наш выязны рэсгаран. Ціхі і без менгоў.

Кірылаўна пасля трэцяй плянікі добра захмялела. Пачаланесці пашлаватую бязглуздзіцу. Нінка з Юркам даііілі агюшняе віно ўдваіх.

— Завяду старую ў яе лежбішча, а то і асунецца тут на зямлі. Старасць паважаць трэба. Калі раней не акачурымся, то нейкая добрая душа і нас прыгледзіць, паможа. Я праўду кажу. Нінка?

— Праўду, праўду. Вядзі ўжо.

— Ты пачакай. Мо разжывуся недзе яшчэ на піва. Супраць нічога не маеш?

— Глядзі сам,— абыякава прамовіла дзяучына.

— Не любіш ты мяне. Нінка, ахладзела агюшнім часам,— п'янавата ўздыхнуўшы, прамармытаў Юрка.— Усё лётаеш недзе ў сваіх, адной табе вядомых, марах. А мяне як быццам і няма.

— Не вярзі бязглуздзіцы. Падымай Кірылаўну і вядзі.

— Можа, памагла б? — лагодна папрасіў хлопец.

— Тут недалёка да падвала. Адзін справішся. А то, калі ўгледзяць пагоннікі, што вядзём пад рукі,— заграбуць. Вы ўдваіх асцярожненька і даклыпаеце.

— Няхай будзе па-твойму. Доўга не затрымаюся, мігам буду тут.

— Я нагуляю паблізу.

— Мы пайшлі.— Юрка прыўзняў Кірылаўну пад пашкі, патрымаў, пакуль яна цвёрда не стала на ногі, і асцярожна павёў з-пад ліп на тратуар, дзе заўважна паменела ўжо людзей.

Увачавідкі цямнела. Загарэліся ліхтары паўз дарогі і на супынках аўтобусаў з тралейбусамі. Нінку ахапіла незразумелая санлівая млявасць. Каб не задрамаць, яна вырашыла прайсціся па прывакзальнай плошчы, развеяцца.

«Сумна. Як мне сумна і адзінока. Хочацца душэўнага спакою і цеплыні. А дзе ўсё гэта прыдбаць? — Нінка нацягнута ўсміхнулася сама сабс.— За грошы не купіш, ды і грошай тых няма.— Няведама адкуль пад горла падкацілася льняным зблытаным матком ні гак крыўда і нават адчай. 3 ку гкоў вачэй йаўз нос пакаціліся бупнымі і ядранымі, быццам прыхопленыя марозцам журавіны, слёзы.— Гэга не я плачу, а віно,— супакойвала сябе дзяўчына.— У мяне ж усё добра і нармальна. Чаго хацела — тое і маю. Навошта тады макрэдзь развадзіць на гвары... Не, усё ў мяне абы-як. Відаць,

дурнею пакрыху, але настойліва і беспаваротна. Ад Вілена ніводнай вестачкі. Дзе ён?.. Юрка усё больш співаецца, а за ім скочваюся і я, як гарошына па нахіленай дошчачцы. Трэ­ба нешта мяняць адзін раз і назаўсёды. Толькі дзе ўзяць сілы? Няўжо я стала такой бязвольнай і мяккай, што цеста? Не, не хачу. Не хачу!»

Нінка павольна крочыла пауз жалезную агароджу, якая аддзяляла прыпынак таксовак ад пешаходнай прывакзальнай тэрыторыі. Яна пільна ўглядалася пад ногі. Збоку здавалася, што дзяучына нешта шукае. Блякла-малочнае святло ад ліхтароў бессаромна зрывала з людскіх плячэй іх цені і кідаііа на чорны асфальт, зблытвала і скручвала ў мудрагелістыя вузлы фантастычных канфігурацый.

Нінцы захацелася пакурыць. Яна машынальна запусціла руку ў кішэню сукенкі. Пуста. Азірнулася вакол. Каля кіёска «Белсаюздруку» заўважыла візуальна знаёмую жанчыну, якая пастаянна прадавала цыгарэты, як гавораць, з-пад палы. Дзяучына палічыла грошы. На пачак «Арбіты» хапала. Купіла. Ад першай зацяжкі закашлялася. а ў галаве памутнела. Наважылася выкінуць цыгарэгу, але ў апошнюю хвіліну перадумала. Аддыхаўшыся, Нінка зноў няспешна зрабіла зацяжку. Стала лелей, у вачах праяснілася. Дзяучына прысела на прут жалезнай перагародкі, падэшвамі чаравікаў уперлася ў ніжні прут.

«Сядзець нязручна, але можна. Цыгарэты аддам Юрку. Не для мяне гэтая халера»,— яшчэ раз зацягнуўшыся, Нінка выкінула недакурак.

— Такая прыгажуня і адна? — пачула Нінка каля сябе прыемны барытончык. Павольна, без цікавасці павярнула галаву. Побач стаяў малады хлопец ці не яе гадоў. Каротка пастрыжаныя валасы на галаве, прадаўгаваты твар, над тонкай верхняй губой невялікія вусікі, цёмныя вочы з глыбокім позіркам аглядалі постаць дзяўчыны.

Нінка хацела пазвычцы паслаць прыліпалу, але нештаспыніла яе намер. Агледзеўшы маладога, падцягнутага і стройнага чала­века, яна нечакана для самой сябе какетліва адказала:

— Чакаю кавалера.

— Магу прапанаваць сваю кампанію.

— А што? Я не супраць.

— Мамка з банькам хвалнвацца не будуць?

— Я даўно ужо дарослая дзяўчынка.

— Выдатна. Тады пракоцімся на машыне. Вунь яна стаіць.— хлопец паказаў на прыпаркаваную іншамарку за таксоўкамі.

— Ого! Калымага на першым разрадзе.

— Спецыяльна для цябе, красуня.

— Пайшлі.— Нінка лёгка саслізнула з жалезнай парэнчы.

— У машыне яшчэ сябар з дзяўчынай. Але ты не хвалюйся, кампанія шго трэба. Можаш мне паверыць.— паспяшаўся запэўніць кавалер.—Яны. відаць, ужо адкаркавалі пляшачку джына «GORDON’S». Мы і ўвальемся ў кампанію. Як тваё імя?

— Нінка.

— А я — Багдан.

— Гучыць прыгожа.

— Мне падабаецца. Хоць і тваё не горшае. Нінка. Нінэль. Нінуля...Клас!

Багдан адкрыў заднюю дзверку машыны, прыгнуўся і ве­села прамовіў у салон:

— Прымайце і нас з Нінкай у сваю кампанію. Не супраць?

— Не. Заскоквайце. Весялей будзе,— пачулася адтуль.

— Па адным шкаліку — і едзем да мяне на дачу. Кампанія згодна? — пасадзіўшы Нінку на задняе сядзенне да сваіх знаёмых і сеўшы сам за руль, прапанаваў Багдан.

— Мы за, абедзвюма нагамі,— хіхікнула дзяучына, якую Нінка не магла добра разгледзець у паўзмроку машыны.

— А ты бамжуеш? — чокнуўшыся зграбнымі шкляначкамі, не змаўкала «лахудра» (так пра сябе назвала незнаёмку Нінка).

— Заткніся, Вяруня,— пагрозліва буркнуў ваўкаваты хло­пец і наліў сваім яшчэ па шклянцы, а зірнуўшы на Нінку, заахвочваючы, прапанаваў: — Тут у нас засталася кропля лікёру. Дай налью табе.

Нінка выпіла. Праз нейкую хвіліну яна адчула. як разняво-іена абмякла цела. Ёй зрабілася добра і спакойна: ні клопатаў таое, ні турбот. Вочы самі сабою заплюшчваліся, і дзяўчына шхенька апускалася ў лійучую дрымоту.

— Гатова, едзем,— Багдан націснуў на газ. Машына выруліла са стаянкі на праезджую дарогу і ўлілася ў густы паток жалезнай братвы. Праз паўгадзіны іншамарка Багдана імкліва наматвала на колы асфальтавыя кіламетры Магілёўскай шашы.

V

Вілен заўважыў, як з нрыцемненага боку ўваходных дзвярэй наспешліва аддзялілася чачавечая ностаць і павольна скіравалася да ягонай машыны. Y святле фар «мерседэса» хло­пец адразу пазнаў Гурона. Накінутая на плечы чорная шаўковая хламідзіна прыкрывала ягонае цела. На галаве ўзвышаўся такі ж чорны каўпак-карона, які ўвенчваўся перавернутым дагары шасціканцовым крыжам. Твар Максіма хаваўся пад яго заўсёднай маскай-трохку гнікам. На яе сажыстай паверхні фасфарычна блішчэлі проразі вачэй і рота, а там, дзе павінны знаходзіцца шчокі, ірванымі ранамі крывавілі шматкі чырвонай матэрыі. Вілен часта бачыў Гурона ў такой апратцы з маскаю. гаму выгляд сябра-паплечніка ў цішыні лесу, каля Дома дзяцей ночы, не выклікаў аніякіх адчуванняў.

— Слава, Гаспадару! — прывітаў Максім хлопца праз прачыненае акно «мерседэса».

— На ўсе вякі,— завучана адказаў Вілен.

— Даўгавата сёння ты дабіраўся.

— Нешта не вельмі добра сябе адчуваю,— без ногак апраўдання ў голасе адказаў Падкідны.— Думаю, што ўсё ж не спазніўся?

— Стаў машыну да астатніх аўто і заходзь. Усё гатова. Баг­дан нрывёз ахвяру, хутка начнём. Бачыш: поуня набліжаецца да нябеснага цэнтра. Не марудзь.

«Архараўцы Гурона працуюць без збояў. Ведаюць, каго падбіраць». Вілен паставіў машыну з тыльнага боку Дома. Тут, сярод кустоў, нрытаілася ўжо з дзесятак іншамарак, былых айчынных мадэляў і два «назікі».

«Усе ў зборы,— лёгенька прыкрыў дзве зку «мерседэса» хлопец.— I я прыехаў да самага пачатку. Нешта цяжкавата нудзіцца сэрца, неспакойна на душы... Ад чаго б усё гэта? Мо поўня так дзейнічае? Клопатна. У грудзях быццам пудовы ка­мень ляжыць. Трэба хутчэй зайсці ў прылазнік, што каля ангара. каўтнуць пару глыткоў сугрэўнага. Сваю ж пляшку паціху высмактаў. Думаю, што тады палягчэе...»

Нінка ляжала ў паўзабыцці. Яна ціхенька стагнала. Калі прыгледзецца цяпер каму-небудзь уважліва да яе твару, то можна заўважыць, што ёй мроіцца нешта прыемнае і добрае.

Дзяучына бачыла ў свам паусне Вілена. Яна прыціскалася да яго, а рукі даследавалі, абдымалі шырокую спіну і плечы хлопца, атрымліваючы задавальненне ад гульні-перакотвання магутных мускулау пад лагоднымі і адчувальнымі пальцамі. Моцнае і цвёрдае цела Вілена зачароўвала Нінку. Пацалункі будзілі ў ёй неадольнае жаданне чагосьці невядомага, прымушалі кроу бегчы хутчэй, а сэрца біцца з такой сілай, быццам яно вось-вось разарвецца ў яе грудзях. Страсць паступова разгаралася і захоплівала Нінку, пакуль не стала зусім нясцерпнай. I ў тую хвіліну, калі яна адчула, што памрэ ад замілавання, выкліканага Віленавымі ласкавымі губамі і языком, хлопец выпусціў яе са сваіх рук і падняўся. Нінка застагнала мацней. Пальцы рук шкрабанулі па негабляваных дошках лаўкі, на якой яна ляжала. У прылазенцы, каля алтара, нікога не было, акрамя Максіма Гурона і паўсоннай Нінкі на лаўцы.

Расчыніліся дзверы, увайшоў Вілен.

— Праз хвіліну пачнём,— кіўнуў ён сябру, павярнуўшы га­лаву ад полакз бляшанкамі і слоікамі, у якіх захоўваліся парашкі, фарбы і ўсё астатняе начынне для ахвярапрынашэння.

— Выпіць ёсць?

— Вазьмі пад лаўкай,— не паварочваючыся больш, адказаў Гурон.

Толькі цяпер заўважыў Вілен дзяўчыну. Яго нібы працяла гокам: твар спалатнеў, задрыжала ніжняя губа, рукі і ногі скамянелі.

«Нінка! Г эта ж Нінка! — бязгучны крык разарваў яго галасавыя звязкі.— Дзяўчынка мая! Сонейка нязгаслае. Цябе яны вылавілі для ахвярапрынашэння. Цябе, любая! — Іскрамётныя дѵмкі блыталіся ў галаве. Позірк Віленавых вачэй туманіўся, засцілаўся нлёнкай слёз.— Звяры! Людажэры! Я сам пазабіваю іх!»

«Ага, дайшло? — пачуу Вілен свайго двайніка.— Слава Богу, нарэшце. Ратуй дзяўчыну! Гэта і тваё спасенне. Нічога выпадковага ў гэтым жыцці не бывае. Ачніся сам ад чорнага дурману. Пратры вочы, надумай! —не адставаў двайнік.— Я памагу. Яшчэ крыху маю сілу. Разам мы выратуемся, пераможам зло, чуеш мяне, Вілен?»

«Што рабіць?» — хлопец абхапіў рукамі галаву.

— Знайшоў выпіўку? — павярнуўся Гурон. Здзіўлена агледзеў Вілена.— Табе і сапраўды дрэнна. Бялей за снег глядзішся. Выпі, і ўсё пройдзе,— падахвочваў ён намесніка.— А дзеўка нічога. Гаспадар будзе задаволены. Ядраная і сакаўная краля. Пасядзі пакуль гут, пераапраніся, а я пайду пагляджу, ці ўсё падрыхтавалі на алтары. Чуеш, як галдзяць нашы гуронаўцы. Быццам авадні са сляпнямі над бяссільнай гавядай.— Гурон шмыгануў у дашчаныя дзверы, што аддзялялі прылазенку ад агульнай залы з алтаром.

Вілен зладзеявата азірнуўся, агледзеўся вакол і, добра не ўсведамляючы, навошта ён гэта робіць, падхапіў Нінку з лаўкі на рукі і, піхнуўшы нагою ўваходныя дзверы, выслізнуў на вуліцу, у прахалоду і мройнае святло поўні. Ён не адчуваў цела Нінкі, бег не азіраючыся пад галінамі дрэў і лайкамі елак. Вілен нават не адразу заўважыў, як пацямнела, нахмурылася неба, а густыя і свінцова-цяжкія воблакі зацягваюць бяльмо поўні. Не пачуў ён і працяжна-надрыўнага крыку грыфа, які, распасцёршы магутныя крылы, быццам раз'я граны гусак, бегаў каля Дома ночы.

Вілен спыніўся толькі гады, калі палыхнула маланка ад аднаго краю неба да другога і аглушальны ўзрыў перуна скалануў зямлю. Хлопец азірнуўся. 3 таго месца, дзе знаходзіўся Дом ночы, у неба вялізным слупам уварвалася по­лымя.

«Вось і ўсё... — Вілен на руках з Нінкай бяссільна апусціўся на сыравагы мох купіны пад елкай.— Згагаваны цэментны кісель. 3 яго ўжо ніхто з гуронаўцаў не выберацца. Святое ачышчэнне агнём...» Хлопец з палёгкай выдыхнуў.«А ты ж падымауся па прыступках на свой эшафот, на эшафот зла,— пачуў Вілен голас двайніка,— каб не гэта дзяу­чына. твая Нінка, то стаў бы ты і на аношнюю, трынаццатую прыступку, а там дарогі і вяртання назад ужо б не было. Чор­ны балахон смяротніка закрыў бы ад цябе назаўсёды апошні промень сонца. I ты быу бы вечным сабачанём-служкаю кня­зя цемры. Слау жа Госпада і беражы дзяучыну, што на гваіх руках, ад усіх жыццёвых няўзгод. Калі дасі такое слова, я зноў сальюся з табою ў адно цэлае».

— Я усё зраблю, як скажаш! — прамовіў уголас Вілен.

«Дзякуй Богу, цяпер мы зноў адзіныя. Парасгак зла ў тваёй

душы пад маім прыглядам. Яму цяпер не пусціць глыбока карэнні, не зможа зло разгалінавацца і выціснуць мяне з твайго, Вілен, сэрца і душы. Забудзь гэта месца, як дрэнны сон, выкінь з галавы і выходзь на дарогу. Асцярожна грымай на руках Нінку. Гэта самае найменшае, што можаш пакуль для яе зрабіць. Падымайся і ідзі. Мы ж адно цэлае, а гэта самае галоўнае!»

— Я ужо іду.

А неба пасвятлела, і поўня не страшная, россыпы зорак нібы ў марозны дзень зіхацяць і пераліваюцца брыльянгамі. Вось толькі водсвет полымя ад пажару зацягвае жаўцізною надлесак за спінаю.

«Не хвалюйся, там хутка ўзыдзе сонца. Будзе цёплы і ясны дзень...»

— Я гэта ведаю!